रमिता - गरुं के कुरा ?

नेपालियन
अनुहारमा गुलाफ मुखमा छ छुरा
आधी कपडा लाउनेको गरुं के कुरा

जती पैसा बढ्छ उती खल्ती मोटो
जती नानी बढी उती कपडा छोटो

चार फुट उचाइ चारै इन्च हिल
किताबमा आंखा सलमानमा दिल

त्यसको जिउमा बिजुली केटाहरुमा जोश
त्यो आफै नक्कली हाम्लाइ के को दोष

अनुहार गोरो लिपीस्टिक छ कालो
एक बित्ते कपडा कट्टु होकि टालो

दुइ र दुइ जोड्दा औंलाले गन्छे
कांहा पढाउछे कुन्नी मिसनेपाल भन्छे

अर्थ न बर्थ गोबिन्द गाइ
नाकको फूली नाइटां लाइ

विवशता

शेखर ढुंगेल
अमेरीका

आज उसलाई अँध्यारो कोठा प्यारो भएको छ । कता हुन् परिवार, कता छन् आफन्त साथी, ऊ बेखबर छे र पत्ता लगाउनुको पनि कुनै अर्थ रहँदैन भन्नेमा विश्वस्त छे ।

उसका रहरहरु एकपछि अर्को गर्दै विहानीको शीतको थोपाझैं विलाइ जान्थे । सम्पुर्ण जवानी घृणा, डर, त्रास, शोषणको बिंडो थाम्दैमा बित्यो । त्यस्तो कुनै पनि दिन भएन- आराम र शान्तिसित वितेको होस् । कताकता भट्किएका आत्माहरु उसमा समाहित हुन आउँथे र सम्पुर्ण समय खोसेर लान्थे । रात मात्र होइन, बिहान अनि मध्यान्हसमेत उसको भएन । नचाहेको पाहुना, नचाहेको खाना, नचाहेको काम उसको लागि अनिवार्य दैनिकी भएर बित्यो । प्रत्येक रात झपक्कै भएपछि मात्र उसले अपवित्र विछ्यौना पुग्ने मौका पाउँथी । कहिले काहीं बेहुली भएको सपना देख्थी अनि विउँझिदै बलिन्द्रधारा आँशु पोख्दथी । उसको दुलही बन्ने रहर कलिलैमा बन्धकमा परेको थियो- यो समाजको बन्द कोठामा चल्ने अवैध व्यवसायको लागि ।

बच्चामै आमा-बाबु गुमाएकी रोजी -रुक्मिणी) १३ बर्षै उमेरमा र्स्वर्गको भ्रमण गराउने, सुखको महासागरमा डुवुल्की मार्ने सपना देखेर शहर पसेकी थिइन् । रोजीको भाग्यमा त्यसै दिनदेखि विषाक्त खिया लाग्न थाल्यो जुन दिन उनकी घरबेटी आमाले उनलाई नारकीय बाटोमा धकेलिन विवश बनाइदिइन् ।

ठूलो घर, मोटर, नेता, व्यापारीसितको उठबस के के सपना देखाइनन् उनकी घरबेटी आमाले रोजीको जीवनमा । सहारा विहीन अनि अभावमा पिल्सिएकी रोजीको लागि घरबेटी आमाले कोरिदिको सपना, भाग्यरेखा साँच्चिकै र्स्वर्गमै प्रवेश गर्ने मार्ग हो कि भन्ने भान परेको थियो । त्यसैले अँगालिन् घरबेटी आमाबाट प्रशिक्षित धन्दाको बाटो ।

आज, भोलि, पर्सि गर्दै उनी बेचिंदै गइन्, लुटिंदै गइन् । मायाको नाटक गर्ने ब्वाँसाहरु उनलाई चुस्दै, थुक्दै गर्ने क्रम निरन्तर भै नै रह्यो । न त एक दिन कोही सपनाको राजकुमार आयो सिन्दुर बोकेर, डोली चर्ढाई लैजान, न त बन्यो सपनाको महल । आमा बन्ने उनको रहर बिनाविवाह कैयौं भ्रुणहत्यामा पिल्सिन पुग्यो । प्रत्येक आगन्तुक उनको शुन्दरताको बर्णन गर्दै कुनै न कुनै कसम खान चुक्दैनथ्यो, तर दोहोर्‍याएर ऊ फेरि आउँदैनथ्यो ।

समयको गतिले उनलाई शहरको प्रचलित नगरबधू बनाइसकेको थियो । प्रहरीको चिसो कुना उनको लागि सामान्य भैसकेको थियो । सडकमा उनी स्वतन्त्र हिंड्न सक्दैनथिन् । नाम-उपनामले चिन्नेहरु खिज्याउने, जिस्काउने गर्थे । त्यसले गर्दा उनको मौजुदा मूल्य पनि घट्न पुग्थ्यो । एकदिन घरबेटी आमासित उनले हिसाब मागिन्, परिणाममा मनमुटाब हातलाग्यो । उनी छुट्टै कोठा लिएर बस्न थालिन् । आफूजस्तै नगरबधुसित सर्म्पर्क बर्ढाई उनीस्वयं धन्धा चलाउन थालिन् । नाम चलेका पत्रकार, नेता, समाजका ठेकेदार भनाउँदाहरु मुख कालो गर्न आउने गर्दथे । अँध्यारो कोठाभित्र नाङ्गिएका कैयौं नकाबहरु उनको आँखामा छन् । गोप्य राख्नुपर्ने सामाजिक नियम उनले इमान्दारीसाथ निभाएकी थिइन् । त्यतिमात्र नभै सत्य सेवा सुरक्षणमका ठेकेदारहरुको लागि निःशुल्क सेवा गर्दागर्दै एकदिन अपरिचित 'सत्य सेवा' को चङ्गुलमा फस्न पुगिन् । निशुल्क सेवाको बावजुद अतिरिक्त नजरानाको आपुर्तिमा कमी भएकोमा सदरखोर पुगिन् रोजी । उनले सैयौं आश्वासन दिने र महारानी भन्नेहरु कसैको पनि सहयोग पाइनन् । रोजीलाई यस पटक जिउ बेच्ने, मास्ने मुद्दामा सात बर्षको लागि सदरखोरमा राख्ने निर्णय दियो अदालतले ।

रोजीको जीवन 'दो दिनकी चाँदनी फिर उही अँधेरी रात' को नियतिमा परिणत भैसकेको छ । उनको जीवनमा न त कुनै दिन माइतिघर अनि तीज आयो न त भाइटीका । घरबेटी आमासँगै मनाएको दशैंको उनलाई याद छ । घरबेटी आमाको जेलभन्दा कडा नियमभित्र बाँधिएकी थिइन् उनी, कसैसित मनको बह, व्यथा पोख्ने मौकासमेत मिल्दैनथ्यो उसलाई ।

सदरखोरमै थाहा भयो उनलाई असाध्य रोगले गाँजिसकेछ । उनले बुझिन्, उनको जीवन नर्कमय भैसक्यो । उनी जिउँदै मरिसकि छन् । उनका सपना सिसाझैं टुक्राटुक्रा भैसके छन् । सदरखोरबाट निस्किएर सीधै गाउँ जाने योजना बनाएकी रोजीको इच्छा पनि पूरा भएन । उनले सम्झना भएसम्मका आफन्तको पत्ता लगाउन नखोजेकी होइन्- कोही मुगलान पसेका, कोहीले चिन्नसमेत अस्वीकार गरेका खबर उनले पाइन् ।

अब केही समयमात्र बाँकी छ उनको सदर खोरभित्र बस्न पाउने अधिकार । कहाँ जाने, कसरी बाँच्ने- त्यही कुरा मात्र आइराखेको छ रोजीको मनमा । खोरबाट निस्कने दिन नजिकिंदै गर्दा खुशी हुनेहरुलाई देखेर आफूले आफैंलाई टोक्दछिन् रोजी- थुक्क जिन्दगी ! उनलाई थाहा छ- न कोही लिन आउँछन् सदर खोरको ढोकामा न त कोही खुशी हुन्छन् उनको रिहाइमा ।

त्यही चिसो कुना, त्यही सुरक्षा गार्डको खरो आवाज प्यारो भैसकेको छ उनलाई । त्यहाँ कोही छैन तैपनि त्यै ठाउँमा जीवन विर्सजन गर्न पाए आनन्द मान्ने मानसिकतामा पुगेकी छन् रोजी । त्यस्तै सोच्दासोच्दै आँखाबाट तुरुक्क आँशु झर्‍यो । उनलाई पुछ्न पनि मन लागेको छैन । बगोस् सबै बगोस्, फेरि फेरि रुनु त पर्नेछैन । रोए पनि कसैले बुझ्ने छैन आँशु विनाको रुवाइ..........। यस्तो उनको दैनिकी नै हो । एकान्त कोठामा एउटै साथी आँशु मात्रै त छ । अशक्त शरीर विरक्तिएको मनले चाहोस् पनि के - गम्छाले ओठको कलेटी मेट्न खोज्दछिन्, त्यहाँ त धेरै छ्रि्रहरु बनिसकेका छन्.......खटखट.......टिङटिङ...ढोका खुल्दछ .........सदरखोरको सिपाहीले 'पोको-पन्तरो बोकर घर जान निस्क' भन्ने आदेश दिन्छ । रोजी आदेश सुनेको नसुन्यै गरी घोप्टो परेर धेरै बेर रोइ रहन्छिन् । सिपाहीले तानेर उनलाई ढोकाबाहिर पुर्‍याउँछ ।

भोलिपल्ट सबै समाचारपत्रमा फोटो छापिन्छ रोजीको । लाशको फोटो । शीर्षक प्रायः एकै खालको हुन्छ- बेवारिसे लास पशुपति जङ्गल छेउमा ।

निशा - दमन

- लुना


आज उसको मन बेस्मरी दुखेको छ ।
नदुखोस् पनि किन ! हरपल शब्दहरुको मार्फत उ निशाको साथमा थियो ।
' नामै निशा ! मनै निस्ठुर ! ' उ भुत्भुतायो एक्लै……
यतिका मन दुखेर पनि खुशी पनि उत्तिकै लाग्या छ उसलाई आफ्नो ह्रृदयकी निशाले अवार्ड पाउदा !
निशालाई उसले बारम्बार लेख्न प्रेरित गर्थ्यो । उस्लाई थाहा थियो निशा लेखिका होइनन भन्ने कुरा तैपनी उसले के देखेको थियो कुन्नी निशाका केही कमेन्टहरुमा (शब्द हरुमा) निशालाई उ खुब उक्साउँथ्यो ।
यसरी उक्साउने माध्यम " पृथीवी" ब्लग थियो । जहाँ नेपालदेखी संसारभरका गम्भिर लेख हुन्थ्यो खास गरी बातावरण सम्बन्धि । यस्को साथै कथा-कविता - साहित्य सम्बन्धी लेखहरु पनि हुन्थ्यो त्यहा । त्यही लेखहरु सम्बन्धी विभिन्न पाठकहरुको शब्द जमघट हुन्थ्यो त्यहा । दुनियाँले भाव पोख्थे । तिनै भाब लहरीमा लहरिदै यि दुई निशा र दमनको भावनात्मक भेट भएको थियो । यस्तो लाग्दथ्यो मानौ यि दुई देबकोटाका मुना - मदन थिए । " निशा - दमन " ।

यसरी शब्द लहरीमा लहरिदै छलाङ मार्थे यिनिहरु ! कहिले निशा पछारिन्थी - कहिले दमन । दमनले मायाले उठाउँथ्यो । कहिले काही एक खुट्टे खेल्दै मायाले जिस्काएर उठाउँथ्यो । ( यहाँ एक खुट्टे खेल्दै भन्नुको तात्पर्य उ हरफै पिछे ‘???’ चिन्ह राख्दै लेख्थ्यो ) यो देखेर निशा मरिमरी हास्थी । निशा उस्तै थि , हरफै पिछे ‘!!!’ चिन्ह राख्थी । यो उस्को मनको आबाज थियो । जब जोड दिएर भन्नु पर्थ्यो अनी उ ‘!!!’ राख्थी । यो दमनले बुझेको थियो ।

जब दमन पछारिन्थ्यो तब निशाले कबिता गुन गुनाउदै उठाउथी । दमनको शब्दमा ताता थैया गरेर निशा कहिल्यै थाक्दिन थि……
मायालु शब्द भाबको लिस्नो चढेर दमन निशालाई एउटी लेखिकाको रुपमा कल्पना गर्दै फूल बर्षाउथ्यो । निशालाई यो तारिफ गर्हौ लाग्थ्यो । कहिले काही त उस्लाई दमनको तारिफ गर्ने ह्रिदय- आकाशले निशालाई थिचे झै महशुस हुन्थ्यो । निशाले आफ्नो यथार्थलाई आफ्नै मनको ऐनाबाट छर्लङ्ग हेरेकी थिई । त्यसैले एक दिन उसले मेलमा भनेकी थिई ' म लेखिका होइन दमन , मैले अहिलेसम्म कुनै किताब लेखेकी छैन ' । दमनले कुरा बुझेको थियो तर आफ्नो ह्रृदयको निशालाई बडो चतुर्याइ पूर्वक हौसला दिएर लेखिरहन्थ्यो ।निशाका शब्द शब्द्लाई तारिफका फूल माला पहिर्‍याउँथ्यो ।


