कबिता -मेरो अपिल पाठकलाई

आचार्य प्रभा
मेरो अर्थमा सबै कुरा सहि नहुन सक्छन
यदी उसो हो भने पनि,
म पक्कै नकारात्मक सोँचहरु त
बाँड्न चाहन्न,
तर ---हुन सक्छन
भावनाहरु कसैको पनि
बिचार सँग मेल नखान सक्छ
वा ---अर्थको अनर्थ हुन सक्छ
साँचै त्यस्तै तारतम्य मिल्न गएमा
मेरो श्रीजना यदी कसैले
अद्ध्यन गर्छ भने
सबै मेरो बिचार सँग सहमत् हुन जरुरी छैन /
पक्कै पनि 'ऊ'मेरालागी
असल समिक्षक बन्न सक्छ
जस्ले ---मेरो बिचार को कमिलाई
असल भावनाको कसी लगाएर
पुर्णता गरिदिन्छ
अनी ---जस्ले मेरो श्रीजनाको कमीकम्जोरिलाई
औल्याएर सहि न्याय दिन सक्छ
हो त्यस्तै पाठकको पर्खाइमा
मेरा श्रीजनाहरु प्रतिक्षित छन
हो त्यसतै कम्जोरिको ढाड भाँच्ने
समिक्षकको अभावमा मेरा भावनाहरु
अलपत्र छन
त्यसैले म अपिल गर्दछु
म प्रसङ्शाको भोको छुइन
सहि,सत्य गालीको आशामा छु
न कि ---श्रीजनाको अर्थ बुझ्ने प्रयास नगरि
बेअर्थको प्रतिक्रीया पाउने अभिलाषामा /
(अमेरिका )

पदीय गरिमाको उपहास

शेखर ढुंगेल
मानवले आफुले व्यवस्था गरेको नेतृत्वको अवधारणा ज्यादै महत्वपूर्ण संवेदनशील एवं गरिमामय मानिन्छ । नेतृत्व वर्ग भाषा व्यवहार चरित्र आहार आदिलाई अनुकरणको विषय मानिन्छ । त्यसैले बाइबल कुरान हिन्दू शास्त्रका नायकलाई आदर्शका रुपमा प्रस्तुत गरिएको हो यस कारणले कि ति नायक रुपि पात्रको अनुकरण गरुन र समाज स्वस्थ चरित्र एवं नैतिक वान भै शान्ति छाओस् ।

सबका साझा शत्रु तत्कालिन आठ दलको दिल्ली सम्झौतामार्फत राजसंस्था फ्याकियो । संविधानसभाको निर्वाचन गणतन्त्र घोषणा गरि सत्ताको नेतृत्व सम्हालि सकेपछि प्रम दाहालले कसलाई अब दुश्‍मन देखेको आफु इतरका दल र जनतालाई दुश्‍मन देखेको हो भने त्यो दाहालको अल्पबुद्धि मात्र हो । संविधानसभा निर्वाचनमा खसेको मत मध्ये २८ प्रतिशत मत मात्रै दाहालको पक्षमा छ बाँकी ६२ प्रतिशतलाई दुश्‍मन घोषणा गर्ने हो भने आपुनै खुट्टामा बन्चरो हान्ने काम मात्र हो । बाइबलमा एउटा उक्ति लेखिएको छ- ‘बहुमतले अल्पमत माथि अन्याय नगरोसू’, नेपालमा त अल्पमतले बहुमतमाथि अन्याय गर्दैछ यो कुन शास्त्रको नीति हो?, यो प्रवृत्तिले कतै जनआन्दोलनको पुनरावृत्ति नहोस् ।

सभ्य समाज र स्वस्थ राजनीतिमा धम्की एउटा सामाजिक अपराध हो जुन कानुनत बर्णित हुन्छ । अमेरिकाको कानुनको कुरा गर्ने हो भने सरकारी कर्मचारी मात्र होइन एक सामान्य नागरिकले पनि कसैलाई कुनै प्रकारको धम्की दियो भने सजायको भागी हुनुको विकल्प छैन ।

देशको प्रमले अरुलाई धम्काउन मिल्छ मिल्दैन हाम्रो देशको कानुन कानुनविद र सभ्य नागरिकलाई चासोको विषय नै होइन जस्तो देखिन्छ । देशका प्रम दाहालको हामी एक भै दुश्‍मनमाथि बर्जन्छौं भन्ने अभिव्यक्तिले सिङ्गो राष्ट्र र कुटनैतिक समूहको कान ठाडो भएको छ । यस अगि पनि प्रम दाहालले त्यस्तै विवादास्पद र व्यक्तित्वको गरिमा विपरीतको अभिव्यक्ति दिइ आलोच्य भैसकेका छन् । आत्म विश्वासको कमि र आवेगलाई संयम् गर्न सक्ने क्षमता नभएका यस्तै व्यक्तित्वबाट विवाद र विमतिका पर्खाल बन्ने गरेका छन् । दाहालको यो उद्घोष विचलित एवं पराजित मानसिकताको उपजको रुपमा नागरिक समाजले लिएको छ ।

नेपालमा आजको राजनीतिमा दुश्‍मनको र दाहाल को माथि वर्जने अहम् सवाल खडा भएको छ । राणा र पंचायती शासन प्रजातन्त्र विरोधी थियो बहुदलीय व्यवस्था दाहालको दुश्‍मन थियो रे, अब त तत्कालिन आठ दलको बाह्र बुँदे सम्झौतादेखि संविधानसभा निर्वाचनसम्मको यात्रा तय गरि प्रम बनेका दाहालको दुश्‍मनको संविधानसभा विरोधी मासिए राजतन्त्रवादी भास्सीए संसद्वादी पराजित भए वा आतमसमर्पण गरिसके यो अवस्थामा दाहालको दुश्‍मन को र को माथि बर्जने?

नागरिक समाज भन्दैछ दाहालको कमजोर आत्मविश्वास, कमजोर साङ्ठानिक क्षमता लोलुपता नै सबैभन्दा ठूला दुश्मन हुन् कि कार्यकर्ताबाट लुटाउने र राजश्वबाट क्षतिपूर्ति दिलाउने तपाईको सोच दुश्मन हुन। आलिशान राजशी शोख तपाईका दुश्मन हुन, दललाई विवाद मुक्त बनाएर लैजान नसक्ने तपाई स्वयम्को नेतृत्व क्षमता दुश्मन हुन। उल्लेखित तत्कालका दुश्मनसित विजय हासिल गर्न नसके स्वयम् माथि बर्जनुको विकल्प छैन । यो देशमा अरुमाथि बज्रनेको लामो फेहरिस्त छ राणा बज्रे, राजा बज्रे, गिरिजा बज्रे सबै पाखा लागे अब बज्रनि होइन सहमति र सद्भावको बाटो नखोजे स्वयम् बजारिनु पर्नेछ । अरु माथि बज्रीने क्रमभङ्ग गर्न ढिला गर्नु हुन्न । प्रतिपक्षमा बसेको कांग्रेसलाई दुश्‍मन बर्जन्छ भनेको हो भने झनै अन्याय हुन्छ किनकी ६० वर्षे आपुनो स्थापित नीति परित्याग गरि प्रचण्ड पथ मै आत्म सर्मपण गरिसकेको दल कसरी दुश्‍मन हुन्छ? । तत्कालिन राजा ज्ञानेन्द्रलाई सत्ता च्यूत गराई दाहाललाई सत्तासिन गराउने कोइरालालाई दुश्‍मन देख्ने हो भने झनै हास्यास्पद हुनेछ । यो त छोरी कुटेर बुहारी तह लगाउने उक्ती जस्तो अरुलाई दुश्‍मन देखाइ आपुनै दल भित्रकालाई किरण पक्ष धम्काएको झनक दिने आत्मविश्वास गुमाएको सिपाही जस्तो ताल यो भयो ।

दाहाल माओवादी मात्रका प्रम होइनन्, देशका प्रम हुन । उनले प्रत्येक शब्द र पाइलामा पदिय गरिमालाई ध्यानमा राखी संयमित अनि अनुशासित अभिव्यक्ति र आचरण देखाउनु पर्दछ । व्यक्तिगत शौख, र आलिशानी तृष्णा, देश र जनताका नाममा त्याग गर्नु पर्दछ अनि मात्र पदिय गरिमा कायम राख्न सकिन्छ । देशका प्रम आपुनै देशबासीलाई विपक्षी दललाई दुश्मन सम्झी बजि्रन्छ भन्दछन् ।नेपालीले यो विडम्बना विरुद्ध छाती पिटेर बिलौना पोख्नु बाहेक के गर्न सक्दछौं देश र जनताको हित एवं संरक्षण गर्न जिम्मा दिएको आफ्नै प्रम आफैमाथि बजि्रन्छ भनेको सुन्दा उनी स्वयम्लाई नै आफु देशको प्रम हुँ भन्ने विश्वास छैन रहेछ र जनयुद्धको हाङ्गओभर अझै नउत्रेको रहेछ भन्ने जनताले बुझेका छन् ।

विलिन व्यक्तिगत स्वतन्त्रता

किरण पौडेल,
कुबेत

हराएछन् प्रजातन्त्र, खोज्न जाने को पो होला
बिलाएछन् स्वतन्त्रता माग्न जाने काँ पो होला

०७,१५,३६,४६ अझ कति कुर्ने होला
धेरै पटक भुंग्रो भईयो अझ कति जल्ने होला

कति मरे, कति परे कसैसंग गिन्ति छैन
शहिदको रगत पानी हुंदा चिन्ता लिने कोहि छैन

शाही शासन, राणाकालीन पंचायती र बहुदलवाद
प्रजातन्त्र जनगणतन्त्र लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको विवाद

यात्रा लामो गर्दा धरी उपलव्धि शुन्य भयो
अन्यौल का जनतालाई कुरा बुझ्न गाह्रो भयो

यिनको चासो दुई छाक खाना एक टुक्रा कपडाको
गर्मी झरी हावा छेक्ने एक सानो झुपडीको

होईन ठूलो आशा यिनको पर्याप्तछन् योगदान
मातृभूमि जोगाउन धेरै नै दिए बलीदान

कहिले उत्तर कहिले दक्षिण सापट माग्ने हाम्रो बानी
संविधान त धेरै बने मर्म बुझ्ने कहिले हो नी

पुत्र नेपालकॊ जन्मी उद्दार गर्ने कैले होला
विलिन भाको स्वतन्त्रता भोग्न पाईने कैले होला

घाउ

सुमन बगाले
आबु खैरेनी ढकलटार ५ तनहु
(हाल ईराक)

काली ! मिठो सम्झना अनी अदृष्य मायाका सौगातहरु !!

