July 31, 2008

एक्स्ट्राट भएछु

- अशोक ''खलानको मान्छे ''
ड्रामस्टाड जर्मनी


हिजो एक युवाले आफु तेश्रो तेस्रो लिंगी भएको घोषणा गर्‍यो
छापाहरुले उस्का दर्द र व्यदनाका कथाहरु दारुणताका साथ सुनाए
हिजो एक युवतीले नामी हत्यारा चाल्स शोभराज कि प्रेमिका भनि
सबै छापाका माध्यम उन्को पछि दौडिए
साच्चैनै शंकर दाइ संसार एक्स्ट्राट् नै रहेछ
हिजो दिन दहाडै एक राष्ट्रवादी मारियो
छापामा खबर भएन
किनकी बिगत बर्षहरु मा दैनिक १० मारिन्थे
हिजो एक कविले मदन पुरस्कार पाए
छापाहरु मा त्यो खबर आएन
किनकी च्याउ उम्रिए सरि पुरस्कार छ रे नेपालमा
शंकर दाइ ,
हिजो एक पुलिशले एक किडनि तस्कर समात्यो
उस्को साहसि र कर्तब्य परायणको कथा लेखिएन
चाल्सलाइ समात्ने प्रहरि ले स्याबासी पनि पाएन
तर एकाएक छापामा गर्मि छाएको छ
एक नव योवनाको प्रेम चर्चाले
तपाइको युगको मुनरोजहरु
आजकल नेपाली सडक भरि देखिन्छन
एक्स्ट्राट हुने रहरमा
झुम्कि बुलाकि र सिरबन्दि होइन
किल्ला जस्तो चुचो परेको फलाम लगाइन्छ
चौबन्दि फरिया र खास्टो होइन
अर्ध नग्न हुने विदेशि पोशाक लगाइन्छ
आजकल शंकर दाइ नेपाली सडकले यस्तै देख्ने गरेको छ
नेपाली छापा यास्तै को चर्चामा व्यस्त छ
शंकर दाइ
हाम्रो संस्क्रीति रितिरिवाज
डिस्को र टेबुल डान्स सँग साटिएछ
पाहडको निस्चल चिसो पानीको साटो
दुषित पानीलाइ मिनरल वाटर भनि बेचिएछ
शंकर दाइ
राष्ट्रले धर्म छाडेदेखि
सबै एक्स्ट्राट भइ रहेछ
एक्स्ट्राटको भिडमा म
हाँसको हुलमा बकुल्लो भएर
खेदिइ रहेछु,खेदिइ रहेछु
- शंकर लामिछानेको सम्झनामा


July 29, 2008

एउटा बुढो जो बच्चैमा मर् यो

-शेखर ढुङ्गेल

समयले कहिले काहीं अनौठो भ्रान्ति दिन्छ । जसले अस्वाभाविक हुनै नसक्ने अकल्पनीय अशोभनीय अमर्यादित असंवैधानिक अपरिपक्वजस्ता सैयौं अस्वीकृत छालको सम्भावना देख्दादेख्दै पनि अस्वीकृतिलाई बेवास्ता गर्दै अगाडि बढ्ने इच्छा जागृत हुने मनमा प्रोत्साहन छाउने आफैमा गर्व हुने दम्भित हुने र निधार टल्कने घाम पनि चन्द्रको शीतल छायाँको भानमा पर्ने हुँदोरैछ । अनि म को हुँ मेरो दायित्व के हो भनी सोच्ने सार्थकभन्दा टाढा पुगी आत्मरतिमा रमाउने दुस्प्रयास गर्न उत्साहित हुँदो रहेछ ।


देशको बदलिदो दैनिकी ुसौताको रिसले पोइको ओछ्यानमा मुत्ने नियतिबाट गुर्जिराखेको देखिन्छ र यसलाई जायजता दिने संस्कारको श्रीबृद्धि भैराखेको छ । विष रोपेर अमृत फलाउने दुस्प्रयास देखिन्छ । नयाँ नेपालको नाममा गणतन्त्रको नाममा लोकतन्त्रको नाममा राष्ट्रको सौदा गिरंदैछ । व्यक्ति वा दल विशेषको सफलताको नाममा राष्ट्रको शिर झुकाइँदै लिगंदै छ । विषाक्त हावा फैलाइँदै छ आत्मसम्मानमा चोट पुर् याइदैछ । राष्ट्र विखण्डन गिरंदैछ नयाँ नेपालको नाममा ।


वर्तमानमा जन्मेका र जन्मिने अपाङ्ग अन्धा दुई टाउके दुई जिब्रे चार खुट्टे शिशुको विरोधमा शंखनाद गर्ने मुख्र्याइँ पनि देखिदैछ जसलाई स्वाभाविक मान्ने पक्षमा पंक्तिकार छैन किनकि मेरो सामान्य दिमागमा जन्मने शिशुको के दोष जब कि जन्माउने बर्णगत नस्लमै खराबी छ भने खोजी र विरोध अनि उपचार पहिले त्यसको हुनुपर् यो जसले वर्तमान र उसका लठैत अंशियार जन्माएको छ । अस्वीकृत उपराष्ट्रपति झाकै सन्दर्भमा कुरा गर्दा संविधानको पालना एवं संरक्षणको कसम खाएका राष्ट्रपति प्रधानमन्त्री र प्रधानन्यायाधीशको सामुन्ने भएको त्यो दुस्साहसको प्रोत्साहक स्वयं राष्ट्रपति र प्रधानन्यायाधीश अनि पछाडिबाट आप बोलिए भन्ने प्रधानमन्त्री गिरिजाप्रसाद के दोषका भागिदार छैनन् जसरी एउटा प्रहरीको अगाडि अपराध घट्दा प्रहरीप्रति औंला ठड्याइन्छ । झा त एउटा संक्रमण रोगबाट पीडित आमाको कोखबाट जन्मेका संक्रमित शिशु मात्र हुन् ।


नयाँको इच्छा राख्नु खराब होइन तर कस्तो नयाँ स्पष्ट नभै पुरानो फ्याक्नु अपरिपक्वता हो । बजारमा देखिने सबै पहेलो धातु सुन हुदैन । सबै मानिस खराब हुदैनन् सुनको शुद्धता र मानिसको इमान्दारी नबुझी छनोट गर्नु छनोट गर्नेकै कमजोरी हो । विकृत वर्ण र नस्ल पाल्ने अनि उत्पादन सही भएन भनेर के गर्नु कांग्रेस र एमालेका भातृ संगठन सडकमा गएर दुनियाँ हसाइ पनि राखेका छन् । तर नेतृत्वसँग किन सोद्धैनन् किन म त हाल्यौ भने । एउटा भ्रष्टाचारमा पदमुक्त भएका व्यक्तिलाई राष्ट्रको सर्वोच्च पदमा आसीन गराउन उनलाई जिताउने पक्षले गरेको जनताको संविधानको अपेक्षाको मूल्यांकन र विरोध किन हुदैन कि यो पनि गिरिजाको सत्तामा टिकिरहने अर्को प्रपाच हो ।


वर्तमानले संकेत गर्दैछ नयाँ नेपालको कथा उखान छ नि खाए पनि पछुताउने नखाएपनि पछुताउनेु को अवस्थामा पुगेको छ । सपना कति देखिन्छ कहिले राजा भएको कहिले संसार ढलेको त कहिले मृतक पनि बाँचेको महान व्यक्तिसँग भेटेको कहिले उडेको कहिले भीरबाट खसेको कहिले हात्तीले त कहिले सर्पले लखेटेको आदि । भनाइको अर्थ के भने देखेको र देखाइएको सबै सपना राम्रा र फलदायी हुदैनन् । दुष्परिणाम ल्याउन पनि सक्तछ- देश त्यै बाटोमा लम्किएको छ । देश एउटा चङ्खे विरालोको खेलमा फसेको छ । एकदिन एउटा बिरालोले अरु बिरालालाई भनेछ- हेर साथी हो घरका मानिसलाई निकाल्न वा भगाउन सकियो भने तातो चुल्होमाथि सुत्न पाइन्छ त्यसैल यसो गरौं उसो गरौं । सल्लाह बमोजिम बिरालाहरु घरघरमा दूधका भाँडा फोर्ने लत्ताकपडा च्यात्ने गर्न थालेछन् । यस्तो अस्वाभाविक विरालोको गतिविधिले अशुभ सङ्केत देखी घरका मानिसहरु तीर्थगर्न निस्केछन् । भोलिपल्टसम्म त तातो चुल्हो पाइयो भनेर बिरालाहरु उप्रुेछन् रमाएछन् । सल्लाह दिने बिरालोलाई बोकेर घुमाएछन् । भए भरका मुसा मारेर खुवाएछन् । तेस्रो चौथो दिनपछि न त चुल्हो तातो पाए न त पेटमा हाल्ने चारो । हुँदाहुँदा एक छाक खान छिमेकीको झ्याल ढोका चहार्नु पर्ने भएछ । त्यसैगरी आज एउटाले सबैलाई रैतीबाट राजा बनाइ दिन्छु भनी हुइयाँ गर् यो सबैको सहमति भयो । हो हो राजा फ्याल्नुपर्छ धेरै मोज गरे । हामीले पनि पाउनु पर्दछ यसले हाम्रो पुर्खाको राज्य खोस्यो फिर्ता पाउनुपर्छ । हो हो फिर्ता पाउनुपर्छ । सबै नयाँ राजा बन्ने दौडमा निस्के । कोही पूर्वका कोही पश्चिमका कोही उत्तरका त कोही दक्षिणका राजा बन्न केही आफ्नै बलमा त कोही ख्वामितको बलमा एकले अर्काको खुट्टामा बाचरो तेस्र्याई राखेका छन् ।


देशमा आगो लागि रहेको छ । अपुरणीय क्षति भैराखेको छ नेताहरुको गैरजिम्मेवारी पनको रबैया देख्दा लाग्छ मीठो फलको खेती भैराखेको छ । राम्रो फसलको लागि समयकै बर्वाद भएको छ । नेताहरुको लागि अपराध वृति वरदान हुने नालायकीपन पुरस्कृत हुने भ्रष्ट अराष्ट्रिय कार्य गर्ने सम्मानित हुने प्रशासक सुरक्षा निकाय अपहेलित हुने गरिवी र बेरोजगारी बढ्दै जाने काम नयाँ नेपालको विहानीजस्तो भएको छ । यसो हो भने नयाँ नेपालको सपना देखाएर पुरानो नेपाललाई खुम्च्याउँदै गरेको भान हुन्छ । आफ्नै भाषा नबुझने र आफ्नो भेष नसुहाउँने भन्नुपर्ने वातावरणमा देशलाई डोर् याइँदैछ धकेलिंदैछ ।


राष्ट्र भनेको चारतिर रेखांकित सीमा भित्रको भूभाग होइन । उसको मौलिक भाषा भेष सँस्कृति सामाजिक विशिष्टता एवं धार्मिक विशेषताको पहिचान हो । आफ्नो मौलिक अस्तित्व र पहिचान एवं आत्मसम्मानकै लागि विश्वमा धेरै रगत बगिसकेको छ र फेरि पनि बग्नेछ । यस्ता संवेदनशील विषयमा समझदारी एवं एकताको वातावरण तयार गर्न नेताहरु चुकिसकेका छन् ।


सतहमा यो विषाक्त फल यसलाई पनि चाहिएको छैन उसलाई पनि चाहिएको छैन । बन्द कोठाको खेलमा त्यो फल उसलाई पनि नखाइ भाुछैन त्यसलाई पनि नखाइ भा छैन- अदृश्य हातमा फलु अड्केको छ । हामी उसको इशारामा दौडिराखेका छौं । जनता रमिते भै यो दुर्दशा हेरिराखेका छौं । लोकतन्त्रको नाममा राष्ट्र राष्ट्रिय अस्मिता आत्मसम्मानको बलि चडाउँदै छौं- परिणाम एकपछि अर्को दिन पछुतो बन्दै गएको छ । ६० बर्षे लोकतान्त्रिक संघर्षको पूर्णविराम लाग्नुको साटो राष्ट्रिय अस्मितासमेत नजोगिने गरी खतरनाक वातावरण तयार हुँदैछ । त्यसैले संविधानसभा निर्वाचन पछिको नेपाल र नेपालको लोकतन्त्रको बारेमा वर्तमान परिस्थिति देख्दा भन्नु पर्दछ- एउटा बुडो थियो ६० बर्षे संघर्षको लोकतन्त्र जो बच्चैमा मर् यो ।


Shekhar1962@gmail.com



July 28, 2008

नेपाली भाषा जिन्दावाद ! चरेषानन्द मुर्दावाद ।

नेपालका उपराष्ट्रपतिले भारतको भाषामा सपथ लिए । त्यसको बारेमा पत्र-पत्रिका, अनलाईन मडिया र अहिलेको विश्‍वमा विचार संप्रेशणको सशक्त माध्यम बनेको ब्लगहरु पनि भरिई सकेकाछन र त्यसको पृष्टभूमि, घटना र घटना पछिका आरोह-अबरोहले अहिले पनि नेपाल तात्तीएको छ ।

त्यसो त य अघिको एकलव्यको डायरीको पोष्ट काम कुरो एकातिर कुम्लो बोकी ठिमीतिर भीत्र यस बारेम केहि उल्लेख भै सकेको छ र उहाकै शब्दमा “हलेदो भनेर चिनिसके पछि के कोट्याएर सुँघ्नु ?” भनेर म पनि चुप बसको थिएँ। तर नेपाल र स्वाभिमानि नेपालीको मान-मर्दन गर्ने यो कार्य र त्यसको व्यापक बिरोधका भईसक्दा पनि चरेषानन्द र तिनका दलहरु अझै यस बारेमा माफी माग्ने वा सच्याउने तर्फ नलागी यस कुरालाई जायज ठहर्‍याउने तर्फ कसरत गर्न थालेपछि भने केहि नलेखी बस्न सकिन र नेपालि हुनुको कर्तव्यबोधले दिएन पनि

हिन्दिमा सपथको समर्थमा व्यक्त गरीएका झा र उनका विदेश भक्त देश फोर्ने दल (जसको नाम नै “फोरम!” छ) को बढो उदेक लाग्ने तर्कहरु छन ।

१) नेपालमा हिन्दि सबैले बोल्छन रे :

अनि महोदय! नेपाली चाहि कसैले बोल्दैनन? कि, तपाईलाई नेपाली भाषा बोल्दा चाहि नसुन्ने बहिरो रोग लाग्या छ?

२) सबैले बुझुन भनेर हिन्दिमा बोलेको रे :

चरेषानन्द ज्यू ! सपथ जनतालाई सुनाउन लिने पनि होईन। सपथ भनेको खुवाउने, खाने र २-४ जना औपचारिकता र मर्यादाक्रमका कारण बस्नै पर्ने मानिसको अगाडी गरिने कुरा हो, तपाईलाई “मालिक” ले त्यस्तै आदेश दिए होलान तर यि बचकाना तर्क बेक्कारका छन । हिन्दि भाषा नेपालमा त के कुरा भारतमै पनि आधि भन्दा बढी भारतीयहरुले पनि बुझ्दैनन् (दिल्लीलाई मात्रै भारत ठान्ने चरेषानन्दलाई चेतना भया!)

३) हिन्दि चलचित्र चाहि हेर्न हुने, हिन्दिमा सपथ चाहि किन लिन नहुने रे:

चलचित्र त हामि संसारभरी कै हेर्छौं नि, अनि के त हिन्दि चलचित्र हेर्दैमा हिन्दिमा सपथ लिने? हिन्दि चलचित्र हेरेपछि हिन्दिमा सपथ गर्ने भए हिन्दि चलचित्रनै हेरौं भारतकै राष्ट्रपति र उपराष्ट्रपतिलाई लाई नै हाम्रो राष्ट्रपति अनि उपराष्ट्रपति मानौं सक्कीहाल्यो नि ! (तपाईको अन्तिम लक्ष त त्यहि नै होला नि हैन)

समष्टीमा यि चरेषानन्द झा र यिनका गुट नेपालको राष्ट्र र राष्ट्रीयता र अखण्डतामा ठाडै प्रहार गरेर नेपाली जनताको नाडी छाम्ने र मालिकलाई खुशि पार्ने कार्यमा लागेकाछन्, तर खुशिको कुरा के भने यि किस्ताबस्तिमा देश बेच्नेहरुको यो प्रयोगको लगत्तै नेपालमा राष्ट्रियताको भाव उर्लीएर देखा परेको छ ।

आज सम्म पनि देशका कुना कुनाबाट यि नेपाली माना खाएर भारतको दलाली गर्ने गद्दारको बिरोध भै रहेको छ ।

म मेरो देशको मर्ममा प्रहार गर्ने यी भारतिय दलालको निन्दा गर्दै यिनलाई जनता सामुन्ने माफि मगाएर पदच्यूत नगराएसम्म आन्दोलन नरोकियोस र आन्दोलनको लागी नेपाली जनतालाई उर्जा मिलोस भन्ने कामना गर्छु ।

संसारभरि हामि जहा बसे पनि हामि सबै नेपालि हौं र नेपाली भाषा प्रति हामिलाई गर्व छ । कसैलाई हिन्दि भाषा प्रति अगाध मोह छ भने तिनले आ-आफनो घरमा बसेर सो भाषाको प्रयोग गरुन मलाई आपत्ती छैन, तर मेरो देश नेपालको उच्चतम पदमा आशीन हुने गद्दारले आफ्नो मातृ भाषा समेत नभएको यो विदेशि भाषामा सपथ खाएर उनका मालिकलाई खुशी पारे पनि अढाई करोड नेपालीको स्वाभिमानमा आँच पुर्‍याएका छन म त्यसको घोर बिरोध गर्छु ।

चरेशानन्द मुर्दावाद!

जय नेपाल!!!



July 27, 2008

काम कुरो एकातिर कुम्लो बोकी ठिमीतिर

संविधानसबाको चुनाब भएको पनि तीन चार महिना पूरा हुनलागिसके , तर यस्तो लाग्छ नेपालका राजनैतिक पार्टीहरूलाई यो सभाले गर्ने काम के हो भन्ने कुराको सम्झना समेत हराउन थालिसक्यो । सरकार बनाउने र बन्न पुग्ने सरकालाई कसरी परेको बेलामा पल्टाउने भन्ने नीति र कुटनीति तय गर्न लाग्दा नै पार्टीहरूको लगभग चार महिना बितिसक्यो जबकि यो सभाको कूल आयू २ वर्षबाट घटेर हामीले कुरा गरिरहँदा २० महिनामा झरि सक्यो र यो घट्ने क्रम जारी छ , हुने नै भयो ।

युग परिवर्तनपछि , राजतन्त्र रहित नेपालको पहिलो सरेमोनियल राष्ट्रपति जन्माउन तीन महिनासम्ममको जोड घटाउ चाहिने रहेछ , देखियो । यस्तो राष्ट्रपति बनाउँदा माओवादीमा 'र' काण्ड नै मच्चियो र माओवादीका शीर्षस्थहरूमा को कति भारतपन्थी रहेछ भन्ने कुराको गाँड कोराकोरको स्थिति पैदा भयो । अब सत्ताको सर्वेसर्वा हुने कार्यकारी प्रधानमन्त्री र उनको मण्डली चुननै बाँकि छ । एउटा शक्तिबिहीन सेरेमोनियल राष्ट्रपतिको 'पुत्ला' उठाउन यति बिघ्न बबण्डर मच्चाउन पर्ने रहेछ भने शक्तिशाली प्रधानमन्त्री र मन्त्रालयको बाँडफाँडमा कुन बिजोगका घटनाहरू घटित होलान केवल कल्पना मात्र गर्दा हुन्छ । उता , कुख्यात चरेशकाण्डका कारण न्यायसेवाबाट निवृत्त बन्दै कागतालीमा उपराष्ट्रपति बन्न पुगेका परमानन्द झा ( हुनत आजकल चरेशानन्द नामबाट बढी चिनिन पुगेका छन्) को हिन्दी शपथ ग्रहणपछि देशको माझ बर्खे आन्दोलन गड्गडएको छ । लाग्छ, नेपालीहरूमा आन्दोलनको उर्जा प्रचूर छ र यो सकिएको वा सकिने छाँट छैन । काम सम्पन्न गर्ने र अगाडिको बाटो खोज्न भन्दा , भएकोलाई भत्काएर रिस पोख्दै चाहिँदो नचाहिँदो मुद्दामा आन्दोलनको आगो फुक्नु हाम्रो चरित्र बनिसक्यो । मलुक नै हिन्दी भाषीको अधिनस्थ: बनिसकेको सन्दर्भमा अनि त्यो मुलुकका महान भन्दा महान क्रान्तिरीहरूका शयनकक्षमा जब बिदेशी गुप्तचरहरू नेपाली राजनीतिलाई बनाउन, भत्काउन वा जिर्णोद्दार गर्न डेरा कसेर बसेको कुराहरू जगजाहेर भैसकेका छन भने , कुनै बिदेशीले खडा गरेको प्यादाले कुनै भाषामा शपथ ग्रहण गर्‍यो भन्ने कुराले कति ठूलो महत्व राख्छ र ? प्रचण्डको शयनकक्षबाट बाहिर निस्कँदै गर्दा भेटिएका आलोक जोशी जसले बनिसकेको माओवादी-एमाले समीकरण भत्काइदिए भन्ने कुरा मिडियामा छायो , साँचो अर्थमा झाको हिन्दी प्रकरणले ठूलो महत्व नखोज्नु पर्ने हो कि ! हलेदो भनेर चिनिसके पछि के कोट्याएर सुँघ्नु ?


