February 12, 2009

मुटुको शत्रु सित लडौं।

पर्सी आउन लागेको मुटूको चाड ‘भ्यालेन्टाइन डे’ संग लडौं भनेको होइन है, पाठकहरु। भर्खर माया बुन्न लाउनु भएका या मायाले चुम्लुगं डुब्नुभएको भए ढुक्क भएर मुटू जोड्नुहोला। कुरो के भने यो फेब्रररी महिना मुटूकै चाड जस्तो छ। यो महिनालाइ मुटु रोगको जानकारी गराउने महिनाको रुपमा पनि लिइदों रहेछ। अस्ती एउटा भारती पसलमा पर्चामा पढेको थिएं, अमेरीकीलाइ भन्दा भारतीय, नेपाली आदीलाइ मुटुको रोग लाग्ने संभावना ३ गुना बढी हुन्छ रे। कारण के रहेछ भने हामीहरुको रगतमा blood fat triglyceride अत्याधीक र HDL (राम्रो कोलस्ट्रोल) एक्दमै कम हुन्छ रे। हामीहरुलाइ डाइबेटीज हुने संभावना पनि उत्तीकै हुन्छ रे। यो त भयो हाम्रो रगतको दोष। अर्को हाम्रो दोष के छ भने जागिरमा बाहेक कसरत गर्ने भनेको भर्‍याङ उक्लनु मात्रै हो। एलिभेटर छ भने या ग्राउन्ड फ्लोरमा बस्ने भए त्यो पनि चाहीएन। बिदेशमा सस्तो मासु र बियर, त्यो पनि छोड्ने कुरो भएन। बिदेश आए पछि तपाइ या तपाइका साथहरुले कति वजन थप्नु भएको छ? प्राय सबैले, होइन त? अब भन्नुहोस त अब मुटूको रोग लाग्ने संभावना कती छ हामीलाइ? ६ गुना त पक्कै होला?

तपाइहरुलाइ तर्साउन भनेको होइन है फेरी। तर पनि नेपालकोमात्रै ख्याल गर्ने लेखहरु मात्रै लेखेर भएन नि, नेपालीको ख्याल राख्ने लेख पनि त लेख्‍नुपर्‍यो। अमेरीकामा मात्रै दिनमा २४०० जना मानिसहरु मुटुकै रोगका कारण ज्यान जाने गर्छ। विश्वमा एकै दिनमा मुटुको कारण ज्यान गुमाउनेको संख्या ५०,००० छ। यस्को अर्थ मर्नेहरुमा एक तिहाइ मुटूका रोगी पर्नेरहेछन। गाउं घरमा मानिसहरुलाइ चक्कर आयो ढल्यो, एक छिन पछी आर्यघाट। पत्तै हुदैन के ले मर्‍यो मर्‍यो । प्राय: यसरी अकस्मात इहलिला समाप्त मुटूकै रोगले हुने गर्दछ। सम्झनुहोस त, तपाइले चिनेका मात्रै बाटोमा हिड्दा हिड्दै या बोल्दा बोल्दै कती जनाको जिवन चेट भएको छ?
फेब्रररी महिनाको अबसर पारेर मुटुको रोग हुने कारण र समाधानका केही उपाय यांहा प्रस्तुत गर्दैछु।

मुटूको रोग लाग्ने मुख्य कारण हुन:

मुटुको रोगको परिवारीक इतिहास भएको।
अत्याधीक मोटोपन भएको।
शारीरिक रुपमा कम शक्रिय हुनु।
अत्याधीक कोलस्ट्रोल हुनु।
अत्याधीक ब्लडप्रेसर हुनु।
धुम्रपान सेवन गर्नु।
डाइबेटिजको रोगी हुनु।
नआत्निहोस है पाठकहरु, समाधान पनि सजिलै रहेछन।

समाधान हरु यस प्रकार छन:

१० प्रतीश मात्रै भए पनि वजन घटाउनु।
फस्टफुड तथा नराम्रो खाने बानी छोड्नु।
सोफमा मात्र लम्पसार नपरी यता उता गरी आफुलाइ फुर्तीलो बनाउनु।
सांझमा दांत माझ्ने तथा दात फ्लस गर्ने गर्नु।
सधै तनावबाट मुक्त रहने गर्नु।
स्वस्थ्य खाने कुरा जस्तै सागपात तथा फलफुल खानु।
माथीका कुरामा याद राखे मुटूको रोगबाट लड्न पक्कै पनि सकिन्छ। दौंतरीका सबै पाठकहरुलाइ यो ब्लगले स्वस्थ्य रहन पक्कै पनि प्रेरणा मिल्नेछ भन्ने आशा गरेको छु।



देश असफल राष्ट्र बन्ने भो

शेखर ढुगेंल

नेपाली कांग्रेसले अध्यादेशको पक्षमा नरहेकोले तत्काल व्यवस्थापिका संसद बोलाउन माग गरेकै दिन एकीकृत नेकपा माओवादीको नेतृत्वको सरकारले ३ थान अध्यादेश ल्याउने निर्णय गरेपछि माओवादी र नेपाली कांग्रेसबीच टकरार पर्ने स्थिति सिर्जना भएको छ ।

यही विषयमा आराम गर्न २४ गते विराटनगर पुगेका गिरिजाप्रसाद कोइरालाले पत्रकारहरुलाई बोलाएर प्रचण्ड तानाशाह बन्न थालेको प्रतिकृया दिएर राजनीतिलाई अरु तताइदिएका छन् । गिरिजाले त्रिभुवन, वीरेन्द्र, ज्ञानेन्द्रसँग तुलना गर्दै प्रचण्डलाई उनीहरुको चरित्र र माओवादीको चरित्र उस्तै छ कुनै भिन्नता छैन भन्ने प्रतिकृया दिएर प्रचण्ड सरकारलाई तानाशाहीको बिल्ला भिराई दिएका छन् । अध्यादेशका सम्बन्धमा एमालेले सहमति जनाए पनि अन्य दलहरुले केही बोलिरहेका छैनन् ।
यसरी माओवादीले कांग्रेससँग लाप्पा खेल्न कम्मर कसेपछि कांग्रेसले २४ गते देखि नै संविधानसभामा रहेका र नरहेका अध्यादेशका सम्बन्धमा माओवादीलाई पछार्न छलफल सुरु गरेको छ । यो छलफलले माओवादीविरुद्ध प्रजातान्त्रिक मोर्चा बन्न सक्ने आधारभूमिसमेत तैयार गर्न सघाउ पुग्ने विश्लेषकहरुले बताउन थालेका छन् । अवको माओवादीको अधिनायकवादविरुद्धको मोर्चाको नेतृत्व कांग्रेसले लिने रिहर्सलसमेत यही हुनेछ ।

कांग्रेसका सभापति कोइरालाले अध्यादेशको विपक्षमा अडेर राजनीतिक सहमति कायम गर्न र अधिनायकवादविरुद्ध लड्न पार्टीपंक्तिलाई निर्देशन दिएका छन् । यही निर्देशनको पालना गर्दै रामचन्द्र पौडेलसहितका कांग्रेसी नेताहरु माले, राप्रपा, राप्रपा नेपाल र जनशक्ति पार्टीसँग छलफल प्रारम्भ गरेर अघि बढिसकेका छन् । यस्तो छलफलमा केही फोरमका नेतासमेत सामेल हुनुबाट सत्ताधारी पार्टीभित्र पनि एकमत नरहेको देखिन्छ ।