निशा अब त साच्चै नै सपना देख्न थालेकी थिई । उसले सोची ' उस्को मनलाई खुशी बनाएर म दमनको सपनालाई बिपनामा परिणत गरेर उसले म प्रति वर्षाएको तारिफको गुन तिर्ने छु । साच्चै नै त्यो दिन कस्तो होला जुन दिन म एउटा लेखिकाको रुपमा चिनिने छु । कल्पना गर्दै फूलेल भएर निशाले हावामा नै "सा रे ग म प ध नि स ता धिन धिन ता" मा हराएकी थिई । निशाले अबार्ड नै जित्ने गरी लेख्न सक्नुमा दमनको प्रोत्साहन पनि एक प्रमुख कारण थियो । २०७५ पेजमा लेखिएको अत्यन्तै धेरै पेज भएको उपन्यास थियो त्यो "मथिङल खलबल" । एउटै किताबमा समाहित गर्न गार्हो भएर पुस्त्क १ , पुस्तक २ गर्दै पुस्तक ५ सम्म पुगेको थियो । एउटै उपन्यास यती धेरै पेजमा लेखिएको उपन्यास बिरलै हुन्छ्न संसारमा । यतिका धेरै पेज भएर पनि त्यो उपन्यासको हरफ हरफ यति ह्रृदय छुने थियो कि मान्छेहरु त " मथिङल खलबल " पढदा पढ्दै आफ्नो दैनिक कार्यशाला जान पनि भुलेको चर्चा -----कतिको कालेज छुटेछ ---ब्यापारीले ब्यापार गर्न भुलेछन किताब पढुन्जेल ----आदी आदी। हगांमा र चर्चाले पुरै अखबार, पत्रपत्रिका हुँदै टि.भी च्यानलहरु नै तातेका थिए ---। कोही चाँही उपन्यास पढ्दा पढ्दै खानै भुलेर भोको पेटले गर्दा बेहोश भएर ढल्दा छिमेकिले उठाएर अस्पातल ल्याउनु परेको कुरा अस्पातलबाटै हट न्युजमा प्रसारण भएका थिए । यि यस्ता अचम्म लाग्दा घटनादेखि लिएर अचम्मको पनि अचम्म अझ शताब्दी कै महा अचम्मको घटना भारतका राष्ट्रपतिले " मथिङल खल्बल " पढ्दा पढ्दै भाव विव्हल भएर हात जोड्दै भगवानलाई प्रार्थना गरेछन " हे ! भगवान ! मेरो देश सहित सम्पूर्ण संसारभर भएको एटम बमलाई बिना हानी निस्तेज तुल्याउन एउटा बैज्ञानिकको जन्म गराउ ! बरु नेपालमै गराए पनि गराउ ! हामी त्यतीखेर झेली गर्दैनौ । प्रभु ! यो मथिङल खलबलले मेरो मथिङल खलबल भो , बल्ल सत्य कुरा बुझे ! संसारलाई बचाउ ! " भन्दै क्वां क्वां रोएको दृश्य दुनियाँ भरको टि.भी. ले देखाइ रहेको थिए ।

निशालाई टि.भीमा दमनले पहिलो पटक होइन कि जिन्दगी मै पहिलो पटक देखीरहेको थियो । न काली न गहु गोरी , दाँत थोरै उछिटिएको , सागर जस्तो अथाहा थाहा नपाई सक्नु भव सागर भाव बोकेका आँखा ! हसिली - हिस्सी परेकी ! ऊ एकछिन त इन्टरभ्युको शब्दमा भन्दा पनि निशाको चलिरहेको ओठ मै हरायो - कहिले आँखामा -- कहिले निधार --- उ त हेर्दा हेर्दै लोलाएछ ---। बिज्ञापनमा  ढाटाटाऽऽटाराम !!! गर्दै कुन चाँही औषधीको क्याप्सुल खादा मुसा सिंह भएको देखाउँदा पो उ निशाको मोहनीबाट ब्युझियो । निशा टि.भी. मा थिईन । बारम्बार मुसा सिंह बनेको बिज्ञापन दोहोरिएर आइरहेको थियो । उस्लाई झर्को लाग्यो । टिभी अफ गर्‍यो ।

उस्ले समाचारपत्रहरुमा " मथिङल खलबल " को हङागामा पढेपछि बजारमा उक्त किताब किन्न गएको थियो । नेपालदेखि टाढा पृथ्वीको अर्को कुनाको शहरमा त्यो नेपाली पुस्तक बेच्ने पुस्तकालय मुश्किलले भेटेको थियो । प्रथम सस्करण मै किताब सिद्दिएको थाहा पाएर उ निराश भएको थियो । अनी खुब चित्त पनि दुखाएको थियो निशासँग । कम्तिमा पनि यसो यो कुराको जानकारी त दिनु पर्छ मलाई ! उस्ले निशाले आफूलाई यतिसम्म भन्नु पर्ने अधिकार नै झै गरी सोचेको थियो । बजारमा जे कुराको पनि जब अनिकाल शुरु हुन्छ तब त्यसको दोब्बर, तेब्बर मूल्य तिरेमा त्यो बस्तु पाउन सकिन्छ भन्ने तथ्य बाट उ अनभिज्ञ थिएन । त्यसैले तेब्बर मुल्य तिरेर उक्त किताब खरिद गरी छाडेको थियो । यसरी दमनले २०७५ पेजको किताब पुरा दिन लगाएर पढेको थियो । पुरै किताब पढि सके पछी एक्दमै खुशी भएको थियो र एक्दमै चित्त पनि दुखाएको थियो । कुनै एक शब्दमा पनि उस्ले दमनलाई सम्झेकी थिइन । केही आभाष त दिनुपर्छ ! निशा यती निस्ठुरी ! उ ताजुब भएको थियो । बेस्मरी दौड जितेर थाकेको खेलाडी जस्तो भएको थियो उसको मन । उ एकोहोरो आफ्नै कोठाको चारै भित्ता र यत्रतत्र छरिएका किताब - प्राक्टिकल गर्न बाँकी रहेका पानाहरुमा आफूलाई भुलाउने क्षणिक कोशीस गरिरह्यो । कहिले भित्तामा टागिएको तैलिए चित्रमा मनलाई अल्मल्याउन खोज्थ्यो कहिले गमालामा हरिताम्मे झागिएको टि ग्रास भित्र हराउन खोज्थ्यो । टि-ग्रासमा दुई तीन-दिन देखि पानी राख्न भुलेको रहेछ क्यारे ! उस्कै मन झै मुर्झाएको देख्यो । उठेर एक मग पानी खन्यायो गमलामा । निशालाई टि ग्रास मन पर्छ । यो उस्लाई थाहा थियो । एक छिन् हेरी रह्यो टि ग्रासलाई । अँह ! मन भुलेन । यत्रतत्र छरपस्टिएका बस्तुहरु झै भो आज उस्को भाबुक मन । उस्लाई आफ्नै मनदेखि माया लागेर आयो । निस्ठुरी निशा ! उ फेरी भुत्भुतायो ।

उ बाहिर निस्केर मनलाई भुलाउने बिचार गर्‍यो । आज माइनस १० पुगेको छ बाहिर । दुई हप्ता देखी लगातार हिउ परेको पर्‍यै छ , रोकिएको छैन । उस्ले सकेसम्म को न्यानो लुगा लगायो झ्याउ नमानी । उ सकेसम्म गर्हौ लुगा लगाउ नै मन नपराउने मान्छे । त्यसैले अरु बेला जाडोमा बाहिर निस्केर हात खुट्टा तन्कौनु भन्दा कोठा भित्रै ब्याम गर्थ्यो । कहिले काही निशासँग च्याटमा कुरा हुँदा ' ब्यायाम गर्दै छु ' भन्थ्यो । निशाले 'कस्तो अल्छि मान्छे ! कोठा भित्र बसेर ब्यायम गर्नु भन्दा बरु न्यानो लुगा लगाएर २ कि मि हिंडे ब्यायाम पनि हुन्छ , तिम्रो मथिङल पनि तिम्रो आँखाले रसस्वादन गरिरहेको स्बाद सँगै भुल्दा आराम त पाउछ मथिङलले ! भनेर कराउथी । अनी उ ‘ल ! ल! अब जान्छु’ भन्थ्यो । मन्मनै यो मेरै छेउमा हुँदी हो त मलाई धकेलेरै बाहिर पठाउथी होला भन्दै फिस्स हासेको थियो ।

अहिले उ ' मोरी ' ! भन्दै फत्फतायो । माथि काठे किल्लामा उनिको मफलर अड्कियो । तान्यो आएन । कुर्ची माथि टेकेर बिस्तारै झिक्यो । झन्डै न उध्रिएको ! यो मफलरसँग पनि उस्को आत्म कथा गासिएको छ । घाटिमा दुई फन्को मार्दै उस्ले निशाको कबिता सम्झियो -- , आउ रङ्गमा समाहित होउ ,
रङ्ग नै त हो नि जिबनलाई रङ्याउने
आउ ! रङ्गमा घुलिदेउ
जिबनलाई उमङ्ग देउ ---
अरु हरफ भुल्यो अहिले उस्ले ।
यो कुनै उच्च कोटिको हाइफाइ कबिता त थियो कि थिएन उस्लाई पनि थाहा भएन तर भावनालाइ भने खुब छोएको थियो दमनको मनलाई ।

त्यही दिन अर्थात कबिता पढेको दिन कै साँझपख उ क्रिस्मस मार्केट तिर गएको थियो टहलिन । चिसो अत्यधिक बढ्दै थियो । क्रिस्मस मार्केटको रमझमले चिसोलाई भुलाउन खोजे झै भान हुन्थ्यो । साउथ अमेरिकनहरुले उनिबाट बनेका थरी थरीका सुइटर - पन्जा - मफलर आदी झुन्डाएका थिए । उ त्यो हेर्दै काठमान्डौको ठमेल तिर झुन्डाइने उनिका स्विटर - मफलरले सजिएका रोड सम्झिरहेको थियो । अनायसै एकदमै कलरफूल मफलरमा उस्को आँखा टासियो । आजै दिउसो तिर निशाको ' रङ्गमा रङ्ग घोलिदेउ ' कबिताले उस्लाई रङ्याइ रहेको थियो । त्यसैले पनि होला उस्को त्यही रङिन मफलरमा आँखा टासिएको । उस्लाई त्यो मफलर मानौ निशाले नै बुनेर त्यहा उसैको लागि राखिदिएको जस्तो पो लाग्यो । उस्ले त्यो मफलर किन्यो र कान छोपिने गरी घाटीलाई दुई फन्को लगाएर एक भाग पछाडि र अर्को भाग आफ्नो छाती सम्म पुग्ने गरी छोड्यो ।
बिस्तारै हातले मफलरलाई छुदै आफ्नै छातीमा हात पुर्याउदा मफलर मानौ निशाको कोमल हात भएर उस्लाई सुम्सुम्याइरहेको भान भो उस्लाई ।
उ एक्लै फिस्स हसेको थियो । अहिले त्यो मफलर छुँदा फेरी उ फिस्स हास्यो र बाहीरियो । मुटु काप्ने जाडो ! हिउमा बुटले कुल्चदै उ सडकको किनारै किनार हिडिरह्यो । आज उस्लाई हट रेड वाइन पिउने इच्छा भो । केही परको बारमा पस्यो । हट वाइन मगाएर उ झ्यालबाट बाहिर हेर्दै सोचिरह्यो । हट वाइन आइपुग्यो टेबलमा । तातो भएकोले वाइनबाट बाफ उडिरहेको थियो । उस्ले बाफलाई फू गर्‍यो । वाइनमा तरङ्ग आयो । बाफ पनि दाया बाया हुँदै उडिरह्यो । उ उडिरहेको बाफलाई हेर्दाइ फेरी अतितमा हरायो ।
एक दिन उस्ले निशालाई घुर्की लगाउन आफूले वाइन खाएर रात कटाएको कुरा शब्द मार्फत घुर्काएर लेखेको थियो । बिचरी निशाले साचै पत्याएर यस्तरी लेखेकी थी’ कि प्रत्यक शब्द शब्द निशाको आशु बनेर बोली रहे झै लागेको थियो उस्लाई । पछी पछुताएर ' होइन यसो पो त ' भन्दै पुन शब्दलाई मोडेको थियो निशाको मन ढुक्क बनाउन ।