अल्पकालीन जिन्दगीको दिर्घकालीन न्यानो माया सदा खुशी रहनु जिन्दगीका अनमोल तृप्तीहरु पुरा गर्न कोशीश गर्नु । जीन्दगीका तीता मीठा सपनालाई सपनामा नै राखी एक मुठी श्वास लिएर बाच्दै थिए, बाच्दैछु र बाँचिरहने छु जब सम्म तिम्रो याद तिम्रो माया मेरो मनसपटलमा अटल अमर रहनेछ ।लेखीरहनु पर्ने नितान्त कतै देखिदैन् तैपनि जीन्दगीका आरोह अबरोह अनि उकाली ओह्राली गर्दै जादा जीबनलाई अहिले बमगोला लन्चरहरुसगं आत्मासाथ गर्दैछु । जन्माउन नपाउदै टुहुरो भइ निमोठिएको अपाङ्ग भएको हृदयबिदारक घातक घाउ बोकी यो मरुभूमिमा मृत्युसँग लडदै छु ।तिम्रो तस्वीर नयनमा उभाएर तिमीसँग तिता मीठा कुराहरु गर्नु मेरो दैनिकी नै बनेको छ । फुस्कीनै लागेका मधुर मुस्कान सुकीलो मुहार चन्द्रमा भन्दा कम देखिदैन । काली किन अली पातलो भयो जस्तो लाग्यो मलाइ कीन हो पीर चिन्ता नलीनु आफ्नो स्वास्थ्य ख्याल राख्नु । तिमीसँग कुरा गर्न यो मन आतुर हुन्छ । अनेकौ भावनाहरु तछाड मछाड गर्दै उर्लिरहनछन । ओछा्यानमा पल्टीदा यि नयनहरु तिम्रै तस्विरमा गइ अडि अनी मस्तिष्कले उही प्रश्न् सोधिहाल्छ तिमी कहा छौ के गर्दै छौ कसरी चल्दै छ बैबाहीक जिवन मसँग पुरा नभएका चाहानाहरु पुरा भए जस्तो लाग्छ म कल्पीन्छु भने तिमी मेरो कल्पनालाइ साकार बनाइरहेकी होली मित्रले दुःख दिदै होला यो समयमा त जस्तो लाग्छ । एक चुम्वनको लागी कुमले गाला छोप्ने रानी अहिले खुलेआम लम्पसारीन स्वतन्त्रा मिलेको होला । यस्ता यस्तै कल्पनाहरु तिम्रैसाथ लुटुपुटिन थाल्छ अन्तमा आफुले आफैलाइ धिक्र्कान शिबाय के हुदैन कति खेर निन्द्रादेवीको कोखमा पुग्छु पत्तै हुदैन मरुभुमी भएको जिन्दगी हरीयालीको कल्पना बाहेक अन्य केही हुदैन । तिम्रो सम्झना आउदा कोरीएका भावानाका क्षणहरु कथा कबिता बनी उही कपीका पन्नाका अडिक रहेका छन् । कसैको मोहमा मान्छे पुरै कवि हुदोरहेछ ।

भेट हुनु नै छुटिनको लागी हो सँसारमा कोहि कसैको जिन्दगी भरीकोलागी एक अर्काको साथ रहन सक्दैन । समयको साथ सँगै तिम्रो र मेरो भेट भयो फेरी उही समयले बिछोडको नमीठो घाउ लगायो र त्यहि घाउ सम्झना स्वरुप अहिले मिठो कल्पनाको सँसार बनाउने साधन भएको छ । तिमीलाइ पत्र पठाउन ढिलो गरेको पक्कै होइन । मनमा अनेकौ तरङ्गहरु आउछन् । कसैलाइ पनि म प्रतिको गुनासो नराखौ भन्ने सोचले यो कदम चालेको छु । फेरी पनि एक त तिमी पारिवारीक भइसकेकी छौ । तिम्रो जिबनमा फेरी फेरी पुराना अतितलाइ बल्झाइ दुख दिन चाहान्न । नभन अब मलाइ लेख्दै गर चिठी भनेर म त्यसरी तिम्रो बनेको घरमा पसेर बिर्गान चाहान्न। किनकि तिम्रो नव पति पनि म जस्तै एक पुरुष हो । तिमीलाइ थाहा छ पुरुषलाइ आफनो श्रीमति र खल्ती पराइले आखा लगाएको सहन सक्दैन । त्यसैले विचराको त कुनै कसुर छैन साथ दिनु उनको मनमा कुनै शङखा उत्पन्न हुने कुनै कसुर नराख्नु । म भन्दीन कि तिमीले धोका दियौ भनेर तिम्रो वियोगमा दिन डाहाडै नशामा डुबेर दुनियालाइ देखाउनपनि जान्दीन साथमा हुदा त लुकी चोरी लाएको माया बिछोडमा किन पर्दशन गर्नुपर्‍यो  र होइन पिउनका लागी वाहाना मात्रै हो जस्तो लाग्छ । म मा त के नै छ र बिल्कुल खाली छु नानी ह्दयविरक घाउ चहराइरहेका छन एक तन्कारले सदा सदाको लागी ।

तिमी जब पराइको भयौ, त्यो दिन देखी यो मनमा चन्चलाताले बास पाएन जाहा गएपनि सँसार सुन्य लाग्यो त्यसैले कसलाइपनि थाहा नै नदिइ यहा आए। यहा आएर पनि त्यहि त रहेछ जति टाढा हुन्छु निश्ठुरीको माया त्यति गाडा हुदोरहेछ सबै तिर बाट हेला भइ कसैको माया पाउन नसकेका म अभागी कसरी विदेशमा आएर माया अनी चोखो बन्न सक्थेर सबै परदेशीनेहरुको व्याथा पनि कथामा नै रुमालीएका हुदोरहेछ । यो दुखी लाइ दु:ख पाउन लेखेको जाहा गएपनि छोडदोरहेनछ । भगवानलाइ तिम्रो र मेरो जोडी सुहाएन कि कसो हो त्यसैले बिछोडको घाउ लागाइदियो त्यैपनि केहि छैन कुनै न कुनै आगामी आउने जुनीहरुमा त सुहाउला कि त । यति लेख्दैमा तिमी नसोच सुमनले माया मारेछ भनेर माया त गाडा छ गहिरो अन्नन्त अन्नन्त सम्मको लागी । जसले मलाइ माया गर्न सीकायो उसैलाइ भुलीयो भने सीकाउनुको अर्थ नै भएन नी होइन र मपनि त्यस्तो भुल्लकड त छैन नी । समाज स्वार्थी छ व्याक्ति स्वार्थी छ यसै स्वार्थी समाजमा हुर्कीएकी तिमी कसरी चोखो बन्न सक्छौ र । तिमीले भुल गरेकी होइन मेरो माया मा नै खोट रहेछ चाहेको सबै चिज पाउनैपर्छ भन्ने पनि केहि छैन तिमी साथ हुदा दुइ दिनको जस्तो लाग्ने जिन्दगी अहिले त्यहि जिन्दगीले मोड मोडमा ठक्कर दिदा लामो लागेको छ । खबरहरु यस्तै हुन तर तिमीसँगको सँगतले केही भावुक बनाइ यो मनलाइ हल्का भएपनि शाहानुभुति मीलेको अनुभव भएको छ ।

तिमी जस्तो साथी पाएर म यति खुशी छु की अब मलाइ जीवनको मोहपनि छैन सबै कुरा बाट सन्तुष्ट छु । तिमीलाइ थाहा नै होला जिवनको मोह नहुनु भएको मृत्युमुखी हुनु हो । भनि राख्नु त नपर्ला तैपनि एक साथीको नाता वा हकले यि शव्द पुन दोहोराउदैछु काली! तिम्रो जिन्दगी राम्ररी चलाउनु पारिवारीक भएपछि अलि तिमीमा जिम्मेवारी थपिएको छ जस्तो लागेको छ बिगतको कुरालाइ सम्झेर बर्तमानलाइ धमिलो नपार्नु । ल त आजलाइ ओझेल पर्न चाहान्छु बाकी अर्का पत्रमा तर धेरैपछि किनकी यो दुखेको घाउलाइ पटक पटक कोट्टाइ नुनचुक थप्न चाहान्न । ज्यादै दुख्दो रहेछ बिछोडका घाउहरु बरु बिष पिइ एक छिन छटपटिएर मर्न सजिलो होला तर बिछोडको घाउ सहन ज्यादै गाह्रो हुदो रहेछ । रुन्छु कराउछु जति रोए कराएपनि सुनीदिने कोहि हुदोरहेनछ । आखामा आशु रित्तिएपनि आशु बगेको डोब गालामा नबस्दोरहेछ सम्झनाका ज्वारभाटाहरु यो सानो कागजको टुक्रामा कोरीएतापनि छटपटि त आखिरी मुटुमा नै हुदोरहेछ । मेरा दिनर्चाय त यसरी नै बितिरहेको छ र वित्नेछपनि पहिलो माया मा नै ठेश लागेपछि अर्को नया बनाउनलाइ मन मरिसकेको छ । त्यहि पनि तिमीले भने जसरी जिन्दगीले एक बाटो बिराएपनि अरु बाटाहरु आउछन त भन्यौ तर मेरो जिन्दगीमा त्यो नै अन्तिम बाटो रहेछ । बाटोहरु त आए नआएका होइन तर तिमीले देखाएका बाटो भन्दा भिन्न बिल्कुल फरक जहा तिम्रो मेरो मायाको कुनै अश्त्तित्व नै छैन । त्यो सँसार मेरो लागी विरक्तिएकॊ छ कतिन्ज्ोल यसरी बिताउन लगाउछ समयले विताइदीउला तर तिमी भने आफनो राम्रो गर्नु बनिसकेको घरलाई सम्माल्नु ल त नमरी बाचिएछ भने कोरौला सधा खुशी रहनु तिम्रो खुशी नै मेरो शान्तोनाका प्रसाद हुनेछ ।

(सहयोगी बिजयकुमार श्रेष्ठ)

स्वदेश र शुन्य मन

प्रभाजीका स्वदेश गित र शुन्य मन कबिता बिशेष
आचार्य प्रभा , संयुक्त राज्य अमेरीका

''कविता ''-''शुन्य मन ''