एमालेभित्र पनि झलनाथ खनालबाहेकका नेताहरु अध्यादेशको पक्षमा छैनन् । संविधान मस्यौदा मूल समितिमा अध्यक्ष बनाइएका प्रभावशाली एमाले नेता माधवकुमार नेपालले ‘अध्यादेशले शासन गर्न पाइन्न’ भनेर कुर्लिसकेको अवस्था छ । दिनदिनै चर्किदै गएको अध्यादेशको पक्षमा माओवादी नेताहरु खुलेर लागेका छन् । अध्यादेशमा समर्थन जुटाउन नसकेर मन्त्रिपरिषदको वैठकसमेत पटक पटक स्थगित गर्नुपरेको छ । अध्यादेशको मुद्दा प्रेसमाथिको असुरक्षा, न्यायालयमाथि हस्तक्षेप, लोडसेडिङ्, महगी, असुरक्षाजस्ता विषय जोडिएर राजनीतिक मुद्दा बन्न पुगेको छ । आगामी दिनमा यिनै मुद्दा सडकमा उर्लने र जनताले कुर्लने विषय बन्दै गइरहेको छ ।

संविधान लेख्न तम्तैयारी भइरहेको बेलामा राजनीतिक दलहरुबीच यसरी मतभेद बढ्नु वातावरण धमिलिनु हो । तर सत्ताधारी दलले बहुमतको समर्थनलाई सदुपयोग नगरेर सहमतिको अवस्थालाई धमिल्याउन किन उद्दत रहेको छ भन्ने विषय आश्चर्यजनक मानिएको छ । यही विषयलाई लिएर राष्ट्रिय अन्तर्राष्ट्रिय जगतमा माओवादीको सामाजिकीकरण नहुने र उसको संसदीय प्रणालीमा पूर्णविश्वास नरहेको हो कि भन्ने आशंकाका दृष्टिले पनि हेर्न र मूल्यांकन गर्न थालिएको छ ।

जनताका लागि आवश्यक कानुन आउनु पर्ने विषयमा कुनै पनि दलले इन्कार गरेका छैनन् । त्यति भएर पनि सरकार किन संसदबाटै कानुन ल्याउन खतरा अनुभव गरिरहेको छ यो यस्तो विषय बनेको छ जसले राजनीतिक सहमति आउने दिनमा अरु बिथोलिने र राष्ट्रमा थप अराजकता छाउने अनुमान गर्न सकिन्छ । यसो भयो भने यो आफैमा दुर्भाग्यपूर्ण हुने निश्चित छ ।

संघीय संविधानका स्वरुप कस्तो हुने यसमा संलग्न हुनुपर्ने विषय के के हुन् सबै जाति भाषा क्षेत्रलाई कसरी समेट्ने आदि विषयमा व्यापक छलफल र बहस चलाएर जनमतसमेत बुझेर संविधान निर्माणमा लाग्नुपर्ने स्थितिमा राजनीतिक दलहरु अध्यादेश ठिक कि बेठिक भनेर एक-दोस्राप्रति प्रहार गर्न अघि सर्छन् भने नयाँ संविधानमा सहमति हुन्छ लेखिन्छ र घोषणा हुनेछ भनेर कसरी विश्वास गर्न सकिन्छ ?, यो बिडम्बनापूर्ण परिदृश्य देखिनु भनेको ठूला दलहरु संविधान लेख्न प्रतिवद्ध छैनन् उनीहरु संविधान लेखियोस् भन्ने पक्षमा नरहेको यथार्थ उजागर गर्दैन र हुन पनि सबै राजनीतिक दलहरु सत्ताका भागबण्डामा यति धेरै लिप्त भएका देखिएका छन् कि यिनीहरुको सिद्धान्त निष्ठा नैतिकता र लक्ष्य भनेकै सत्ताभन्दा अरु छैन ।

यसरी आफूलाई सत्ताभन्दा माथि उठाउन नसकेका दलहरुले यतिखेर अध्यादेशका सम्बन्धमा देखाएका चरित्रलाई लोकतान्त्रिक चरित्र भन्नै मिल्दैन । जुनसुकै र जतिसुकै प्रभावशाली निर्णय गर्न पनि राजनीतिक सहमति सक्षम छ भने यो सहमतिलाई तोड्ने चुडाल्ने र जुधाउने शक्ति कुन हो यसको खोजी जरुरी देखिएको छ।