अहिलेको संविधान फेरि सजिलै बसेर लेखोट जम्मा पारेर बहिदारहरूलाई टाइप गर्न दिने खालको पनि हैन । यसले त मुलुकको पुनर्संरचना र पुनर्गठन अनि संघीय प्रदेशहरूको नक्शा पनि कोर्ने हो रे भन्ने कुराहरूको कथा पनि हामीले सुनिँदै आइएको हो । यसो हो भने त दलहरू र दलहरू भित्रका उपदल, जात, भाषाभाषी र क्षेत्रका प्रतिनिधिहरू बीचमा जानी नजानी धेरै कुरामा माथापच्ची, झै -झगडा, वादविवाद र परेका खण्डमा कुर्चि हानाहानको नौबत आउन बाँकि नै छ । महिनौँ अमूक पार्टीको तर्फबाट अनि अर्कोबाट क्रमश: सभाको बहिष्कारको प्रपञ्च पनि आउने कुराको कल्पना गर्न सकिने कुरा हो । एउटा तराई वा मधेश वा धेरै मधेश, पहाड पहाडियाका जातजाति प्रदेश अनि हिमाल सम्मका क्षेत्रफल जसंख्या र तिनको बिभाजनसंग गाँसिएका मुद्दा निरूपण गरी तिनको चित्र बुझाउनु कुनै दल विशेषको सामर्थ्यले भ्याउने कुरा पनि हुन सक्ने देखिन्न । यस्तोमा दुई तिहाइ मतबाट अनुमोदित बनेर मात्र जन्मिन सक्ने संविधान अनि संविधानसभाको संख्यात्मक खिचातानी र यही बीचमा देशी बिदेशी शक्तिहरूले खेल्न सक्ने
घाती खेलहरूको बारेमा सोच्दा , नेपालको निकट भविष्यको बारेमा केवल टिठ लाग्दो अनुहार लगाएर उभिन मात्र सकिने हविगत बन्ने देखिन्छ हामी नेपालीको ।

संविधानसभाको दयित्व नया संविधान मुलुक र मुलुकवासीलाई दिने भन्ने नै, सामान्य बुझाइमा । यो महान र विषेसज्ञीय दायित्व निभाउन भनेर , चुनिएका सभासदले त राष्ट्रपतिको निर्वाचनमा मत हाल्दा पनि ३०,४० वटा मत बदर गराएछन् र माओवादी पार्टीले त दोस्रो चुनाबका लागि आफ्ना सभासदलाई प्रशिक्षण दिनै पर्ने भएछ , बरा !

अस्ति जनधारणा भन्ने पत्रिका पढेको थिएँ ( हालको अंक, तपाईँ पनि पढ्न सक्नुहुन्छ नेपालन्यूज डट कममा - जनधारणा साप्ताहिकमा -सभासदका बिजोगका दिनहरू:http://www.nepalnews.com/contents/2008/nepaliweekly/janadharana/jul/jul24/view.php#9

त्यहाँ दुईजना युवा महिला र पुरूष संविधानसभाको एकदिनको बसिबियाँलो चर्तिकला पढ्दा लाग्यो , यो ठाउँ त तन्नेरी तरुनी भेट हुने कलेजको क्याफ्टेरिया भन्दा सस्तो भैसकेछ । सभासदहरू काम नपाएर , भट्टमास र लसुनका पोटी खोज्दै रक्सीको तलतल मेट्न पो हिँड्दा रहेछन् , काम नपाएर । पढ्नुस है ।

यस्तो छ , नेपालको संविधान लेख्ने सभाको रामकहानी ।



July 24, 2008

के अरु दलहरु सबै लाटा हुन र माओबादीहरु मात्र बाठा हुन्?

नेपाली कांग्रेसको राष्ट्रपति, एमालेको संबिधान सभाध्यक्ष र मोर्चाको उपराष्ट्रपति भैसकेकोले अब बन्ने सरकारको नेत्रित्वचांहि माओबादीको नै होस भन्ने सबैले चाहेको हो तर माओबादीको हालैको नया तीन् शर्त सुन्दा सबैलाई निराश पार्ने देखिन्छ:


१) हामीले सरकारको नेत्रित्व गर्ने भए कांग्रेस्-एमाले-फोरम अपवित्र गठबन्धन् टुट्नु पर्छ।

२) अब बन्ने सरकारको साझा कार्यक्रममा माओबादीको सुधारको कार्यक्रम् बढी झल्किन पर्छ।

३) २ बर्ष सम्म सरकार बनाउने गिराउने खेल नहुने ग्यारन्टी हुन पर्छ।


सरकारको नेत्रित्व गर्न तम्सिने दललाई अन्य दलहरुले शर्त थोपर्न खोज्नु बुझिने कुरा हो तर अन्य दलहरुले माओबादीलाई सरकार बनाउने पहल गर्न आह्वान गर्दा उल्टै आफ्नो शर्त राख्नु अचम्म होइन त? माओबादी संसदमा सबै भन्दा ठूलो दल भएको र अन्य दोस्रा, तेस्रा र चौथा ठूला दलहरुको भागमा क्रमस: राष्ट्रपति, संबिधान सभाध्यक्ष र उपराष्ट्रपति पद परिसकेकोले अब प्रधानमन्त्री माओबादीले पाउनु पर्छ र तेसो भएमा शक्ति सन्तुलन होला, पार्टीहरुमा बैमनष्यता नहोला र संबिधान निर्माण गर्ने काममा कुनै भांजो नआउला भन्ने आम नेपालीको आशा हो तर माओबादीको शर्त मानेर उसैलाई टाउकोमा टेकाउन अरु दलहरुलाई के को खांचो छ र? संबिधान सभामा सबै भन्दा ठूलो दल बने पछि भूंईमा न भांडामा भएर अन्य दलहरुलाई होच्याउदै हिंडेका माओबादीहरुले राष्ट्रपतिको निर्वाचनमा पछारिएपछि वास्तवमा हामी अल्पमतमा रहेछौं भनेर चेत पाउनु पर्ने हो -तर त्यस्तो अझै देखिएन।

आफू वास्तवमा कुन हैसियतमा छौं भनेर हेक्का नराखी आफूले संसारै जितेको जस्तो दम्भ राखी अरुदलहरुको नेता समेत आफै छान्दै हिंड्नु माओबादीको ठूलो भूल् थियो।सरकार बनाउन आफ्नो पुर्ण बहुमत नभएको अवस्थामा अन्य दलको बिश्वास जितेर बहुमत् सिद्ध गर्नतिर लाग्न पर्नेमा उल्टो कांग्रेस एमाले जस्ता दलहरुलाई बिच्काएर एक झटका खाइसकेको छ तर अझै चेत खुलेको देखिदैन र अन्य दलहरुको सदासयतालाई कमजोरी ठानी उल्टै शर्तहरु थोपर्नुले माओबादीलाई फेरि अर्को झटका दिनेछ। अब कुरा गरूं माओबादीको शर्तहरु बारे। अहिलेको कांग्रेस-एमाले-फोरम गठबन्धन बारे। कुनै पनि गठबन्धन कुनै स्थितिमा जरुरतबस् बनेको हुन्छ नकि कुनै रहर र इच्छाले। राजा बीरेन्द्रको शासनकालमा-डा भट्टराईकैले नै भनेको कुरा-राजा र माओबादीहरु बिच् अघोषित गठबन्धन थियो।लोकतंत्रको स्थापना पछि माओबादी र कांग्रेस बिच् त्यस्तै गठबन्धन थियो र एमालेलाई चेप्नु सम्म चेपेको थियो।प्रचन्ड र गिरिजा बिच सहमती भैसके पछि सहिछाप गर्न मात्र माधव कुमार नेपाललाई खबर् गरिन्थ्यो र माधव कुमारले आनाकानी गर्दा सहमतीमा नआउनेलाई छोडेर अघि बढिन्छ भनेर गिरिजाले धम्काउथे।गिरिजाले आफूहरुलाई समेत अति पेल्न थालेपछि "गणतन्त्रको तत्काल् घोषणा" गर्नु पर्ने अत्तो थापी संबिधान सभाको चुनावनै पर सार्न पर्ने स्थितिपारेर अझै जंगलनै पस्ने धम्की दिई सरकार बाट हटेका माओबादीहरुलाई त्यति बेला अन्तरिम संसदमा गणतंत्रको मुद्धामा एमालेले नै साथ दिएको थियो। त्यो पनि त एउटा गठबन्धन नै थियो।निर्वाचनमा ठूलो दलको रुपमा आईसकेपछि सर्बसत्ताबादी चरित्र देखाउन थालेकोले बाध्य भएर अन्यदलहरु माओबादीको बिरोधमा उत्रिएका थिए। पछि कांग्रेस-माओबादी बिच राष्ट्रपतिको बिषयमा कुरा नमिलेपछि एमालेसंग गठबन्धन बनेको थियो जुन तोडने काम माओहरु आफैले गरे र वास्तवमा भन्नु पर्दा कांग्रेस-फोरम्-एमाले गठबन्धनको निर्माणनै माओबादीले गराइदिएका हुन् भने पनि हुन्छ।

आफ्नो सर्बसत्ताबादी चरित्रले गर्दा कसैसंग सहमतीमा नजाने, कसैसंग गठबन्धन बनाउन नसक्ने तर अरुले बनाएको गठबन्धन तोड भनेर भन्न मिल्छ? शर्त नम्बर् २-अब बन्ने सरकारको साझा कार्यक्रममा माओबादीको कार्यक्रम् "बढी" झल्किन पर्छ रे? साझा पनि भन्ने फेरि आफ्नो कार्यक्रमको बाहुल्यता खोज्नु यो कस्तो सहमती हो? संयुक्त सरकार भने पछि सरकारको भावी कार्यक्रमनै संयुक्त हुन्छ नि। यति नम्बरको बूंदा यसको, यति नमबर्को बूंदा फलानाको भन्ने हुन्छ? सबै पार्टीले आफ्नो आफ्नो कार्यक्रम् जरुर पेश् गर्लान तर त्यसमा बिचार, मन्थन भएर अन्त्यमा निस्कदा सयुंक्तको भएर निस्कने होइन?

रह्यो तेस्रो शर्त।सरकार ढाल्ने काम दुई बर्षसम्म कसैले गर्न पाउदैन रे। यो झन सबै भन्दा हांसो उठदो शर्त हो।राम्रो काम गरे, सबैलाई समेटेर लान सके सरकार किन ढाल्न पर्यो? सरकारलाई राष्ट्रिय स्वरुप दिने, आफ्नो मैमत्तापन् छोड्ने अनि सरकार टिकि हाल्छ नि। आफ्नो सरकार टिक्ने कुरामा आफैलाई बिश्वास नभएर अन्य दलहरुसंग ग्यारेन्टी खोज्ने यो कस्तो नालायकीपन हो?

एउटा आफ्नै सेना भएको अनि वाइसीएल जस्तो अर्धसैनिक संरचना भएको दललाई सरकारको नेत्रित्व गर्न दिनुछ, उल्टै दुई बर्षको कागज गरेर-के अरु दलहरु सबै लाटा हुन र माओबादीहरु मात्र बाठा हुन्?



July 20, 2008

राजनीतिक हस्तक्षेपको यो नतिजा

-शेखर ढुङ्गेल
नेपालमा केही समयको अन्तरालमा राष्ट्रको संवेदनशील महत्वपूर्ण निकायमा भएको अनुशासनहीनताको दुर्भाग्यपूर्ण घटनाले देश र अन्तर्राष्ट्रिय जगतमा समेत हाम्रो सुरक्षा व्यवस्थाप्रति चिन्ता र चासो बढेको छ ।

असन्तुष्टिको तिक्तता पोख्न गरिएको विसङ्गतिपूर्ण कथित विद्रोहको पृष्ठभूमिलाई विभागीय नेतृत्व सचेत नागरिक र साचारमाध्यमले गम्भीर भएर अध्ययन गर्नुपर्दछ र कारक तत्वको तत्काल अन्त गर्नुपर्दछ । एकाध विद्रोही समूह वा व्यक्ति विशेषलाई प्रहरी ऐन अन्तर्गत सजाय दिएर मात्र समस्याको अन्त हुँदैन । यसको पृष्ठपोषक तत्वको निराकरण हुनु पनि अनिवार्य छ ।

नेपालको सुरक्षा निकाय विशेष गरी प्रहरी र गुप्तचर बिभागमा राजनीतिक हस्तक्षेप गरी आफ्नो अभीष्ट पूरा गर्ने राजनीतिक दलहरु नै यस्ता घटनाका प्रमुख जिम्मेवार छन् । बहुदलीय व्यवस्था पस्चात् तत्कालीन डि.आइ.जि.मोतिलालको कुत्सित खेलमा तत्कालीन गृहमन्त्री शेरबहादुर देउवा सामेल भै दरबारियाको आरोप लगाई तत्कालीन प्रहरी प्रमुख रत्नशम्शेरलाई सूचनासमेत नदिई रातारात बर्खास्त गरिएपछि शुरु भएको हस्तक्षेपकारी दुष्कार्यले यस्तो घातक रुप लियो कि यो विभाग एउटा राजनीतिक अखडा बन्न पुग्यो । मोतिलाल बोहराले दुई ए।आइ।जी। को पदस्थापन के गराएका थिए तब शुरु भयो प्रमुख बन्ने खेलमा नेताको ढोका चाहार्ने प्रवृत्ति । यस प्रवृत्तिसंगै एमाले र कांग्रेससित पहुँच भएका अधिकृतहरको ध्र्रुवीकरण पनि देखियो । राजनीतिक अस्थिरता र उतार-चढावसँगै विभागीय प्रमुख लगायतका अधिकृतहरु आ-आफ्नो पहुँचका नेताहरुका ढोकामा पुग्न थाले । विभागीय नेतृत्व प्रतिको आस्था विस्वास अनुशासन तोडिदै गयो । प्रहरीको सरुवा-बढुवा नियुक्तिमा प्रत्यक्ष राजनीतिक हस्तक्षेप पर्न थाल्यो । प्रहरी  फ्नो काम कर्तव्य र माथिको आदेश मान्नेभन्दा राजनीतिक प्रभाव र पहुँच बढाउन नै कार्य कुशलता भनी विश्वस्त हुनथाले । अवस्था यस्तो निरीहसम्म देखियो कि तत्कालीन प्रहरी प्रमुख अच्चुतकृष्ण खरेलले एउटा बैठकमा आफू सिपाहीभन्दा माथिल्लो दर्जाकालाई सरुवासमेत गर्न नसक्ने निरीह बनेको बताए । यसबाट स्पष्ट हुन्छ कि प्रहरीमा अनुशासनहीनता बढाउन नेताहरुले कतिसम्म प्रोत्साहित गरेका थिए ।
विद्रोही सम्राट माओवादीको सरकार बन्नुअगाडि उनीहरुकै बाटो पछ्याउने सङ्केत आउनु अस्वाभाविक होइन । अगिल्लो विद्रोहीहरुले माओवादी जिन्दावाद भनेका पनि थिए । माओवादी नेतामात्रै नभै बहालवाला सचिबले विद्रोहीलाई साहसी भनी कुम थमथमाएका थिए अनि अर्को विद्रोह नहोस् किन यसै पनि प्रहरीभित्र माओवादीको ठूलो घुसपेठ भएको कुरा विगतमा कैयौं चौकी ध्वस्त पार्दा अगि्रम सूचना प्रहरीले पाएको चौकीमा हतियार छोडी बाहिर बसी लुटाएको र प्रहरीको योजना माओवादीलाई जानकारी दिलाएका खबरदेखि सरकार अनभिज्ञ पनि थिएन । तसर्थ यस्ता विद्रोहको पृष्ठपोषक तत्व कांग्रेस एमाले र माओवादी नै हुन् बाँकी कारण बहाना मात्र हो । निडर भै विद्रोहसमेत गर्ने दुस्साहसी वातावरण नेताहरुले नै तयार गरिदिएका हुन् ।

अर्को कुरा यो प्रहरी विभागमा मोतिलाल बोहरा प्रमुख र खुमबहादुर खड्का गृहमन्त्री भएयता नियुक्ति सरुवा बढुवामा एक प्रकारको टेण्डर प्रथा नै लागू भएको भान हुन्थ्यो । प्रहरी निरीक्षक सहायक निरीक्षक र सिपाहीमा भर्ना हुन क्रमशः ५ देखि ७ र ३ देखि ५ लाख र २० देखि ५० हजारसम्म खर्च गरेमात्र नियुक्ति पाइने भयो । सरुवा बढुवामा पनि त्यस्तै प्रत्यक्ष हस्तक्षेप कांग्रेस र एमालेका नेताहरुले गरे नजराना लिएर । एउटा सरकारले गरेको कारबाही अर्कोले खारेज गर्ने एउटाले दिएको पुरस्कार अर्कोले खोस्ने घृणित खेल कांग्रेस र एमालेले गरे । ध्रुर्व प्रधान र अच्चुत खरेलेको विवादास्पद प्रकरणका पछाडि कांग्रेस र एमाले हात धोएर लागेको सबैलाई थाहै छ । निष्पक्ष अनुसन्धान गर्ने हो भने ३० प्रतिशतभन्दा बढी प्रहरी अधिकृतहरु भारतमा प्रकि्रया पुर् याई खरिद गरेको प्रमाणपत्रको आधारमा नेताहरुलाई चन्दा दिई नियुक्ति पाएकाहरु छन् । तिनीहरुले निर्भीक भएर गरेका भ्रष्टाचारको नालीबेली पनि लामै बनेको छ । एक प्रकारले राजनीतिक दल र नेताहरुका चन्दादाता बनेका प्रहरी अधिकृतहरुको भिड अर्को शब्दमा राजनीतिक अखडाझैं भएको विभागमा विद्रोहप्रति प्रोत्साहित हुनु अस्वाभाविक होइन । अहिले जे यभो विभागभित्र व्याप्त अनुशासनहीनताको पिलो फुटेको मात्र हो । घटना घट्नुमा विभागीय एवं क्षेत्रीय नेतृत्वको कमजोरी एवं सुरक्षा निकायमा भएको राजनीतिकरण नै प्रमुख कारण हो ।

रासन-पानी अपशब्द शोषण बहाना मात्र हो । वास्तवमा बहुदलीय व्यवस्थापछि र अझ जनयुद्ध भएयता नेपाल प्रहरीको रासनको स्तर पाचायतकालको भन्दा सयगुणा राम्रो भैसकेको छ ।अनुशासन कायम राख्न हाम्रो मात्रै नभै पूरै दक्षिण एसियामा विशेष सकि्रयता अपनाउनुपर्ने वाध्यता छ । कारबाही गर् यो राजनीतिक हस्तक्षेप गराउने केही बोल्यो अपराष्ट्र बोल्यो भनी बिद्रोह गर्ने अनि कसरी चल्दछ देशमा ुचेन अफ कमाण्डु नीतिको सुरक्षा निकाय तसर्थ देखिएका कथित विद्रोही निमित्त खलनायक मात्र हुन् पर्दा पछाडिका कारक तत्व भ्रष्ट नेता तिनका हस्तक्षेपकारी प्रवृति र कमजोर विभागीय प्रमुख हुन् । यस्तो गम्भीर प्रकृतिको दुर्घटनाको पुनरावृत्ति हुन नदिने हो भने कथित ८-१० विद्रोहीलाई सजाय दिएर पुग्दैन । त्यसको लागि सर्वप्रथम सबै दल प्रशासक वा नेताले प्रहरी प्रशासनमा हस्तक्षेप बन्द गर्ने प्रण र प्रतिबद्धतात्मक व्यबहार देखाउनु पर्दछ ।
मौजुदा अस्तव्यस्ततालाई स्थायी रुपमा एउटा निश्चित परिपाटीमा लेराउन एक सक्षम सुरक्षाविद्लाई जिम्मा दिई राजनीतिक छायाँबाट टाढै राख्ने वाताबरणको सिर्जना गर्नुपर्दछ ।