यौटा शुन्य मन
मनहरुको शिविरमा पस्यो
अनी ---आफु नितान्त एक्लिएको
अनुभव पोख्यो ,
त र ---ती मनहरुले उस्लाई
अर्थात त्यो शुन्यमन लाई
उनिहरुको शिविरमा स्थान
नदिने घोषणा गरे
किनकी ---त्यो सुन्य मन
मान्छेहरुको छातीबाट
निस्किएको मन थियो
अनी ती मन हरु
जनवारहरुका छातीबाट
निस्किएका मनहरु थिए /
शुन्य मनले प्रश्न गर्‍यो
आखिर ---मलाई किन
तिमीहरुको साथमा राख्दैनौ ?
ती मनहरुले जवाफ दिए
किनकी ---तिमी
मान्छेको छातीभित्रको मन हौ
हामी निरीह पशुहरुका मनहरु हौ /
अब तिमी नै भन ---,
तिमी पनि मान्छेको छातीबाट
निस्कियौ भने झन मान्छेको
दुर्दशा के होला ?
त्यसैले हाम्रो अपिल
तिमी फर्क,जाउ
अनी सिकाउ मान्छेहरुलाई
कोमलता,मनुष्यता र सर्वश्रेश्ठ
प्राणिको कर्तब्य
अनी ---कोशिश गर फेरि
मान्छेको मन लाई पशुहरुको
भन्दा अझ ब्रिहत बनाउन

''स्वदेश गीत ''

बैरी नठान आमा मलाई म त तिम्रै सन्तान हुँ नि
छाती तिम्रो पीडाले चर्किए मै मल्हम बन्न सक्छु नि ---
जन्मियौ हामी तिम्रै कोखबाट सन्तान थरी थरी ,
सजायौ सपना मिठो तिमीले हाम्रै भर पर्छु भनी---
तर सकेनौ हामीले सपना सार्थक बनाउन तिम्रो
पश्चतापको आगोमा जलिरैछु म अहिले ---
पराइ नठान आमा मलाई म त बुढेसकालको साहारा हुँ नि
ह्रीदय तिम्रो ब्यथाले जले मै शितल जल छर्न सक्छु नि ---
एौटै हातको पाँच औंला पनि छन बेग्ला बेग्लै नै
सबैको भर नभए पनि काम दिन सक्छ कुनै एकले ---
त्यस्तै ठान आमा मलाई पाँच औंला मध्य एक
थाम्ने प्रयास गर्नेछु म आउने बाधा अड्चन हरेक ---
बैरी नठान

जय ब्लग! ह्याप्पी ब्लगीङ।।

तपाईले गुगल, याहू वा अन्य कुनै सर्च ईन्जिनमा 'blog' लेखेर खोज्नु भयो भने, हजारौं वा लाखौं होईन, करौडौं पेजहरु भेटिनेछन । शुरुमा 'अनलाईन डायरी' भनिने यो ब्लगको क्षेत्र, विस्तारित भएर हाल साहित्य, समाचार, विज्ञान लगाएत समाजका हरेक क्षेत्रको विचार र सूचना प्रवाह गर्ने यौटा सशक्त माध्यम बनी सकेको छ ।

हरेक सेकेण्डमा केयौं नया ब्लग बन्ने क्रम जारि रहेकाले ब्लगको संख्या कति छ त भनेर निश्‍चित आँकडा दिन सकिने स्थिति छैन र केवल यो निरन्तर बढदै गएको छ मात्रै भन्न सकिने स्थिति छ ।

हाम्रै देशको कुरा गर्ने हो भने, Blogger मा करिव ८,४०० अनि Wordpress र आफ्नै डोमेनका बल्गसमेत गर्दा नेपालीका नाममा दर्ता भएका बल्ग करिव ९-१० हजारको हाराहारिमा रहेको रहेको मेरो प्रारम्भिक अध्ययनले देखाएको छ ।('दर्ता' लाई जोड दिनुको मतलव ति मध्य अधिकांश ब्लगहरु नियमित छैनन्)

ब्लगको ईतिहास हेर्ने हो भने; १९९४ मा त्यतिवेला बिद्यार्थी रहेका Justin Hall ले शुरु गरेको links.net लाई नै विश्‍वको प्रथम बल्ग मान्न सकिन्छ । त्यतिबेलासम्म सरकारी कार्यालय, बहु-देशिय कम्पनि वा केहि ठुला बिजनेस हाउसको मात्रै अधिपत्य रहेको ईन्टरनेटको पृष्ठहरु Justin Hall को ब्लगको शुरुवातले सर्वसाधारणको पहुँच बढन थाल्यो ।

ब्लगको रुपमा ईन्टरनेटको पृष्ठहरु सर्वसाधारणको पहुँचमा पुगे पनि बल्ग बनाउन कम्तिमा पनि वेबपेज डिजाईन र HTML सम्बन्धि केहि ज्ञान चाहिने भएकोले निजि बल्गहरुको अझै राम्ररि विकास हुन सकेको थिएनन् । तर जब १९९९ मा Evan Williams र Meg Hourihan ले Pyra Labs को गठन गरी निशुल्क रुपमा करिव करिव 'तयारी' ब्लग पेज उपलब्ध गराउन थाले त्यसपछि भने ब्लगिङको दुनियाको ईतिहास भिन्दै भयो।

यसरी Pyra Labs, (जुन अहिले गुगललेल लिएको छ र Blogger को नामले चीनिन्छ) ले साधारण कम्प्युटर सम्बनधि ज्ञान हुनेले आफै साज-सज्जा गरि चलाउन सकिने पेजहरु उपलब्ध गराए पछि ब्लगको दुनियामा बाढि नै आयो ।

हाल आएर विषय बस्तुको विबिधता मात्रै होईन, पढन, सुन्न, हेर्न र प्रतक्ष कुराकानी गर्ने सबै खाले सुबिधा ब्लगमा उपलब्ध हुन थालेको छ ।

नेपाली ब्लगको कुरा गर्दा दर्ताको संख्या निक्कै भए पनि नियमित संचालनमा आएका ब्लगको संख्या भने १००-१५० को हाराहारिमा छन ।

नेपाली बल्गरहरुको सूचीकरण गरेर राख्ने पहिलो वेबपेज bloggers.com.np मा करिव ६३३ ब्लग दर्ता भएका छन । त्यस्तै nepalibloglist.blogpost.com मा ३२० त hamrocircle.blogspot.com मा ५० को हाराहारिमा नेपाली ब्लगको प्रवृष्टी देखीन्छन् । तर नियमित अपडेट हुने वा बितेका तिन महिना अघिसम्म अपडेट भएका ब्लग गन्ने हो भने त्यसको संख्या डेश सय भित्र हुन्छ र एक महिना अघि सम्ममा अपडेट गरिएका ब्लगको संख्या करिव १२० जति मात्रै छन र त्यसमा पनि मुख्यतया नेपाली भाषामा मात्रै लेखिने ब्लग १०० जति मात्रै छन ।

नेपालि युनिकोडको विकास र माथि उल्लेखित प्रदायकहरुले उपलब्ध गराईदिएका निशुल्क पृष्ठ अनी बदलीदो परिस्थितिका बिच बढि भन्दा बढी नेपालि ब्लगहरु बन्नु पक्कै पनि खुशिको कुरा हो ।

अबका ब्लग केवल आफुलाई मन परेका पेजहरुको लिन्क राख्ने वा साथी-भाईका फोटोहरु राखेर व्यक्तिगत सूचना दिने मात्रै रहेनन। आधुनिक ब्लग विश्‍वभरि छरिएर रहेका सबैको जमघट स्थल, विचार, सूचना र समाचारको आदान प्रदान र नया खोज वा कुनै पनि सामाजिक वा समुहिक कार्यको लागी हातेमालो गर्ने स्थान पनि बनि सकेको छ ।

हामी आफ्नो विचार सम्प्रेषण गर्न स्वतन्त्र छौं र ब्लगले हामिलाई सहि अर्थमा त्यो स्वतन्त्रता दिएको छ, जहा तपाईको विचारमाथी कुनै पनि तगारो वा बन्देज लाग्दैन । मलाई लाग्छ भोलिका दिनमा ब्लगको क्षेत्र र प्रभाव अझै फराकिलो र दह्रो हुने छ । दिनदिनै यसको प्रविधिमा आएको सुधार, सरलता र विबिधताले समाज र देशको निर्माणमा पनि पक्कै पनि प्रतक्ष भूमिका खेल्न सक्ने छ ।

अन्तमा मेरो एकजना विदेशस्थित साथी केहि महिना अगाडी कामको लागी अन्तर्वार्तामा गएका रहेछन। अन्तर्वार्ता लिनेले उनको वैयक्तिक विबरण हेरेपछि सोधेछन "तिम्रो ब्लग छ?"। पढाईको हिसाबले ईन्जिनिएर भए पनि यो क्षेत्रमा त्यत्ति ध्यान नगएकोले उ एकैछिन अलमल्ल परेछ। पछि अन्तर्वार्ता लिनेलेनै उनलाई 'तिम्रो वायोडाटाले तिमिले के पढ्यौ र के जान्छौ भन्ने देखाउँछ तर तिम्रो बल्ग भएको भए तिमि के सोच्छौ र कस्तो विचार राख्छौ भन्ने पनि थाहा हुन्थ्यो" भनेपछि उ अलि प्रष्ट भएछ ।

जे होस अन्तर्वार्ता लिने सबैले सबैलाई यस्तो प्रश्‍न नगर्लान र केवल ब्लग लेखेकै भरमा कसैले राम्रो काम पाउलान नै भन्ने पनि कुनै ग्यारेन्टि छैन। तर यो विचार सम्प्रेषण गर्ने यौटा सशक्त माध्यमको भने हामिले भ्यायसम्म प्रयोग गर्नै पर्छ । जय ब्लग! ह्याप्पी ब्लगिङ।।

टी टाइम जोक्स is back!!