यति तड्पिन्थ्यो उ निशाको पिरमा । वाइनबाट बाफ निस्कन छोड्यो । उ अतितको तन्द्राबाट ब्युझियो । हेर्दा हेर्दै वाइन चिसै भएछ ! चिसै वाइन एक घुट्को मै तन्कायो । फेरी हट वाइन मगाउ कि झै लाग्यो तर मगाएन । निशाले शब्द मार्फत नशा लाग्ने गरी अल्कोहल नखानु भनेर कसम खुवाएकी थिई । उ अल्कोहोलिक पनि थिएन । एक पेग - दुई पेग गर्दै लियो भने गिलासका गिलास रित्तिन सक्छ र उस्ले निशालाई दिएको बचन पनि रित्तिन सक्थ्यो फेरी बचन संगै जिबन पनि त रित्तिन सक्थ्यो ! यो उस्ले राम्रै बुझेको थियो । उ अपार्ट्मेन्टमा जान हतरियो । उ बारबाट बाहिरियो । फर्कदा अघी आफूले डोब दिएका हिउँहरु जस्ताका तस्तै थिए । उ त्यही डोब - डोब माथि कुल्चदै हिडिरहेको थियो । यसो गर्दा उस्लाई आनन्द आइरहेको थियो । आफ्नो एक्छिनको केटाकेटी मनतिर हरायो। उस्लाई यतिखेर निशा पनि त्यसै गर्दै छे जस्तो लागि राखेको थियो । उ फेरी एक्लै फिस्स हास्यो। अनि उ अहिले कोठामा आइपुग्यो । एक हप्ता भएको थियो निशाको मेल नाआएको । उस्लाई मेल खोल्न पनि मन लाग्याथेन । तर के सोच्यो कुन्नी ल्याप टप अन गर्‍यो । ल्यापटपसँग रिस पोख्दै पावर बटनमा बेस्सरी थिचेर अन गर्यो ! निशाको १७ वटा मेल आइसकेको रहेछ --------!!!!उस्ले आँखा चिम्म गर्‍यो ! गहिरो सास फेर्‍यो ! मेल खोलुँ कि नखोलुँ मन दोधार भो !पहिलो थियो -- दमन ! तिमी कहाँ छौ ? खुशीको खबर सुनाउनु थियो तिमीलाई !
दोस्रो -- मैले अबार्ड पाए नि !
तेस्रो -- तिम्रै प्रेरणाले लेख्न घच्च्याएको थियो मलाई
चौथो -- यस्को हकदार मेरो आत्माले तिमीलाई मान्छ --
पाचौ --एबम रितले
---
--
पन्ध्रौ -- किन रिप्लाई गर्दैनौ ?
सोर्हौ -- तिम्रो बधाई बिना मेरो खुशी अधुरो हुने छ ---
सत्रौ -- त्यो एउटा जिबन को पार्ट थियो , जस्लाई केही फिक्सन मिसाएर कल्पनाको क्यानभासमा मैले रङ्ग दिएकी थिए । रङ्गले मूर्त रुप लिएर सजिएछ । त्यो कल्पनाको लहरमा पौडिरहदा मैले तिमीलाई भुसुस्क्कै बिर्सेंछु ---त्यसरी पौडिन सिकाउने तिमी नै थियौ ---, पौडिन रहर जगाउने पनि तिमी नै थियौ --- दमन ! एक शब्द पनि तिमी प्रति नलेखेर मैले मन दु:खएकी छु तिम्रो । तिमी अहिले मेरो शब्द अगाडि बसिरहेका छौ -- यो पढुन्जेल मनमनै 'मेरी प्यारी निशा' पनि भन्दै छौ । केही शब्द त लेख --दमन !
म तिम्रो शब्दको पर्खाइमा छु !
निशा

हप्ता हंगामा - घोंडाको मुल्य कती होला ?

नेपालियन

आजकाल त्यती हावादारी कुरा नभेटीएको ले हप्ता हंगामा हराएको थियो। आज त्यस्तै हंगामा गराउने शिर्षक भेट्टाएको छु। त्यसैले पुन हप्ता हंगामा लिएर झुल्किएको छु। शिर्षकमै पढ्नुभयो होला एउटा घोडाको मुल्य कती? कती होला अनुमान लगाउनु भयो त? पक्कै पनि एउटा गोरुको भन्दा ३,४ गुना बढि त अनुमान लगाउनुभयो होला? अब घोडाको मुल्य थाहा पाउन भित्र आउनुहोला।

सबैभन्दा महंगो घोडाको नाम हो "हरियो बाँदर" (The Green Monkey)। त्यो घोडाको जन्म सन २००४ मा भएको थियो। २००४ साल चाइनिजको बांदर बर्षमा पर्छ त्यसैले त्यो घोडाको नाम हरियो बाँदर राखियो। उक्त घोडा २ बर्षको छंदा, फेब्रुररी २००६ मा फ्लोरिडाको लिलामी बजारमा करिब नेपाली रुपयां १ अर्ब २६ करोड($16 million US dollars) मा बिक्री भएको थियो। लिलाम बढाबढमा आइरिस समुहले हरियो बाँदर फुत्काउन शेख मोहमदको समुहसंग निकै दाउपेच खेल्नु परेको थियो। उक्त घोडाले आफ्नो जिबनमा जम्मा २ बर्ष प्रियोगितमा भागलिएको थियो भने उसको जिबनको जम्मा कमाइ करिब नेपाली रुपयां ८ लाख(10,000 US dollars)रहन गयो। त्यस पछी त्यो घोडाले अबकास पाएको थियो।

अर्को रमाइलो प्रसंग , उत्तर अमेरीकामा जन्मने सबै घोडाको उमेर गन्न सजिलो होस भनेर सबैको जन्म मिती जनबरी १ मा पारिन्छ।

हिन्दूराष्ट्र कायम गर कि गुठी खारेज गर

शेखर ढुंगेल
अमेरीका

नेपालमा क्रमभङ्गताको खेती मौलाउँदै छ । यसकै अर्को कडीभएको छः हिन्दुधर्माबलम्बीहरुका आराध्यदेव पशुपतिनाथको मन्दिरमा किराँतकालदेखि पुजारीको रुपमा रहेका दक्षिण भारतका भट्टहरुलाई चट्ट पारेको घटना । अबदेखि नेपाली नागरिकलाई नै मूल पुजारी राख्ने नयाँ नेपालको नयाँ सरकारको निर्णयलाई कसैले ठिक कसैले बेठिक भन्दै आ-आफ्ना पक्षलाई बल पुग्ने तर्क प्रसतुत गर्दै बिरोध एवं अदालतकासमेत ढोका ढक्ढक्याउने काम भयो र अदालतले सरकारको निर्णयलाई हाल स्थगित गर्ने आदेश समेत दिइसकेको । यही आदेशबाट बाध्य भएर गत बिहीवारदेखि पहिलेकै मूल भट्टले पशुपतिनाथको नित्य पूजा गर्न थालेका छन् । तर यसबारे चर्किएको बिबाद साम्य भएको छैन ।

बस्तुतः पशुपति हापिठका मूलपुजारीलाई भारतीय हटाउनु पर्ने माग बेला बेलामा दशक अगाडिदेखि नै उठेको हो । हटाउनु पर्ने मूलकारणमा भारतीय हुनुभन्दा पनि आर्थिक हिनामिनालाई मानिएको छ । हालको निर्णयलाई प्रकृयागत भयो वा भएन भनी बिरोध गर्नुको साटो हटाउने वा नहटाउने भन्ने प्रश्नमा बहस केन्द्रित गर्नु पर्दछ । हटाउने नै हो भने जसले जसरी हटाए पनि बिरोध गर्नु तर्क संगत हुँदैन । बायाँ हातले दायाँ कानमा छुनुपर्दा सिधै छोए पनि घुमाएर हात लगी छोए पनि छुनु नै हो । किन बिबाद गर्नु आर्थिक हिनामिनाकै कारण हटाउनु पर्ने भन्ने कारणमा पनि कुनै तूक छैन । किनकि एउटा सबल संयन्त्र बनाएर हिनामिनालाई रोक्न सकिन्छ । नेपाली मूल पुजारी हुँदैमा भेटी हिनामिना रोकिने भन्ने विश्वास गर्ने कुनै आधार पनि छैन । बरु उल्टो एउटा सामान्य पिउन नियुक्तिमा समेत नजराना लिने प्रवृत्ति भएको हामीमा यस्तो प्रतिष्ठित एवम् आकर्षक पदमा नियुक्ति पाउन लेनदेनको खेल राजनैतिक प्भावमा नियुक्ति र बर्खास्तगी अनि थमौतीका बिबाद नहुने भन्ने आधार पनि छैन । यत्रतत्र सर्वत्र बिबादै बिबादको खेती गरिरहने मन्दिरमा पनि राजनीतिक बगार्ने र राजनीतिक मुद्दा बनाएर राजनीतिक दलहरु एक दोस्रालाई कमजोर र गलत देखाउने प्रवृत्ति नेकपा माओवादीले सत्तामा बसेर जसरी सुरु गरेको छ त्यसलाई कुनै पनि हालतमा स्वागत गर्न सकिदैन । साथै संविधानसभाका २५ दलले सत्तालाई सुझाव दिने र सही मार्ग देखाउने काम गर्न सकेनन् त्यो पनि दुःखद घटना हो । आइन्दा यसप्रकारका धार्मिक धारणा उव्देलित पार्ने घटना राजनीतिक बृत्त र सरकारबाट नहोस् भन्ने संचेत जरुरी छ ।

२६१ वर्षदेखि राजाकै कारणले भारतबाट ल्याई मूल पुजारी राख्ने चलन चलाइएको भन्ने इतिहासबिदहरुको भनाई बाहेक अरु कारण प्रष्ट पार्न नसकेको अवस्थामा नेपाली पुजारी राख्नु अस्वाभाविक हुँदैन । तर आदिकालदेखि भारत नेपालबीच रहँदै माएको धार्मिक सामाजिक समानता अनि त्यसकै आधारमा जनस्तरमा रहेको सौहार्द्रता सम्पूर्ण हिन्दूहरुको आराध्यदेव पशुपतिनाथ पीठप्रति भारतबासीको श्रध्दा अनि विश्वका दुई महान धर्म हिन्दू र बौध्दको उग्गमस्थल पवित्र भूमि नेपालको गरिमामा नकारात्मक प्रभाव नपरोस् । भारतीय धार्मिक पर्यटक बिच्के भने त्यसले अन्य क्षेत्रमा समेत पार्ने असरको बारेमा पनि सोच्नु जरुरी छ ।

क्रमभङ्गताको लहड होइन र भेटी हिनामिनाको चिन्तामात्र हो भने भारतका बिभिन्न प्रसिध्द मठमन्दिरमा अपनाइएको व्यवस्था झैं मूल पुजारी वासंलग्न अरुहरुको तलब एवम् सुविधा निश्चित गरी बाँकी हिसावकितावको व्यवस्थापन गर्ने एउटा संयन्त्र बनाई अगाडि बढ्न सकिन्छ ।

सरकार वा संबन्धित पक्षले बुझ्नु पर्ने कुरो के भने समस्या मूल पुजारी भारतीय हुनुमात्र हो वा हाम्रो व्यवस्थापनको कमीकमजोरी र राजनीतिक अहंकारको हो त्यसैले हाम्रो सनातनदेखिको दुई देशका जनताबीच रहदै आएको धार्मिक सामाजिक सहिष्णुता र सौहाद्रता नबिगि्रयोस् धार्मिक हिंसा नफैलियोस् भन्नेतर्फ ध्यान दिनु पर्छ । किनभने धार्मिक आस्था भनेको अत्यन्त संवेदनशील बिषय हो भन्ने राजनीतिकर्मी र सत्तामा बस्नेले बुझ्नु नितान्त आवश्यक छ । सरकारले यो निर्णय जायज गर् यो कि नाजायज यो अहं सवाल हो ।

देश धर्मनिरपेक्ष भैसकेको छ । कुनै पनि धार्मिक अनुष्ठानमा सरकारको संलग्नता लगानी र हस्तक्षेप असंवैधानिक ठहर्छ । धर्म निरपेक्ष राष्ट्रका प्रधानमन्त्री पशुपति विकास कोषका संरक्षक रहेका छन् । यो जायज हो कि होइन बुध्द मुस्लिम कि्रश्चियन धर्मको संरक्षक प्रधानमन्त्री बन्ने हो कि होइन संरक्षकले मूल पुजारी फेर्न आदेश दिने कार्यान्वयन गर भनेर निर्णय गर्ने अधिकार हुन्छ कि हुन्न परापूर्वकालदेखिको पशुपतिनाथको पुजारी बदल्दा धार्मिक भेला गराएर गरेको भए हुने थियो कि थिएन यी प्रश्नको जवाफ समयले खोज्ला । देशको मठमन्दिरको जिम्मेदारी स्थानीय जनताको जिम्मा दिनु बेश हुनेथियो । धर्म निरपेक्ष राष्ट्रमा कुनै पनि अमूक धर्मको संचालन र संरक्षणको जिम्मा लिएको नेपाल गुठी संस्थान खारेज गरी वार्षिक अरवौंको प्रशासनिक खर्च रोक्नुपर्छ । धार्मिक अनुष्ठान पीठहरुका नाममा पुस्तौंदेखि कमाई राजस्व तिरीरहेका जग्गाका जोताहा जनतालाई ती जग्गाको मालिक बनाउनु पर्छ । गुठीका नाममा जग्गा जोती सरकारलाई राजश्व तिर्ने सरकारी कमैयाहरुको मुक्तिहुनुपर्छ । धार्मिक अनुष्ठानका नाममा रहेका लाखौं गुठी जग्गा जोताहा सरकारी कमैयालाई नै दिनु उचित हुनेछ ।

त्यसो गर्न सकिदैन भने विश्वको एकमात्र सनातनको पनि सनातन हिन्दूधर्मको उद्गम स्थल करोडौं हिन्दूहरुका आस्थाका केन्द्र आराध्यदेव पशुपतिनाथको पवित्र मन्दिर भएको नेपाललाई हिन्दूराष्ट्रको नाममा कायम नै गर्नुपर्छ । दुर्य बिशाल इस्लामिक देश पाकिस्तनन र बंगलादेशमा हजारौं हिन्दू मन्दिरहरुको अस्थित्व कायम भए झैं हिन्दू राष्ट्र नेपालमा पनि अरु धर्माबलम्बीको अस्तित्व एवम् संरक्षणमा फरक पार्दैन । जनताले आवाज उठाउने बेला आयो । या त हिन्दू राष्ट्रको नामले नेपालले संविधानमा निरन्तरता पाओस् या त गुठी संस्थान खारेज गरोस् र गुठीको जग्गा जोति सरकारी कमैया बनेका लाखौंलाई मुक्त गरी उनीहरुलाई जोती आएको जग्गाको एकमात्र मालिक बनाओस् । प्रकृया र हिनामिनाका अर्थहीन बिबादले समस्याको मूल मुध्दा छायाँमा नपारियोस् ।