प्रहरीको नियुक्ति सरुवा बढुवामा प्रहरी नियमावली अन्तर्गत रही निष्पक्ष हुन प्रहरी प्रमुखलाई निर्देशित गर्ने तर अनियमिततामा बाहेक हस्तक्षेप नगर्ने नीति दल र नेतामा हुनुपर्दछ ।
अनावश्यक र खर्चिलो २० प्रतिशत उच्च अधिकारी एसएसपीदेखि एआइजीको कटौती गरी तल्लो दर्जाका प्रहरीहरुको रासन साधन तालिम एवं सुविधास्तरमा बृद्धि गर्दै लाने नीति लिने भ्रष्टचारको छानबिन र वर्खास्तीमा कुनै सम्झौता नगर्ने कार्य नगरेसम्म यस सङ्ककटबाट पार पाउन सकिन्न ।
shekhar1962@gmail.com



माओवादीको जिम्मेवारीबिहीनता: वर्तमानको गाईजात्रा

माओवादी राजनीतिको रेड बुक 'प्रचन्डपथ' सायद अहिले प्रचण्ड स्वयंको हातबाट खोसेर माओवादी पार्टीका चौकडी नेताहरू : किरण, बादल, गजुरेल र विप्लबले हत्याए जस्तो छ । एमालेलाई राष्ट्रपति दिने सहमति गरेका प्रचण्डसंग एमाले महासचिव झलनाथ यति बिघ्न ढुक्क थिए कि, यो समीकरण अकाट्य स्थापित बनिसकेको कुरामा उनी निश्चिन्त थिए । तर एमाले केन्द्रीय समितिमा नै राष्ट्रपति पदमा पूर्व महासचिवका लागि माओवादी समर्थन हुने कुराको प्रतिवद्दता भएको कुराको लिखित पत्र ल्याउन एमाले केन्द्रीय बैठकमा सदस्यहरूलेले महासचिव खनाललाई अह्राएपछि,सोही कुराको माग गर्न माओवादी संसदीय दलको कार्यालयमा पुगेका खनाल त्यतिबेला हतप्रभ बन्न पुग्नुभो जतिबेला मलीन मुद्रामा प्रचण्डले ' साथीहरूले मानेनन्' भन्ने कुरा वहाँलाई सुनाउनुभो । प्रचण्ड , बाबुरामहरु माधव नेपालमा सहमत हुन लागेको भेउ पाएका माओवादी पार्टीभित्रका अनुदारवादी धारका चौकडी नेताहरू नै प्रचन्डको विवशता बन्न पुगेका ती बन्न लागेको सहमतिको राजनीति भत्काउने 'साथीहरू' हुन् भन्न धेरै लख काटिरहनु पर्दैन । अत: नाममात्र 'प्रचण्डपथ' बाँकि हुन पुगेको माओवादी नीतिशास्त्र वास्तवमा 'किरण-बादल' पथ बनेको हो कि भन्ने भान पार्न पुगेको छ अहिले ।

आफ्ना ब्यारेकमा राखिएका छापामार र अर्धसैनिक वाइसिएलले छापामारले सिर्जना गरेको सन्त्रासमय वातावरणमा अरू दलहरूलाई पञ्छाउन सक्षम हुँदै सम्विधानसभाको निर्वाचनमा सबैभन्दा ठूलो दल बनेको माओवादीले यो पछिल्लो सफलता संगै आफ्नो बिद्रोह दम्भ र हुंकारलाई लगाम लगाउँदै जिम्मेवारीको राजनीति थाल्ला भन्ने धेरैलाई अपेक्षा हुनु स्वाभाविक थियो ।निर्वाचनमा कसैले पनि स्पष्ट बहुमत ल्याउन नसकेको परिस्थितिमा ठूलो दल भएपछि , माओवादीले त्यो दायित्व र भूमिका चिनेर सबै पक्षलाई मिलाएर सरकार बनाउला अनि संविधान निर्माणको मुख्य कार्यलाई सफल अञ्जाम देला भन्ने अपेक्षा जनतामा हुनु पनि स्वाभाविक थियो । सरकारको जिम्मेवारी सम्हाल्दा ‍माओवादीले आफ्ना विविध भातृ संगठन, मिलिसिया, छापामार र वाइसिएलका उच्छृङ्खल गतिविधि र तिनले सिर्जना गरेको देशव्यापी दण्डहीनताको माहौलमा सुधार आउला भने सोच सबैले लिएका थिए । तर यो निर्वाचन सम्पन्न भएको बिगत तीन महिनाका घटनाक्रमलाई हेर्दा अनि माओवादी राजनीतिक नेतृत्वको उद्देश्यबिहीन वा नितिबिहीन कार्यशैलि देख्दा भने लाग्छ, ऊ जिम्मेवारी सम्हालेर अगाडि बढ्ने कुरा भन्दा बाहिर बसेर उपद्रो र बिद्रोह मच्चाउने कुरामा बढी आकर्षण राख्छ । त्यही भएर नै उसले सहमति र मेलमिलापको राजनीतिको अनिवार्यता रहेको वर्तमानमा आँफू ठूलो दल हुँदा हुँदै क्रमैसंग कांग्रेससंग कुरै नगर्ने, एमालेलाई धोकादिने र फोरमसंग धोका खाने परिस्थितिमा आँफैलाई पुर्‍यायो ।

यति धेरै विद्रुपता र विचित्रता हुँदा हुँदै नया संविधान बनाउन कै लागि पनि मावोवादी, कांग्रेस, एमाले र फोरम सबैको सहकार्य भएन भने नेपाल फेरि पनि अस्थिरताको चंगूलमा दीर्घकालका लागि फस्ने कुरा निश्चित नै छ ।
३०% पपुलर भोट र ३९ % सम्विधानसभाको सदस्य संख्या पाएको माओवादीले आँफैलाई दुई तिहाइ सदस्य संख्या जितेको रुपमा बडप्पनमा राख्दा र अरूलाई केही नगन्दा, अर्को वैकल्पिक समीकरण बन्न पुगेको छ । माओवादीले सम्पूर्ण क्रान्ति जितेको नभएर सहमतिको राजनीतिमा प्रवेश गरेका हौँ भन्ने कुरा बुझेर, अब सरकार गठनमा आँफूलाई केन्द्रित गर्नु पर्छ । राष्ट्रपति कांग्रेस, उपराष्ट्रपति फोरम, सभामुख एमाले र अब बन्ने सरकार प्रमुख प्रधानमन्त्री माओवादीको बन्ने स्थिति पैदा भयो भने सहमतिको राजनीतिले कसैले नचाहेर पनि ठाउँ पाएको हुनेछ। तर आफ्नो कुरा पूरा नभएकोमा बिच्किएर माओवादीले अरू घातक विकल्प रोजेको खण्डमा, यो मुलुकका लागि दूर्भाग्यपुर्ण त अवश्य हुनेछ तर माओवादी कै लागि आत्मघाती ठहर्ने कुरामा ढुक्क भए हुन्छ । किनभने जनताले क्रान्तिको कथित रोमाञ्चमा आफ्ना दुई पुस्ताको निरर्थक अन्त्य कदापि चाहने छैनन् । यदि यस्तो भएमा नेपाललाई सैनिक तानाशाह वा विदेशी हस्तक्षेपको नियतिबाट अलग राख्न पनि सकिने नहुन सक्छ ।

अझैपनि समय छ , नेपाली राजनीतिका जिम्मेवार पक्षहरूले 'मेरै गोरूको बाह्र टक्का ' नभनेर सहमतिका न्यूनतम आधार कायम गर्दै मुलुक सञ्चालन गरून् र नया संविधान लेखेर देशको भावी मार्ग निरूपण गर्न मद्दत पुर्‍याऊन् ।



July 19, 2008

राष्ट्रपती चुनावको झाँकी बारे

गणतन्त्र नेपालको पहिलो राष्ट्रपती चुनावको झाँकी देख्न सुन्न पाइयो र पार्टीहरु यती निर्लज्ज हिसाबले समिकरण फेरबदल गर्न सक्दा रहेछन भन्ने मलाई लागेको थिएन। एउटै पार्टीका नेताहरु एकै चोटी अलग अलग पार्टीहरुसंग मोलमोलाइमा लागेका रे। देशमा हडताल, चक्का बन्द रोकिएको छैन। एउटा साथीले भन्दै हुनुहुन्थ्यो-ट्र्याक्टरमा राख्ने तेल नभएर जमीन बांझै छ रे। हत्या अपहरण रोकिएको छैन तर हाम्रा नेताहरु काम कुरो एकातिर कुम्लो बोकी ठीमीतिर भने जस्तो संबिधान निर्माणको मूख्य मुद्धातिर ध्यान दिन छाडेर पदहरुको लुछाचुडाईमा लागेका छन। कसलाई के भन्ने, सबै उस्तै हुन्। मुख्य जिम्मेवार तीन पार्टीहरु नै गैर जिम्मेवार भएका छन। सर्पले आफूलाई निल्नै लागिसक्दा पनि जसरी भ्यागुताले झिङाको लोभ छोड्दैन, त्यसरीनै देश बर्बाद हुने अवस्थामा पुगि सक्दा पनि हाम्रा नेताहरु आफ्नो पार्टीको स्वार्थभन्दा माथि उठन सकिरहेका छैन।

कुनै समय आफैले गणतन्त्र नेपालको राष्ट्रपति तपाई बन्नूस् भनेर भनिएका गिरिजा अहिले कुन् कारणले राष्ट्रपतिको लागि योग्य भएनन्? फेरि संबिधान सभाको चुनाव सकेपछि म नेत्रित्वमा रहन्न, आरम गर्छु भन्नु हुन्थ्यो गिरीजा बाबू। जीवनको यो उत्तरार्धमा आएर पनि उंहालाई अझै किन त्यो खोपीको थपना राष्ट्रपति पदप्रति लोभ जागेको होला। न पार्टीका अन्य सदस्यले भो गिरिजा बाबू, तपाइ अब आराम गर्नुस् न भन्न सक्छन् न गिरिजा आफै छेउ लाग्छन्। एमालेमा त्यस्तै-झलनाथले किन माधव नेपाललाई राष्ट्रपतिको पदको लागि अगि सारेका हुन् कुनि। माधव नेपाल गिरिजा जस्ता उमेरले नेटो काटेका पनि होइनन्। पार्टीले चुनावमा सन्मानजनक सीट नल्याएकोमा नैतीकताको आधारमा राजीनामा दिएका न हुन। यिनको सक्रिय राजनैतीक जीवनको अन्त्य भैसकेको त छैन नि। भोलि एमालेको स्थिति सुध्रिन पनि सक्छ र यिनि प्रम हुन पनि सक्छन् नि। फेरि आफै चुनाव हारेको र पार्टीले पनि गतिलो परिणाम नल्याएकोमा नैतिकता बोध गरेर राजीनामा दिएको मान्छेले फेरि झलनाथको हुटहुटीमा परेर फेरि कुन नैतीकताको आधरमा यिनि राष्ट्रपति हुन कस्सिएका? दुई बर्ष राष्ट्रपती खाएपछी फेरी यिनी कसरी सक्रीय राजानीतिमा आउन सक्छन? भयो झलनाथजी, मलाई राष्ट्रपति चाहिएन, माओबादीलाई समेत स्वीकार्य अन्य कसैलाई अगाडी ल्याउनुस भनेर यिनी आफैले किन भन्न नसकेका? भलै प्रचण्ड र बाबुराम अलि समझदार् थिए तर माओबादीभित्रका वास्तविक कमान्डवाला मोहन बैध्य आदिहरुले कुनै पनि हालतमा माधव कुमार नेपाललाई राष्ट्रपति मान्न नसकिने भनेर दिन रात भनिरहदा किन नबुझेका? सहाना, सुवासचन्द्र वा रामप्रीत पासवानको कसैको नाम अगाडी ल्याएको भए कम्तिमा राष्ट्रपति पद एमालेको पोल्टामा पर्ने त थियो।

यहा निर केपी ओली र प्रदीप नेपालको भूमीका ले पनि काम् गर्यो। झलनाथ-बामदेवहरुलाई असफल् देखाउनु यि दुईको धरम नै हो र केपी ओलीलाई माधव माओबादीको समर्थनमा राष्ट्रपति बनेको यिनी कसरी देख्न सक्थे र? त्यसकारण कसरी हुन्छ माओबादीसंगको दूरी बढोस र समझ्दारी टुटोस भन्ने यिनको ध्याउन्ना रह्यो र यिनीहरुले भनिदिए-एमालेलाई राष्ट्रपति दिने भनिसकेपछि को राष्ट्रपति बनाउने भन्ने कुरो हाम्रो हो। यसो हेर्दा कुरो हो पनि तर यहि अडानमा रहिरहदा श्थितिले कोल्टा फेर्छ भन्ने हेक्का भएन। यसलाई पार्टी र माधव नेपालको प्रतिष्टाको बिषय बनाएर अकड्डिएर बस्नु हुने थिएन। भारतमा सोनिया गान्धी प्रम हुने भईन भनेर हिन्दु अतिबादीहरुले बबाल मचाए पछि कसरी उनी सरक्क पछि हटिन र मनमोहन सिंहलाई अगाडी ल्याईन्? मूर्ख देखि दैव पनि डराउनु पर्छ भन्छन् नि। अहिले भयो के, आफ्नो पोल्टामा परेको पद आफैले भोटहालेर अरुलाई अर्पण गर्न पर्यो, यो बिडम्बना होइन? फेरि फोरम जस्तो एउटा चरम अवसरबादी समुह,जसको कुनै राजनैतीक इतिहास नै छैन र जो देशलाई एउटा बिघटनको मार्गमा लैजान अग्रसर छ, त्यस्तासंग संबिधान सभाको अध्यक्ष पदको लागि हात मिलाउन पर्यो। किन चाहियो त्यो संबिधान सभाको अध्यक्ष पद? राष्ट्रपति, उपराष्ट्रपति र संबिधान सभाको अध्यक्ष पदको लागि यो अपबित्र गठबंधन त भयो भयो सरकार बनाउन यो गठबन्धन नरहोस। राष्ट्रपति र संबिधान सभा अध्यक्ष पदको चुनाव पछि सबैले यो तिक्ततालाई भूलुन् र माओबादीलाई अलग्याउने निति नलिउन्।होइन भने नया संबिधान् निर्माण हुन संभव हुदैन र फोरम जस्ताको भर परेर कुनै सरकार टिक्दा पनि टिक्दैन।


माओबादीहरुले सबैलाई जिल्ल्यायो भनेर मानिसहरु भन्दै थिए तर उनीहरु आफै जिल्लिए वा चिप्लिए।यदि कांग्रेस र एमालेले माओबादीप्रति धोकाको मेख मार्ने हिसाबले फोरमलाई च्यापेर सरकार बनाउन लागे भने प्रचन्ड भित्ताको राष्ट्रपति त भए भए, हावाको प्रधानमन्त्री पनि हुने छन्।तर आशा गरौं-कांग्रेस एमालेले त्यस्तो भूल नगर्लान्।

माओबादीमा प्रचन्ड र बाबुराम ठिकै मान्छे जस्ता लाग्छन्, छलफलमा आउछन्, कुरा सुन्छन्, सुनाउन्छन् र सहमतीमा आउन तयार हुन्छन् तर एमालेमा प्रदीप र ओली भएजस्तै माओबादीमा मोहन बैध्यहरु छन्, जो पर्दा पछाडीबाट प्रचण्ड र बाबुरामले गरेका सहमतीहरुलई उल्टाउने काम गर्छन्। पार्टीमा यस्ता ब्यक्तिहरु रहेसम्म देश सहमती र सहकार्यको बाटोमा जांदैन। यो राष्ट्रपति चुनाव खण्डले एउटा राम्रो के गरिदियो भने मधेशी गठबन्धनलाई केही कमजोर जरुर तुल्याएकोछ।फोरमले कांग्रेसका रामबरण यादवलाई र तमलोपा र सदभावनाले रामराजा प्रसाद सिंहलाई लाई भोटहालेछन्।


मलाई त २५ भोट बदर भएको कुरा सुनेर हांसो पनि उठ्यो, कस्ता सभासदहरु रहेछन त हाम्रो देशमा जो मतदान गर्न पनि जान्दैन र यिनीहरुले संबिधान निर्माणमा के भूमीका खेल्लान। हुन त यिनीहरु पार्टीले हात उठा भनेको बेलामा उठाउने न त परे। सभामा न छलफल हुन्छ, न बिमर्श, कुनै पनि मुद्धाको टुंगो पहिलेनै लागिसकेको हुन्छ र बैधानिकताको लागि मात्र त्यो हाउसमा ल्याइन्छ। त्यत्तिकै लागि भनेर यत्रो जम्बो संबिधान सभा किन चाहिएको होला जबकी भारत जस्तो बिशालए देशमा पनि लोकसभा यती ठुलो छैन।


यो नेमकिपा पार्टीको बिषयमा पनि केही भन्न मन लाग्यो। महत्वपूर्ण मुद्धाहरुमा मतदान गर्नुपर्ने बेला यसले जहिले पनि बहिस्कार गरेर हिड्छ। यो कस्तो गैरजिम्मेवार तरिका हो। चुनाव लडने, सभासद हुने, तलब पारीश्रमिक खाने तर आफ्नो कुरो संबोधन नभएको वा नसुनिएको भन्ने एउटा कुनै निहुं निकाल्यो अनी संसदसभामा मतदान नगरी चलिदियो।यिनीहरुले भोट नहाल्दैमा राष्ट्रपती निर्वाचित नहुने त होइन तर दुइ-दुई चोटी चुनाव गराउन पर्ने अवस्था त टल्थ्यो नि। यस्ता पार्टीहरु, जसले जहिले पनि बहिस्कार गरेर हिंड्नुछ, किन चुनावमा उठेर निर्वाचित भएर आउने?