छोटो गफ देवनागरी लिखित उर्दु जोकको विषयमा

बेला बेलामा दिमागलाई बोझ दिएर लेख्ने कुरा भन्दा यता उताबाट कट पेष्ट गर्ने खालका विषयहरु टी टाइममा हाल्दिन्छु भन्ने बिचारले हिन्दी जस्तो देखिने भाषामा कहिले काहीं जोकहरु हालिदिने गरेको थिए । नेपालमा राष्ट्रपतिको चुनाव भयो र त्यहि मेसोमा बिना चुनाव काकताली परेर पार लागेका उपराष्ट्रपतिले फ्याट्ट हिन्दी भाषामा सपथ लिएर सो भाषा सम्बन्धी बबाल मचिए पछि आंफुलाई पनि हिन्दी भाषाको जोकहरु ठाडै राखिदिन मन लागेन । अनि अहिले सम्म थन्क्याएर राखिदिए ।

कुनै पनि भाषा बोल्न प्रयोग गर्न जान्नु भनेको आंफैमा एउटा उपलब्धी हो र योग्यता पनि हो तर हाम्रा दक्षिणतिरका बन्धुहरुको व्यवहारले हामीलाई यति आजित बनाइसकेको छ कि हामीलाई उनीहरुलाइ मात्र नभएर उनीहरुको भाषालाइ पनि राम्रो रुपमा लिन अप्ठेरो लाग्छ । अर्को कुरा बोल्न जाने भन्दैमा वा पायो भन्दैमा आफ्नो पदीय मर्यादाको ख्यालै नराखी परम आनन्द लिने झा देखि प्रचण्ड सम्मले नेपालको सलामी लिंदै भारतीय भाषा बोल्न चाही पटक्कै मिल्दैन ।

हाम्रो मामिलामा (हामी सर्व साधारण वा असाधारणको मामिलामा) भन्दा खेरी बाल्टिमोर देखि न्यू योर्क सम्म दुख परेको बेलामा २-४ डलर देखाउने माध्यम होस या बर्लिन देखि लन्डन सम्म काम नपाएर रन्थनिएको बेलामा काम गर्ने ठाउंमा प्रयोग हुने माध्यम भाषा यहि नै रहेछ भन्ने भुक्त भोगाइ आफैले पनि सकसेको हो । त्यसको मतलव हिन्दी भाषा , एक छिन पछि तल गएर मैले यसलाई हिन्दी भन्दिन, भारतीय संग नतमस्तक भएर बोलेको कुनै पनि हालतमा हैन । बरु जर्मनी, बेल्जियम, डेनमार्क, स्विडेन आदि देशहरुमा पनि बंगलादेशी, पाकिस्तानी, अफ्गानी, भारतीय, नेपाली आदिको एक आपसमा बोल्ने सम्पर्क भाषा भनेको हिन्दी भनिने भाषा नै रहेछ ।

कुनै बेला होस्टलमा पाकिस्तानीहरु थिए, उनीहरु फरर हिन्दी जस्तो लाग्ने भाषा बोलिरहेका थिए । म पनि प्रष्ट बुझ्ने मात्र होइन हैदराबादीहरुलाई नै मात दिने गरी हिन्दी बोल्छु भन्ने सोचाइ भएको मान्छे उनीहरुले बोल्ने भाषा बोलिदिएं । अनि के भन्छन ! “आपतो बहुत बढिया उर्दु बोल्ते हैं!” मैले यसलाइ हिन्दी भनेर भन्दा झण्डै युद्द होला भन्ने डर ! त्यस पछि त म भारतीयहरुसंग बोल्दा ठोकिदिन थाले, म उर्दु बोल्छु भनेर । भारतीयले हैन यो त हिन्दी हो भन्यो भने, पाकिस्तानीसंग भिडाइदियो, आफ्नो टन्टै साफ ! त्यहि भएर कसैलाई हिन्दी भाषामा जोक लेख्यो भनेर रीस उठ्यो भने देवनागरी भाषामा लेखिएको उर्दु भनेर पढिदिनुभो भने रीस आंफै शान्त हुन्छ !

ल शुरुवाति शायरी,

फूल गिर जाते हैं जब भी आप आते हो,
फूल गिर जाते हैं जब भी आप आते हो
जरा संभल के चला करो
बार-बार गमलों से क्यों टकराते हो ?


संता र बंता

बंता : संता ! तुम इतना परेशान क्यों हो ?
संता : मुझे यह बात समझ में नहीं आ रही है कि कैसे मेरा एक ही भाई है जबकि मेरी बहन के दो भाई हैं।


गाउंले संता
एक ग्रामीण (संता) अपने बेटे के साथ मॉल (shopping mall) में पहली बार घूमने गया। वहां उन्हें लिफ्ट दिखाई दी। दोनों ने लिफ्ट पहली बार देखी थी।

तभी वहां एक बुढ़िया आई। उसने बटन दबाया और दरवाजे के खुलते ही वह अंदर चली गई। दोनों बाप-बेटे इस नजारे को आंख फाड़-फाड़कर देख रहे थे। कुछ देर बाद लिफ्ट नीचे आई और उसके अंदर से एक लड़की निकली।

यह देखकर ग्रामीण संता चिल्लायाः बेटा जल्दी घर जा और अपनी मां को लेकर आ।

(last line has been removed on 28.11.2008-Panda)

नखोज्नु मलाई

बिजय कुमार श्रेष्ठ, मानकाजी तामांग
(हाल ईराक)

नखोज्नु है मलाई बसन्त ऋतुको हरियालीमा,
म त उजाड मरुभुमिमा हराई सकेछु ।

नसम्झिनु है मलाई कुनै खुशियालीमा,
म त दुःख र आँशुको सागरमा पो डुबि सकेछु ॥

नखोज्नु है मलाई पूर्णिमाको जुनेली रातमा,
म त ५५ डिग्रीको घाममा जल्न पुगेछु ।

नखोज्नु है मलाई हजारौ दुनियाँको भिडमा
म त बालुवै बालुवाको भरुभुमीमा पो पुगी सकेछु ॥ ॥

नखोज्नु है मलाई बिहानीको सुस्तरी पवनमा
म त समुन्द्रि आँधिमा बडारीन पो पुगी सकेछु ।

नखोज्नु है मलाई वरपिपलको छहारीमा,
म त रुखै नभएको मरुभुमीमा पो मडारिन पुगी सकेछु ॥ ॥ ॥

नखोज्नु है मलाई जन्म भुमीको कुना कुनामा,
म त गाउँ घर छाडि समुन्द्र तरि पराई बनि सकेछु ।

नखोज्नु है मलाई पहिलाको गाउँ घरको ठेगानामा,
म त अब परदेशि पो भैसकेछु परदेशि पो भैसकेछु ॥ ॥ ॥ ॥

गजल - कती रछन यहाँ

कती रछन यहाँ छानोमा आगो फुक्नेहरु
माहत्मा भए रे सुने निर्धाको बाटो ढुक्नेहरु

घरको बाघ बन्को स्याल हुइया कि गर्जन
शेर को?टांग मुनी पुच्छर लुकाइ भुक्नेहरु

अर्तिले पाक्यो कान,अर्तिकै भयो हानाहान
सत्य र निष्ठा भन्छन कर्तब्यमा चुक्नेहरु

स्वछ,निर्मल,शान्त आधारको बर्णण भो रे
अर्थ्याउने तिनै थिए पिच्च पिच्च थुक्नेहरु

सापटिमा हल्लिएका हुल्का हुल टाउका
वीर भएछन कसरी? थाङनामा लुक्नेहरु

ब्लग भित्र ब्लग

नेपाली ब्लग जगत बिस्तारै फराकीलो हुंदै गएको छ। कुनै बेला औलामा गन्न मिल्ने ब्लग अहिले १५० को हाराहरीमा छन। राजनीती देखी स्वास्थ सम्म,ब्यापार देखी यात्रा सम्बन्धी ब्लग रहेछन। प्राय ब्लगरहरु आफ्नो मनको भावना पोख्ने तथा मनका कुरा लेखाइमा प्रस्तुत गर्न ब्लग लेख्ने रहेछन। केही भने समाचार नै ब्लगको मुख्य आकर्षण बनाउने रहेछन। ब्लगको संख्या धेरै भए जस्तै सामाग्री पनि फरक फरक छन।
दौंतरी कै कुरा गर्दा साझामा गफकै भरमा १० मिनेटमा नाम जुराएर खोलीएको थियो। केही साथीहरु सक्रिय लेखनमा नभएता पनि नया पुराना दौतरीहरु अझै मिठो तथा उत्क्रिष्ठ लेख पस्किराख्नु भएको छ। तुरुन्तै पेन्ट ब्रसले दौतरीको लोगो बनाएर सामुहीक ब्लगको रुपमा प्रतक्ष प्रस्तुत भएको थियो। अहिले जस्तो होला भनेर सोचेको पनि थिइन। साथीहरु धेरै सल्लाह दिनु हुन्थ्यो यता उता गरेर,अरु दौतरीको सहयोगले अहिलेको स्थीती सम्म आइपुग्यौं। हुन त अगाडी बढ्न धेरै बाकी छ तर पनि १ बर्षको बिगत हेर्दा ठुलो फड्को मारिएछ। आशा छ पुराना साथीहरु पनि सक्रिय भएर दौतरीलाइ अझै मजबुत पार्नुहुनेछ।

दौंतरीको एकै उदेश्य हो, स्पष्ट बिचार बिना छेक थुन प्रस्तुत गर्नु। यसैलाइ मध्यनजर राख्दै दौतरीलाइ अगाडी बढाउने छौं।

तपाइ हरु छक्क पर्नु भयो होला,ब्लग भित्र ब्लग भनेको त दौतरी भित्र दौतरी रहेछ भनेर। त्यो भने पक्कै होइन। मैले पहिला फाट्ट फुट्ट लेखे पनि पक्का ब्लगर भएर लेखेको दौंतरीमै हो। तर पनि अन्य नेपाली ब्लगरसंग साक्षतकार अहिले सम्म भएको छैन। सधै अरुको खबर ब्लगमा उतार्ने ब्लगहरुको आफ्नो खबर ब्लगमा उतार्दा कस्तो हुन्छ भनेर हेर्ने प्रयास गरेको छु। ब्लगमा नया पन थप्न मात्र नभएर नेपाली ब्लग जगतको धरातल केलाउने प्रायस पनि यस्ले गर्नेछ।

हप्ता मा १ पटक हुने गरेर ब्लग भित्र ब्लग स्तम्भमा कुनै एउटा ब्लगरको कुराकानी समेट्ने प्रयास गर्ने छु।

कबिता- डल्ली,पुड्की जे भए नि आमा भनेकी आमा नै हुन ''