देशको नागरिक बन्नुस

प्रबिण थापा
धादिङ, हाल इटली
यहाँ नेताहरुलाई मनपरी बोल्न, उनीहरुका कार्यकर्तालाई मान्छे पिट्न, मार्न, कर्मचारीलाई खुलेआम घुस खान, प्रहरी प्रशासनलाई जनता पिट्न, गेष्टहाउसमा यौन व्यवाशाय चलाउन, बिद्यार्थीलाई बन्द हड्ताल गर्न, व्यपारीलाई भन्सार छल्न, मजदुरलाई सधैंभरी आन्दोलन गर्न, पत्रकारलाई राजनीति गर्न, बिद्युत प्राधिकरणलाई जति मन लाग्छ त्यती बिजुली आपुर्ती कटान गर्न, पेट्रोल पम्पलाई मिसावट गर्न, यातायात व्यवशायीलाई मनपरी भाडा असुल्न, मानवअधिकारवादीलाई नेताहरुको चाकरी गर्न, डाक्टरहरुलाई अस्पाताल नर्शसँग जिस्केर बस्न, प्रध्यापकहरुलाई ठट्टा गरी समय कटाउन, डाँकाहरुलाई जतिबेला मन लाग्छ त्यती बेला चोर्न, अपहरण गर्न, बैंकहरुलाई धेरै कमिशन खान, एन. जि. ओ., आइ. एन. जि. ओ. लाई बिकास को नाममा नाफा कमाउने व्यवशाय गर्न, तस्करीहरुलाई सुरक्षीत रुपमा लागु पदार्थ, अबैध वस्तुहरुको तस्कर गर्न, दुई चार जना मिलेर एउटा पार्टी खोल्न। समग्रमा भन्दा यो देशमा सब कुरामा छुट अमेरिकामा भन्दा बढी प्रजातन्त्र छ तर तपाईं इमान्दार हुनुहुन्छ, तपाईं सँग अन्याय नसहने व्यवहार छ, तपाईंसँग देश को लागि केही राम्रो गर्ने सोच छ ख्याल गर्नुहोस् तपाईंको हालत पनि उमा सिंह, कृष्ण सेन,बिरेन्द्र शाह, निर्मल पन्त, पुस्कर श्रेष्ठ, रामहरी श्रेष्ठ यस्तै हजारौं कर्मठ नागरिकहरुको जस्तो होला। भन्नु को मतलब यस देश तपाईंको लागि सुरक्षित छैन जुनकुनै बेला तपाईंलाई ज्यान मार्ने धम्की आउन सक्छ, अपहरणमा पर्न सक्नु हुन्छ,तपाईंको गर्धन निमोठिन सक्छ। यहाँ दंडहिनताले प्रशय पाएको छ,यहाका जनता डरको त्राही,त्राहीमा बाँच्न बिबश छन। यो श्रीखंला जारी छ, रहिरहनेछ त्यसैले तपाईं पनि हाम्रो नेताहरु जस्तै तस्करी, भष्टचार र कसैको हत्या गर्न समयमै सिक्नुस र यो देशको नागरिक बन्नुस।

कबिता -मनहरु पनि जेरोक्स कपी भै सकेकाछन

आचार्य प्रभा, अमेरीका
भ्रमपूर्ण वास्तविक्ता अङालेर
स्वार्थी जिजीबिषाको लडाईंमा
आफुलाई अग्रणी बनाउने होड्बाजिमा
बाचिरहेछन मान्छे ।
फुर्सद नै कहाँ छ र कसैलाई
एकत्वको गगनचुम्बी पीडामिढ खडा गर्ने ?
लालायित छन सबै यहाँ
आफ्नै तर्कको लाहाछाप गर्न
निमेषभरमै,अभिभाज्य हुन्छन
बिचार हरु।
समय छैन कसैलाई
धर्तिबाट धूलोका कणहरु निफन्न
आमा असुरक्षित छिन्
आपाहिज झै छ अवस्था
गामी,प्रतिगामीका परेडका
निशानाहरुबाट ।
सधैं हल्लै हला छ
परमेश्वोरहरुको आगमन,प्रतिगमनको
अनी दाईजो छ
त्यही अभिषप्त जीवन
सर्वसाधारणलाई सधैं सधैं
त्यसैले ---मनहरु पनि
जेरोक्स कपी भैसकेकछन
सबै,सबैका --- --।

गित - सृष्‍टि

नरेश माङपाहाङ राई
फोक्‍स्‍टोन वेलायत
हाल :अफ्‍गानिस्‍तान

सृष्‍टि गरि ईश्‍वर किन दिन्‍छौ दुःखी कर्म
कहा निर वुझी दिन्‍छौ दुःखीहरूको मर्म

त्‍यही दुःखी मान्‍छेहरू तिम्रो पूजा गर्छन
ईश्‍वर नाम जपि जपि तिम्रो शरण पर्छन
सुखी भन्‍दा दुःखीहरूकै मनमा हुन्‍छ धर्म
कहा निर वुझी दिन्‍छौ दुःखीहरूको मर्म

सु ख चैन सवै कुरा सुखीहरूलाई
जीउन पनि कति गाह्रो दुःखीहरूलाई
कून जूनीको स्राप हो कि भोग्‍नु पर्ने कर्म
कहा निर वुझी दिन्‍छौ दुःखीहरूको मर्म

के फरक छ राजतन्त्र, प्रजातन्त्र र जनबादी गणतन्त्रमा !

म आँफु आफैलाई छुचो मान्छे जस्तो लाग्छ । भन्नेले यसलाई जसरी पनि परिभाषित गर्न सक्छन । देशको बारेमा बढी गन्थन गर्दा "हो बाहिर बसेर खोक्न सजिलो छ, यहा बसेर हेर अनि थाहा पाउँछौ“ भन्ने जायज ताना सुन्न पाइन्छ , हुन त नबसेको होइन त्यो ठाउँमा, धित मरुन्जेल बसेको हो । त्यसैले पनि नबोलिकन चुपचाप बसिन्छ, त्यहि भएरै होला दौतरीबाट धेरै समय गायब भएको पनि ।

तर जति जे भए पनि मनले मान्दैन, एउटा नेपाली गित जस्तै "यो मन त मेर नेपालि नै हो .........!"
विदेशमा हुर्के बढेको भए त याद आउँदैनथ्यो होला तर त्यहि कै धुलो माटोमा हुर्केको हो । त्यसैले बेला बेलामा कन्सिरि तातिरहन्छ । तर नगर्नेले गरेन भनेर होइन गर्छु भन्नेले नगर्दा र सुधार्छु भन्नेले बिगार्दा भित्री मनलाई नै चोट पुग्दो रहेछ ।

अझ नेपालमा बसेर गर्ने, नगर्ने र विगार्नेहरुको कुराले पनि होइन। विदेशमा वसेर आंफुलाई नेपाल भन्दा सय गुणा अगाडि देख्नेहरुलाई वर्सौंसम्म नआएको देशको याद जब उमेर ढल्किन थाले पछि र गोजी पनि भरिन थाले पछि आऊंछ र विदेशमा जति नै चिल्ला कार चढे पनि र जति नै कमाए पनि चिन्ने कोहि हुदैन अनि पुन बाल्यकालमा खेलेको धुलोमा फेरि "सिंचाइ गर्छु" भन्ने झ्याली पिटेर "पिशाब फेर्न" पुग्छन तब मनले मान्दैन नबोलिकन बस्नलाई ।

आज भर्खर एउटा समाचार पढेको थिएँ, प्रधानमन्त्रिको नर्वे र फिनल्याण्ड भ्रमण (जुन स्थगित भइसक्यो) को लागि नेपालका तर्फबाट त्यस देशका राजदुतलाई सामेल गराइएको रहेनछ । राजदुत भनेको विदेशमा कुनै पनि देशको प्रतिनिधि सरकार हो । जसरि देशमा सरकारको महत्व हुन्छ त्यसरी नै विदेशमा राजदुतको महत्व हुन्छ, विदेशिहरुले स्थायी सरकारको रुपमा राजदुतलाई लिन्छन । मेरो भनाइ राजदुत को हो संग सरोकार छैन, चोर र बदमाश नै भए पनि कुनै पनि देशको राजदुत उसको पद नखोसिदासम्म सम्बन्धित देशमा त्यो देशको आधिकारिक व्यक्ति हो । प्रधानमन्त्री पत्नि समेत सामेल भ्रमणमा सम्वन्धित देशका राजदुतलाई "मितव्ययिता" का कारण समावेश नगरिएको रे ! प्रधानमन्त्री पत्नीको भ्रमणलाई मैले अस्वाभाविक मान्दिन, ठिक छ, राष्ट्र प्रमुखले आफ्नो पत्निलाई लिएर जानु कुटनीतिक र भावनात्मक दुवै कुराले जायज मान्न सकिन्छ ।

अचम्म लागेको कुरा त के हो भने नेपाल सरकारको भ्रमण टोलीमा गैर आवासिय नेपाली संघका अध्यक्ष नेपाली मुलका रसियन (Belarus) व्यापारि (?) उपेन्द्र महतोको नाम । सरकार प्रमुखको भ्रमण संगै देशका प्रतिष्ठित व्यापारीहरु पनि सामेल हुनु राष्ट्रकै लागि फाइदाजनक हो । त्यसमा उद्योग वाणिज्य महासंघका कुस कुमार जोशी छन, जुन जायज हो । तर के विदेशमा बसेर व्यापार गर्ने र यदा कदा मौकामा चौका हान्न देश आउने हरु मितव्ययी बनाउन राजदुत हटाएर जान लागेको त्यस टोलीमा सामेल हुन योग्य छन? के विषयमा व्यापार हुदैछ नर्वे संग ? जलविद्युतको सहयोग लागि हो भने विद्युत प्राधिकरणमा मान्छे छैनन र सानिमा हाइड्रोको "विदेशी" मालिकलाई लिएर जानु पर्यो ? माओबादीलाई पनि के महतोले राजालाई र पार्टीहरुलाई जस्तै खल्तिमा हालिसके ?

उनले नेपालका लागि कति गुन लगाएका छन त जापानले बनाइदिएको काठमाडौको नया वसपार्क हेरे पुग्छ, युरोपियन स्तरको बनाउंछु भनेर काठमाडौ महानगरसंग लिएको गोंगबु बसपार्कबाट कति कुम्ल्याइसके तर हविगत के छ हेर्दा थाहा हुन्छ ।

त्यसैले म अचम्ममा छु , १५ वर्ष अगाडिको देश र अहिलेको देशको चाल देखेर । जहां परिवर्तनको नाममा च्यात्ने, भत्काउने, बिगार्ने, खाने काम मात्र चालु छ अगाडि जाने सबै बाटाहरु बन्द छन ।

पर्दा पछाडिबाट देश "खेलाउनेहरु" उहि छन, देश हाक्छु भन्नेहरु फरक भए पनि । केलाई मान्ने हो परिवर्तन ? कुर्सीमा बस्ने परिवर्तित व्यक्तिको अनुहारहरुलाई ? के अझै पनि आश गरिरहनुहुन्छ देश परिवर्तन हुन्छ भनेर ?

हो मैले बुझेको पुरानो र नया नेपाल यहि हो , जहाँ देशलाई लुट्न देश भित्रका मात्र हैनन विदेश देखि नै "एन आर एन" को खोल भिरेर होस वा सुजाता जस्तो पासपोर्ट फ्याँकेर गइरहन्छन । अनि राजा देखि क्रमभंग गर्छु भन्नेहरु सम्म उनिहरुको पंजामा फसिरहन्छन । जहां परिवर्तन कुर्चि माथि बस्ने अनुहारको र तौलको हुन्छ देश उहि नै रहन्छ परिपाटि उहि नै रहन्छ अझ झन खस्केला । त्यसैले तन्त्र मन्त्र परिवर्तन हुदैमा केहि हुन्छ भनेर सोच्ने हाम्रो सोचाइलाई धिक्कार छ ।

मेरो बुझाइ यहि हो , गलत रहेछ भने कृपया सुधारिदिनुहोला, होइन भने देश बनाउन बन्दुक उठाउनै पर्छ भन्ने छैन , आवाज नै काफी छ, आउनुहोस विकृति र विसंगतिको विरुद्द खुलेर लडौं , देशकोलागि अरु नगरे पनि यति त गर्न सकिन्छ !