राजनैतिक बेइमानीहरूको श्रृङ्खला: नेपालको दूर्दशा

नेपालमा विचित्र हुँदैछ । राजनीतिको बजारमा यति धेरै अस्थिरताका घटनाहरू एकपछि अर्को पटाक्षेप हुँदैछन् कि कतिबेला के हुन जाँदैछ खुट्याउन लगभग असम्भव छ ।


केही साता लामो रमिता पछि अस्ति समाचार आयो, माओवादी एमालेले समीकरण गरेर राष्ट्रपति र सरकार गठन कार्य अघि बढाउने भए । त्यो कुराको चर्चा निमेष भरमा फेरियो , अनि माओवादीले एमालेलाई धोकाको खाल्डोमा खसाएर तराईवादी पार्टीहरू संग माखेसाङ्लो जोडेको चर्चाले लगभग डेढ दिन बजार छायो । फेरि अकस्मात रातारात समीकरण परिवर्तन बन्यो र अब पछिल्लो समयमा आएर कुरा सुनिँदैछ कांग्रेस, एमाले र तराईवादी पार्टीले फेरि नया समीकरण बनाए रे ! यो कुरा पनि राष्ट्रपति र उपराष्ट्रपति चुनाबको अन्तिम परिणाम ननिस्किए सम्म भर वा विश्वास गरिहाल्न पर्ने खालको नहुन सक्छ । किनभने , अब मत खसाउने प्रतेक मतदाताको अन्तर्मनको निर्णय पनि थाहा पाउन पर्ने हुन्छ । गोप्य मतदान भए त कस्ले कता मत हाल्लान भन्न सकिन्न , चुनाबको परिणाम जता जान वा आउन पनि सक्छ । यो खासमा भन्ने हो भने एउटा महान प्रहसनको गाइजात्रा नै हो ।


यी अस्थिर घटनाक्रमहरूले एउटा कुराको दिशा प्रष्ट्याएको छ त्यो के भने , अब यही गाइजात्रे काइदाबाट संविधानसभाको मुख्य काम : नया संविधान लेखाउने र अनुमोदन गराउने हुन लगभग असंभव नै हुन गएको छ । यो स्थिति सिर्जना हुनुका पछाडि रहेका कारणहरूका बारे खोजी गर्दा , वर्तमान नेपाली राजनीतिका तीनवटा मुख्य पार्टीहरूको एकार्का प्रतिको चरम अविश्वास नै हो भन्ने कुरामा अत्युक्ति रहन सक्दैन । तर पनि केही महिना अघि सम्पन्न संविधानसभाको निर्वाचनमा सर्वाधिक स्थानमा जीत हासिल गर्न सफल नेकपा माओवादीले आँफूलाई जनताले सुम्पेको जिम्मेवारीलाई राम्ररी अपनाएर काम गर्न नसकेको कुरालाई नै अहिलेको घटनाक्रम हरूको कारक मान्नै पर्ने हुन्छ ।


माओवादी अहिले सबैभन्दा ठूलो दल बनेको छ र हिजो ऊ भन्दा ठूला रहेका र सत्ता सञ्चालनको अुभव पनि लिइसकेका एवं शान्ति प्रकृयामा उसका सहयोगी रहेका दलहरूलाई समेत पराजित गरेर बन्न पुगेको यो ठूल्याँइलाई उसले चिन्न सकेन । उसले हिजोको धाकधम्कि र ठुस्सिएर कुराहरू माग गर्ने खालको बिद्रोही दलको संक्रमणकालीन भूमिकाबाट बद्लिएको सन्दर्भमा पाएको जिम्मेवारीलाई या त बुझेन चाहेन वा बुझेन ।अत: आँफैले माग गरेको भनिएको संविधानसभा र त्यस्ले लेख्ने संविधानको महान अपेक्षालाई माओवादी स्वयं सम्मिलित बन्दै सत्ता भागबण्डाको झगडामा घटुवा गर्दिएको छ । ऊ जिम्मेवार छ र थियो भने , पदीय बाँडफाँडमा अलिकति ठूलो ह्रदय देखाउँदै कांग्रेस, एमाले र सकेसम्म अरू पनि ठुला साना दलहरूसंग सहकार्य गरेर राष्ट्रपति , सभामुख र सरकार गठनको प्रकृयामा परिपक्वता देखाउन सक्नु पर्थ्यो । यदि यो कुनै हालतमा सम्भव नबनेको स्थितिमा कमसेकम बामपन्थी एकताको दुहाइ दिएर भएपनि एमाले र अरू बामपन्थी दलहरूसंग संगै बढ्न सकेको भए जाती हुन्थ्यो । तर एमालेलाई अन्तिम समयमा धोका दिएर , उसले अत्यन्त अस्थिर र अविश्वासिलो राजनैतिक दलको रूपमा आँफूलाई स्थापित गर्‍यो ।


यी सबै घटनाक्रमहरूका बीच पनि , यो कुरा बुझ्नै पर्छ कि नेपाली राजनितिमा माओवादी, कांग्रेस, एमाले र तराईवादी पार्टीहरू मध्ये कुनै एकलाई पनि बाहिर राखेर सरकारको स्थिरता र नया संविधानको लेखन एवं अनुमोदन सम्भव नै छैन । यस्तोमा राष्ट्रपति उपराष्ट्रपतिको जीतहार क्षणिक रोमाञ्च र दीर्घकालीन अस्थिरताको कारक मात्र बन्न सक्छ किनभने नया संविधानको लेखन यो सभाको मुख्य एजेण्डा हो, जुन यी घटनाक्रम बीच तयति सम्भव देखिन्न ।जिम्मेवारीको कुरा गर्दा माओवादीले आँफू ठूलो दल बनेको चाल नै पाएन कि जस्तो देखिन्छ , तर अरू दलहरू पनि यसका हिस्सेदार भने पक्कै हुन नै । तैपनि ठूलो हुँदाका जिम्मेवारी चिन्नै नसक्नुमा माओवादीको बिद्रोह रोमाञ्च र कोरा क्रान्तिकारिता एवं राजनैतिक अपरिपक्वता अनि अनुभव शून्यता नै जिम्मेवार कारक रहेकोमा आशंका गर्नु पर्दैन ।

यस्तोमा , हेर्‍यो भने नेपाली राजनीतिलाई बाहिरियाहरूले ' राम राम भन्ने तर काँध थाप्न नसकिने' खालको मात्र देख्न सक्छन् ।



July 18, 2008

रामराज्यको बधाई!!

“अब भने नेपालमा रामराज्य आउने भयो !”, एकजना साथिले फोन गरेर यो ठरकिलाई खबर गर्‍यो । २, ४ दिन यता काममा निक्कै व्यस्त थिएँ र नेपालको खबर पनि हेर्न, पढन केहि भ्याएको थिईन । मैले सोचें, सायद नेपालमा अब पेट्रोल पैसा तिरेपछि किन्न पाईने भएछ क्यार (गजब छ हाम्रो देश पनि पैसा तिनेर सामान किन्न पाए पनि त्यसलाई जनताले ठुलो सुबिधाको रुपमा लिनु पर्छ) ।

कम्प्युटर खोलेर यसो अनलाईन खबर हेर्न थाले:- बि बि सि को मुखपृष्ठ मै पेट्रोल अभाव चर्केपछि शिक्षा पनि प्रभावित भन्ने समाचार देखें पछि म जिल्लीएँ, अँह ! होईन रहेछ । १०० रुपैयाको पेट्रोल कालो बजारमा हाल १५० मा बिक्रि हुदैंछ रे भन्ने समाचार पनि पढेपछि मेरो अडकल गलत निक्ल्यो । अनि कसरि आउन लाग्यो त राम राज्य नेपालाँ ? म सोच्न थालें । शायद अब देखि वाई सि एल ले मान्छे नकुट्ने र पैसा नधुत्ने निर्णय गरेछन कि कसो ? । यस्तै हो भने त नेपालमा राम राज्य नआए पनि केहि शान्ति त अवश्‍यनै आँउछ … म हतार हतार नेपालको खवर छापिने अन्तर्जालाका अन्य पृष्ठ चाहर्न थालें ।

कान्तिपुरको अनलाईन संस्करणमा वाईसीएलद्वारा युवतीलाई कुटपिट, अनि अर्को पत्रिकामा ठेक्कापट्टामा भाग लिन आउनेलाई वाइसिएलले कुटे, जस्ता नेपालको कानून नलाग्ने वाई सि एलका नया नया बहादुरिपूर्ण कारनामा पढेपछि त्यो अडकल पनि मिलेन । “हैन अब कसरी आउने भो त देशाँ राम राज्य ?”। एक हप्ता व्यस्त हुँदा देशको काया पलट भएको पनि थाहा पाईएन हो ! म फेरि अन्य सम्भाबनाहरुको बारेमा घोत्लिन थालें । नेपालका दलहरु बिच एकता भएछ की क्या हो ? देशको समस्याको निराकरणको लागि सबैले पार्टिगत बिचार भन्दा माथि उठने निर्णय गरेछन होला! । आहा त्यसो भए त ज्यादै राम्रो हुने भो ! मेरो औलाहरु कम्प्युटर किबोर्डमा द्रुतगतिमा चल्न थाले र मेरो मोनिटरमा नया नाया पृष्टहरु खुल्न थाले।

तर यो के हो? हिमाल खबरमा एमाले अब माओवादीबिरुद्ध भन्ने समाचार छ भने कतै दलहरुबिच सहमतिको सम्भाबना अन्त भन्ने शिर्षक भंगेराको टाउको जत्रो अक्षरमा लेखीएका छन। समाचार पत्रमा सातदलीय सहकार्य भंग भएको खबर पहिलो हरफमा छ भने अन्त कतै दलहरुबिच चरम मतभेद भन्ने मुख्य समाचार बनेको छ ।

हैन कतै यि शब्दहरु पढन त गल्ती गरिंन मैले पून: नेपालको खबर गुगल सर्च गरेर हेरें तर रामराज्यको समाचार कते भेटीएन । त्यसै पनि देशमा गणतन्त्र र सार्बभौमता समेत केबल शब्द-जाल मात्रै रहेको अबस्था छ र नेपालीहरुको नीयति शाब्दिक गणतन्त्र, शाब्दिक स्वतन्त्रताशाब्दिक सार्बभौमिकतामा परिभाषित हुँदै गईरहेको छ । सोच्दा सोच्दै मेरो नजर यौटा पत्रिकाको अनलाईन संस्करणमा पुग्यो त्यहा नेपालमा राष्ट्रपतिको निर्बाचनको खबर छापीएको थियो । झट्ट भावि उमेदवारको नाम हेरें । रामराजा प्रसाद सिह रामपृत पाशवान र रामबरण यादव, अब भने मेरो ज्ञान खुल्यो ! हो त नी राष्ट्रपति भनेको देशको अविभावक वा संरक्षक हुन अब तिनजनामा जो राष्ट्रपति भएपनि देशमा त रामराज्य आउने भैहाल्यो नी!

वाइसिएलले मान्छे कुटे नि रामराज्य, विदेशिले देश लुटे नि रामराज्य! हत्या, हिंसा जे भए नि रामराज्य मधेश भन्दै तराई नै ‘गए’ नी रामराज्य !!

जे होस हामि केवल शब्दमा बाँच्छौ र केवल शब्दमै रमाउछौं । स्मरण रहोस केहि समय अघी “राष्ट्रपति “ भन्ने शब्दले पुरुषलाई मात्रै जनाउने भएकोले त्यो शब्द समेत परिवर्तन गर्न नेपालाँ आन्दोलन नै चलेको थियो नारिवादि बिदुषिहरुको । मतलब, हामि कहिल्यै शब्द भन्दा माथि उठन सकेनौं ।

देश कसले चलाईरहेको छ थाहा छैन तर हामिकहा शब्दको गणतन्त्र छ । घर बाहिर निक्लेको मान्छे कुन बेला फर्कन्छ वा फर्कन्न थाहा छैन तर गृह मन्त्रालयको बिज्ञप्तिमा शान्ति-स्थिति सुदृण भएको छ । एकातिर सामाजिक भेदभाव हटाउने नारा चल्दैछ भने त्यहिं आर्कोतर्फ जातिय राजनीतिमा नेताहरु मस्त छन । मैले त चार कक्षा पढ्दा बुझेको कुरा हो एकतामा बल हुन्छ भन्ने तर हामिकहाँ जत्ति बढी प्रान्तमा देश बाँडियो राष्ट्र उत्ती बलियो हुने गजबको ‘बाद’ बनेको छ । किनकि यथार्थमा जे भए पनि होस हामिलाई केवल शब्दको आड भए पुग्छ, शब्दको एकता, शब्दको बिकास, शब्दको उचाई र शब्दको नया नेपाल ।

जे होस बास्तबिकतामा जे भए पनि शब्दमा रमाउने हामिलाई यौटा नया खुशिको खबर यो पनि बनेको छ: राष्ट्रपतिको निर्बाचनमा चाहे जो सुकैले जितुन त्यहा रामकै विजय हुनेछ र राम नै नेपालका राष्ट्रपति हुनेछन् । त्यसैले अब बस १-२ दिन धैर्य गर्नुस नेपालमा अवश्य नै रामराज्य आउँदै छ । बधाई छ हामि सबैलाई !!!



July 17, 2008

माओबादीले रोजे आफ्नो अल्पायुको बाटो

सर्बप्रथम त यो संबिधान सभाको मूख्य काम भनेको देशलाई दुई बर्ष भित्र एउटा गतिलो संबिधान दिनु हो।गणतंत्रलाई संस्थागत गर्नु हो।जसको लागि एउटा स्थीर वातवरण चाहिन्छ, टिकाउ सरकार चाहिन्छ, दलहरुबिच् सहमती र बिश्वास चाहिन्छ। संबिधान निर्माणजस्तो कुरो कुनै एक दलले निर्माण गर्न सक्ने कुरो होइन। संबिधान सभामा सबैभन्दा ठूलो दलको रुपमा आएको माओबादीले सरकारको नेत्रीत्व गर्न पाउनु निश्चयनै उसको अधिकारको कुरो हो र यसमा अन्य दलले आंखा लगाउन सुहाउने कुरो होइन। शुरुमा नेकाले अलि अलमल गरे पनि पछि सबैले माओबादीले सरकार बनाउने कुरा मानेकै थिए। माओबादीलाइ तिरस्कारनै गर्ने भए, माओबादीको एकल् बहुमत नभएको अवस्थामा माओबादी इत्तरका अन्यदलहरु मिलेर माओबादीलाई सरकार बनाउनबाट रोक्न नसक्ने त होइन नि। आखिर् राजनीति पदकै लडाइ रहेछ-जसबाट माओबादी समेत अछुतो रहन सकेन।


जनआन्दोलनको सफलता पस्चात तुरुन्तै गणतन्त्र घोषणा गर्न माने तेतिखेरै गिरिजाबाबुलाई देशको पहिलो राष्ट्रपति बनाउन तयार् माओबादी संबिधान सभाको चुनाव पस्चात गिरिजाबाबुको नामै सुन्न नचाहने भयो। एमालेसंग राष्ट्रपति पदको लागि सहकार्य गर्ने तर पूर्व महासचिव माधव कुमार् नेपाललाई स्वीकार् गर्न नसक्ने दम्भ देखायो। अर्थात माओबादी एउटा कमजोर्, कम् प्रभावशाली राष्ट्रपति चाहन्थ्यो।सरकार निर्माणको पुर्व संध्यामा एउटा पुर्ण बहुमत नभएको पार्टीले आफ्नो सरकारको लामो आयूको लागि,सकेसम्म सबैसंग, नभए एउटा बलियो दलसंग सहकार्य गर्नु पर्ने हो। तर पहिला कांग्रेस, त्यसपछि एमालेसंग सहकार्य तोडेर एउटा कुनै राजनैतीक् आधार र सामर्थ्य नभएका रामराजालाई राष्ट्रपतिको उम्मेद्द्वार प्रस्तुत गर्नु आफ्नै खुट्टामा बन्चरो हान्नु हो।


हुन त माओबादीहरुले सोचेका होलान्, रामराजालाई राष्ट्रपति बनाए मधेशी दलहरुको एक मधेश् एक् प्रदेश् आन्दोलन अलि मत्थर हुनेछ, तर यो मधेशी नेताहरुले कांधमा टेकेर टाउकामा प्रहार गर्ने रणनीति मात्र हो।


माओबादीले खोला तर्‍यो लौरो बिर्सियो गरीरहेका छन्। उनीहरुलाई सफलरुपमा राजनीतिको मूलधारमा अवतरण गराउन एमाले र कांग्रेसले खेलेको भूमिकालाई आज कसरी बिर्सन सकेको?अहिले सम्मको तौरतरिका हेर्दा लाग्छ, माओबादी एक्लै सरकार बनाउन कस्सिएको छ।यदि त्यसो हो भने यो आफू छिट्टो सकिने बाटोमा अग्रसर भैरहेको छ।राजनीति पद र शक्तिकै लागि गरिन्छ। पुर्ण बहुमत नभएकोले राम्रो काम् गर्दा गर्दै पनि नौ महिनामै एमाले सरकार बाट हट्न बाध्य भएको माओबादीले बुझ्नु पर्ने हो र संबिधान सभामा कांग्रेस वा एमाले जस्तो बलियो दलको सहयोग नलिकनै अघि बढ्छु भन्ने सोचेको भए माओबादी आफ्नो अल्पायूको मार्गमा छ भनेर बुझे हुन्छ।आफ्नो पुर्ण बहुमत नभएको अवस्थामा नेका वा एमालेजस्तो बलियो दलसंग सहकार्य गरेर पो आफ्नो सरकारको आयू लामो राख्न सकिन्छ। निस्चित रुपमा गिरिजा वा माधव संग मिलेको हात रामराजा संग मिलेको हात कयौंगुणा बढी शक्तीशाली हुन्छ-माओबादीहरु यंहा निर चुकिरहेका छन्।





Check it out

- Prajwol
I found humorous video about presidental race 2008. It is very funny and quite relative with the Obama-Mc Cain Race.
Please check this out.


July 15, 2008

गुहार! भानु बाजे

समयको बेस्तताले भानुको सम्झनालाई अली पछी भए पनि टासेको छु आशा छ ,पढिदिनु हुने छ

गुहार !भानु बाजे,गुहार
!गुहार ! गुहार!
म लुटिए ,मेरो स्वाभिमान लुटियो
मेरा बोली अतिक्रमणमा चुटियो
आफ्ना जस्ता लाग्ने आफ्नै अनुहार टासेका
आफ्नै मान्छेबाट थिचिएर म
निरह प्राणी झै आँफै सँग हारी रहेछु
प्रदुषणमा निसास्सिएको अजिबको ओठ खारी रहेछु
जिउदा मान्छेको भर छैन
आर्काको जिब्रोको स्वाद छैन
तेसैले
तिमीले स्रिजिएको मिठो बोली बोल्न
तिमीको बिर्खे टोपी नेपाली शिरमा उन्न
गुहार ! भानु बाजे , गुहार!
किनकी
आजभोली जिउदा मान्छेहरु आँफै सँग डराएका छन
बेमौशमको जात्रामा भुली
आफ्नै घर गाउको माटो हराएका छन
हुट्टिट्याउले झै आँफै आकाश थामेको कथा बरबराएका छन
तेसैले ,निया माग्न जाने बाटो बन्द छन
निया दिने ठाम आँफै द्वोन्दमा छन
तिम्रा पाठशाला र पुस्तकहरु सन्सोधन भई
च्याउ खेती झै स्कुल भएका छन
तिम्रा रमायाण र बधु शिक्षा परिवर्तन भई
खोइ के जाती र्याप ,हिपहप भएका छन
तेसैले
गुहार भनु बाजे गुहार
तिम्रा चपलाहरु निर्जल भएका छन
तिम्रा आदर्श घासीहरु स्वार्थले थिचिएका छन
मलाई फेरी कान्तिपुरी नगरि चाहिएको छ
गुनकेसरी शिरमा बोक्ने चपला चाहिएको छ
टुटेफुटे अङ्रेजी मिसावट भाषा भन्दा
लय हालेर गाईने शिलोक चाहिएको छ
कोलाहल र भिड भित्र रङमङिएको आयतित सभ्यता भन्दा
बासुरी र मादलको ताल चाहिएको छ
अब त अती भो
स्वाभिमानलाई बन्धकी राखी हास्ने लाज भयो
आत्मासम्मानलाई बेची उधारो बाँच्न लाज भो
भानु बाजे ,गुहार !गुहार! गुहार!


संविधानसभाको गरिमा र सभासद्

-शेखर ढुङ्गेल
हजारौं जनताको बलिदान अनेकौं विध्वंश लाखौं स्वर्णिम आश्वासनपछि जनता संविधान संविधानसभाले सारा विकृतिको अन्त्य गर्नेछ भनेर नथाक्ने देशका नेताहरुको ढाँट प्रवृत्ति छताछुल्ल भएको छ । संविधानसभा निर्वाचनपछि आफ्नै हातमा डाडु-पन्यौं लिई सातदलीय तानाशाहीले शासन चलिरहेको छ । उनीहरुको दुईवर्षे शासन हेर्ने जो कोही राष्ट्र राष्ट्रिय अखण्डता राष्ट्रिय अस्मिता एवं सार्वभौमसत्तामाथि कालो बादल छाएकोमा चिन्तित देखिन्छन्।

सात दल भनिए पनि खासमा तीन दलको तानाशाही चलेको छ । तीन दलको अधिनायकवादका पृष्टपोषकहरुले बर्षौंदेखिको शोषित पीडित विकृतिको लोकतन्त्रमा मुखरित स्वच्छन्द आवाज अनि संक्रमणकालको चरित्र भनी जनतालाई बताउने र आफ्नो कमजोरीको बचाउ पक्ष खोज्ने प्रयास गरेता पनि हुने विरुवाको चिल्लो पात नहुने विरुवाको खस्रो पात …भनेझैं विगत साँढे दुई वर्षको सरकार साचालनको प्रवृत्ति देख्दा उही सोच उही संस्कार- खै लोकतानित्रक चरित्र र व्यवहार जनतामा नैराश्यता बढ्दै गएको छ । जनताको राजस्व हजम गर्ने तर संविधानसभा चल्न नदिने सभा र सभासद्को नीति-नियम-सिद्धान्त एवं आदर्शबाट बिमुख क्रियाकलाप लोकतान्त्रिक मर्म अनुरुप छैन।