आचार्य प्रभा

भ्रममा नपरौ कोही
ठुलो देशमा गएर
सानो देशलाई मानसपटलबाट
निकाल्छु भनी
त्यसो ---होइन ,
भौगोलिक स्वरूप सानो भएर के भो ?
आखिर ---'हीरा'सानो भएपनी
प्रज्वलित हुन्छ ,
आफ्नी आमा ''डल्ली '',''पुड्की ''
भएपनी जन्म दिने आमा नै हुन्छिन
आकार भनेको त स्वरूप हो ,
आफ्नोपन र सर्वगुण होइन /
विश्वस्त नहौ कहिल्यै पनि
द्रब्यको मुल्य उचा छ भनी
ठुलो देशमा दु:खले
सानो मन लिएर जब हामी
'डलर','पाउन्ड ',जे नै कमाउछौ
तर ---हामी भित्रको
स्वाभिमान,माया ,स्नेह,सारा
हामीले गुमाइरहेका हुन्छौ /
हो ---हामी रमाउन सक्छौ
अग्ला ,अग्ला गगनचुम्बी महलहरुका
उचाइ देखेर
तर ---हामीले बिर्सिसकेकाहुन्छौ
सगरमाथा ,अन्नपूर्ण ,मकालुका अग्लाइहरु /
हामी गम्किन सक्छौ महलभित्रको
बिलाशितापूर्ण जीवन भोगाइदेखी
तर ---हामी बिस्थापित बन्छौ
आफ्नी आमाको सानो काखको
न्यानोपनको आभासदेखी /
हुन सक्छ ---कहिलेकही
आफ्नो आंगन पनि बिरानो हुन्छ
आफ्नी आमा पनि सौतेनी झै लाग्न सक्छिन
तर --- आफ्नो आँगनलाई पैतालाको
भार मात्र बोकायौ भने /
अनी ---आमाको छातीलाई परेड खेल्ने
मैदान मात्र ठान्यौ भने,
त्यस्तै ---आफ्नी आमालाई सन्तान जन्माउने
मेसिन सरह मात्र सोच्यौ भने ,
सानो काखलाई न्यानोपन दिने
केवल ---स्वार्थी भावना मात्र राख्यौ भने /
त्यसैले ---समग्रमा भन्नु पर्छ ,
आकार,उचाइ ,मुल्य ,आफ्नोपन
जे भने पनि
हाम्रो ''भित्रीमन'' नै स्वाभिमानी हुनु पर्छ
आफ्नो आँगन मै सौन्दर्यको प्रतिक लालीगुरांस
फूलाऊनु पर्दछ ,
आफ्नी आमालाई नै ''हीरा''मा अनुवाद
गर्न सक्नु पर्दछ /
हजारौ सन्ततिको गणनामा परेर लुछाचुडी हैन
एौटै सन्तानको ''प्रतिक'' बनेर
आमाको अधरमा मुस्कान छराउन सक्नु पर्दछ
अनि मात्र सानो देश पनि प्रज्वलित
''हीरा ''बन्न सक्दछ /
आफ्नी आमाको स्वरूप जे जस्तो भए पनि
निसकलंक, निर्मल साईनो बन्न सक्दछ ,
अन्तमा ---देश ,आमा नै हामी सबैको
आफ्नोपन र स्वाभिमान
बन्न सक्दछ /

परदेशबाट पि्रयसीसँग बिछोडको तरङ्ग

विष्णु रेग्मी काठमाडौ वार्ड नं ९
वत्तिसपुतली गौशाला काठमार्डा नेपाल
हाल जोईन्ट वेस बलाद ईराक

मेरी हृदयकी ढुकढुकी!,

अविरल मायाका वर्षाहरु तिमिलाई सम्झना अनि आशीर्वाद प्यारा नानीहरु साथै तिमीलाई पनि । आफन्त तथा मान्यजनहरुमा दर्जानुसारको दण्डवत् प्रणाम उहि प्रवासिको तर्फबाट । सर्वप्रथम तिमीहरुबाट क्षमा चाहन्छु किनकी मैले आफनो गन्तव्य पुरा गर्न सकिन बाबा वा श्रीमानको अनुभुति दिन सकिन सदाँ सर्वदा गरिवीको मार र आर्थीक कठिनाईले गर्दा बाध्य भएर तिमीहरुबाट टाढा हुन परेकोमा मलाई ज्यादै चिन्ता लागी रहेको छ ।सक्छौ भने दया राखि एक चोटिलाई माफ गरि देउ है ल ।

जीवन भनेको यस्तै रहेछ अनेकौ आरोह अवरोहहरु आई पर्ने रहेछ । अनेकौ उकाली ओरालीहरुसँग सामना गर्न पर्ने रहेछ । अतितका ति दिनहरुको रमाईला क्षण कति रमाईला थिए । आज अचानक नदिका दुई किनार सरि तिमीबाट धेरै टाढा वादल पारि भिड भएर पनि एकान्त जस्तो लाग्न निर्लज्ज शहरको गर्व भित्र बम बारुद र हावासँग निस्सासिएर तिमीहरुको आधात माया अनि मिठो सम्झनाको कल्पनामा डुवेर हर दिन र रातहरु व्यतित गरि रहेको छु । बिछोड हुदाँको पिडा कतिसम्म घातक हुन्छ आफन्तहरुको यादले कतिसम्म सताउदो रहेछ । अनि जीवनमा कल्पना गरेका मिठा मिठा सपनाहरु चैत्रको हुरी बतासले उडाएर कहाँ पुर्‍याई दिन्छ कस्लाई के थाहा बितेका अतितहरु कहिले पनि फर्केर आउन सक्दैन भन्ने कुरा । त्यसैले यो छिया- छिया भएको पापी हृदयलाई मरि सकेको मन अनि जिर्ण र सिथिल शरिर भित्रको कमलो अन्तस्करणमा तिमीहरुको माया ममता अनि सम्झनामा भविश्यले साथदिएमा एक दिन मिलन हुने आशा र उमंगमा बाची रहेको प्रवासिको तर्फबाट तिमीहरुको सुस्वास्थ्यको दिर्गायु एवं सफलताको शुभकामना प्रकट गर्दै श्री पशुपतिनाथसँग प्राथना यो गर्दछु कि सारा दुख र कष्टहरु पिर व्येथा र बेदनाहरु सबै मेरै भागमा पारिदिनु किन कि म मेरो पत्नी तथा बच्चाहरुको लागी जस्तो सुकै पिडा सहन पनि बाध्य हुने छु ।

प्यारि पत्नी मलाई माफ गरि देउँ जुन ईच्छा र चाहनाहरु लिएर बिदेसिनु बाध्य भएको थिए ति आशा र भरोसाहरु दिएको थिए त्यसको बिपरित दिसादिन र अर्थहिन श्रम तथा सिपहरु बेचि रहेको छु । केवल मिठो सपनाको लागी सारा दिन व्युझिएर ६० डिग्रीको तापमा खटि रहेको छु पसिना र आसुको कुनै पर्वाह नगरि आफुलाई बेचिरहेको छु । म जस्ता हजारौ नेपाली यूवा शक्तिहरुले यस्तो पिडा सहन नपरोस् आफनो श्रम र सिपलाई जन्म भुमिमा सदुपयोग गर्न पाउने अवसर प्राप्त होस् भन्ने आशा र भरोसाका साथ सम्पुर्ण परिवार गाउँ तथा नेपाली दाजुभाई दिदी बहिनीहरुमा यो पत्र मार्फत सन्देश दिन चाहन्छु । कुनै व्यक्ति वा एजेन्टहरुका मिठा मिठा आँस्वासन र प्रलोभनमा फसेर बिदेशीनु कुचेष्टा नगर्नु होला सकभर आफनै मातृभुमिमा आधा पेट खाएर भएपनी मेहनत र परिश्रम गर्नु होला । स परिवारको माया र ममतालाई बन्दकीमा नपार्नु होला ।

प्यारी मायालु पत्र लेख्न त धेरै मन लागेको थियो तर तिमीलाई चोट पुग्ने वा पिर पर्ने खालका शब्दहरु यसमा समाबेस गर्न चाहिन किन की एउटा अवला नारि आफनो सिउँदोको सिन्दुरमा कत्ति गौरवान्तित बन्छे र कति भाग्यमानी ठान्छे आफुलाई त्यसैे मायाँको सम्झनै सम्झनाका रात अनि दिनहरु महिना र वर्षहरु जुग जुगसम्म आशाको दियो बालेर बस्दै समय र परिस्थीतिले हाम्रो भेट हुन लेखेको रहेछ भने हजारौ अन्धकारहरुलाईचिर्दै तिमीले बालेको दिपमा तेल थप्न आई पुग्ने छु । अनर्थ पापी दैवले हाम्रो मायामा विश्वासघात र ममतामा अुखा लगाएको रहेनछ भने यस जुनिको हाम्रो सँगमलाई हाम्रो माया अनि ममतालाई सँयोग मात्र ठानिदेउँ हुदैन । त्यसैले माया नानीहरुको अनि आफनो ज्यानको राम्रो ख्याल गर्नु बढि चिन्तामा डुबेर प्रबाशीको यादमा आफनो जीवनलाई निरास नबनाउनु तिमी जननी हौ विश्व ब्रह्रमाण्ड सारा तिमीमा नै अडेको छ । तिमीले कसैको दुख र पिडामाआत्तिनु हुन्न । तिमीले आफनो नानीहरुको उज्वल भविष्यको बारेमा सोचिदिनु पर्छ । तिमीले हरेक कदम पाईला चाल्नु पर्छ । तिमीले तिमी जस्ता ति निमुखा आमाहरुलाई साहासि र उजागरको पाईलामा उभिन सिकाउनु पर्छ । तिम्रा पति जस्तै बिदेशिएका हजारौ यूवाहरुलाई रोक्नु पर्छ । तिमीले पनि देशमा रक्तपात गरेर ठुलो बलिदान गरि पाउन सफल जनताको हक अधिकारको बारेमा आवाज उठान देशमा चेतनाको बिगुल फुकेर अधिकारको सुरक्षाको भागिदार बन्नु पर्छ । अनि मात्र विदेशिएका हजारौ नेपाली यूवाहरुको आत्माले शान्ति पाउने छ । तिमीलाई वषौ वर्षसम्म अथाह मायाँ दिने हरपल सम्झनाहरुमा तट्पिएर बाँची रहने उहि प्रवाशी पति ॥ ॥ ॥

(पत्र लेखन सहयोगी बिजय कुमार श्रेष्ठ, हाल इराक)