लुना द न्यु ब्लगरको - मथिङ्गल खलबल

- लुना

प्रकाश एअरपोर्टमा (काठमान्डौ एअरपोर्ट) ओर्ल्यो। उस्लाई एक धड्कन सासले पनि आज मुटुमा भयन्करसँग छोए झै महशुस भएको छ । यस्तो छुवाइले यती पीडा देला भन्ने उस्ले महशुस गरेको थिएन । जब " पृथ्वी " ब्लगमा उस्को एक पाठक (मायालु साथी नै भनु) बहुलाएकी खबर पढ्यो तब उस्को आत्माले निर्क्योल गर्‍यो उ नेपाल जानेछ र चन्द्रालाई भेट्नेछ । यसै पनि उसलाई अक्टोबरमा पारिवारिक भेटघाटकोलागि नेपाल जानु थियो । जसो तसो उ जुलाईमा मिलाएर गयो । आज जुलाई ९ तारिखको दिन उ काठमान्डौ एअरपोर्टमा पाइला राख्दै चन्द्राको ठेगानामा पुर्याइदिन ट्याक्सी ड्राइभरलाई अनुरोध गर्छ ।

ट्याक्सी एअरपोर्टबाट हिंड्यो । गेट बाहिर पुगेपछिको भिषण ट्राफिक जामले उसलाई गोगबु प्रहरी चोकसम्म पछ्याइरह्यो । यसै त चिसो मुलुकबाट फर्किएको उ झन काठमान्डौको जुलाइको गर्मीले असिन पसिन भयो । झन चन्द्राको अत्यासले उ निस्सासियो । ट्राफिक जाममा परेका सवारी साधनका धुँवाले उसको नाकलाई पोल्दै फोक्सो र मुटुसम्म पुगेर कुस्ती खेलिरहेको थियो । उ ती कुस्ती खेली रहेको धुबालाई बेवास्ता गर्दै आफ्नै मथिङ्गलसँग कुस्ती खेलिरहेको थियो त्यो ट्राफिक जामको पट्यार लाग्दो पर्खाइ भित्र ।

उस्ले चन्द्रालाई कम्प्युटरमा "ज्ञ" टाइप गर्न सिकाएको थियो । कस्तो क्षण थियो त्यो ! "प्रकाश सर ! ज्ञ लेख्न आएन मलाई !" चन्द्रा भन्थि, अनि प्रकाशले यसो गर उसो गर भन्दा चन्द्रा यताउता टाइप हान्दै दिक्क भएकी थिई । त्यही बेला प्रकाशले चन्द्राको औंला समातेर "यि यसरी टाइप गर" भन्दा कस्तरी दुबैको जिउ सिरिङ्गग भएको थियो ! प्रकाशको छातीले चन्द्रालाई घप्लक्कै छोपेर टाइप सिकाउदा चन्द्रा फत्रक्कै गलेकी थिई । एक छिन् त तातै भएर संसार नै आगो बले जस्तो देखेकी थिई , त्यस्तै महशुस प्रकाशले पनि गरेको थियो । त्यसपश्चात दुबै झस्किएर अलग भएका थिए । यिनै मिल्तीका दिनहरुमा चन्द्रा र प्रकाशको बिचमा देशको परिस्थितीको बारेमा गम्भिर छलफल हुन्थ्यो । दुबै अत्यन्तै चिन्तीत थिए आफ्नो मुलुकको लागि । दुबै बिदेशमा तर आत्मा दुबैको नेपालमा थियो । अन्य कुरामा छेड् छाड् भएर झगडा परे जस्तो भए पनि जब नेपालको विषयमा कुरा निस्कन्थ्यो तब दुबै एकै भावले गम्भिर हुन्थे । कुरा गर्दै जादा दुबैको आँखामा आशु भरिन्थ्यो । कहिले काही प्रकाशले भन्ने गर्थ्यो "चन्द्रा ! तिमी सार्है भाबुक छ्यौ , पागल हुन्छ्यौ है यसरी सोच्न थाल्यौ भने !" चन्द्राले जिस्किएर भन्थी - "पागल भए तिमीले सम्हाली देउला नि त मलाई ! बरु त्यो दिन छिट्टै आओस ! म तिमीलाई यही बहानामा निस्फिक्रीसँग अगालोमा बाध्ने थिए ।" चन्दाले यसोभन्दा प्रकाश बेसरी तर्सिएको थियो ! साच्चैको कल्पना गरेर ! त्यो देखेर चन्द्रालाई दया माया लाग्यो । उसले त्यतिबेला "धत ! जोक पो गरेको त !" भनेर प्रकाशलाई फुल्याएकी थिइ ।

प्रकाशको जिन्दगी नै साहित्यक क्षेत्र थियो । यसैमा उ आफूलाई जिउदो पाउथ्यो । त्यो चन्दाले पनि बुझेकी थिइ । उ जतीखेर प्रकाशको लेख प्रकाशित हुन्थ्यो उत्ती नै बेला पढेर त्यसमा प्रतिकृया जनाइहाल्थी । खान-निदाउन यतीसम्म कि ट्वाइलेट जाँदा पनि प्रकाशको लेख पढेर उ सोच्थी कहाँ के प्रतिकृया दिनु पर्छ भनेर । चन्द्राको यो झक्झक्याउने उर्जाले प्रकाशलाई सधैं लेख्न प्रेरित गरिरहन्थ्यो । यस्तै यस्तै नाताबाट आज चन्द्रा प्रकाशको हृदयमा बसेकी थिइ । जब प्रकाशले उसको प्रिय मित्र बहुलाएको खबर "पृथ्वी" ब्लगमा पढेको थियो तब देखि प्रकाशको शान्ति हराएको थियो ।

उ यस्तैकुराहरु सोच्दै थियो, परबाट एक हुल आन्दोलनकारी 'जिन्दाबाद ' ! 'मुर्दाबाद ' ! नारा लगाउंदै अगाडि बढिरहेका थिए , उ अतितबाट झस्कियो । "ओहो......!" पर मान्छेको हुल देखेर उ दौडिएरै चन्द्राको घरसम्म पुग्ने बिचार गर्‍यो । उस्ले ट्याक्सी ड्राइभरलाई भन्यो, "दाई ! पैसा लिनुस् ! म दौडिएर जान्छु ।" ड्राइभरले भने, "भो, ओहो ! हजुर ! कसरी त्यति टाढा पुग्नसक्नु हुन्छ ! एकछिन् पर्खनुस् !" प्रकाशले भन्यो, "दाई ! सक्तिन म पर्खन ! यहाँ एक छिन् पनि पर्खिन सक्तिन म ! मेरो यो छ्ट्पटिएको मनले बरु दौडिएर नै शान्ती प्राप्त गर्ला ! म एक मिनेट पनि यो समयसँग रोकिन सक्तिन !" उ आँफै नै बहुला झै दौडियो ! करीब साँझतिर उ चन्द्राको बासस्थान भएको गाउमा पुग्यो । चन्द्राको तस्बिर देखाउंदै घर सोध्यो । अलि पर पुगे पछि चन्द्राको घर आयो । जसै जसै चन्द्राको घर नजिक आएको थियो उसको मुटुको धडकन निस्सासिएर बढी रहेको थियो .......... उसले गेटको प्वालबाट चियाएर हेर्यो ! चन्द्रा बरन्डामा बसेर एक्लै फत्फताइ रहेकी थिइ .... "प्रकाश ! प्रकाश ! उमालाई बचाउ ! !! प्रकाश त्यो मलाई पनि मार्न आउँदै छ !" अनी एकै छिनमा उ फेरी हास्न थाली !

"मथिङ्गल खलबल "

सरकार, कलम र दुई थोपा आशु

गोकुल बिबश ढकाल
ईतिहासको यो कालखन्ड सम्म शायद नेपाली जनताले हजारौ शासकहरु देखे र भोगे, चाहे ति शासक पृथ्वीनारायणको रुपमा हुन वा बहादुर शाहको भेशमा । जङ्बहादुर वा चन्द्रशमसेरको रुपमा होउन वा मनमोहन, गिरिजा वा नयाँ नेपालका नयाँ शासक प्रचन्ड कै घमन्डताको स्वरुपतामा नै किन नहोउन । ति सबैका रुप र भेशमा तातो खरानी भन्दा केही देखिएन । भनिन्छ नि, जुन जोगी आए पनि कानै चिरेका । शाहहरुले कान चिरेर दासता, सामन्ती सोच र पाखन्डिपनाको गहना लगाएका थिए भने ०४६ साल पछी आएका प्रजातन्त्रका हिमायाती भनाउदा हरुले भ्रस्टाचार, परिवारबाद र नोकारीपनाको मुन्द्रा लगाए - कानमा भने, पन्ध्र हजार नेपालीको ज्यान जाने गरी थालिएको "प्रजातान्त्रिक र गणतान्त्रिक अभ्यास" बाट आएका शासकहरुले आज महङ्गी, हत्या र आतंकका गहना लगाएका छन ।
हिजो यिनिहरु सबै काशिका जोगीले जसरी पहेलो बस्त्र पहिरिएर जनता सँग भिख माग्थे, आज जनतालाई नाङै बनाएर लुट्न सिकाएका छन । सिंह दरवार अगाडि महिलाले नाङै बिकासको भिख माग्दा पनि यिनका घैटामा घाम लागेनन । आज जनता सबै जोगी भएका छन । सबै जोगी भएपछी भिख दिने को ? को सँग माग्ने भिख ? त्यसैले परिवार पाल्न नसकेर राम कृष्णहरु बिख पीइ आत्महत्या गर्न वाध्य भएका छन । हामी जनता चाँही लाटो कोसेरो जसरी राम कृष्णको परिवार बिचल्ली भए जसरी भोको पेट र बढेका नङ्रा देखाएर बस्न वाध्य भएका छौ । अब यहाँ सम्झन मन लाग्छ, हाम्रा पुर्खाले स्वतन्त्रताको लागि लडेका लडाईंका के अर्थ ? सुक्रराजहरु फासिमा झुन्डिएर छातीमा गोली थापेको के अर्थ ? जीवनहरु लोकतन्त्रको लागि लडेर अपाङ्ग भएको के अर्थ ? पुर्खाको बलिदानिको नाममा बनेको ट्रस्ट पञ्चेहरुको मागी खाने भाडो भएको छ, सुक्रराजहरुका नाममा बनेका स्कुलहरुमा केबल समानती र शोषक-शासक हरुका बचेँरा खेल्ने पाठशाला भएको छ भने जीवनभर अपाङ्ग बनेका जीवनहरुको नाममा ति शासकका भाई भतिजाहरुले मोटरसाईकल र महङा मोबाईल सेटहरु बोक्ने माध्यम बनएका छन । अतएब: हामीले के पायौ त आखिर ? जनताको सहि बिचार छापिने कुनै पत्रीका छैन देशमा । सबैका आवाजहरु धम्किले पेलिएका छन, निमिट्यान्न भएका छन । स्वतन्त्रताको कसम खाइ खुलेका संचार माध्यामहरु कि त कांग्रेसी मुखपत्र भएका छन, कि त तिनिहरु एमालेको महाधिबेशनको घोषणापत्र बनेर बासिरहेका छन कि त भने वाइ. सि. एल . का आतंकको गुणगान गाउँ मै ब्यस्त छन । १३० सालको राणा शासनले नदेखाएको बर्बर आतंक आज हामी खेप्न वाध्य छौ । कोही बोल्यो कि भोलिपल्टै अपहरण अनी सदा भरी बनमारा घारिको बास - खुकुरिको छप्काइले । बल्ल बुझियो, यही रहेछ, प्रजातन्त्र । यती दिन आएको रहेछ लोकतन्त्र । धन्य शाहहरु, कोइराला र अधिकारीहरु अनी बर्तमान दाहालहरु ।
पञ्चायत बखत लेखिने कलमहरु मात्र भाचिदिन्थे रे - शासकहरु । तर आज यहाँ पत्रकारको कार्यालयसङै उनैको घाटी भाचिएका खबरहरु सेलाउन नपाउदै उमा सिंहहरु गिडिन पुग्छन । शासकहरुका गलामा पाच तोलाको सुनको सिक्री हुन्छ, दाईजो प्रथाको बिरोध गर्दा अनी सत्यतामा पत्रकारिताको आफ्नो जीवन देख्ने उमाहरुको घाटिमा पाच जना होइन पन्ध्र जना लफुङाहरु पाच किलोको खुकुरीले टाउको रगेट्छन । आतंकको यो भन्दा बढी सिमा अरु के हुन्छ ? हिजो खुकुरी र बन्दुकहरु प्रधान भए, आतंकको साधन । लोकतन्त्रको बहाली पश्चात कलमहरु टुक्राउने गतिलो सहारा भएर मौलाएको छ फेरी बन्दुकतन्त्र । कृष्ण सेनहरुका जीवन समाप्ती कसरी भए भन्ने कुरो पनि यहाँ उठ्नु स्वाभाबिक छ तर समाज कता गयो ? हामी कता जादैछौ अनी हाम्रा यि शासकहरुले हामीलाई सस्तो डलरको भाउमा कतै बेचिरहेका त छैनन, मोरियार्ती त पावेलहरुलाई ? बिजुली नभएको अन्धकारमा महाकालीको कसम सम्झेर यिनिहरुले मौका छोपी भारतीय मुद्रामा त बेचबिखन गरिरहेका छैनन भन्ने प्रसँग अब अनौठो नलाग्दो भएको जस्तो छ । मुलायम सिंहहरु आउनु अनी उमा सिंहहरु काटिनु, शिवशंकरहरु आउनु अनी नारायण वाग्लेहरु थुनिनु अनी मोरियार्टिहरु फर्कनु, "जनसेनाका" कमाण्डरहरु गर्जिनु के नेपालमा कलम बलियो भएरै हो त ? या त बिचार र कलमका प्रतिमुर्तिहरु तिनै उमाहरुले सत्यताको बखानमा पत्रकारिताको मान्यता निभाएर हो ?
धेरै दियोहरु निभिसके । त्यसै त अन्धकार देश दैनिक सोर्ह घण्टा सुत्छ । महाकालीहरु बगेको बेगले भारतीय दलालहरु ब्युझन्छन तर गण्डकीको आशु सुकेर सगरमाथाको न्याउरो अनुहारमा हाम्रो देश दिनदहाडै निदमा मस्त छ । यही अन्धकारको मौका छोपी दलालहरु चन्दन ओसार्न ब्यस्त छन भने बामदेवले सुकाएका बारहरु झनै मज्जाले नग्नतामा नाच्न मस्त छन । तर उता मैनबत्तिको सहारामा जनकपुर थर्काउने उमाहरु अन्धकारैमा निर्दोश जिन्दगी खुकुरी र भालाले गिडाउन तयार छन । सतिले सरापेर कहिल्यै आमाहरुको आँखा ओभानो न्भएको यो मुलुकमा हाम्री र उमाकी आमाहरु फेरी एकचोटी चिच्याउदै रोइरहेका छन नै अनकन्टारमा बिलौना गरिरहका छन, फर्कन्छन कि फेरी उमाहरु भनेर । सुन्देलान कि हाम्री र उमाकी आमाका चित्कारहरु भनेर । तर रगतको खोली बगेको मुलुकमा आमाहरुका दुई थोपा आशुको के महत्व ? कसले सुनुदिने बिलौना ? देख्ने, सुन्ने र भोग्ने हरुका आँखाबाट मात्रै चुहिदारहेछन, आमाहरुका आशु जस्तै दुई थोपा आशु त केबल दुई थोपा आशु हजुर ।