निश्चित समयभित्रमा नयाँ संविधान बनाउनु पर्ने जनतालाई संयमित आस्वस्त एवं विश्वासमा डोर्‍याउनु पर्ने दैनिक प्रशासानलाई नियमित चुस्त आसामुखी बनाउन नीति एवं निर्देशन जारी गरी जनतालाई सहज सरल र इमान्दार राज्यको प्रत्याभूति दिनुपर्ने प्रमुख मुद्दाहरु ओझेलमा परेका छन् । सरकारलाई निर्देशकको भूमिका खेल्नुपर्ने निर्वाचित एवं मनोनीत सभासद्हरु एक प्रकारका दास हुन् कि निर्जीव वस्तु वा रबर-स्ट्याम्प देखिएका छन् । जीवनमा एक पटक बनिने संविधानसभाका सदस्यहरुले त्यसको महत्वलाई आत्मसात् गर्न नसकी बुद्धि र विवेकलाई आबद्ध दलका कमाण्डरकहाँ बन्धकी राखेको देखिन्छ । लोकतानित्रक संविधान बनाउन छनौट भएका सभासद् स्वयं स्वतन्त्र छैनन् भने कसरी लोकतान्त्रिक परिपाटीको विकासप्रति विश्वास गर्ने ?
देश निर्माणको वाधक राजसंस्था एक र एकमात्र कारक तत्व अनि एकमात्र अचुक औषधि संविधानसभाको निर्वाचन भन्ने नेता र तिनको अशीर्वादमा टिकट पाएर वा मनोनीत भएर आएका सभासद्हरुले बुझेको देखिएन कि संविधानसभा सम्पूर्ण नेपालीको सम्मानित गरिमामय थलो हो र देशको भविष्य निर्माण गर्न नीति नियम संविधान बनाउने जसमार्फत जनचाहनाअनुरुप एकता सद्भाव सहयोग एक-अर्काका मूल्य र मान्यताको कदर गर्ने वातावरण तयार पार्नु पर्दथ्यो तर यहाँ त कतै मेला भर्न आएका स्वस्फुर्त रंगी-बिरङ्गी चटके ब्यापारी नौटंकीहरुको जमघटजस्तो यो देखिएको छ । हवाई चप्पल कोलहापुरे चप्पल विहारी पोशाक जिन सर्ट गोठालोले लगाउने ह्याट टोपी लगाएर सभामा उपस्थित हुनु या त सभासद् स्वयंले आफ्नौर संविधानसभाको महत्व र मर्यादालाई बुझेकै छैनन । या त यो संविधानसभालाई पुरानो सदनझैं विकि्रतिको चलो नै ठानी अवमूल्यन गर्दैछन् । सभासद्का नौटङ्की पोशाक र ब्यवहारले यो ए्ेतिहासिक संविधानसभाको उपहास र दुरुपयोग गर्दैछन् । यहाँ कुनै उपबुर्जुगले लोकतन्त्रको अभ्यास पनि भन्न सक्तछन् । तर अमेरिका बेलायत जापानलगायत कयौं युरोपेली राष्ट्रमा सदनमा त के सानोभन्दा सानो सरकारी कार्यालय एवं प्राइभेट कार्यालयमा समेत चप्पल जिन सर्ट पाइण्ट लगाउने अनुमति छैन । सदन सभाजस्ता गरिमामय थलोको इज्जत मर्यादा स्वयम् सांसद सभासद गर्न सक्तैनन् भने उनीहरुप्रति जनताको आस्था कसरी बढ्दछ बरु पूर्व राजाका पालामा असंवरधानिक तरिकाले पुनःस्थापित सदनमा माओवादीले युनिर्फम लगाई प्रवेश गरेका थिए । कम से कम राष्ट्रिय पोशाक लत्याए पनि हिसिला यमीको सस्तो र विवादास्पद जिनपाइण्ट बाहेक पहाडिया पक्षबाट खासै चिन्ता प्रकट भएको छैन । तर बुभ्ाुन नसकिएको आपत्तिजनक रहस्यमय पक्ष केभने सम्मानित सभासद्मा किन यस्तो विकृति सभासद्हरुलाई नेपाली बोल्न नेपाली पोशाक लगाउन र आफूलाई नेपाली भन्न गर्व गर्ने अवस्था देखाउनु छैनभने यो सभा दुभाग्यपूर्ण बन्नेछ र राष्ट्रिय एकता होइन विखण्डनको बिउ रोपिने छ । हाम्रा नेता सभासद् आन्दोलनबाहेक सिर्जनात्मक कल्पना ईच्छाशक्ति प्रतिब्द्धता एवं जिम्मेवारीबोधको अभाव प्रष्ट देखिन्छ ।

देश संविधानसभाको निर्वाचनपछि पनि सात दलभित्रका विशेष तीन दलकै कोठे निर्णय र रणनीतिको तानाशाहीमै चलिराखेको छ । जब कि एक दुई नम्बरका दल दुई र तीन नम्वरमा पुगिसके । सभामा २५ दलको सहभागितालाई छायामा पार्ने काम हुँदैछ । अहम् भूमिका खेल्नुपर्ने सभासद्हरु नतमस्तक भै अप्राकृतिक र अस्वाभागी नाटक माचन गर्छन् वा मुकदर्शन बनेर बस्छन् भने गम्भीर हुनैपर्छ । संविधानसभाको मान मर्दन भैराखेको छ ।

आन्तरिम सरकारले थाति राखेका सम्पूर्ण समस्याको समाधान संविधानसभामार्फत गर्ने भनी समानुपातिक एवं समावेशी रुपमा सभासद्को चयन भैसकेको अवस्थामा विषयवस्तुलाई सम्मान्नित सभामार्फत पारदर्शी तरिकाले जनतामा पुर् याउनुको बदला तीन दलको स्वविवेकमा छोडी सभालाई ुवाइपासु गर्नु अधिनायकवादी सोचको परिणामा हो । देशको सेवा गर्ने यस्तो अबसर जीवनमा दोहोर् याएर आउँदैन । राष्ट्र र जनताको सुदूर भविष्यसम्मको रेखा कोर्ने पवित्र महाआस्थाको केन्द्र संविधानसभाको गरिमा र मर्यादा उच्च राखी काँधमा आएको जिम्मेवरीलाई कुनै जातीय क्षेत्रीयताको सङ्कुचित सीमामा नखुम्च्याई गर्बसाथ हामी र हाम्रो नेापल भन्ने भावना राखी विवेक प्रयोग नगरेमा ऐतिहासिक भूल हुन गै स्वर्णिम अक्षरले इतिहास लेखिनुको बदला कलंङ्कित बन्नेछ । अन्त्यमा नयाँ नेपालको सपनाको भकारीको संविधानसभा जनताको लागि सेतो हात्तीमा परिणत नहोस् । विगत तीन महिनामा देखिएको लज्जास्पद एवं लाचार छायामात्र यो संविधानसभा नबनोस् बिरामी कुरुवालाई भने ।
सभाले जनतालाई देखाएको अपेक्षित उद्देश्य पूरा गर्नेतर्फ जिम्मेवारी पूर्वक सफलता हासिल नगरेमा राष्ट्रको लागि श्राप बन्नेछ ।


धामीको आव्हान र घोषणा-पत्रको प्रतिक्षा

- अशोक ''खलानको मान्छे''
जर्मनी


देशलाई वोक्सी लागेको छ भनी
बन्झाक्री बनी हिंडेकाहरु
नयाँ घोषणा पत्रको आव्हानमा
सयौ धामीका सभा राख्नेहरु
निर्दोश्लाई बोक्सीको आरोप लगाइ
उठिबास त गराए गराए
झाक्री बसेको हेर्न आत्तुर हामीहरु
जात्रे बनेका छौ , बिजोग सहेका छौ
बोक्सीको आरोपमा छेत बिछेत देशको अस्तित्व
पन्युले डामिएको छ खुर्सानी पोली सुंगाइएको छ
पाता कसेर लडाईं तेरो र मेरो गरिएको छ
मेरो देश लाई बोक्सी लागेको आव्हान गर्ने झाक्री हरु
आँफै रमिते भएका छन, झाक्री हुनुको अस्तित्व लडाईंमा
म बनझाक्री धेरै ले विश्वाश गरेको
त घरझाक्री थोरै ले विश्वाश गरेको
उ तराइको झाक्री अर्को मध्यम बर्गिय झाक्री
झाक्री लडाइमा ज्वरो आएको देश इन्तु न चिन्तु भएको छ
देशलाई मलेरिया दिनेहरु
एडस र हेपाटाइटिश स्विकारी रहेछन
बोक्सी लागेको निहु बनाएर
घरका बोका र कुखुरा सकीरहेछन
धामीको आव्हानमा सडकमा रगत बगाउनेहरु
मुक दर्शक भएका छन
युगको एकदिन सुनौलो ईतिहास लेख्ने रहरमा
आफ्नो ईतिहासको बैभव गुमाइ
सम्पूर्ण सुन्यलाई ईतिहास लेखाउने रहरपाली
बोक्सी लागेको भन्दै
असक्षमका टिका लगाएका झाक्रीनै
अब आमालाई निर्वस्त्र गराउने योजना बनाउदै छन
बनझाक्रीको नयाँ नयाँ चटकिलो खेल सँग सँगै
घरझाक्री फस्दै छ ,अब रमिते ले दुहाइ दिने ठाउँ छैन
दुहाइ गर्न जाने ठाउमा श्रीपेच र राजडण्ड सुम्पिसके झाक्रीलाई
धामिको आव्हानमा झाक्री बसेकाहरु
सच्चा झाक्री हुन कि खाली बोका खाने
देश लाई बोक्सी लागेको धेरै भएको छैन
मात्र १८ बर्ष भयो देश बिरामी परेको छ ।

सल्लाह र सुझाव को लागि मलाई ईमेल गर्न नभुल्नु होला ।


Eat Non-veg -- Be Healthy!

If you are thinking that I am trying to impose my personal idea and trying to justify my own likes and dislikes by this post, you are wrong!

I think all of us may have heard more than enough claims and statements which goes against Non-veg diet. And may have read so many of research and test results; providing proves and evidence about the harmfulness of meat and other Non- veg foods.

But! a recent survey conducted by Delhi (Indian) doctors has proved that eating fish and meat regularly substantially reduces the risk of cardiovascular diseases like heart attack and strokes.

According to the studies, those who only eat vegetarian food, face deficiency of Vitamin B12 (which is available in plenty in Non-veg food) and this is one of the reason behind cardiovascular diseases.

Not only this!, according to the lead researcher of the study, Dr. Garg, Vitamin B12 deficiency increases the levels of homocysteine, an amino acid. And if the body poses a higher level of homocysteine, it increases the chance of blood clotting, which squeezes the blood vessels. And as the result, it decrease the flow of blood supply to the brain which may cause stroke.

Well believe it! it was disclosed after a close study of observation and records of about 5000 patients over the last five years. And furthermore the report says “even those who consume Non-vegetarian food occasionally are not protected. The risk in vegetarian is four times higher than in Non-vegetarians”

Confused? ! well if you are confused and are in dilemma to take a decision about to be vegetarian or Non-vegetarian, do not panic….just keep on eating what you have been consuming over past years…Because another research and studies carried over some other part of the world may prove it wrong again!.



यात्रा स्मरण - खाडी देखी गाऊँ सम्मको यात्रा स्मरण

बन्दिपुर तनहुँ
(हाल यूएइ)

खाडी मुलुक यूएईको अबुधावीबाट म मेरो प्यारो देश नेपाल दोश्रो पटक फर्कदै थिए । छोटो विदा भएको हुनाले साथीभाइहरुलाई नेपाल फर्कदैछु भन्ने शन्देश पनि दिन सकिन । भर्खरै नेपाली एयरलाईन्स फ्लाई एति साचालन भएको थियो नेपालकै एयरलाईन्समा सिधा काठमाण्डौ जान पाएकोमा यो पटक भने मन चङ्गा जस्तै उडेको थियो तर कता कता भित्र डरले ढ्याङग्रो पनि ठटाएको थियो कारण पःलाई एतिको पुलाईट कैयौ पटक क्यान्सिल भएर यात्रुहरु बिचल्लीमा परेको समाचार म आफैले लेखेको थिए र यात्रुहरुको पिडाहरु सुनेको थिए । खाडी मुलुक यूएईको अबुधावीबाट म मेरो प्यारो देश नेपाल दोश्रो पटक फर्कदै थिए । छोटो विदा भएको हुनाले साथीभाइहरुलाई नेपाल फर्कदैछु भन्ने शन्देश पनि दिन सकिन । भर्खरै नेपाली एयरलाईन्स फ्लाई एति साचालन भएको थियो नेपालकै एयरलाईन्समा सिधा काठमाण्डौ जान पाएकोमा यो पटक भने मन चङ्गा जस्तै उडेको थियो तर कता कता भित्र डरले ढ्याङग्रो पनि ठटाएको थियो कारण पःलाई एतिको पुलाईट कैयौ पटक क्या_िन्सल भएर यात्रुहरु बिचल्लीमा परेको समाचार म आफैले लेखेको थिए र यात्रुहरुको पिडाहरु सुनेको थिए । तर त्यस दिन भने त्यस्तो भएन दिनको करिव १ बजे म अबुधावीबाट काठमाण्डौकोलागि प्रस्थान गरे । नेपाली एयरलाईन्स भएको हुँदा प्लेनमा सबै नेपालीनै थियौ र एयर होस्टेज पनि नेपालीहरुनै थिए । म सबैभन्दा पछाडीको सिटमा बसेको थिए एयर होस्टेजहरुले कुरा गरेको सबै सुन्न सक्थे । उनिहरु मध्ये एकजनाले प्लेनमा यात्रा गर्दा आपत पर्दा सिट वेल्ट बान्ने तरिका नेपालीमा र अंग्रेजीमा गरी खरर पढे । पछि उनिहरुले कुराकानी गर्दा मेरो कानमा उनिहरुको शब्दहरु ठोकियो । कस्ती मोरी लेखेको पनि खरर पढ्न नसक्ने बिचमा अड्केकी अर्किले भनिन् के गर्ने त भर्खरै सिक्दै त होनी अब यस्तो हुदैन । यस्तै यस्तै कुराहरु उनिहरुले गरे । म भने सबै यात्रुहरुसँग भलाकुसारी गर्न लागे । प्लेनमा करिब ५० जना जति मात्र थियौ । त्यसमा पनि करिव २० जना जति नेपालीहरु विभिन्न समस्याहरुले सताईएर क्या_िन्सल नेपाल फर्कदै थिए । उनिहरुको तितो कथाले मेरो मन चसक्क चस्केको थियो । प्लेन खाली भएको हुदाँ म सिट बदली बदली बसे । एकैक्षणपछि एयरहोस्टेजहरु पानीको बोत्तल र केही खानेकुराहरु लिएर आए । मेमो सिटको पछाडी राखिएको छ हेर्नुहोला भन्ने आदेश दिए । बाफ रे मेमो हेरेको त दङ्ग परे । १५ रुपैया पर्ने पानीको नेपाली ६० वाई वाई चाउचाउको पनि ६० यूएईको मुद्राको तुलनामा पनि धेरै महङ्गो लाग्यो । बजेट एयरलाईन्स भएको हुनाले खानाको ब्यवस्था थिएन ।

प्लेनको सिसाबाट बाहिर चिहाउदा साच्चिकै हामी स्वर्गकै बाटो हिडिरहेका छौ कि जस्तो वातावरण थियो । निलो आकाश मुनी हामी थियौ त हामी भन्दा मुली विभिन्न आकारले थुप्रेको कुहिरोको बनावटी चित्र । उत्त चित्रले मन मग्न बनाएको थियो भने अझै तल समुन्द्र तथा मरुभूमी अलि अलि ठम्याउन मात्र सकिन्थ्यो । करिव साढे तिन घण्टाको यात्रामा प्लेनका झयालहरुबाट बाहिरको दृश्यले हामीलाई भुलाईरहेको थियो । विस्तारै हामी नेपाल भूमिमा प्रवेश गर्न लागेका रहेछौ । बाहिरी मौशम अहिले बदलिएको थियो हरिया डाँडा र पाखे खेत बारीले अति मनमोहक दृश्य देखिईरहेको थियो त्यसैले पनि अनुभव लगायौ हामी नेपाल भूमिमा प्रवेश गरिसकेका रहेछौ भन्ने । साँझको करिव ६ बजे हामी काठमाण्डौ अन्तराष्ट्रीय धावन मार्गमा उत्रियौ । प्लेनबाट उत्रिदा एयरहोस्टेजहरुले नमस्कार फेरी पनि यात्रा गर्नुहोला भन्दै थिए । मैले प्वाक्क भनिदिए यात्रा त गर्ने हो तर नेपालीकै प्लेन भएको हुँदा सिटमा अरबी अंग्रेजी पत्रिका होईन एक एक वटा नेपाली पत्र पत्रिका साथै नेपाललाई चिनाउने पर्यटकिय सम्वन्धि पुस्तक पनि राख्ने भन्नुहोला तपाइको म्यानेजमेन्टलाइ । एक जना एरहोस्टेजले हुन्छ भनीन् तर अर्को पटक यात्रा गर्दा पुस्तक हुने हो की होईन खै ।
मेरो मुटु गर्भले ढक्क फूल्यो किनकी म गणतान्त्रिक नेपालमा पहिलो पाहिला राख्दै थिए । अर्को पालीको छुट्टिमा अवस्य देशले विकासको मुल फुटाउने छ म जस्ता लाखौ प्रवासी नेपालीहरुलाई स्वदेशमानै बस्ने अवसर प्रदान गर्ने छ । अध्यारो छाएको र अन्तराष्ट्रिय विमानस्थल भन्न पनि नसुहाउने नेपालको एक मात्र अन्तराष्ट्रिय बिमानस्थल पनि परिवर्तन हुनेछ । यस्तै यस्तै कुराहरु सोच्दै म बाहिरिए । जलश्रोतको खानी भएता पनि भित्र अन्धकार छाएको थियो । मधुरो बत्तिको उज्यालोमा कर्मचारीहरु आगमन स्टिकर टास्दै थिए । हामीहरु आएको रेकर्ड पहेलो सानो पानामा बाहेक अन्य कतै राखेजस्तो लागेन । झोला लिने ठाउँमा पुगे र ट्रलीमा झोला राखेर ट्रली गुडाउदै म बाहिर निस्कन थाले । बिच बिचमा सेक्युरिटी चेक गर्ने सुरक्षाकर्मिहरु थिए तर एक ठाउँमा पनि चेक गरेनन् । झोलामा के थियो कम्प्युटरबाट पनि जाचँ गरेको देखिएन । कम्प्युटरबाट जाँच गर्ने मेशिन लोडसेडिङ्गको कारण बन्द जस्तो लाग्यो लिपुट पनि बन्द थियो सायद लोडसेडिङ्गले नै हो भन्ने सोच्दै म बाहिर लागे । पहिलो चोटी मलाई लिन एयरपोर्टमा मेरी श्रीमती छोरी स्मृति र स्नेहा अनि भाइ आएका थिए । मैले आँखा डुलाउदै थिए परबाट हात हल्लाएको देखे मन कपासझै फुरुङ्ग भयो । छोटो समय मात्र बिछोड भएता पनि कतिवेला भेटौ जस्तै भाको थियो । जव म एयरपोर्टको बाहिर निस्के मलाई त बौलाहा कुकुरले झम्टेझै झम्टीन आईपुगे । प्रवासमा भाडाका साधनहरु लाईनमा बस्ने चलन थियो यहाँ त तछाड मछाड हुदाँ अचम्म लाग्यो कहिले सुध्रने होला यहाँको चलन । हामी एउटा टयाक्सी लिएर कोठामा गयौ र भोली बिहानै हामी हाम्रो सुन्दर नगरी बन्दिपुर जाने निधो गर् र्यौ ।
बिहानीको झिसमिसेमा हामी बन्दिपुरको लागि यात्रामा निस्कियौ । बैषाख महिना भएको हुनाले बाहिरी मौशम केही गर्मि थियो । करिव बिहानको १० बजे हामी नयाँ बसपार्क पुग्यौ र बेशिसहर जाने बसमा चढ्यौ । काठमाण्डौदेखि करिव १ सय ३० किलोमिटर मात्र थियो हाम्रो गन्तब्य तर करिव ४ घण्टा यात्रा गर्नु पर्ने थियो । विदेशका ठाउँहरुमा १ सय ३० किलोमिटर भनेको साढे एक घण्टाको यात्रा थियो । खाडी मूलुकमा खजुरका बोटहरुमात्र देखिएको आँखाले हरियाली वातावरणहरुको अवलोकन गर्दा बसको झ्ायालबाट आँखा सधै बाहिरनै हुन्थ्यो । करिव ६ महिनाको बिछोडमा तड्पिएका मेरा छोरीहरु मलाई अँगालो हालीरहेका थिए । बिस्तारै हामी थानकोटको ओरालोलाई थिचोल्दै अगाडी पुग्यौ । मलाई पहिलो पटक विदेश जाँदा खेरी भएको पिडाको सम्झना आयो । डुम्रेबाट काठमाण्डौ आईपुग्दा करिव १० ठाउँमा उत्रेर चेक गर्दै ४ घण्टाको बाटोमा १० घण्टामा काठमाण्डौ आएको । अहिले त देशकेा अवस्था केही बदलीएको छ । कहि कतै नरोकिकन हामी दिनको करिब साढे दुई बजे डुम्रे बजारमा उत्रियौ ।
बन्पिुर नगरी पहिलाको तुलनामा अहिले धेरै प्रखयात थियो । स्वदेशी मात्र होईन विदेशी पर्यटकहरुको पनि आउने जानेको भिड हुन्थ्यो । बन्दिपुरको टुँडिखेल एउटा अति सुन्दर पिकनिक स्थल बनेको रहेछ । तनहुँ वरपरका जिल्लाबासीहरुको लागि । त्यतिमात्र नभएर बन्दिपुर एक पर्यटकिय क्षेत्र पनि भएको हुदा आन्तरिक पर्यटकहरुको पनि आगमन बाक्लै देखियो । वैषाख जेष्ठ महिनाको प्रचण्ड गर्मीमा पनि बन्दिपुरमा शितल हावा चल्दछ । बन्दिपुरको वातावरण एकैनासको हुने हुनाले यो समयमा बढि पर्यटकहरुको आगमन हुने गर्दछ ।
प्रत्यक १५ मिनेटमा बन्दिपुरको लागि जिप छुट्थ्यो । हाम्रो गाउष बन्दिपुरबाट पनि तल बेशीमा भएको हुनाले हामी बेशी जाने जिपको प्रतिक्षामा थियौ । दिनको ४ बजे डुम्रेबाट बेशी जाने जिप छुट्टने कुरा भाइले बताए । बाँकी रहेको समय हामी घुमफीर गरेर बितायौ ।
समयले कतिछिटो कोल्टे फेरीसकेको रहेछ । हामी पहिला बन्दिपुर जान नाकै ठोकिने उकालो जँगलको बाटो हिड्नु पर्दथ्यो भने मोटरबाटो भएर जाँदा धेरै समय लाग्थ्यो तर अहिले तल गाउष सम्मनै जान यहीबाट यातायात पाईने । दिनको ४ बजे जिप तल बेशी जान तयार भयो गाऊँकै एक जना छिमेकीको रहेछ जिप झनै सजिलो भयो । १५ १५ मिनेटमा जिप छुट्टने भएतापनि यात्रुको चापले गर्दा पछाडी झुण्डिएर बस्न बाध्य हुनपर्दथ्र्यो । डुम्रेबाट ७ कि।मी मात्र थियो बन्दिपुरको दुरी । बन्दिपुरबाट बेशी जान करिव ५ कि।मी जति थियो । जिपको पछाडी झुण्डिदै हामी बन्दिपुरको उकालो लाग्यौ । सानो मोटरबाटो र धेरै घुम्तिहरु भएको हुनाले यात्रा अति जोखिमपूर्ण त थियो नै तर पनि जानु पर्ने सबैलाई बेलैमा । बैषाख जेष्ठ महिना भएको हुनाले वनमा साल सेतै फुलेका देखिन्थे । बन्दिपुर उकाली लाग्दा बाटोमा सुन्तलाका प्रसस्त बगैंचाहरु पर्दछन् । भर्खरै फूलबाट फर्केर साना कोपिला लागेका थिए । असोज कात्तिक महिनामा यो बाटो सुन्तलाका दानाले पहेलै हुने गर्दछ ।
बन्दिपुर सम्म पिच बाटो भएकोले त्यति गाह्रो भएन । बन्दिपुरबाट तल बेशी पुग्न अझै त्यो भन्दा पनि महाप्रलय थियो । हामी बन्दिपुरबाट करिव साढे ४ बजे तिर बेशी हुईकियौ । बाटोमा रहेका ढिस्का र खाल्टाको अबरोधलाई पार गर्दै हामी तल बेशीमा झर् र्यौ । भर्खरै फूलेका आँपका बगैंचाको बिचबाट यात्रा गर्नु पर्ने भएकोले आँपको फूलको बास्ना अति मिठो आएको थियो भने फाटमा चैते धानले हरियाली छाएको थियो । बारीमा भर्खरै दुई पाते मकैले झनै मनमोहक बनेको थियो गाऊँको वातावरण ।
गएको दशैमा मात्र आएको हुनाले गाऊँलेहरु अचम्मित परे । ओ हो खाडी राष्ट्रबाट पनि यति छिट्टै आउन पाउने । हुन पनि किन अचम्मित नपरुन गाउँबाट खाडी छिरेकाहरु बर्षौ वित्दा पनि फर्केका थिएनन् । केही ठाउषमा अवरोध खडा भएतापनि सजिलै घर सम्म आईपुग्यौ । भर्खरै बसन्त ऋतुको आगमन हुन लागेको हुनाले वर परका रुखका पातहरु पलाउने क्रम जारी थियो भने बाटोमा औसेलु हाडे काफलका बोटहरुमा लटरम्म फलेका फलले मुखै रसाएको थियो । कुनै जमानामा डुम्रेबाट घर सम्म आउन ५ घण्टा लाग्थ्यो भने अहिले १ घण्टामा आउन सकिने । गाऊँ भए पनि कति छिटो बिकासले फड्को मारेको । बाटो मात्र नभएर अहिले गाउषमा बिजुली टेलीफोन पानीको पनि पहिलाको भन्दा धेरै सुविधा भएको छ ।