माओवादी उपयोगिताबाद र कांग्रेसको दौडाह

शेखर ढुङ्गेल

उपयोगिता अनि भड्काउ रणनीति अपनाई आफु इतर उभिएका सम्पूर्ण राजनैतिक धारलाई फकाउँदै, उचाल्दै र पछार्दै सत्ता प्राप्त गर्न सफल भएको माओवादीलाई थाहा छ सरकार चलाउनु र आफ्नो बर्चस्व कायम राख्नु फलामको चिउरा चपाउनु भन्दा गाह्रो छ । त्यसो भनेर माओवादी नेतृत्व अव आफ्नो जनयुध्दताकाका प्रतिबध्दता जनसेना एबं कार्यकर्तालाई छोडेर एमालेको बाटोमा अवतरण गर्ने घातक काम गर्न पनि सक्दैन । त्यसैले सत्ताको नेतृत्व गरेको माओवादीले फुटाउ र राज गरु भन्ने पुरानै सिध्दान्तको उपयोगबाट अगाडि बढ्ने संकेत गर्दैछ ।

माओवादीले एमालेबाट आफु पक्षीय इतरलाई अनि हिजोसम्म कट्टर दुश्मन मानेको राजावादी पक्षधर हस्तीहरुलाई हरियो घाँस देखाउँदैछ । माओवादीले यसो गर्नुको पछाडि उनीहरुको अनुभव उपयोग गर्ने भन्दा पनि कांग्रेस-एमाले वा कांग्रेस र अन्य संसदवादी दलहरुलाई सामिप्य हुन नदिनु हो । माओवादीभित्र अविश्वास भ्रम अनि विवादको अझै डर भनेको कतै कांग्रेस-तीनैथरि राजाबादी दलहरु र स-साना दललाई एकत्रित गरी शक्तिशाली नबनोस् । त्यसो भएमा माओवादीले आजसम्म प्रयोग गरेको रणनीति असफल बन्नेछ । अन्तर्राष्ट्रिय जगतले समेत प्रजातान्त्रिक मोर्चाको साथ दिनेछ ।

माओवादीले सरकारको नेतृत्व सम्हालेपछि बिभिन्न गोप्य एवं सार्वजनिक कृयाकलापले भारत र अमेरिका झस्किसकेका छन् । माओवादीले दर्जनौं शान्ति सम्झौतामा गरेका प्रतिबध्दता पुरा गरेको छैन । माओवादीले जबर्जस्ती कब्जा गरेका सम्पत्तिको बदला सरकारले क्षतिपूर्ति दिने भनेर उल्टो देश लुट्ने उद्घोष गर्दैछ । चीनसित माओवादीको बढ्दो सामिप्य, पासाङ्लाई प्रधानसेनापति बनाउने र चीनमा उसलाई बिशेष तालिमको चर्चा, मन्त्रीहरुको गोप्य चीन भ्रमण र भेटघाटले भारत अमेरिका झस्केका हुन्- कतै चीनले बर्मालाई बाजले छोपेझैं छोपेर अमेरिका र भारतको छायाँसमेत पर्न नदिए झैं नेपाललाई चीनले त्यस्तै बनाउने त होइन भन्ने चिन्ता अमेरिकालाई बढेको देखिन्छ ।

यस्तो अवस्थामा माओवादीको लागि कांग्रेस इतरका स-साना दललगायत पूर्व दरबारिया र शैनिक अनि कर्मचारीको सहयोग प्राप्त गर्नु आवश्यक छ । जोसित कांग्रेसले ऐतिहासिक भूल गरी दुश्मनी बढाएको छ । पूर्व राजावादीहरु राजसंस्था खत्तम हुनुमा माओवादीभन्दा पूर्व प्रधानमन्त्री कोइराला नै बढी दोषी देख्दछन् । बयोबृध्द नेता कोइरालाले राष्ट्रपति बन्ने लालचमा अन्तमा पूर्व राजा ज्ञानेन्द्रलाई धोका दिएको भन्ने एबं विश्वास गर्नेको संख्या ठूलै छ । अर्का बृध्द नेता श्रीभद्र शर्मा भन्नुहुन्छः प्रजातन्त्र र राष्ट्रियताका लागि वीपीले राजासित सम्झौता गर्नु उचित देख्दथे भने गिरिजाले माओवादीसित सम्बन्ध बढाएको परिणाम देखिएको छ ।

त्यसै माओवादीले १० वर्षे ४० वर्षे योजना अघि सारेका छैनन् । त्यसभित्र ठूलै ग्य्राण्ड डिजाइनको अनुमान गरिएको छ । माओवादीले परम्परागत संसदवादी व्यवस्था वा माओको कम्युनिष्ट व्यवस्था दुबै असान्दर्भिक बताउनुको बीचको व्यवस्था कतै बर्माको स्वरुप त होइन जेहोस् माओवादी तत्कालै र सजिलै अव सत्ताबाट अवतरण गर्नेवाला छैन । चीनमार्फत अमेरिका र भारतको विरुध्द ढालको तर्जुमा गरिसकेको हो भने अधिनायकवादी शासनको गन्ध आएको मान्नुपर्छ । बचन प्रतिबध्दता दिने तर कार्यान्वयन नगर्ने माओवादी रणनीतिको अगाडि रुकावट बन्न कोही सकेका छैनन् । माओवादी आफु सृदृढ हुन अन्य दलका सदस्यलाई फकाउने अभ्यास गर्दैछ । कारवाहीको त्रासदीबाट बच्न राजावादी पूर्व प्रशासक माओवादीप्रति नजिक हुन लालायित देखिन्छन् । ‘मरता क्या नही करता’ भन्ने हिन्दी कथनजस्तै एकातिर उनीहरु माओवादीप्रति आकर्षित हुनु अर्कोतिर कांग्रेस वा अन्य दलसित राजावादी पूर्व प्रशासकहरु नजिक नहोउन् र आफ्नो हात बलियो पार्ने माओवादीको उपयोगिताबाद नीति स्पष्ट देखिन्छ ।

बदलिएको परिस्थितिमा नेपालको एकमात्र पुरानो र प्रजातान्त्रिक दल नेपाली कांग्रेस भने अस्तित्व बचाई राख्ने जोखिमपूर्ण पीडा बोकेर छटपटाइरहेको छ । यो दल असफल हुनुमा नेतृत्वको तानाशाही प्रवृत्ति नै एकमात्र कारण देखिन्छ । तानाशाही नेतृत्वकै कारण पुरानो कर्मठ त्यागी विव्दान कैयौं नेता-कार्यकर्ता पाखा लगाइए स्वयं पाखा लागे वा निस्कृय भएर बसेका छन् । कोही फुटेर कोही छुट्टिएर गए पनि यो ऐतिहासिक दललाई फरक नपर्ने भनी अति अहम्कारी बक्तव्य समेत नेतृत्व बर्गबाट आयो । कत्ति फरक पर्‍यो  कि परेन त संविधानसभा निर्वाचनको परिणामले देखाइदियो । तमलोपा फोरममा गएका कांग्रेस सदस्य र तिनको संख्या जोड्दा कांग्रेस आज पनि अग्रपंक्तिमा छ । ती नेता कार्यकर्तालाई समेट्नुको साटो घचेट्ने अदूरदर्शी कांग्रेस नेतृत्वको कारण यो दलको यस्तो दर्दशा भएको छ । स्वदेशमा मात्र नभै विदेशमा पनि कांग्रेस समर्थकहरु शर्मनाक बिबादमा अल्झिएर एकले अर्कालाई नङ्ग्याउँदैछन् । केन्द्र मूकदर्शक बनी तमासा हेरिराखेको छ । या त एकत्रित गर्न सक्नुपर्छ या बिघटन गरी अर्को समिति बनाउनु पर्छ त्यो गर्न कांग्रेसको नेतृत्व पक्ष असफल देखिन्छ ।

अरु त अरु संविधानअनुसार संसदीय दलको नेता आजसम्म चयन गर्न सकेको छैन । बिना औपचारिक प्रकृया र निर्णय नै गिरिजाबाबु स्वयं संसदीय दलको नेता मै हुँ भन्दैछन् । कार्यकर्ताको लागि यो जस्तो लज्जास्पद तानाशाही प्रवृत्ति के होला यस्तो अहम् र तानाशाही कांग्रेसको नेतृत्वले देशको लागि आवश्यक प्रजातान्त्रिक मोर्चा बनाउने पहल एवं नेतृत्व गर्ने मनोबल कसरी प्राप्त गर्नसक्छ कसरी विश्वासमा लिन सक्छ आफु इतरका राजनैतिक दलहरुको पूर्व प्रधानमन्त्री सूर्यबहादुर थापाले माओवादीसित बाह्र बुँदे सम्झँैता हुनुभन्दा अगाडिदेखिनै प्रजातान्त्रिक मोर्चाको आवश्यकता बताउँदै आएका थिए । तर कांग्रेसको अहमताले कार्यान्वयन हुन पाएन र आज देश बामपन्थीकरणको घेरामा फस्नपुग्यो ।

गिरिजाबाबुलाई प्रजातन्त्र मासिन लागेकोमा चिन्ता त छ कसरी जोगाउने जवाफ वहाँसित छैन । वहाँकै हातबाट कांग्रेसको नेतृत्वमा बनाइएको संविधानको अवशान भयो । कांग्रेससितै सम्झौता गर्दै प्रजातान्त्रिक पध्दति अगाडि बढाउन सहयोग गरेको राजसंस्थालाई बिस्थापित गराउनु भयो । परम्परागत रुपमा कांग्रेसको ढाल बनी सहयोग गरेका शक्तिहरुलाई लत्याउनु भयो । अझै पनि कांग्रेसको नेतृत्वमा चेत खुलेको छ भने प्रजातान्त्रिक संविधान बनाउन एक सशक्त शक्ति निर्माण गर्नुपर्छ र माओवादी इतरका सम्पूर्णशक्तिलाई एकत्रित गरी अगाडी बढ्नुको बिकल्प छैन । नेतृत्व जोसुकैको होस् सबै संसदवादी दल एवं शक्ति एक भई यो संवेदनशील अवस्थामा देशलाई पार लगाउने व्दन्व्द र त्रासमुक्त देश र समाज निर्माण गर्नु आवश्यक छ । सत्ताबिमुख हुनुपर्दाको तीतो फ्याँक्नमात्र क्रान्ति होइन क्रान्तिको उद्देश्य लक्ष्य र गन्तव्य समेतको स्पष्ट सिमाङ्कन पनि जनतामा राख्नुपर्छ । माओवादीलाई सत्ताबाट झार्नमात्र क्रान्ति गर्ने हो भने त्यो स्वयम् कांग्रेस र देशको लागि झनै प्रत्युत्पादक बन्नेछ ।.