राष्ट्रिय गीत - नेपाल नेपाल

शेखर ढुंगेल -१-१०-०९
नेपाल नेपाल नेपाल
यो मेरो नेपाल हाम्रो नेपाल
हिम्चुली को आँगन मा
मादल को ताल मा
नाच्दै हिंड्ने फुल्बारी
हो यो मेरो नेपाल हाम्रो नेपाल

---------------
कस्ट जस्तै पाए पनि
दुस्मन सीत् डटी लड्ने
हाम्रो ऊच्च वीर गाथा
राखी छाती मा चन्द्र सुर्य
गर्छौ गर्ब आफ्नै ईतिहास मा
हो यो मेरो नेपाल हाम्रो नेपाल
-------------------
हामी कहिल्यै झुकेनौ
अब पनि झुक्दैनौ
हामी फस्दैनौ दुस्मन को जालमा
हिमाल पहाड तराइ गाउँछ
एकै सुर र तालमा
हो यो मेरो नेपाल hamro Nepal

आफ्नै भावना दौतरी प्रती

आचार्य प्रभा, अमेरीका

आफ्नो यात्राको झन्डै दुई दसक बित्न लाग्दा पनि यो यात्राको तीर्खा मेट्न सकिन। हुन पनि हो। जो कोहिमा प्रतिभा छ, प्रष्फूटन गर्ने ठाउँ छैन। कला छ, स्थान छैन, भावना र चाहना छ, हौशला छैन भने त्यस्ता प्रतिभाहरु त्यसै सेलाएर, मरेर जान्छन। तर अहिले हामीले त्यस्तो ब्यथा झेल्नु परेको छैन। यस्तै आफ्नो प्रतिभा पोख्ने बिसौनी पाएकाछौँ। हामीले सबै अनलाइन पत्रीकाहरु प्रती अनुग्रहित हुनै पर्छ। एक जमाना त्यस्तो पनि थियो। जतिबेला आफ्ना रचना हरु झोलामा बोकेर छपाइ माग्ने अनुनय बिनय गर्दै हिंड्नु पर्दथ्यो तर अहिले हामीलाई त्यस्तो परिस्थितीसँग सामना गर्नु परेको छैन। त्यो आफ्नो रचना छापिए वापत रु‍ एकसय पाउदा पनि हामी कत्ती हर्षित हुन्थ्यौ। महिनामा यौटा रचना छापिए भने हामीमा खुशीको सिमाना रहदैनथ्यो। त्यही एकपटक छापिएको रचना पढेर नै मलाई त दिनको पच्चिस-तीस वटा मेरा शुभ चिन्तकहरुका पत्रहरु आउँदथे। हो त्यही पत्रहरु नै मेरा लेखनयात्राका प्रेरणाहरु हुन। म ती पाठक र मेरा प्रेरकहरुलाई कहिल्यै भूल्न सक्दिन। वहाँहरुका प्रेरणाले नै मलाइ यहाँ सम्म आज ल्याइपुर्याएको छ। म सबैप्रती हार्दिकता प्रकट गर्दछु। आज म बिदेशमा छु ता पनि आफ्ना मनका भावनाहरु बिसाउने चौतारी पाएर म आफ्नो भावनाहरुलाई सबै सामु पोख्न सक्षम भैरहेकिछु जसरी आज दौतरिको छात्तिमा मेरा भावना र चाहनाहरुलाई सबै सामु छरी रहेकी छु। आशा छ म आफ्नो देशमा नभए पनि मेरा श्रीजनाहरु मेरो देशमा जीवन्त हुनेछन। जसरी मैले ''परदेशबाट''भन्ने कबिता सङ्रह आफ्नो देशको सम्झनामा समर्पण गरें जस्लाई अलिक ढिलै भए पनि दौतरिले सार्वजनिक गरिदियो। दौतरी म तपाईं प्रती आभार प्रकट गर्दै त्यही सङ्रहभित्रका एउटा कबिता सुम्पदै छु। आज्ञा अवश्य दिनेछौ दौतरी जुन कबिता ले २०५४ मा राष्ट्रिय पुरस्कार ग्रहण गरेको थियो। म मेरा पूराना शुभचिन्तक हरुमा फेरी यो कबिता मार्फत झुल्किन चाहन्छु दौतरिको सहारा लिएर ।

''नासो''

जिजीबिषाको खोजिमा उस्ले
कयौ पटक सर्टिफिकेट्लाई
फोटो कपी गर्दा गर्दै
अब त ---उस्को प्रमाणपत्रको
असली रूप नै मेटिसकेको छ ।
अनी--- असंख्य पाषाण मुर्तिहरुसँग
बिन्ती चडाउदा चडाउदै
उस्को अभिष्ट माथि
बज्रपात हुँदै गैरहेछ।
नौलो,नौलो भलाद्मिका अनुहारहरु
पढ्दा पढ्दै अब त ---,
ऊभित्रका आकाक्षाका अक्षरहरु
क्रमश:मेटिदै गैरहेछन।
आज एउटालाई भेट्ने
भोली अर्कोलाई सिफारिस
चडाउने क्रममा
उस्को आयु पनि छोटिदै गैरहेछ।
दिनानुदिनको दौडाइमा
ऊ त्यही रह्यो,त्यस्तै रह्यो ,
बरु ---सर्टिफिकेटले बुढ्यौलिको रूप फेर्यो
उस्को टाउकोमा सेत्ताम्मे कपास फूले
त र ---उस्ले जिजीबिषाको
अडान पाउन नसकी
लाछी मन लिएर म्रीत्यु पर्खिन
वाध्य हुनु पर्‍यो,
प्रमाण पत्रलाई केवल
''नासो''सम्झेर
बाँच्न मन्जुर हुनु पर्‍यो ।

(२०५४ साल मा नव कविता राष्ट्रिय पुरस्कार प्राप्त भएको कबिता )

के भनु र खै?

आज नेपाली खबरमा त्यही छायो जस्ले सबैलाइ नरमाइलो बनायो। एउटा अबला नारी,वरीपरी दर्जनौं गुण्डा। कलम बोक्ने ती साहासी महिलाको खुकुरी बोकेका कायरहरुले जिबन खोसे। नेपालमा आजकाल मानब अधिकार त हराइसक्यो। आमाका कोख रित्तीने,पत्निका सिन्दुर पुछिने, दुधे बालक टुहुरिने दिनानु दिन भइरहन्छन, तर उमा सिंहको हत्याले हामीहरु पशु भन्दा पनि तल गयौं कि झस्काइरहेको छ। अब त शान्ती भयो कि भनेको हामी झुक्किएछौं। भोली कसैले अपराध गरेको आरोप लगाउला, कसैले कारबाही गर्ने बचन देला तर मर्ने मार्ने काम भुतपूर्व शान्ती क्षेत्र नेपालमा रोकिने भएन।

भोलीको नेपालका बाटा धेरै छन, सबैले भन्छन हामी झन अग्रगमन तिर लम्किदै छौं। कतै हामीले एकै फड्कोमा मानबताकै छलागं त पार गरेनौं? । देश बिकासको नाममा, नया नेपालको नाममा आज हामीलाइ बाच्न पनि मुश्किल भएको छ। घरबाट निस्के भरे फर्किने हो कि होइन पत्तो छैन,आज थाकेर सुतेको ज्यान भोली उठ्ने हो कि होइन ग्यारेन्टी छैन। हामी अनिस्चित नेपाल तिर लम्किदै छौं। जत्था जत्था झुन्ड झुन्डमा बाडिएको बर्तमान नेपाले त्यसै त हामीहरुलाइ हिनताबोध गराइरहेको छ, उमा सिहंको घटनाले त मुख नै बन्द गरायो। अनुहार नै कालो बनायो। के भनु र खै?

माघी, कमैया र कम्लरी

बसन्त-

प्रत्यक बर्ष माघे संक्रान्ती लाई नेपालका आदिबासी थारु समुदायले माघी पर्बको रुपमा मनाउछन। घर्-घरमा जाड-रक्सी बनाईन्छ। सुङुर काटिंछ र ढिक्री पकाईन्छ अनि नांच गान गर्दै रमाइलो हुन्छ।आफ्नै परम्परागत किसिमका बिशेष खानेकुरा पाक्छन। अनि कोसेली बोकेर नातेदारको घरमा गै शुभ-कामना आदान प्रदान गर्ने चलन छ। केहि बर्ष पहिले सम्म जाडले मात्तीएका र अतिहुदा बाटोमा लडीराखेका हुन्थे। र यो क्रम आजकल कम भएको हुनुपर्छ। यो महत्वपुर्ण सास्कृतिक पाटो सङै अरु दुईवटा पक्षहरु माघी सङ जोडीएर आउने गर्छन। पहिलो हो कमैया र कम्लरी प्रथा अनि दोश्रो हो अधीया प्रथा। माघी यो समुदायको नंया बर्ष पनि हो। धेरै बाचा-बन्धन र ब्यवहारीक कुराहरुको सुरुवात र अन्त्य यसै समयमा हुने गर्दछ। अन्य जात जातीले यो पर्ब आफ्नै तरिकाले मनाउछन्। थारु बस्तीमा हुर्केको, बढेको नाताले आफुले देखेका कुराहरुमात्रै यहा राख्ने जमर्को गरेको हुँ।

कमैया प्रथा अहिले त उन्मुलन् भैसकेको छ। उनिहरुको बिभिन्न मागहरु पुरा गराउन भलै अझै आन्दोलन् गर्न किन नपरोस। दश बर्ष अघि सम्म पनि यो नराम्रो प्रथा हो भनेर सायदै कमै मान्छेले लिन्थे होला। अझै पनि स्कुल जाने उमेरका केटीहरु कम्लरी बसेकै होलान-ठुला नेता देखी सहरियाहरुको मा। तर यो निकै कम् भैसकेको छ। मेरो बिचारमा कमैया र कम्लरी प्रथा दास प्रथाकै आधुनिक र अर्को रुप हो। श्रम शोषण त छदै छ। यो सङ सङै मानसिक, सामाजिक, कम्लरीहरुको यौन शोषण हुन्छ। न्युन पारिश्रमिकमा काम गर्ने, काम गर्ने समय निस्चीत नहुने-उठे देखी नसुते सम्म काम गर्नु पर्ने। बिरामी भयो भने उपचारको कुनै ब्यवस्था नहुने। लाउने खाने को त कुनै कुरै नहुने। कमैयाले बाहिरको काम गर्ने-खास गरि खेतिपाती सम्बन्धी काम। कम्लरीले घर भित्रको सबै काम-नानी बाबु हेर्ने देखी लिएर भान्साको काम गर्नु पर्ने।

मैले त्यति बेला देखे अनुसार हाम्रो गाउ तिरका थारुहरु तिन खालका थिए आर्थिक अनि सामाजिक हिसाबले पनि। सबै भन्दा तल त कमैयाहरु हुने नै भए । अनि त्यसपछि अरुको जग्गा अधिया जोत्ने र नम्बर एक आफ्नै जग्गा भएका अलि सम्पन्न। आफ्नै सम्पत्तीले खान लाउन पुग्ने। नम्बर एक समुहका अलि पढे लेखेका पनि। अनि केहि हल गोरु वा राङा भएकाहरुले अरुको जग्गा अधीया जोत्न पाउछन। गोरु भन्दा राङा नै जोत्ने। त्यसको फाईदा भनेको जोत्ने बेला सम्म जोत्यो अनि बुढो भयो भने मो:मो जिन्दाबाद। गोरुलाई त्यसो गर्न मिलेन। बिचरा एक हल राङा पनि नहुनेहरु कमैया बस्नु पर्ने। परिवार नै अरुको घरमा। बाउ कमैया, आमा ओर्गीनि, छोराहरु गोठालो, छोरिहरु कम्लरी। प्राय जसो लोग्ने मान्छे जुन घरमा कमैया बस्यो त्यही घरमा आइमाई ओर्गीनि हुने। छोरिहरु पोखरा, काठमान्डौ तिर। कतिपय त्यतै हराएर गए। मेरै छिमेकी परिवार आफ्नी हराएकी छोरि खोज्दै हिडेको देखेको छु। ओर्गेनी र कम्लरीको यौन शोषण पनि हुन्छ। त्यसको कुनै सुनुवाई नै नहुने। एकजना जमिन्दारको बिग्रेको छोराले बाबु आमाकै अगाडी छोरिलाई जबर्जस्ती बलात्कार गर्थे। त्यसको कसैले प्रतिकार गरेको मैले थाहा पाइन।