सानोमा कल्पना गर्दथे मेरो घरको आगँनबाट मोटरबाटॊ गाऊँमा प्रयोग भईसकेका टाईगर बेट्रीहरु सँगालेर रेडियो बजाएको दाजुलाई फोन गर्न भनि बन्दिपुर लगाएर धाएको र फोन गर्न पनि लामो लाईनमा कुरी बस्न परेको पिडा मेरो मानसपटलमा ताजै थियो । आज घरको आगँनबाट गाडी हिड्न थालिसकेको छ हप्ताको केही समय लोडसेडिङ्ग भएतापनि बिजुली बत्ती घरमानै पुगेको छ भने प्रत्येक घरमा टेलीफोनका सुविधाहरु छन् । पहिला पहिला काल्ला माथी वा जंगल भित्र जानु पर्दथ्र्यो पेट साफ गर्न अहिले प्रत्येक घरमा आ-आफ्नै सुविधासम्पन्न टवाईलेटहरु निर्माण भईसकेका छन् । १० बर्षको अन्तरालमा गाउषले यिनै विकासको फड्को मारेछ । अब आउने १० बर्ष भित्रमा सायद मेरो गाँऊ कुनै सुविधा सम्पन्न सहर नहोला भन्न सकिदैन ।
यस पटक मेरो खाडी राष्ट्र अन्र्तगत यूएई देखी मेरो गाउष बन्दिपुर सम्मको यात्रा रमाईलोनै गरी बित्यो ।



July 13, 2008

हप्ता हंगामा - सबैमा उत्कृष्ट

बेलोरुसका चर्चीत फुटबल रेफ्री Sergei Shmolik ले गत बर्ष उत्क्रिष्ट रेफ्रीको उपाधी हासील गरेका थिए। गएको बुधबार बेलोरुसमा भएको स्थानिय फुटबल म्याचमा भने दोस्रो हाफमा उनै निकै निष्क्रिय देखिए। केही दर्शकले भने उनले अचम्मको बानी बेहोरा देखाएको भन्ने टिप्पणी गरे। प्राय बल संगै दौडने फुटबल रेफ्री बल अर्को कुनामा पुग्दा पनि उनि वल्लो कुनैमा थिए। अन्त्यमा अत्यान्त ढाड दुखेको भनेर उनले खेलबाट बिधा लिए। तुरुन्तै उनलाइ अस्पताल लगियो। अस्पतालमा जांच गर्दा उनको ढाड दुख्नुको साथै अर्को आफ्नो उत्क्रिष्ट खेल जिबनमा अर्को उत्क्रिष्टता हासील गरेका थिए त्यो हो उनले अत्यधिक भोड्का पिएर खेल मैदानमा छिरेका थिए। अब उनलाइ अनुशाषनको कारबाही हुने भएको छ।



बिहानीले देखाउन खोजेको दिन

आजकल वास्तवमा कुनै कुराको बारेमा लेख्न मन नै लाग्दैन । मनमा भावनाको खडेरी परेपछि विचार र बुद्दि पनि स्फूरित हुन मान्दैन रहेछ । यसो नेपाली पत्रिकाहरूका अनलाइन संस्करण हेर्‍यो, नेपालका खबरका अनुहारहरूले भयानक उद्विग्नता जन्माउँछ । २१ औँ शताव्दिको यो भौतिक विकासको चकाचौँधवाला संसारमा एउटा आदिम बर्बर युगका विशेषताहरूमा बाँचेको नेपाल र आँफू नेपाली हुनुको नियति सम्झँदा लाग्छ, हामी नेपाली माथि कुनै दुष्ट दैवी शक्तिको दूर्दान्त अभिशाप परेको छ । हाम्रा समसामयिक समाचारहरूका भाँति हेर्दा यस्ता देखिन्छन्:



- वाइसिएलले कुटी कुटी जिल्ला शिक्षा अधिकारी मारे ।

- नेपाल गञ्जमा पुलिसले आफ्ना हाकिमहरूलाई बन्दी बनाए अनि कुटे ।

- युथ फोर्सले सचिवलाई कुटे ।

- डाक्टरहरू ज्यान सुरक्षा खोज्दै हड्तालमा ।

- माओवादीले सहमति र सहकार्य गर्ने तर राष्ट्रपतिका बारेमा कांग्रेससंग कुरै नगर्ने ।

- संविधानसभाको बैठक अद्यपि स्थगित ।

- टेक्कापट्टामा भाग लिन आउनेलाई वाइसिएलले कुटे ।

- थम्बुवानले छुट्टै राज्यका लागि संघर्ष गर्ने ।

- आज फलानो समूहद्वारा नेपाल। तराई वा फलानो ठाउँ बन्द ।



आजकल नेपाली समाचारको विषय यस्तै यस्तै हुने गर्छ । लाग्छ, नेपालीको दिलदिमागमा क्रान्तिकारी बन्न अनेक उपद्रो गर्नका लागि नया जुनून सवार भएको छ । जति चर्का र हुनै नसक्ने माग राख्यो, त्यति ठूलो क्रान्तिकारी होइने अनु दुई चार जना हाउडे आउरे बाउरे जम्मा पारेर बीच बाटोमा टायर बालेर बाटो छेकेपछि सरकारका शान्ति मन्त्रीसंग वार्तामा बस्न भाउ पाइने भएर हो कि किन हो , क्रान्तिको बजारमा इण्डेक्स एकैचोटि आकाश गतिमा उर्ध्वयात्रामा छ ।



केहि अघिसम्म क्रान्तिकारी नेताहरूलाई रुघा लाग्यो भने पनि दरबारको षडयन्त्र वा प्रतिगामीको चाल कहलाउँथ्यो ,तर आजकल यो भाष्य फेरिएर यसमा भारत वा गिरिजाको षडयन्त्रको गन्ध आउने बनेको छ । हिजो धुलिखेलमा माओवादीको नेताहरूको सभा बसेछ , निष्कर्ष निकालेछ कांग्रेसले सरकार गठन गर्न नदिएर भाँजो हालेको छ । तर गिरिजा कोईरालाले राजिनामा दिएको घोषणा गरिसकेका हुनाले , अब माओवादी र 'ए' माले बाट 'बि' माओवादीमा झर्न खोजेको कामरेड झलनाथ र बामदेवजीको पार्टीले बहुमतीय राष्ट्रपति खडा गर्दै गिरिजा कोईरालाको राजिनामा पत्र बुझ्ने मान्छे निकाल्दा छिटो निकास निस्कला नि । के को भद्रो हेर्नु पर्‍यो एउटै थर गोत्रका पर्टी मिलेर जनवाद तर्फको यात्राका लागि बाटो नाप्न थाल्दा , कांग्रेसीहरूलाई खुच्चिङ भैहाल्छ नि ।



तर पनि लाग्छ, संविधान भने बन्ने वाला छैन कि । कुरा सरकार गठनमा गएर अल्झिएको छ । संविधान बनाउन दुई तिहाइको अनुमोदन चाहिने, तर राजनतीको समीकरण भने बहुमतीय खिचातानीमा पसिसकेको यो परिस्थितिमा , प्रतेक दफा र धाराको छलफल र अनुमोदन कस्तो दशा र दिशाबाट गुज्रला केवल अनुमान मात्र गर्न सकिन्छ । देश विभाजनको संघारमा उभिएको छ , क्रान्तिकारीहरू प्रहरी र सेनाभित्र क्रान्ति रोप्न बल्ल थालनी गर्दै छन् । उता पार्टीका अर्धसेनाहरू कुटेर हाकिम मार्ने परीक्षणमा हात बटाउँदै छन् । ठेक्कापट्टाको 'चमत्कार' रूपी हिले पोखरीमा कामरेड भट्टराईका उफ्रने भ्यागुताहरू नराम्ररी लुटपुटिएर बिजोग छ भन्ने कुरा त हिजोका माओवादी बुद्दिजीवी मुमाराम खनालजीले 'नेपाल' साप्ताहिकमा मार्मिक ढंगले पेस गर्नु भएको पढेकै हुनुहोला !



तराईका २० जिल्ला अब आफ्नो छुट्टै सेनासहित एक मधेश एकप्रदेशको आत्म निर्णयको अधिकार नपाए सम्म आन्दोलन गरिरहला । त्यसपछि पहाडतिर डाँडा काँडा र खोँचहरू सयथरि जातपातलाई भाग बिलो लगाएर साँधकिला छुट्याउँदै र ढुङ्गा गाड्न बाँकि नै छ ।



अंग्रेजीमा उखान छ ' बिहानीले दिनदेखाउँछ' । यदि यो सही हो भने त , संविधान सभाको काष्टिङ त हामीले देखिसक्यौँ , कस्तो होला दिन ?



July 12, 2008

अङग अङग उदाङग

यो गजल ANA DJ को नाइट को नेपाली चेलीहरुको पहिरनको बयान हो ,

अङग अङग उदाङग रहेछ, हाबा भई छोइ दिउ कि
तरङगले भरङग भाको मन, तिमिमा फोइ दिउ कि

कस्तो उन्मुक्त माद नशाको कि जवानीको थियो
मिचिमिची भएभरका काउकुती जती धोइ दिउ कि

लठ्ठिएका थुप्रा आँखा भोका छन आहरा कतै नहुनु
तिम्रो कामुकतालाई जोगाउन पहरे होइ दिउ कि

हराए झै ,डराए झै किन हो यो फेरी लोकाचारी
आटे तिम्ले तिम्रा लागि बाघको दुध दोइ दिउ कि

तिम्रो हासोमा मन भरी लालिगुरास फुली दिए
हास सधैं तिमी,परे तिम्रो आशु मै रोइ दिउ कि


भानु तिम्रो संझनामा देउरालीमा फुल


पुरुशोत्तम सुबेदी
-बेल्जियम


भानु तिम्रो संझनामा आज म -चाढाउछु देउरालीमा फुल ।
तिम्रै नाममा सजियका छन आज -ध्वजा पतका राता तुल ।।

नेपाली साहित्य र संकृतिका -हौ कती धनी तिमी ।
संसार भरका नेपालीहरु माझ -मन भित्र छौ आज तिमी ।।

जन्म दिन पारेर आज तिमीलाई-अर्पण गरेकोछु एउटा फुल ।
सागर समुद्र र नदी पारी पनि -बाध्य बनायौ बनाउन मनको पुल ।।

रम्घा गाउको त्यो बस्ती तिम्रो -हिड्दथ्यौ सब संग हांसी ।
कुनै दिन भेटिगयौ त्यसै जगतमा -तिम्रै त्यो गाउले घांसी ।।

शोध पुछ गरेउ तिमीले त्यस घांसी लाई -के गर्दै छौ तिमी यहाँ ।
सोझो घांसी झट्ट दियो जवाफ घांस काटी -जांदै छु घर तिर त्यहां ।।

भानु फेरी प्रश्न गर्दा भय घांसीलाई -काट्छौ के का लागि किन घांस ।
धन कमाउने इच्छा जाहेर गर्‍यो घांसिले -फेरेर लामो सास ।।

गोठ भरी गाई बस्तु भोका छन मुखियाका -घांस काट्ने मेरो यो पेसा ।
घांस बेची खुशी पारी गाउले मुखियालाई -कमाउनु छ यहाँ केही पैसा ।।

भानु फेरी प्रश्न गर्दा भय घांसी लाई -केको लागि कमाउछौ धन ।
घांसी खोज्छन उत्तर दिन ओठ भिजाइ जिब्रोले -तिर्खायको त्यो मन ।।

ओभायको त्यो जिब्रो तिनको -दिन भरी को त्यो थकान ।
भरी डोका घांस काटी विचरा -फर्किदै छन आफ्नै वतन ।।

लिय चासो भानु भक्त्त तिनले -गरे प्रश्न घांसी लाई हेरी ।
मुखियालाई बेची घांस धन कमाइ -के गर्छौ त्यो धन्ले तिमी फेरी ।।

पोख्छन घांसी मनको वह भानु भक्त्त लाई -दिन भरिको तिर्खाको ।
पर्‍यो चोट भानु भक्त धनी लाई -सरह पथ्थरका छिर्काको ।।

कहन थाले घांसिले आफ्नो चाहना -भानुभक्त्त लाई उठेरै त्यहां ।
बस्ने ईशारा गर्दै भानुभक्त्तले पनि घांसिलाई -लगे डोर्याइ सितल महा ।।

खनाउनु छ यसै ठाउँ महां असल - पिउने पानिको एउटा कुवा ।
तव सबको मनले आसिश दिन्थ्यो मलाई -जान्थ्यो सहजै सुबिस्थाले सबको युग ।।

उत्तर मिल्यो सहज् गरीब त्यो घांसिको -भक्कानिय ति भक्त्त भानु ।
गरीब भयपनी लिनु बिचार ठुलो सबले -हरेस कहिलेइ पनि न खांनु ।।