श्रद्दान्जली स्रष्टा थापालाइ

हस्त गौतम मृदुल

एउटा तारा मुरयॊ शोकाकुल पारी।
पाइदैन दर्शन कठै गयो मायाँ मारी।

स्तब्ध पारीकन भौतिक चोला छोडयौ।
कैले भेट नहने गरी पाइलाहरु मोड्यौं।

अनयासै दुखद खबर धर्तीभरी छायो।
श्रद्दान्जली अर्पणने कस्तो बेला आयो।

एउटा फूल झर्‍यो बोटै सून्य पारी।
पाइदैन दर्शन कठै गयो माया मारी।

दिवंगत आत्मामा मिलोस चीर शान्ती।
बाँचिरहोस ह्रदयमा स्मृतिको कान्ती॥

हजारौका ति ह्रदयमा जिवन्त भै रहे।
श्र्दद्धिय स्रजक तिमी अजर अमर भए।

एउटा दियो निभ्यो अन्धकार छरी।
पाइदैन दर्शन कठै गयो माया मारी।

हाम्रा सामु रहेनन् ज्वजल्यमान तारा

बिजय कुमार श्रेष्ठ
धादिङ्ग, हाल जोईन्ट वेश
बलाद ईराक

अब रहेनन् हाम्रा सामु पि्रय गायक राम थापा ।उहाँ २०१५ साल मंसिर महिनामा काठमाडौको कमल पोखरीमा बुबा हस्त बहादुर र आमा हिरा कुमारी थापाको कोखबाट जन्म लिनु भएको थियो । उहाँ हस्त बहादुरका साहिला छोरा हुनु हुन्थ्यो ।हुने बिरुवाको चिल्लो पात भने झै उहाँ सानै उमेरमा तृष्ण दिमाखका हुनु हुन्थ्यो ।सानै उमेरमा कसैले गुन गुनाएको देख्दा उहाँ त्यो गुन गुनाएको घुनमा तल्लीन भएर सुन्नु हुन्थ्यो । परिवारको ठुलो सँख्या भएकोले आफनो पढाई पश्चात उहाँ प्रहरी सेवामा पनि सेवा गर्नु भयो । उहाँ अति मिलनसार र नरम स्वाभावका हुनु हुन्थ्यो । उहाँ सँगित भन्ने बितिक्कै मरि हत्ते गर्नु हुन्थ्यो ।उहाँले सँगितको स बाट सुरु गर्नु भएर सँगित क्षत्रको ज्ञ सम्म पुरा गर्नु भयो । आफुले जानेको बिधालाई आफूसँग मात्र सिमित राख्न हुन्न भन्ने उहाँ उदार बिचार थियो ।

नेपालको मुटु मानिने काठमाडौ जस्तो ठाउँमा जन्म लिएर पनि उहाँले खोलानाला बनपाखा र कुनाकन्दरालाई रसाई दिनु भयो।उहाँले लेकबेसी मेलापात जादाँ गाउने गित देखि लिएर आधुनिक र नेपाली फिल्मी क्षेत्रको समेत गित गाई सक्नु भएको थियो । उहाले दर्शकको मन सारै राम्रासँग जित्नु भएको थियो । कुनै पनि कार्यक्रमहरुमा राम थापाको उपस्थितिमा हुन गई रहेको रमाईलोको स्वाँद अझ बढि हुन्थ्यो उहाँ हसिलो मुहार र हृदय छुने गितको भाकाले गर्दा समय बितेको पत्तै पाउदैन थियो । उकाली आराली र पाँखा पखेरामा उहाँको लयले साथ दिन्थ्यो हामीहरुलाई । अति सरल र नेपाली पन झल्केको हुन्थ्यो उहाँको लयमा को सानो को ठुलो को पढेका को नपढेका सबैले सजिलैसँग बुझने सरल तरिकाबाट स्पस्र छुने खालका हुन्थ्यो उहाँका भाँकाहरु । उहाँ आफनो राष्ट्रमा मात्र नभएर अन्तराष्ट्रिय स्थरमा पनि चिर परिचित हुनु हुन्छ । बिबिसिले सन् २००२मा विश्वभर सर्वेक्षण गरि छानेका १० उत्कृष्ट मध्यमा उहाँले गाउनु भएका ऋतुहरुमा तिमी बोलको गितले सातौ स्थान हासिल गर्न सफल भएको थियो ।त्यसैले उहाँलाई बहुप्रतिभाको प्रतिकको रुपमा पनि हामीले पाउन सकिन्छ ।अति मिलनसार उहाँको नजरमा को सानो को ठुलो भन्ने भिन्नता हामीले कहिले पाउन सकेन ।आफुले हासिल गरेको विधाहरु सबैलाई समान तवरले बाड्न चाहान्थे ।उहाँ गायककार मात्र नभएर संगितकार पनि हुनु हुन्थ्यो । २०३५ सालमा कल्पनाको नौलो संसार भन्ने गितको बोलमा उहाँले संगित भरेर आधुनिक सँगीतको सुरुवात गर्नु भएको थियो ।पाँच सय जति गितमा उहाँले सँगीत भर्नु भएको थियो ।उहाँले दोस्रो नेपाली तारा २ मा निर्णायकको भुमिका निर्भाह गर्नु भएको थियो ।उहाँलाई हामी बहुप्रतिभाका धनी भनेर चिन्खछौ ।उहाँको जीवनमा नैरास्यता भन्ने कुराले बास गर्न पाएन आफुलाई भन्दा अरु साथि भाईको खुशिमा उहाँ प्रशन्न हुनु हुन्थ्यो ।

उहाँमा एउटै कुराको कमि थियो ।त्यो हो आफुले चाहेर न त किन्न नै सकिन्थ्यो न त बनाउन नै त्यो थियो भगवानले प्रसादको रुपमा हामी मानव जातीको वंश फहिलाउनको निमित्त दिएको उपहार पुत्र उहाँमा अतृप्तृय थियो ।नभएको त होईन तर के गर्ने बिधिको बिधानलाई कस्ले रोक्न सक्छर एउटा भएको छोरा पनि दुष्ट कालले चुडेर लग्यो ।साढे दुई करोड नेपालीको मन जितेर उहाँले आफू गायक राम थापा हो भन्ने कुराको परिचीत हामीलाई गराउनु भएको थियो ।उहाँका स्वाँर यो मरुभुमीमा पनि गुन्जयमान छ के यूद्ध भुमि के शान्ति भुमि हामी जहाँ गए पनि उहाको मधुरमय स्वार हाम्रो कानमा गुन्जि रहने छ ।ति पहरा कंदराहरुमा गुन्जि रहेको छ आज पनि राम थापा भनेर नचिन्ने विरलै होलान् उहाँलाई नचिन्नेले पनि उहाँको मधुर स्वाँर गुन्जना साथ यो त राम थापाको परिचय हो भनेर अड्कल काट्दछ ।आफनो जीवन संगीनी एक्लो पारेर र हामीलाई मर्माहत बनाएर छाडि जानु भएको छ ।

उहाँका कृतिहरु यस्ता थियो । ‘लेकाली हो चोयाको डोको’, ‘कटहर कटहरमा’ , ‘हाई हाई वनकाली माई’ , ‘पहाड झुक्नु पर्छ आँधि रोक्नु पर्छ’ , ‘ऋतुहरुमा तिमी’ जस्ता गितहरुले नेपालीहरुको मन मुटु चुमेका थियो ।उहाँले संगित भरेका केहि गितहरु यस्ता थियो ‘टाढैबाट देख्दा’, ‘तिम्रै गालाको’, ‘तिमी त्यसै लजायौ’, ‘थामेर किन छाड्यो हातहरु’, ‘छिटको साडी’ , ‘कहिले यो मन खहरे’ लगायतका दर्जनौ गीतको लोकपप्रीयताको मानक नै बनाएका छन् ।आज हाम्रा सामु रहनु भएन ।उहाँ अमर हुनु भयो ।उहाँ रहनु नभए पनि उहाँका कृतिले हामीलाई नजिक बनाई रहने छ । आज हामी यो यूद्ध भुमिमा रहेर पनि हामीलाई कोशेली स्वारुप आफनो मधुरमय स्वर छाडेर जानु भएको छ ।हामी परदेशमा भएर के भयो र उहाँको पर्थिवशरिर नरहे पनि उहाँ हाम्रो मनको तरङ्गमा जिवित हुनु भएको छ र अमर हुनु भएको छ ।कलाकारलाई देशको गहना हो भनेर सँज्ञा दिने ती हाम्रा देश बाहाकहरु देशको संगितस्त्रष्टाको निधन हुदाँ श्रद्धान्जली सभामा भाग लिन समेत उहाँहरुलाई फुर्सद मिलेन आफनो नातागोता पार्टिका कार्यकत्ता भएको भए लाखौ खर्च गरेर देशको ढुकुकीमा पौडि खेलेर प्लेन चार्टर गरेर भए पनि उपस्थित हुने थियो । यो नाताबाद-कृपावादको घृणित राजनितिक संजालले कहिले सुधारबादको निति लिने हो ।खाली भाषणको शासनले यो स्वास्च्छ हराभरा सुन्दर शान्त नेपाललाई भाषणी खोल ओडाई दिएर अन्धकारमय बनाई दिएको छ ।

नेपाली मन परदेशि बसाई भए पनि हाम्रा संगित क्षेत्रका जाज्वल्यमान तारा सगितस्त्रष्टा राम थापालाई मेरो र मेरा मित्रहरुबाट हार्दिक श्रद्धान्जली व्याक्त गर्दछौ ।
श्रद्धाजली व्याक्त गर्ने प्रवासी मनहरु:

बिजय कुमार श्रेष्ठ, धादिंग
राम प्रसाद पन्थ, धादिङ्ग
बिष्णु रेग्मी, काठमाडौ
प्रेम पाठक, बुटवल
हरि खनाल, अर्घाखाँची
किसोर श्रेष्ठ, ललितपुर
मान बहादुर श्रेष्ठ, पोखरा
मान काजी तामाङ्ग, सोलुखुम्बू

प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाललाई प्रचण्ड पत्र

बिजय कुमार श्रेष्ठ, धादिङ्ग
(हाल ईराक)