खुशीको खबर के छ भने यी प्रथा र बिकृतीहरू बिस्तारै कम हुदै छन। आशा गरौ यो माघीमा गत साल कमैया, कम्लरी र ओर्गिनि बसेकाहरुले पुन नयां सालमा नबिकरण गर्न नपरोस। बास्तवमा यो एककिसिमले दशकौ देखी चलि आएको हुदा जिबन पद्धति बनिसकेको थियो। अनि सामाजिक संरचनामा घुसेको थियो। अब आफ्नो काम आफैले गर्ने बानि बसाल्ने र आफ्नो जग्गा आफुले जोत्न सके मात्र राख्ने गर्‍यो भने यो प्रथा कम होला। अर्को तिर ति गरिबहरुको जीबन यापनको बैकल्पिक ब्यवस्था गर्नु पर्छ।

एकपटक फेरि: सखिए हो माघकी गुरि गुरि जांड

आकार पोष्टको ब्लग-यात्रा

कुरा कहाँबाट सुरु गरौँ आफैँ दुविधामा छु । म आफैँ अलमल मा छु, अनि यही अलमल र दुविधा का बिच पनि केही लेख्ने कसरत गर्दैछु । पेशाले म विद्यार्थी जो ब्याचलर लेभल दोश्रो वर्षमा पढ्दैछ, अनि यसो कहिलेकाँहि सोच्छु, ब्लग को नशा किन यस्तो विधि लागेको होला । नशा त नशा नै हो नि, नशाको प्रकार जस्तो भएपनि ।

जब जब नेपाल को सन्दर्भमा ब्लग को इतिहास, खोतल्न थालिन्छ तब म त्यही सबैले मानिआएको, शाहीकदम सम्म पुग्छु । मलाई थाहा छैन, कहिले देखि नेपाल मा ब्लग अस्तित्वमा छन्, तर सबैले भन्ने गरेका छन्, उही ज्ञानेन्द्र को पाला देखि त हो नि ।

यहाँहरु कतिजनालाई थाहा छ, ब्लग भन्ने कुरा प्राय: सबै सोसल नेटवर्किङ साइटमा राखिएको छ, भलै नाम जे राखिएको भएपनि । यति भुमिका बाँधिसकेपछि, भनौँ मेरो ब्लगिङ इतिहास जुलाई २००६ देखि सुरु भयो, याहु को ३६० डिग्री http://360.yahoo.com/aakar19 पेजबाट । पहिलोपटक ब्लग भनेर याहू को पेज मा देख्दा के गर्ने होला, भनेर केही समय त अलमल मा परीयो तर फेरी खै, कसरी आफैँ ब्लग भनेको त आफ्नो लेख्ने चिज पो हो त भनेर ज्ञान आयो । ब्लगमा केही कुरा त राखेँ तर कहिले पनि आफूले लेखिन, आफूले लेखिन भन्ना को मतलब कपि पेष्ट गर्दैबसेँ, भनौँ न मलाई मन पर्ने परिकारहरु को कलेक्सन थियो त्यो । अब ब्लगबारे चुरो कुरो नबुझी, यसको उपयोगिता नबुझि, ब्लग भन्दैमा लेख्ने कुरा त पक्कै आउँदैनथियो । हो, आएन, म कपी पेष्ट गर्दै रहेँ, याहू ३६० मा अनि साथीहरु बनाउँदै गए, कारण खासमा याहू को ३६० पेज, सोसल नेटवर्किङ पेज थियो ।

एकपटक कान्तिपुर दैनिक मा दिनेश वाग्लेको ब्लग बारे सानो जानकारी छापिएको रहेछ, अन्तिम पृष्ठमा, जसमा भनिएको थियो “ब्लग” भन्ने शब्द टाइप गरेर सर्च गर्नासाथ हजारौँ साइटहरु देखापर्छन्, अनि ब्लग का लागि हिजोआज स्पेश निशुल्क उपलब्ध छन् । त्यती भनेपछि के चाहियो र, सर्च गरे गुगलमा पहिले नै ब्लगर भन्ने साइटमा छिरियो, अनि यतै हराइयो । अनि त्यसबखत रजिस्टर गरिएका ब्लगहरु अस्तित्व मा पनि छैनन् । करिब डेढ वर्ष अगाडि जति, फेरी एउटा ब्लग बनाए आकारपोष्ट, अनि यसैलाई निरन्तरता दिइरहेकोछु । अनि मैले भन्न छुटाउन नहुने कुरा, ब्लगमा आफ्नै विचार लेख्न रुपेश सिलवाल http://nepal.mypodcast.com/ ले नहौस्याएका भए, सायद म अझै कपि पेष्ट गर्दैमा व्यस्त हुन्थेँ होला ।

कहिलेकाँहि गफ पनि, दिक्क लाग्दो हुन्छ । म बुझ्छु तपाईहरु यस्तै यस्तै सोच्दैहुनुहुन्छ होला ! तर अब हाम्रो नेपालियन जी ले फर्म्याट नै त्यस्तो दिनुभएको छ, आफ्नो ब्लगिङ इतिहास भनेर, भने म के गरौँ हैन र ?

आकार ले आफ्नो ब्लग “आकारपोष्ट” को चर्चा नगर्ने त कुरै भएन । खासमा भन्दा, म आकारपोष्टलाई सबैकुराको सम्मिश्रण भन्न रुचाउँछु । सायद घमन्ड गरेको पनि ठहर्ला तर ब्लगमा टेक्निकल विषय देखि लिएर राजनिति सम्म का कुरा गरिएकाछन् । अनि व्यङ्ग्य देखि लिएर खबर समेत अटाएका छन् ब्लगमा, त्यसमध्ये पनि प्राय: पोष्टहरु नेपाली मै लेखिएकाछन्, अत: आकारपोष्टलाई नेपाली ब्लग भन्दा पनि फरक नपर्ला । तर आकारपोष्ट मेरा दैनिक गतिविधि समेटिएका पर्सनल डायरी भने हैनन् ।

खासमा लेखाइ भनौँ या ब्लगिङ भनौँ यो पनि एक प्रकार को नशा नै रहेछ । यसो सोच्दा, लेख्ने कुरा के होला र जस्तो लाग्थ्यो ? स्तम्भकार ले पत्रिका मा कसरी लेख्न सकेका होलान् जस्तो लाग्ने गर्थ्यो ? तर अहिले थाहापाइसकेँ कि, लेख्न कोशिस मात्रै गर्ने हो भने, धेरै लेख्न सकिँदोरहेछ, आफ्ना मनलाई छताछुल्ल पारेर ब्लगमा राख्न सकिँदोरहेछ । मलाई पनि खासमा त्यस्तै लागिरहन्छ, हरपल अनि हरेक चिज आफ्ना लेखनीका विषयवस्तु बनाइहाल्छु तर मन मा आएका सबै भावना खै किन हो, लेख्न सकिरहेकोछैन । अनि मुटुमा हात राखेर भन्दा, भर्खरै लेखिएको पोष्ट “आक्रमण र विरोध” http://www.aakarpost.com/2008/12/blog-post_23.html भन्ने पोष्ट मलाई अहिलेसम्म चित्त बुझेको पोष्ट हो । भ्याएसम्म, ब्लगमा हाजिर भैरहेको हुन्छ, विभिन्न वाहाना मा । कहिले फोटो ब्लग को निहूँ गरेर त कहिले अडियो ब्लग को निहुँ गरेर । अनि अहिलेसम्म सन्तुष्ट छु, आफ्नो लेखाइबाट अनि अझै सुधार को प्रयास पनि गरिरहेको छु । अझ, ब्लगमा आउने कमेन्ट ले त जुरुक्कै उचाल्छ, अत: सम्पुर्ण ब्लगर मित्रहरुलाई यहीँ बाट नै हार्दिक धन्यवाद पनि दिन चाहन्छु यहाँहरुको ताली र गाली का लागि।

ब्लग मुख्यत: आफ्नै कुरा राख्ने ठाउँ हो । यस सिलसिला मा नेपाली ब्लगरहरु शिष्ट नै मानिन्छन् कारण प्राय: ब्लगरहरु मनपरी बोल्दैनन् । अनि कहिलेकाहीँ भाषिक ज्ञानको कमी या भनौँ टाइप मिस्टेक भएर, अर्थ को अनर्थ लागेका ब्लगहरु भने प्रशस्त नै भेटिएलान । साँच्चै, भन्दा, हामी व्याकरण मा चाँहि त्यति सारो चासो दिइरहेका छैनौँ । तर सकेसम्म म व्याकरण मा चाँहि ह्रस्व, दीर्घ को नियम भने पालना गर्ने कोशीस गर्छु, अरु कुरा त त्यस्तै हो, नेपालीमा अंग्रेजी भने सँगसँगै जोडिएर आइरहेकाहुन्छन्, प्रत्येक वाक्यमा ।

मलाई सँधै अचम्म लाग्ने कुरा के हो भने, कुनै ब्लगर ले केही कुरालाई आफ्नो तर्फबाट मात्रै विश्लेषण गरेको छ भने, हामी पनि हो मा हो नै मिलाइरहेका हुन्छौँ, प्राय: अधिकांश सन्दर्भमा । हामी विरलै मात्र हाम्रा ब्लगहरुमा अरुको फरक दृष्टिकोण पाइरहेका हुन्छौँ । सायद, ब्लगरहरु एकै किसिम ले सोच्न् कि जस्तो पनि लाग्ने गर्छ कहिलेकाँहि ।

अनि प्राय: म आफूले भ्याएका र जानेबुझेसम्मका सबै ब्लगहरु हेर्नेगर्छु । मलाई लाग्छ, लेखेर मात्र केही हुँदैन, अरुले लेखिएको पढिएन अरु को विचार बुझिएन भने, आफूले लेखेर मात्र पनि केही काम छैन । यहाँ नाम तोकेरै यही ब्लग हेर्छु भन्ने छैन, लिस्ट धेरै लामो छ । हुन त म पेशाले विद्यार्थी तर फुलटाइम ब्लगर जस्तो लाग्छ, आफुलाई किनभने म प्रत्येक पटक अनलाइन चहार्दा ब्लग मै डुलिरहेको हुन्छु ।

मैले सुनेको पहिले “ब्लगान” BLOGAN भन्ने एउटा समूह बनेको थियो रे, नेपाली ब्लगरहरु को । तर त्यसको बारेमा खासै थाहाछैन, अनि अहिले त्यो अस्तित्वमा पनि छैन । मैल जानेसम्म, त्यो समूह उही हाम्रा स्थापित ब्लगरहरुका इगोका कारण छिन्नभिन्न पुगेको हो । अनि अहिलेसम्म, ब्लगरहरुको कुनै पनि संगठित समुह गठन भएको छैन । बाहिर जति चर्चा अनि परिचर्चा हुन्छ, त्यती सहयोग गर्न ब्लगरहरु हिच्किचाइरहेकाछन्, यो मेरो अनुभव हो । जब मैले ब्लग सुरु गरेँ, तब मैले नाम चलेका केही ब्लगरहरुलाई ईमेल पनि गरेको थिँए, सहयोग को अपेक्षा राखेर तर अफसोच कतैबाट केही सल्लाह, सुझाव पाइएन । अनि अहिले, आकारपोष्ट जति साजसज्जा अनि तौर तरिका मा आएको छ, बिलकुल आफ्नै क्षमता का कारण हो । सायद यसैकारण ले होला, म भने नयाँ आउने या जोकोहीलाई पनि सहयोग गर्न हरदम तयार भएर बसेको छु । मैले जुन प्राविधिक कठिनाइ भोगेँ, त्यती अरुले भोग्नु नपरोस् भन्ने अपेक्षा मैल राखेको छु, अनि खुशी लाग्छ, महिना मा यस्तै १-२ वटा ब्लगसम्बन्धि जिज्ञासाहरु आइरहेका हुन्छन्, इमेलमा ।

सायद मैले, धेरै गफ गरेँ जस्तो छ । लौ, यस्तो मज्जा को प्ल्याटफर्म जुटाइदिने दौँतरीलाई त झन्नै भुसुक्कै बिर्सीएको । त्यो पनि नेपालियन जी को प्रश्न ले सम्झाइदियो । सायद मैले दौँतरी चिनेको ६-७ महिना भयो होला । हो त्यस्तै केहि समय भयो होला, जब यहाँ उपराष्ट्रपति ले हिन्दी मा सपथ खाएर बब्बाल मच्चाइरहेका थिए । हो त्यती नै खेर दौँतरीलाई चिनेको हुँ, या भनौँ पढ्न थालेको हुँ । दौँतरी खासमा नाम अनुसार कै काम गर्न सफल भएको छ । सायद नेपाली ब्लग इतिहास मा सहकार्य को उदाहरण दौँतरी भन्दा अरु कुनै ब्गलग मा पनि पाइँदैन होला । साँच्चै, धेरै मित्र कमाउन सफल भएको छ, दौँतरी । अझ, ब्लग भित्र ब्लग भन्ने नयाँ सन्दर्भ ले त, हामीलाई झनै हौस्याइरहेको छ, सबैको अनुभव पढ्न पाइएको छ । अनि मेरो पनि केही शब्द राख्नपाएको मा दौँतरी टिमलाई हार्दिक धन्यवाद दिन चाहन्छु । दौँतरीका दौँतरीहरु बढ्दै जाउन यही शुभकामना छ ।

फेरी पनि आफ्नै ब्लगको कुरा गरौँ, एउटा सुचना नै भनौँ न, साहित्य प्रेमी दौँतरीहरु अझ भनौँ गजल प्रेमीहरुलाई लक्षित गरेर, आकारपोष्टबाट “बुलबुल” नामक एउटा साहित्यिक रेडियो कार्यक्रम अनलाइन बज्नेगरेको छ । आशा छ, सुन्नुहुनेछ । धन्यवाद !!!