भर जन्म घांस तिर मन दिई धन कमयो ..
नाम केही रहोस पछी भनेर कुवा खनायो ।।

घांसी गरीब घरको तर बुद्धी कस्तो ।
मो भांनुभक्त धनी भै क्यान यस्तो ।।


July 10, 2008

मनोन्यास - नेपाली राजनितिज्ञ र अन्धा चमेराहरु

लेखक। मृदुल

प्रिय सान्ती
यहाँ हाम्रा राजनीतिज्ञहरु अन्धा चमेरा बने र आँखा भएर पनि नदेख्ने तर मुसाको सिकार गर्न नछोडने यस्ता जादुगरी नेताहरुबाट यस देशले कहिलै सुख सान्ती र समृद्धिको अनुभुति गर्न पाएन। केवल आपसमा खिचातानी गर्ने र एक अर्कोलाइ गोर्खेलौउरी हाल्ने राजनीतिमा निपुर्ण भए। राजभत्त धेरै जन्मिय तर देशभत्त कोही जन्मिएन। तस्रथ पि्रय अब मैले तिम्रो अलौकि कोखबाट देशभत्तहरु जन्माउनु छ। यी बतासे अण्डाबाट देशभत्त जन्मिने आशा गर्नु त बिरबलको खिचडी पस्कने सपना देख्नु एउटै हुनेछ।
म भित्रै द्धोन्द चलेको छ। म बिनाको मेरो जीवन र जीवन बिनाको म बिच। म भन्छु जीवन म भएको हुनुपर्छ। म जीवन भएको हुनुपर्छ। अहँ छैन आपसमा नफ् र मासु बीच पनि मुगडा छ। आँखाले सुनेको चाहान्न।
कानले हेरेको देख्न चाहान्न। जिव्रोले स्वाद लिएको नाकले हेर्नै सक्दैन। तस्रथ पि्रय यो मुगडा मिलाउन आउ। मेलमिलापको निति लिएर आउ। एउटै शरिर भित्र पनि हरेक अंगबिच युद्ध छ। कुनै अंग लोकतन्त्र चाहान्छनन्। कुनै अंग गनतन्त्र! कसरी सम्झाउ म यो प्रसंगलाइ
शरीर नरहे केही छैन तर अंगहरु आपसमा एक अर्कालाइ देख्न चाहानन्।
यसरी आपसमा काटाकाट गरेका छन। गहबाट कनार्णली बगेको छ। मेचीमा चोट लागे महाकाली रुनुपथ्र्यो तर यहाँ त्यस्तो छैन। आफनो पोल्टो भर्ने भन्दा माथी उठन नसकेका अंगहरु शरीरमाथी आफनो शक्ती प्रर्दशन गर्न चाहान्छन्। पि्रय यो पाण्डब र कौरवको युद्ध बन्द गर्न आउ। भाइ भाइ बिचको युद्ध सान्त गर्न आउ। यहाँ माया ममताको धज्जी उडेको छ। बिस्वासको बिस्वास छैन। शुरक्षाको शुरक्षा छैन अब यहाँ कस्को बिस्वास भो र कस्को शुरक्षा भो र…।!
म हार खाइसकें। नदीका दुइ किनारा मिली सके तर यिनीहरु मिल्दैनन। बाह्र बर्ष कुकुरको पुच्छर ढुंग्रोमा हाले पनि उस्ता उस्तै बाँगो भए झै नेताहरुको नियति सैधै यो देश र जनता प्रति बाँगो नै रहयो। जनता अन्योलमा छन। बादल भित्र गु_िम्सएका छन। आँधी बिच फसेका छन। मुरी बिच रुमुेका छन। पहिरो भित्र पुरिएका छन। पहाडले थिचिएका छन। भेलमा बगेका छन। बाढीमा डुबेका छन। मायाका मुाेताहरु गुमाएर आमाहरु शोकाएका छन।
तन्नेरीहरुको लाश बोकेर बाबाहरु शोकाएका छन। गिद्धले अघाएर सिनो खान छोडी सक्यो तैपनी मार्न छोडृका छैनन। बाघ भएका छन मान्छेहरु। स्याल भएका छन मान्छेहरु बाँदर भएका छन मान्छेहरु ब्वाँसो भएका छन मान्छेहरु…। बनका तिखा काँडा भएका छन मान्छेहरु…॥ अजींगर बनेर कतिदिन खानेहुन जनताको जीवन। शिक्षा दिन नजानेर कुजात जन्मिए र तिनै देश बनाउन लागे। रगतको नदीमा तरबारको पुल तर्दे म कतिदिन देशको मुहार फेने सपना देखु……!गन्तब्य सुन्दर भएर पनि यात्रा कमजोर छ मेरो। शिथिल छ मस्तिष्क सोच्दा सोच्दै भबिस्य। गतिशील जीवन ओझेलमा पर्यो। तस्रथ हे पि्रय तिमी जसरी पनि आउ र निको पार जनताको घाउ। यहाँ धेरैको छ लुटने दाउ यि सबैलाइ तर लगाउ…॥!
सुन्दर ति मेरा सपनाहरु देख्नै नपाइ ओझेलमा परीसके।
अरुको लागी त म बाँचि दिएँ मेरा लागी अरु मरी सके॥
तिमी भन्दा अरु कोही छैन मेरो मर्म बुमुने। मेरो कर्म बुमुने।
मेरो आँशुलाइ हाँसोमा बदल्न सक्ने केवल तिमी नै हौ। मेरो िपंडालाइ आनन्दमा बदल्ने केबल तिमी नै हौ। खै यहाँ त अर्काको पालो पैंचो मिचेर मन्दिरमा पुजा गर्न जान्छन्। मलाइ बचाउ यी मान्छेहरु जुन जनावरभन्दा डरलाग्दा छन। जसरी हुन्छ जे गरी हुन्छ जस्लाइ फसाएर हुन्छ आफनो दुनो सोमुाउने धर्म चलेको छ। यो पाशबिक सभ्याताको अबशेष भएर म कतिदिन बाँचु…! अहो पि्रय यहाँ अनाथहरु कमजोरीहरु बेशाहारहरु सडकमै बस्ती बसाएका छन। केवल जीवनको भीष माग्दै िहंडेका छन तर ति भन्दा भिखारीहरु महलमा देखें जुन जनताका सपनाहरु बेचेर बाँचेका छन।
गरिवहरुको नमुनालाइ आफनो योजना बनाएर मागीखाने भाँडो बनाएका छन। माग्नेहरुको नाममा मागेर खानेहरुको हातमा यतिखेर मेरो देशको भबिस्य परेको छ। त्यसैले त भबिस्यालाइ पनि दरिद्र बनाए। यी मन्का दरिद्रहरु मन्का भिखारीहरु बिशिष्ट बनेका छन आज। शिष्ट नभएका बिशिष्टहरुको मामुमा म कतिदिन बाँचु मृत्युको प्रतिक्षामा। ……॥
हे मेरी पि्रय मैले तिम्रो साथ पाएँभने म यो थोत्रो आदर्शलाइ भत्काएर नयाँ आयाम थप्न चाहान्छु। न्ायाँ निर्माण गर्न चाहान्छु। तिमी त्यहि जिवन्त चाहाना बनेर मेरो जीवनमा नोटमाथी कतिन्जेल चढाउ म…॥! पुजारीहरुको भरमा नै देवताहरु बाँच्न बाँध्य छन भने ति कायर देवताहरुले कसरी समृद्धिको बरदान दिन सक्छन त…बागमतीको शुद्धजल नेपालीको बिशुद्ध आचरन बनेकोमा म कति दिन दुखी बनी रहुँ…
आफनो गोठमा भकारो सोर्न छोडेर अर्काको घरमा पोत्नु परेको छ। आफनो घरको छानो भन्काएर अर्काको पालमा ओत्नु परेको छ…॥!
यहाँ प्रकृतिले स्वयंम फुल फुलाउन पाएको छैन। लह लह पालुवा हाल्न पाएको छैन।
किन फुल्न छोडे फुल बसन्त आउदा पनी॥!
संधै पछि म किन परें अबसर पाउदा पनी…॥!
यस्को जवाफ बनेर आउ पि्रय। बिशाल पहरा भित्र हात हालेर तिमीलाइ मिुक्न तयार छु। पहरामा अमुल्यबस्तु तिमी नै हौ मेरो। बरु हात गुमोस बरु जीवन गुमोस तर म तिमीलाइ गुमाउन चाहान्न। तिमी त पहराभित्रको अमृतमय शितल जीवनदायिनी जल हौ जुन जमेर शिलाजित बन्छ। म त्यहि शिलाजितको रुपमा तिमीलाइ पाउन चाहान्छु। मैले सजाए धेरै भोगें
अध्यारो कोठामा लगेर हाने…।!
शिथिल शरिरलाइ जन्जीरले बाने॥!
मलाइ नै देशको बैरी ठाने…।!
यो कस्तो तमासा दैब नै जाने…।!
सम्वेदनशील अंगमा आगो झोसे…!
खै मेरो रगतले कस्लाइ पोसें…।!
नैस्रगिक अधिकार समपुर्ण खोसे…!
यातना दिएर मृत्युमा ठोसे…।!
सहज मृत्यु यहाँ पाइन्न…!
बाँच्न खोजेर बाँच्न पाइन्न…!
कति बगाउ आँशु कति बगाउ खुन!
जनताको रगत पिउने आखिर यी को हुन…
पि्रय मलाइ यस्को जवाफ चाहिएको छ तिमी त्यो जवाफ बनेर आउ।
चार जात छत्तिस वर्णको फुलबारीमा फुलहरु असमान्ताका सिकार भएका छन। फुल्न खोज्दा लखन थापा हुनुपर्छ। स्वतन्त्र जीवनको सुगन्ध छर्न पाइन्न। छर्न खोज्दा धर्मभत्त। पालुवा हाल्न पाइन्न पालुवा हाल्न खोज्दा दशरथ चन्द हुनुपर्छ। जीवनको उत्सव मनाउन पाइन्न मनाउन खोज्दा गंगालाल हुनुपर्छ अति त्यस्तै सृजनाका बिउहरु छर्न पाइन्न बिउ उमार्न खोज्दा शुक्रराज शास्त्री हुनुपर्छ। त्यसैले यस धरामा ज्यादती फैलिएको छ। यतिखेर दुर्योधन देशको हर्ताकर्ता बनेको छ। यहाँ बिदुरका लोकतान्त्रिक पथहरु भत्किएका छन। बरु सकुनीका जालहरुले सालको रुखलाइ मालुको लहराले बेरेझै मेचीदेखी काली सम्म हिमाल देखी तराइसम्म गाँजेको छ। हरेक दिन डोकोमा दुध दुने भाषण दिन्छन्। बिरोध गर्न्र पाइन्न नत्र फेरी सुरुगांमा लक्ष्मी पाण्डेलाइ मारे झै मार्छन। आँखा नदेख्नेहरुलाइ ऐना किनेर बाँडने योजना बनाउछन। मामाको घोडी मेरी िहंिहं…गर्नेहरुले नेपाल आमाको हुर्मत लुटेका छन। बिकासका बोत्तलहरु दिन प्रतिदिन नयाँ फेरिन्छन तर उपल्ब्धी पुरानै उही ढुसी परेको हुन्छ। यतिखेर भिमसेन थापाको जरुरत थियो तर त्यो बिना पर्खालको कैदी बनाइसके।
मित्रराष्टहरु थाकीसके चन्दा दिदा दिदा। चन्दा को कस्लाइ दिने…! कति सम्म दिने…।sतिन्जेल दिने…। पि्रय म यो प्रस्नको जवाफ खोजीरहेको छु तिमी त्यस्को जवाफ बनेर आउ। पुर्खाको बहादुरीलाइ कान्छा र कान्छीमा बदलेर जनताले बाँच्नु परेको दर्द कस्ले बुमुने…! तस्रथ यो पाशबिक प्रथा बन्द गरी स्वदेशमै रमाउने बाताबरण लिएर आउ। मेरो भाग्यलाइ आफनो खेत्ि गर्ने मलिलो जमिन बनाएका छन। मेरो जीवनको म मालिक हुदाहुदै पनि आफु मालिक भएर मैमाथी हैकम चलाएका छन। प्रजातन्त्रको वकालत गर्दै मेरै जीवनसंग खेलवाड गरेका छन। पि्रय यो प्रजातन्त्र हुनै सक्दैन। प्रजातन्त्रको असली रुप र सौन्दर्यता तिमी नै हौ। जति पनि मैहुँ भन्दै आउछन ति सव धमिलो पानीमा माछा मार्न खप्पिस मात्र आउछन। अनुहारमा शहिदको रगत पोतेका जिउमा जनताका सपनाहरु चिथोरेका त्यस्मा पनि नेपाली टोपी र बिदेशी पासो घाँटीमा बाँधेर राज्यसत्ता हत्याउन कसिन्छन र हानाहान गर्छन। यतिखेर देशका प्रबुद्ध बर्ग बुद्धि भएर पनि बुद्धिहिन जस्ता छन। खुटटा भएर पनि अपांग भएका छन। कान भएर पनि बहिरा छन। आँखा भएर पनि अन्धा भएका छन। बास्तवमा आँखाले देख्न नसक्नेलाइ दृष्टिहिन भनिन्छ भने आँखा भै भैकन पनि नदेख्नेलाइ नै अन्धा भनिन्छ। तस्रथ यस्ता अन्धाहरुको आँखा खोल्न आउ। तिम्रो उपस्थिति बिना यहाँ कसैका आँखा खोलिन्नन्। पि्रय तिमी यस्ता राजनैतिक अन्धाहरुको चेतनाको आँखा खोल्न आउ। नुन खाएका कुखुरा मुै मुाेक्राएका बुद्धिजिवीबाट के आशा गर्ने। ठर्राले मुम्केपछि मात्र होसमा आउने त्यस्ता बिहोसीबाट देशले के पाउन सक्छर…!
म हात्ति भएर के गरु एउटा घसेटो माउतेले ठीक पारी रहेको छ। यि जुकाजस्ता चुसाहा राजनैतिक माउतेहरुबाट पि्रय मलाइ मुक्ति देउ।
यि राजनीतिज्ञ माउतेहरुले निरकुस्ताको अंकुसले मलाइ ठिक पारी रहेका छन। म बीर हात्ति भै के गर्नेर…॥! जब बुद्धिमा नै बिक्रो लगाइ दिएका छन।
यसरी मेरी आमाको काखमा राजनैतिक माउतेहरुको बिकबिकि कति सम्म सहृेर बस्ने म…।! आउ पि्रय महबाट मौरी निकाले झै निकाल्न आउ। म सोच्थें अन्धकार अब सकिए छ भनेर तर होइन रहेछ। अन्धकार त भर्खर मात्र शुरु भएको रहेछ। मेरो देशको आकासमा ग्रहण लाग्न पो थाले छ। मेरो देशको धर्तिमा भर्खरमात्र भुकम्प चल्न थाले छ। अराजकत्ताको जग जति हल्लेपनी जति हल्लाए पनि डेग चल्दैन। किनभने नेताहरु त्यस्का खम्बा भएर उभिएका छन।
मलाइ मेरी आमाको आँशु पुछनु छ। मैले मेरो सामर्थलाइ चिन्ने र बुमुने अबसर चाहिएको छ। एकान्तमा बसेर म एक्लै हुन सक्दिन तर मान्छै मान्छेको बीचमा एकलो भएको छु। मेरो देशको ममुेरीमा अन्धकारले छाउन थालेको छ। मेरी आमा नेपाललाइ राजनैतिक बन्धक बनाउन थालेका छन। पि्रय यो संकटबाट मुक्त गर्न आउ।
हिजोको बिहानीमा कालोबादल लागेको थियो आजको बिहानीमा त सुर्यग्रहण पो लागेको छ र त्यस्मा पनि कालोबादल हटेको छैन। यो बिषम परिस्थितिमा आमालाइ बन्धक बनाएर आफनो दुनो सोझाउन नेताहरु आपसमा युद्ध गर्नेछन्। उहि पुरानो अन्धकारले नयाँ परिबेशमलाइ ढाकेको छ। आखिर परिवर्तणको अर्थ नै के रहयो र…!
आखिर जनताको बलिदानको महत्व के रहयो र…।! पि्रया अर्थहिन बलिदान र सवभौम समपन्न गर्न नसक्ने परिवर्तनको अर्थ नेताहरु बीचबाट चोरी भएको छ। आपसमा चोरी गर्छन र दोस एक अर्कालाइ लगाउछन र दयित्वबाट पन्छिनछन। यो मेरो देशका दरिद्रनेताहरुको अग्रगामी संस्कार हो। यो अंध्यारी रातमा जुनको दियो बालेर क्षितिजतिर टोलाइ रहेको छु जहाँबाट तिमी आउने छौ। आकासबाट जति पानी परेपनि मेरो धर्ति किन बाँझै छ…।!
मेरो प्रस्नको जवाफ दिने यहाँ कोही छैन। जवाफ चाहानेहरुको आर्तनाद गुन्जीरहेको छ हरेकका आगनमा यिबोग र बिजोग बनेर।
म यो परिवर्तनको शाक्षी हु र पनि मेरा दुइ आँखाले दुइ इसारा हेरीरहेको छु। एकातर्फ हिराको पर्खाल…अर्कोतिर काँचको दरबार। तासको जामा लगाएका मेरा अगुवाहरुको राजनैतिक नाटक हेर्न रगतको टिकट काटी रहेको छु। हे मेरी सुलोचना तिमी नआउदा सम्म म यि राजनैतिक मुसिलकीराहरु मेरो काँधबाट फुत्त फाल्न सक्ने छैन। आज धेरैले धेरै जानी सके… तर जे जान्नु पर्छ कसैलाइ थाहा छैन। आज धेरैले धेरै लेखी सके…॥तर के लेख्नु पर्छ त्यो कसैलाइ थाहा छैन। तस्रथ जुनकुरा थाहा पाएका छैनन त्यहि थाहा पाउन तिमी आउनु परेको छ। मैले तिमीलाइ मेरी आमाको कोख बाँझो नपार्न बोलाएको छु। तिमी नै आमाको कोखबाट जन्मिएर मेरो जीवनमा आउ। तिमी आउदाको िपंडा सहन तयार छिन मेरी आमा तर तिमी आउनु पर्छ। प्रतिक्षामा आमाले धेरै कोसी बगाइसकिन। धेरै गन्डकी बगाइसकिन। धेरै कर्नाली बगाइसकिन। धेरै मेची र काली बगाइ सकिन…। कति बगाउने आँशु यस्को पनि सिमा हुन्छ तर यहाँ त्यो सिमा पनि नाघिसकेको छ। र्मैले मेरा माउतेहरुलाइ कटबासको लौरो दिनुपथ्र्यो तर बन्दुग दिएर गल्ति गरे…।! आज बुद्धको आगन रगतले पोतिदै छ। आज शिबको भुमी लाशले ढाकीदै छ। बन्दुगको नसा लाग्छ यो पनि अफिम हो…यहाँ अफिमको खेती चल्दैछ। आज मलाइ हतियार खोस्न गारो भो। मेरै छातीमा ताकेर मेरै हुर्मत लुटन थाले।
मलाइ यस्तो लागीरहेको छ की गरिवीले नांगिएको छातीमा बुटले शासन गर्दै छ र बन्दुगले रक्तपात मच्चाउदै छ। आतंक्कको छत्रछायाँमा बुद्धको आत्मा छटपटाइ रहेको छ। पि्रया यो दुरदशा बेहोर्नु भन्दा पहिले नै तिमी आउ। कुण्ठाको रानीपोखरीमा डुबेका मान्छेहरु बचाउन खोज्दा आफै डुबीरहेको छु। तिमी बिना मलाइ निकाल्ने नै को छर…।! मेरी पि्रय मनोलिसाको अधरको मुस्कानको भेउ नपाए मुै मैले मेरो भबिस्यको भेउ पाउन सकिन। तिमी त्यो भेउ बनेर आउ। आजकाल मेरो नाथीगार गाउमा भाले नबासेर पनि बिहानी उदाउन थालेको छ। भ्ाालेहरु सबै बिस्तापित भैसके। पोथीबास्नु पर्ने भएको छ तर पनि बास्न पाउदैनन्। डर नै बन्धन बनेको छ। डर नै संस्कार बनेको छ। डर नै मृत्यु बनेको छ।
यो देशबाट डरको जरो उखेलेर फाल्न आउ। ………………………॥
दुख भयो सुख भयो भन्नु त केवल एउटा आफनो मनको अनुभुती मात्र हो। न दुख छ न सुख सवै कर्मका उतार चडाप मात्र हुन। हिराको दरबारभित्र राज गर्ने महाराज पनि दुखबाट मुक्त छैनन्। बेशाहारा पनि एक छाक खान पाउदा सुखी नै छ। तस्रथ जीवन जे सोच्यो त्यही हो त्यो बाहेक अरु केही होइन। पि्रय जीवनको मुल्य र मान्यताहरु स्थापित गर्न आउ। यहाँ तिमी बिना कसैले स्थापित गर्न सक्दैनन। यो समयको सन्दुसमा तमाम षडेन्त्रहरु गोप्य जालमुेलहरु र सन्धी सम्मुाैताहरु छिपेका छन। यी सवै पोलहरु खोल्न आउ। यदि मैले पोल खोले भने म आफै भिमसेन थापा भएर आफुलाइ रेटेर मार्नु पर्छ। भीम मल्ल भएर आफनो सतीको पिडादायक कन्तबिजोग देख्न नसकेर आफुले आफैलाइ मार्नु पर्छ। मर्दका लागी अपमान मृत्यु भन्दा पिडादायक हुन्छ। तस्रथ म आफनो घोर अपमान भएको कसरी हेरी रहन सक्छुर…।
पतीको लाशसंगै पत्नीका चुरा सिन्दुर र पोसाक जलाइने यो ठाउमा मेरो भाग्यसंगै हक हित अधिकार पनि आर्यघाटमा सेलाइन्छ। त्यसैले म पती भएर पनि मेरी पत्नीले बिधुवाको भाग्य लिएर बाँच्नु परेको छ। मेरो पत्नी भनेको आस्था हो पती भनेको मेरो आर्दश। तर आज त्यहि आर्दशका अगाडी आस्था बिधुवा भएको छ। कसरी मैले सतीजानबाट आर्दशलाइ रोक्ने…॥!
जस्को लागी गोठ बनाए आज उसैको पुच्छर बाहीर परयो॥आज॥!