आकार पोष्ट हेर्न कृपया : http://www.aakarpost.com/ वा www.aakarpost.blogspot.com मा क्लिक गर्नु होला ।

बाडुल्कीको तरङगमा

प्रबिण थापा
धादिङ, हाल इटली
बाडुल्की लाग्छ भन्थ्यौ तिमीलाई मेरो सम्झाइमा
बिर्सीयौकी के हो कुनी थोरै दिनको बसाइमा
न कुनै खबर आयो न त बाडुल्की नै लायो
आशाहरु देखाएर निरास पारे जस्तो भयो
के थाहा कुनी अर्कै मनले ठुलै आशा छर्योकित
बाडुल्किको तरङगमा रङ नम्बर पो पर्‍योकित

किन हुन्छौ सिरीयस हास्न सिक भन्दै
मनभित्रको चाहानलाई पुर्ने खाडल खन्दै
छोडि गयौ इच्छाहरुलाई काडे तारले बारी
मलाई पार्यौ दोधरमा वारी जाउकी पारी
न सम्झनाले तिम्रो साम्झनाले अन्तै डेरा सर्योकित
बाडुल्किको तरङगमा रङ नम्बर पो पर्‍योकित

कहिलेसम्म रोइ बाच्ने पिरै पिर बोकी
बुझेर नि नबुझेको जस्तो गर्या हो कि
भनी हाल मनको कुरो किन पार्ने गाठो
प्रेम पनि हुँदै हो नि जीवनको एउटा पाटो
हिर्दयको कुन भित्र मेरो माया मर्योकित
बाडुल्किको तरङगमा रङ नम्बर पो पर्‍योकित

परिचय प्रभा आचार्यको कबिता संग्रह परदेशबाट

यो कबिता सङ्रह मेरो लेखनक्षेत्रको डेढ दसक पछी प्रकाशनमा ल्याएको हो यस्मा सबै कबिताहरु बिभिन्न पत्रीकामा प्रकाशित भएका छन र कत्ती भने अमेरिका भित्रिएपश्चातका छन यो कबिता सङ्रहमा देश प्रतिको माया,पर्देशको पीडा,नारिहरुको बेदना,मान्छे कसरी इछ्याहरुको कमारो बन्छ, मान्छेहरुमा किन अहमताले बास गर्दछ? अनी मनहरु किन र कसरी बिभाजित हुन्छन?, अनी कबिता के हो ?भन्ने कुराहरु जस्ता मैले समेट्न खोजेकी छु । २०६३ सालमा प्रकाशित सङ्रहको बिमोचन कार्यक्रम काठमाडौंमा भब्यताको साथ डा. गोविन्द राज भट्टराई को प्रमुख आत्तित्थ्यमा र बिष्णु बिभु घिमिरेको सभापतित्वमा बिमोचन भएको थियो। म परेदेशमा नै भए पनि आफ्नो देशबाट पलायन भएको आभास नहोस् भन्नकालागी मैले यो सङ्रह निकालेकी हुँ र यो सङ्रहको अमेरिकाको कोलोराडोको बोल्डरमा पनि प्रमुख अतिथी नेता बेनुप राज प्रसाइ र कोलोराडो च्याप्टरका नेपाली साहित्य समाजका अध्यक्ष ज्ञानेन्द्र गदालको सभापतित्वमा एक साहित्यिक कार्यक्रममा बिमोचन गरिएको थियो। यस भित्रका केही कबिताहरु:

१)'' पीडाको अर्को रूप नारी ''
ऊ स्वास्नी मान्छे
मुटुको दहबाट कसैलाई
एक अन्जुली माया उघाएर
दिन सक्छे ,
तर ---बदलामा उस्ले
स्वार्थिपनको उपहार पाउन सक्छे ।
ऊ स्वास्नी मान्छे,
आफ्नो शरीर पस्केर
कसैको भोक मेटाउन सक्छे
तर ---सट्टामा उस्ले
घ्रीणाको उपनाम पाउन सक्छे ।
मुटु रित्याएर माया दिनु
शरीर पस्केर भोक मेटाइदिनु
अन्त्यमा ---उस्ले
जीवनभरी अभिश्राप पाउनु र
जुठेल्नाको फ्याकिएको जुठो हुनु हो
अनी ---स्वास्नी मान्छे हुनुको अर्थ
पीडाको अर्को रूप हो ।

२)''मन बिभाजित भएपछी''
आगन एउटै भएर पनि मन बिभाजित भएपछी
छानो एउटै भएर पनी
बिचारमा फरक परेपछी
आफ्नो पनि बिरानो हुदो रहेछ ।
छहारि एउटै भएर पनि ब्यवहाँरमा फरक परेपछी
घरपनी भिन्न लाग्दोरहेछ
आकाश एउटै भएर पनि
स्वार्थ अनायस उब्जिए पछी
धर्ती एउटै भएर पनि
पाइला बेग्लै चालेपछी
माटो पनि बिभाजित हुदो रहेछ ।
देश एउटै भएर पनि
स्वार्थ अनेक भएपछी
भाषा एउटै भएर पनि शास्त्र अनेक भएपछी
आफ्नै मुलुक पराइ लाग्दो रहेछ ।

३)''पराइभूमिमा छट्पटाइ रहेछु''
दुखेका चोटहरुमा
शान्त्वनाको मल्हम लगाउदै
म,
आफ्नै देशको झझल्को
आँखामा टसाएर
पराइभूमिमा भौतारिरहेछु ।
शायद ---बिवस्ता नै हो कि ?
आफ्नी आमाको न्यानो स्पर्श
बिर्सनु पर्ने
कि ---बाध्यता थियो ?
मैले आफ्नो माटोबाट
बिस्थापित हुनुपर्ने ।
चाहे जे होस्
म सूर्योदयको बिहानिमा
आफ्नी आमाको सम्झनामा

एक अन्जुली पानी चढाउछु
म ,
रङिन क्षितिजलाई नियाल्दै
मनको बगैचाबाट स्वछ फूल चडाउछु ।
खोसिएका हासोहरुमा
आश्वासनको रङ पोत्दै
म आफ्नै देशको माया
छात्तिमा बोकेर
पराइभूमिमा छट्पटिइ रहेछु

कविता - तिम्रो बारे

बिजयकुमार श्रेष्ठ,
धादिङ्ग कटुन्जे (हाल ईराक)

गजल लेख्ने गजलकार होईन म, न त गितकार नै परे
अनयासैमा केवल दुई चार शब्दमा मनका तरङ्गहरु कोरे ॥
सोचेको थिएन हाम्रो भेटघाट यति छिटो हुन्छ भन्ने बारे
कसैबाट सुन्न थाले दौतरी ब्लग बनि गुगलमा छाको छ रे ॥
कम्प्युटरको सहारा लिई गुगल सर्चमा घुम्न थाले
दौतरीको माया पाउन गुगल सर्चमा आई डि फाले ॥
गुगल सर्चको माध्यमबाट तिमीलाई पाईकन छाडे
जानी नजानी तिम्रो लागी उपहार रुपी शब्दजाल बाडे ॥
साधुवाद छ दौतरी तिमीलाई हाम्रो मित्रताको बारे
रहि छौ तिमी मित्रताको शिखर चुम्न सिकाउने सितारे ॥

हैन गिरिजाले भनेको सांच्चै हो कि क्या हो?

नेताले माइक पाए पछि के? बोल्न त भरमार बोलीहाल्छन माइक छोड्ने झन नामै लिदैनन। बहुदल आएपछी अरू केही नभए पनि नेताहरुको बोल्ने भाषणमा त खुब बिकास भाको छ। बिकासको खोया नभए पनि भाषणमा चै नेपाली जनता बिश्वकै सुखी र भाग्यमानी छन। बहुदल आए पछि आकाशै छुने नेता गिरीजा हुन। कहिले कुनै गफ चियाको कपमा आएको तुफान भन्थे कहिले भने यांहा ग्र्यान्ड डिजाइन छ भनेर कुर्लन्थे। खोइ के हो त्यो ग्र्यान्ड डिजाइन कसैले छारो फोर्सो बुझेका होइनन। कम्नियुष्ट भने पछि गिरिजा तिन कोष परैबाट चिढिन्थे। अब कम्नियुष्ट नेता निकै फुर्तीला, खुब भाषण दिने, गिरिजालाइ टेन्सन। कसरी भीत्ता लगाउने तिनीहरुलाइ, अनि जांहा पनि त्यही डाइलग पेल्थे, "कम्नियुष्ट जे बोल्छ त्यो गर्दैन जे गर्छ त्यो बोल्दैन"। गिरीजाले आफुले भनेको चाही के पो गरेका थिए र अनि उनको त्यो डाइलाग सधै हासोमै उडाइन्थ्यो। हुन त गिरीजा आफु केही गर्ने नै भन्दैनथे गर्नै के पो पर्यो र? अहिले त गिरीजा थलै परेका छन के कुरा गराइ भो?

कुरो सबैलाइ थाहा भएकै हो, माओबादीले कब्जा गरेका सम्पती सबै फिर्ता गर्ने। अस्ती भर्खरै हो प्रचण्डले कब्जा गरिएका सबै सम्पती फिर्ता गर्ने ३ महिना म्याद दिएका । के भन्ने खोइ, आफ्नो सम्पती पाउन पनि प्रचण्डकै कृपा चाहिने। प्रचण्डको कथा उही बिरबलकै खिचडी त होला नी, तर पनि आफ्नो सम्पती दिन्छु भने पछि खुसी नहुने कुरै भएन। तर आजको कान्तीपुर पढेर पो झसंग भए, गिरीजाले ठिकै भनेका हुनकी भन्ने। हिजै मात्र माओबादीको जथ्थाले तेह्रथुममा अरुण तेस्रो आयोजनाको २० रोपनी जग्गा कब्जा गरेर त्याहां आफ्ना कार्यकर्तालाइ घर टहरा बनाउन लगाएछन। कारण चाही खेरा गएको जग्गा उपभोग गर्न त्यसो गरेको रे!कुरा पनि कस्तो? अब मेरो खल्तीमा सयको नोट छ मैले खर्च गरिन भनेर अरुले खोस्ने त? बुझी नस्क्नु छ बा यो माओबादीको राजनिती! भन्न त तेह्रथुमका सि.डि.यो ले जबरजस्ती जग्गा कब्जा गर्नेलाइ कडा भन्दा कडा कारबाही गर्ने रे। तर बामेदेबले एक घन्टी फोन हाने पछि कुं गरेर बस्ने त होलान नि सि.डि.यो साप!

पशुपती नाथले कल्याण गर भनुम भने पनि पशुपती पनि पोलिटिक्समा छिरी हाले। अर्को साल पशुपतीलाइ पनि चुनाबमा टिकट मिल्ला जस्तो छ। कता फर्कने हो अब खोइ?
आज एउटा साथीले भन्थ्यो के रे "बुझीस नेपाल सोमालिया जस्तै हुन्छ, २-४ बर्षमा सरकार छरकार केही हुदैन,जिल्लै पिच्छे प्रधान मन्त्री हुन्छन"। मैले नि भने अहिलै नै सोमालिया भन्दा खत्तम भइसक्यो नि नेपाल। ति सोमालियाका पाइरेट्स भन्दा कम छन त वाइ.सि.एल? कमसे कम सोमालियाका पाइरेट्सले पानी जहाज मात्रै कब्जा गर्छन,यि वाइ.सि.एल ले त दौडने बाख्रा पाठा देखी गुड्ने गाडी सम्म केही बांकी राख्दैनन्। बरु नेपाल सोमालिया भएकै जाती। त्यही फेबातालका २-४ वटा डुगां कब्जा गरे मात्रै । नत्र भने पानी जहाज नेपालमै आउदैन,वाइ.सि.एल हेरेका हेरै। तपाइहरु नरिसानुहोस है पाठक बृन्द, अब देखेको कुरो त भन्न पाइयो नि है? आफ्नो देश भनेर के गर्नु सब भन्दा थर्ड क्लास काम त्यही हुन्छ। यस्सो चिया खर्च दिए पछी काम नहुने ठाउ कहीं छ त?