पि्रय कसरी म यो गोरुको पुच्छर गोठभित्र पारु……!
आउ तिमीमा नै छ यो क्षमता जस्को लागी गोठ बनाए पनि पुच्छर बाहिर पर्दैन। ……!
शरदको पोल्टामा फुलेका सेता काँसका फुलहरु। हिमशिखरबाट उडेका काकाकुलहरु र चखेवाहरुको बथान। पहाडको उच्च टाकुरामा बसेर मरचुंगाको धुन अलाप्ने हिमवालाहरु। गुरासका राता ढकमक्क फुलेका फुलहरु। बेशीमा पहेलपुर पाकेका ऐशेलु। कालै पाकेका चुत्रा। रातै पाकेका काफलहरु। रापीलो घाम पहाडको चुचुरोमा बेरिएका सेता बादलका भुवाहरु। त्यसमाथी तरेली पर्दै बसेको गाउबस्ती अनि चौतारीमा राँकुली र बरपिपलका युगल जोडीहरु। कलकल गर्दै बगेका खोला नाला। मन्दिरमा बजेका समधुर घन्टीका धुनहरु। मौलिकता दर्शाउने मादल मुरलीको रसीला रागहरु। अनि त्यहि परिवेशमा हुर्किएको यो ज्यान आज पनि ती सुनौला दिनहरु सम्मुेर धेरै पटक रोएको छु ढुगेंधारा भएर। पि्रय मेरो यी आशु पुच्छनलाइ आउ…!
पृथवीका हरेक चल अचल बस्तुमा पनि आफनै स्पन्दन हुन्छ। यही स्पन्दन पृथीवीको पनि छ अनि अन्य ग्रहहरुमा पनि। ममा जे छ त्यही ब्रमान्डमा पनि छ। स्पन्दन नभएको पदार्थमा गति हुदैन। जसरी घडीको स्पन्दनले समय निकाल्छ त्यसैगरी पि्रय त्यहि समयबाट मलाइ निकालेर परिमार्जन गरीदेउ। जसरी भगबान रामले कर्तब्यालाइ कृष्णले कर्मलाइ बुद्धले मनलाइ क्राइष्टले आत्मालाइ सुकरातले न्यायपुर्ण बिबेकलाइ रावणले शक्तीलाइ गान्धीले सान्तीलाइ नेलसन मन्डेलाले स्वाभीमानलाइ र रजनीसले सभ्भोगलाइ महत्व दिए त्यसैगरी मैले तिमीलाइ महत्व दिएको छु।
म भएर नै संसार भएको हो तसर्थ म भएर तिमी हुने छौ। म तिमी भएर एकपटक यस मात्रिभुमीमा उदाउनु परेको छ। तिमी गोपाल प्रसाद रिमालको गीत भएर आउ। तिमी महाकबी देबकोटाका मुना-मदन भएर आउ। कबिबर माधब घिमिरेको गौरी भएर आउ। तिमी पारीजातको शिशिरको फुल भएर आउ। पानी आगो बन्न सक्छ भन्ने बिस्वासले बिजुलीको आबिस्कार भए मुै तिमी मेरो नितान्त साहारा र आस्था बन्न सक्छौ भन्ने बिस्वासले तिमी प्रति उत्सर्ग प्रेमको प्रस्ताव राखीरहेको छु।
कस्लाइ पोखुँ मर्म यहाँ कोही मार्मिक छैन।
कस्लाइ भनु पापी यहाँ कोही धार्मिक छैन॥
मलाइ मेरो भबिस्यको बारेमा चिन्ता छैन तर अरुको बारेमा सारै चिन्ता लाग्छ। पि्रय मेरो यो कमजोरीलाइ मेटाउन आइदेउ। आखिर अरुको भबिस्य बनाएर मैले के पाए…उही दुख॥उही चिन्ता…। जस्लाइ मैले भलो गरे उस्ले नै भलो सोच्दैन भने अरु कस्को आश गरु म॥! तस्रथ मलाइ अरुको आश र भरमा बाँच्नु पर्ने नभएर अरुलाइ बचाउन सक्ने बनाउन आउ। ठिकै छ जसरी रुखले छाया दिन्छ त्यसैगरी मैले मेरो बुद्धि दिएर भलो गरें। मलाइ यतिमात्र मनमा सान्ती छ कि कमसे कम मैले आफनो देशको नागरिकलाइ सक्क्षम बनाएँ। मैले नेताहरु जस्तो लुटेन। बिद्रोही जस्तो अस्मीता र बाँच्ने अधिकार सम्म खोसिन। मैले देखाएकोबाटोमा हिनेर कम्सेकम आफनो परिवारलाइ त डोरयाएको छ। कमसे कम दुइ पैसा कमाएर भएपनी आफनो परिवारको भोक मेटाएको छ। एक सरो लुगा हाली दिएको छ र नयाँ संसारको अनुभुती गरेको छ। बस मेरो मनमा कहिल्यै हिनता बोध नआवस। मैले कहिल्यै हरेस खान नपरोस। बरु मैले यो गित सुनाउनु परोस।
हरेस मैले खाइन आफनो जीवन सित।
मनले हारे हार हुन्छ मनले जीते जीत……!
क्रमश:…………………………



July 9, 2008

बलवान समय र म

पुरुशोत्तम सुबेदी
-बेल्जियम
समयले मलाई सवक सिकायको छ । गद्धी बाट पनि किनरा लगाइ दियको छ ।

समयले मलाई इमान्दार बनाउन खोजेको छ । नयाँ पिंढी को आगमन भयको छ ।

शान्तिले मलाई निम्तो गरेको छ । बन्दुक बिसायर आफ्नै घर फर्कायको छ ।

समयले मलाई सांचो बोल्न सिकायको छ ।जनताको घर दैलो गर्न बाध्य बनायको छ ।

समयले मलाई थप्पड दियको छ । चुनाव बाट नराम्ररी किनारा लागाइ दियको छ ।

समयले मलाई नयाँ ज्ञान दिलायको छ । लुटियकै कालो संपती लुटायको छ ।

समयले मलाई साध्य सिकायको छ । समाजबाद नै रास्ट्र को शान्ती हो भनेर ।

समयले मलाई अरास्ट्रबादी घोसित गरेको छ । सधैं अरुको बुइ चढ्ने गरेर ।

समयले मलाई जांगर दिन खोजेको छ । पहाड फोरी तराइ सरह गरा भनेर ।

समयले मलाई बताइ दियको छ । बेरोजगार नै नेपालको असान्ती र अस्थिरता हो भनेर ।

---------------------------------------------------------------



तिम्रो वैश

- अशोक "खलानको मान्छे"
ड्राम्स्टाड जर्मनी

तिम्रो वैश सँग सँगै मधुशाला रित्तिएछ
असली ति सोमरश पानी सरी भइसकेछ

वैश लाई कस्ले पो त रोक्न सक्छ जिन्दगीमा
पानी रक्सि, रक्सि पानी बराबर भइसकेछ

अब तिम्रो जवानीमा मात छैन हेर कतै
नयाँ नयाँ फूलहरु पाखा भरी फूलिसकेछ

झरीको बुलबुल फोका तिम्रो बैश भइसकेछ
तिम्रो अदा बदल है मधुशाला पुरानो भइसकेछ



July 7, 2008

म रित्तो बोट्टल

म रित्तो बोट्टल रक्सि बिनाको संग्लिएछु मेह्फीलमा
थामे होला कती हातहरुले रक्सि हाल्दा मेहफीलमा

म हेरिरहेछु पहिलो चोटि पिउनेलाई यो भट्टिमा
उस्को प्यासी आँखा तर चोटको निशानी छ हेराइमा

समात्दै छ कमाउदै हात मुटु जलेको निभाउन
मायालु डोली उठदा आफुलाई जिउदो लाश बनाउन

म हेरिरहेछु बिर्को खोल्दा गिलासमा पोखीइ नजरमा
चिट चिट पसिना पसिना हारको रेखा निधारमा

- अशोक "खलानको मान्छे"
ड्राम्स्टाड जर्मनी


ढिलो भयपनी उनी एक दिन आउंछन

दुरान फर्कायर हो गयको । एघार बर्ष भय । काआत बनाएर आउछु भनेका छन । लोग्ने बिनाकी बुहारी कसै संग हांसे पनि बोले पनि घरमा रिस गर्छन् । दाजुले फोन नगरे पैसा नपठाय पनि नन्द मै माथि जाइ लाग्छिन । छोराले हप्ता दिन फोन नगरे सासु पनि संका काट्छिन । आफ्न पोई लाई प्वाओ कमाउने अर्ती दियकी होली नि ? ---बिबाह हुंदा म २२ बर्षकी थियं अहिलेत म 7 कम २ बिसकी पुगें । बल्ल बल्ल भन सुन गरेर माइत हिंडेकी -आज भाईको छोरा भतिजाको बर्तवन्ध होरे । भरे तुरुंन्तै फर्कनु छ -देवोर को छोरा लाई बोडिंङ बाट ल्याउनु पर्छ चारै बजे आ इपुग्नु पर्छ । अस्ती फोन गरेका थिय । मुसिर सम्ममा अ।ई पुग्छु भनेका छन कुन्नी त्यसो भन्न लायको ३ बर्ष भयो ।खै मलाई त पत्यार पनि लाग्नै छोड्यो । आफु लाई राम्रो लागेको साडी लागायर हिंडे पनि कुरै काट्छन पोइ ले बेल्जियम बाट कमायार पठाइदियको छ र खुब लगाउने भयकी छे आदी आदी । हा - मलाइत यही घरे लु कै मन पर्छ । चप्पल पनि छिनेका थिय खाली खुट्टामै छु । बैंस त कुनै साह्रै नपाई ग इसक्यो के को चप्पल ? चाड पर्व आउँदा पनि खुशी लाग्दैन । पोहोर साल तिज्मा लिन बा आयका थिय जान दीनन सासुले । ४ वटा त भैंसी छन सबै मेरै थाप्लोमा हो । कहिले कांही त घांस काट्दा काट्दै टोलाएर आफु कहाँं छु थाहै नहुने -सानो भारी देखे सासुको मुखै बांङो देखिन्छ । मेरो सिरिमान ले कमायर न पठाय यो घर को छाकै टर्दैन । तैपनी म कती हेलां भयकी । सासु पनि मैना मैनामा मेरो कोठामा छिर्छिन -पोइले कन्ना पछाडि केही पठायको पो छकी यसलाई ? राती पनि चिओ गर्छिन कतै गाई कि भनेर । पानी लिन जांदा पनि कौसी बाट हेर्छिन रे ।रोपाइ का खेताला तिर पनि हियर संका काट्छिन । आखिर के को बन्धन हो मलाई यस्तो ? म उन्को छोराको सपना सजाउन आयकी । आखिर म गोठाली मात्रै भयं । पल्तिर जयन्द्रे संग के कुरामा हो कुन्नी म यक दिन हांसेकी थियं सासु ले कुरो लाइछन लोग्ने एस् मैना बोलेन न् । मलाई पनि कुरा लगाउनेको तांतिनै छन्नी । मत पत्याउन्न । खैरिनी ल्यायर बसिच्चन रे --तिम्रांकाले भन्छन - खै के हो के हो । दुरान को भोली पल्टै हिंडेका हुन ।मत राम्रो संग अनुहार पनि हेर्न कहाँं पायकी थियं र? तर मन त द यालु होला जस्तो लाग्छ । ढिलो भयपनी उनी यक दिन आउछन । --- ------------------------------------------------
पुरुशोत्तम सुबेदी
-बेल्जियम

July 6, 2008

हप्ता हंगामा - नाग कन्या कि बिष कन्या

यो हप्ता नेपालकी २० बर्षे केटीले प्रेम तथा अपराधको धरातलमा तुफान नै चलाइदिइन। हुन त प्रेम र युद्दको सबालमा केही कुरो समान हुदैन। तर पनि ४४ बर्षको असमान उमेर र अती असहज परिस्थीती बिच कुख्यात अपराधी चार्लस शोभराज गुरमुख सित बिबाहको लागी औंठी साटेर निहीता बिश्वासले जेलको डण्डीलाइ फितलो तुल्याइदिइन।
अबिबाहित भियतानामी आमा र भारतीय सुचिकारका छोराको रुपमा जन्मिएका शोभराजले आफ्नै सौतेनी दिदीको फर्जी चेक प्रयोग गरेर आफ्नो अपराधको यात्रा तय गरेका थिए।प्रथम पटक भने उनि चोरीको अभियोगमा १९६३ मा समातीएका थिए जुन उनको आचरणका कारण चाडै नै जेलमुक्त भएका थिए। चोरी र ठगी गर्दै पैसा समेटेर फ्रान्सका धनाढ्य समाजमा आफ्नो सम्बन्ध बढाउदै थिए। यसै बिच पर्सियन धनाढ्य प्रेमीसंग भेट्न चोरीको गाडी प्रयोग गर्दा उनी फ्रान्सेली पुलiसबाट पुन समातीए। जेलबाट मुक्त भए पछि उनै प्रेमीसंग बिहे गरेर अपराधको सहज बाताबरण खोज्दै उनि भारत हानिए। त्यस पछि फैलियो उनको कुख्यात अपराधिक श्रिंखला। सौखीन जिबनयापन र जुवाको नशालाइ निरन्तरता दिन उनि जता जता पुग्थे उता उता आफ्नो अपराधको जालो फिजाइहाल्थे।
उनका अपराधका कारण चर्चित बनेका शोभराज एक प्रकारका सेलीब्रिटी नै हुन। एउटा अन्तरबार्ता छपाउन उनी हजारौं डलर माग्ने गर्छन। आफ्नो जिबनी र डकुमेन्ट्री बेचेर पैसा जम्मा गर्ने शोभराज कै बारेमा बलिउडमा सन्जय दत्तबाट अभिनित चलचित्र बन्दैछ। केही बर्ष पहिला बलिउडमै ज्याक सर्राफबाट चार्लस शोभराजकै बारेमा चलचित्र बन्ने घोषना भए पनि अहिले सम्म उक्त चलचित्र देखापरेको छैन।
बिशेषगरी पूर्वी एशीयामा बिचरण गर्ने चार्लस शोभराजलाइ करिब ३५वटा हत्याको अभियोग लागेको छ। हत्या गरिएका मध्य अधीकांश महिला भए पनि महिला उनको प्रेममा फस्न छोडेका छैनन। भारतको जेलमा बस्दा सुनिता नाम गरेकी उनकी वकिल उनकै प्रेमीका बनेकी थिइन। सुन्दर मुहार र बोल्ने कलाका धनी शोभराज धनाढ्य ब्यपारीको रुप धारण गर्दै प्राय एक्लो महिलालाइ आकर्षीत गरेर उसका पैसा, गहना, पासपोर्ट तथा अन्य कागजात लुट्दै हत्या गर्ने गर्दछन। यस्तै कैयौं हत्यालाइ उनकै प्रेमीकाले सहगाउने गर्छन।
पाच पटक सम्म जेलबाट फुस्कन सफल शोभराज बहिरमात्र होइन कि जेल भित्र पनि सौखिन जिबन यापन गर्छन। दिल्लीको जेलमा बस्दा टेलिभिजन देखी अत्यन्त महंगा रक्सी समेत राख्ने शोभराज भद्रगोल जेलमा समेत बासुदेव पण्डित नामका पुलिसको सहयोगले मोबाइल फोन राख्न समेत सफल भएका थिए। प्राय भारतको कानूनी प्रक्रीयाको गुणगान गाउने शोभराजलाइ भने नेपालको राजनितिक अस्तिरथ्ताले जेलमै सडाउने हो कि सारै पिरमा परेका छन। तर पनि उनले सबैले जसो राजनितीक अस्थिरताको फाइदा उठाउन छोडेका छैनन। संयुक्त राष्ट्र संघ, फ्रान्सका राष्ट्रपती तथा तत्कालीन राजा ज्ञानेन्द्रलाइ अपिल गर्दा गर्दा थाकेका यस पटेक भने माओबादी तर्फ सोजिएका छन। जेलमा रहेका माओबादी कैदीलाइ उपचारमा सहयोग पुर्याएको देखी माओबादीका कारण घरबाट बिस्थापित भएका महिलालाइ जिबन यापनमा सहयोग गरेको कथा समेटेर हिसीला यामीलाइ पत्र पठाएका थिए। तर यि दिनहरुमा भने महिलातिर सोजाइएका तिरहरुले उनलाइ काम दिएका छैनन। शोभराजको पहिलो हत्यामा भेटिएकी महिला बिकनीमा भेटीएकीले शोभराज बिकनी किलरको रुपमा चिनीन्नछन। ३ छोरीका पिता शोभराजलाइ उनकै फारसी पत्निले अझै माया गर्ने हुंदा उनैबाट निहितासित प्रेमजाल रचिएको भन्ने सुनिएको छ। प्राय प्रेमीकाकै सहयोगले महिलालाइनै बिष पिलाएर सुटुक्क हत्या गर्दै लापत्ता हुने हुंदा शोभराजलाइ बिषालु सांप (Serpent) पनि भन्ने गरिन्छ। पहिली छोरी नै ३८ बर्ष जती भएका कुख्यात अपराधी शोभराजसंगको चोखो माया निर्धक्कसंग उजागर गर्ने २० बर्षे मिडियाकी मोडल निहीता बिश्वास नाग कन्या हुन कि बिष कन्या हुन समयले नै भन्ने छ।


July 4, 2008

यन डि यफ बेल्जियम को पिक्निक कार्यक्रम भब्यताका साथ संपन्न

गत २९ जुन आ इतबार को दिन- यन डि यफ बेल्जियमको आयोजनामा नेपाल गणतन्त्रमा प्रबेस गरेको खुसियालिमा यक रमाइलो बनभोज कार्यक्रम गरेको थियो। अत्यधिक नेपालिहरुको उपस्थितिमा गणतन्त्र नेपाल लेखियका २वटा ठुला केकहरु काटेर कार्यक्रम शुरु गरियको थियो ।थुप्रै संघ संथा का पदाधिकारि सहित नेपालि राजदुतावास बाट महामहिम श्री प्रवेस हमाल ज्यु को समेत उपस्थिति थियो ।साथमा चर्चित कलाकार हरु द्वारा लोक दोहोरि कार्यक्रम ले बनभोज लाइ रमाइलो गराउन अझ थप टेवा पुर्यायको थियो ।साथै म्युजिक को तालमा थुप्रै कला प्रेमि हरुले नाचेर आफ्नो कला प्रदर्सन समेत गरेका थिय । बर्स भरिको थकान मेट्न र सबै साथि भाइहरु संग भेट्न र रमाउन गरियको सो कार्यक्रममा अझै
आकर्सित गराउन उपस्थित सबैलाइ गोला प्रथा बाट प्रथम द्वितिय र त्रितिय पुरस्कारको समेत ब्यवस्था गरियको थियो । उक्त पुरस्कार क प्रायोजक श्री शहदेव गौतमले पुरस्कार बितरण गर्नु भयको थियो ।




July 1, 2008

The Freedom we never lost


We had Amar Singh Thapa, Bal Bhadra and many who fought for our sovereignty. We have read a lot of stories about them and may be a lot of their works have been undocumented. Being a tiny beautiful country, we were thought an easy target. But all the time our ancestors saved our country at any cost. Instead of adding strength to our sovereignty we are losing it day by day. We never felt how life looks like without freedom, is this only reason that nowadays we have direct impact from our lovely neighbors? To tell the truth, even we can not form the government without outsider blessing. To achieve the country’s premiership, one can do any kind of compromise. This is the irony fact that we are in undue pressure of the northern and southern power. Even to run the country, our premiers borrowed brain from their fellow neighbors. If we keep on continuing having this kind of slave brain in our leaders, one day the country with triangular flag will be a part of history like many countries which have already been and some of them are trying to be in that category.
We can not limit our warrior’s contribution in just a paragraph but this is just a patriotic thought in the eve of American’s Independence Day.
=> I got an email at the work how their freedom fighter met the fate for fighting for their country.

Only two people signed the Declaration of Independence on July 4th, John Hancock and Charles Thomson. Most of the rest signed on August 2, but the last signature wasn't added until 5 years later.
Have you ever wondered what happened to the 56 men who signed the Declaration of Independence?
Five signers were captured by the British as traitors, and tortured before they died.
Twelve had their homes ransacked and burned. Two lost their sons serving in the Revolutionary Army; another had two sons captured.
Nine of the 56 fought and died from wounds or hardships of the Revolutionary War.
They signed and they pledged their lives, their fortunes, and their sacred honor.
What kind of men were they?
Twenty-four were lawyers and jurists. Eleven were merchants, nine were farmers and large plantation owners; men of means, well educated. But they signed the of Independence knowing full well that the penalty would be death if they were captured.
Carter Braxton of Virginia, a wealthy planter and trader, saw his ships swept from the seas by the British Navy. He sold his home and properties to pay his debts, and died in rags.
Thomas McKeam was so hounded by the British that he was forced to move his family almost constantly. He served in the Congress without pay, and his family was kept in hiding. His possessions were taken from him, and poverty was his reward.
Vandals or soldiers looted the properties of Dillery, Hall, Clymer, Walalton, Guinett, Heyward,
Ruttledge, and Middleton.
At the battle of Yorktown, Thomas Nelson Jr, noted that the British General Cornwallis had taken over the Nelson home for his headquarters. He quietly urged General George Washington to open fire. The home was destroyed, and Nelson died bankrupt. Francis Lewis had his home and properties destroyed. The enemy jailed his wife, and she died within a few months.
John Hart was driven from his wife's bedside as she was dying. Their 13 children fled for their lives. His fields and his gristmill were laid to waste.
For more than a year he lived in forests and caves, returning home to find his wife dead and his
children vanished. A few weeks later he died from exhaustion and a broken heart. Norris and Livingston suffered similar fates.
Such were the stories and sacrifices of the American Revolution. These were not wild-eyed, rabble-rousing ruffians. They were soft-spoken men
of means and education. They had security, but they valued liberty more. Standing tall, straight, and unwavering, they pledged: "For the support of this declaration, with firm reliance on the protection of the divine providence, we mutually pledge to each other, our lives, our fortunes, and our sacred honor."
They gave you and me a free and independent America.
The history books never told you a lot about what happened in the Revolutionary War. We didn't fight just the British.
We were British subjects at that time and we fought our own government! Some of us take these liberties so much for
granted, but we shouldn't. So, take a few minutes while enjoying your 4th of July holiday and silently thank these patriots. It's not much to ask for the price they paid.
Remember freedom is never free!