लामो समयको अन्योलता अर्कमण्यता र संक्रणकालीन स्थितिलाई चुनौती दिंदै माओबादीले फेरी एकपटक राजनीतिक गेममा गोल गर्न सफल भएको छ । मलाई लाग्छ यो गोल नेपाली जनताको चाहना र भाबना अनुरुप नै भएको छ । बैचारिक मतभिन्नता र पार्टीगत नीति सिद्धान्तलाई पर सारेर आगामी दिनमा राष्ट्रियता गणतन्त्र र जनजीबिकाको पक्षमा कति डटेर काम गर्छ तपाइहरुको अग्नी परिक्षा अब सुरु भएको छ । सचेत र उत्सुक आँखाले नेपाली जनता गार्ड बसेर तपाइको परिक्षा लिइरहेका छन् । कमरेड प्रचण्ड सहमति सहकार्य गठबन्धन निरपेक्ष होइन सापेक्षतामा हुने गर्छन । राष्ट्रपतिको निर्वाचनमा बनेको ३ दलिय गठबन्धनको कारक तपाइहरु पनि हो । ठुलो दलको हैसियतले बिगतका बास्तबिक कमी कमजोरीहरुको समिक्षा पनि तपाइहरुले गर्नुभयो होला । जनयुद्ध भन्दा संसदीय लर्डांई पेचिलो र कठिनपूर्ण हुने यथार्थ तपाइहरुले ब्यबहारिक रुपमै यो २ बर्षमा भोग्नुभयो । तपाईहरु होसियार हुनुस् तपाईकै सिद्धान्त संसद खसिको टाउको झुण्ड्याएर खसिको मासु बेच्नेथलो लाई बस्तुगत यथार्थका आधारमा थाती राखेर संसदीय लडाईं लड्दै हुनुहुन्छ ।

अहिलेको संसदमा लडाईं भनेको यथास्थितिबाद र परिबर्तनका बिचको लडाईं हो । मेरो बुझाइ अनुसार यथास्थितिबादको मुख्य कमाण्डर कङग्रेस हो र परिबर्तनको नेतृत्व गर्ने मुख्य कमाण्डर तपाइहरु हो । एमाले बैचारिक स्पष्टता र राजनीतिक कार्यदिशा बिना आफ्नो स्वार्थ पुरा गर्न पाए कहिले ओल्लो भित्तो त कहिले पल्लो भित्तो पछारिरहन्छ । तैपनी आसा गरौं एमालेले आगामी दिनमा सामन्तबादीहरुको पुच्छर बनेर बामपन्थीको नाममा नाक फुल्याउने लाज मर्दो काम गर्नेछैन ।

तपाई प्रधानमन्त्रीमा निर्बाचित भएलगत्तै नेपाली जनताले असङख्य सपना साचेर बसेका छन् । तपाईलाई पुष्पकमल दाहालबाट प्रचण्डको परिचय दिन जनयुद्धको क्रममा त्यागतपस्या र बलिदानी गरेका अनी आफ्ना आफन्त गुमाएर तपाईलाई नै मुली मान्छे मान्दै आइरहेका १३ हजार शहिदका आफन्तजनले तपाइलाई आसाबादी नजरले हेरिरहेका छन् । जनताका लागी लड्न भनेर युद्धकालमा लडाइंको ब्याटलमा खरो उत्रीएका जनसेना कति अभाब र पिंजडामा बाच्नु परेको छ । प्रचण्ड कमरेड । तपाइलाई जनताले कार्यकारी राष्ट्रपतीको निम्ति अत्यधिक बहुमतले बिजयी बनाएका थिए । राष्टपतिको माला पहिरन नसके पनि तपाई शक्तिसाली ठाउंमा आइपुग्नुभएको छ ।

युद्धकालमा दिर्घकालिन जनयुद्धको नीति तपाइहरुको लागी जसरी अमृत साबित भयो । हुनत तपाइहरुको परिभाषमा दिर्घकालिन जनयुद्धले नयाँ रुप लिएको छ । मलाई लाग्छ निरन्तर क्रान्तिको सिद्धान्तलाई तपाइहरुले भुल्नु भएको छैन । संबिधानसभा निर्बाचन अगाडी तपाइहरुले सार्बजनिक गरेको प्रतिबद्धता पत्रमा कोरिएका सुन्दर नक्साहरु अब निर्माण गर्नेबेला आएको छ । साझा नीति कार्यक्रममा तपाइहरुले प्रस्तुत गरेका राष्ट्रियता र जनजीबिकाका सवालहरु जबरजस्ति पुरा गर्नुपर्छ । त्यसक्रममा हुने सबैखाले षड्यन्त्रबिरुद्ध लड्न नेपाली जनता तयार छन् ।

अब तपाइहरुको काधमा धेरै जिम्मेवारी आएको छ । जिम्मेवारी त संबिधानसभाले नै दिएको थियो तर संबैधानिक प्राबधानको बाहनामा जनताको नेतृत्व गर्न नदिने षड्यन्त्रलाई लात हान्दै दुई तिहाइ भन्दा बढी बहुमत बटुल्न सफल हुनुभएको छ तपाइहरु ।

बधाई छ कमरेड प्रचण्ड । तपाइको राजनीतिक चतुर्‍याई र दुरगामी सोंचकॊ सम्मान गर्न आतुर छन् सबै जनता । भबिष्यमा देखिन सक्ने बाधा र अड्चनलाई पनि दृष्टिगत गर्दै जानुपर्छ तपाईले ।

तितो यथार्थको सामना गर्न तयार भएकोमा मैले तपाइलाई बधाई दिएको हुँ । अन्तमा कमरेड प्रचण्डलाई मेरो र सारा जनताको तर्फबाट बधाई छ । बधाई संगसंगै खबरदारी पनी । प्रचण्ड साच्चीकै रोल्पा रुकुमको बरदान साबित हुनुपर्छ । अब धेरै समय अगाडीको प्रतिबद्धता पुरा गर्नुपर्छ प्रचण्डले । त्यो हो रोल्पालाई गणतान्त्रीक नेपालको राजधानी बनाउने प्रतिबद्धता । रोल्पा समग्र नेपालकै राजधानी नभएपनी संघीय गणराज्यको राजधानी हुनुपर्छ । संघीय गणतान्त्रीक नयाँ नेपालमा राजधानी केन्द्रित राज्य मध्य तथा सुदुरपश्चिमका बिकट पहाडी जिल्लाहरुमा पुग्नुपर्छ । शिक्षा स्वास्थ्य र रोजगारीको स्वाद जुम्ला कालिकोट जाजरकोट सल्यान बाजुरा दार्चुला र बैतडीहरुले चाख्नुपर्छ । सुधार्नु छ प्रचण्ड तपाईले अब प्रशासन न्यायपालिका र सबै निकायलाई । जहा भ्रटाचारले लपक्कै पोतेको छ । ठगी खाने बसिखाने लुटीखाने सिमा मिचिने सबै प्रबृतिलाई लात हान्नुपर्छ अब ।

सरकार भएर पनी बाबु मरेको छोराछोरी जस्तो बस्नु नपरोस नेपालीहरुलाई । रोग भोक गरिबी अशिक्षा बेरोजगारी सबै बाईबाई । तपाइको परिभाषाको समुन्नत नेपाल चाहियो नेपालीलाई ।

उहाँले साढे दुई करोड नेपालीलाई दिनु भएको बाँचाहरु सबै केबल भाषणमा सिमित रहन गयो, यो हामीले पहिलो नयाँ नेपालको सपनाको जाल बुन्ने पहिलो सुरुवात यसरि थाल्नु भयो। जसरि उहाँले आफना नयाँ र नौलो सोच लिएर त्यो लोकतान्त्रिक नेपालको पहिलो प्रधानमन्त्री हुनु भयो त्यसैको बिपरितमा लाग्नु भयो ।उहाँले प्रधानमन्त्रीको पद जित्नु भए पछि साढे दुई करोड नेपालीलाई मन परेको नेपाली दौरा सुरुवाल ढाकाको टोपिलाई चटक्क छाड्नु भयो र बेलायति पहिरनमा सजिएर नौलो नेपालको नयाँ सृजना गर्नलाई प्रधानमन्त्रीको सपथ खाएर देश र जनताको गुलाम भएर काम गर्ने बाचा लिएर बालुवाटारमा छिर्नु भयो । त्यहाँको अवलोकन गर्नु भयो ।त्यो अवलोकनले उहाँको पहिलो परिवर्तनको सुरुवात गर्ने जोस जाग्यो त्यो थियो आफनो पलङ्ग जब उहाँ बालुवाटार छिर्नु भयो उहाँको नजर बिलासिता अहेस आरामको नौलो सृजना गर्ने अनुभुति जाग्न थाल्यो र आजसम्म नेपालमा कुनै पनि ओहोदाको व्यक्तिले चयन नगरेको र नेपालमा समेत बन्न नसक्ने पलङ्गको सोच गर्नु भयो र छिमेकि देश चिनबाट झिकाउनु भयो ।त्यसको मुल्य थियो नेपाली सवाँ लाख यो रकम थियो साधारण नेपाली जनताको तिन परिवारले बर्षभरि आफनो जिविकोपार्जनमा उपभोग गर्न पुग्ने रकम थियो एउटा व्यक्तिकॊ रातमा ६ घण्टा बिस्राम गर्ने पलङ्ग । अर्को कुरा उहाँ सधै भरि भन्ने गर्नु हुन्छ म नरहे देश रहन्न भनेर आफुलाई निडर र शहासि ठान्नु हुने व्यक्तिले यस्तो शब्द निकाल्दा ति नेपाली जनताले के सोचे होलान् । राजनितीमा उथल पुथल भन्ने कुरा जति बेला पनि हुन सक्छ तर त्यो उथल पुथललाई साम्य पार्ने खुबि हुनु पर्छ जब कि त्यो कुसर्िको हकदार हुन पुगे पछि जिम्मेवारि पनि लिने काथरता पनि देखाउने यो लाचारि प्रबृद्धि त्यो कुसर्िमा बस्ने व्याक्तिलाई सोभायमान हुदैन ।

नेपाली जनताले धेरै त्यस्ता कुराहरु सहदै आएका छन् ।सबै कुराको नून चाखि सकेका छन् ।लाचारि अन्यायदमन अत्याचार भ्रष्टचारनाताबाद कृर्पाबाद यी सबै कुराको अनुभव लिई सकेका छन् । नेपाली जनताले फेरि पनि यो दसा भोग्नु पर् यो भने कसैलाई पनि माफ गर्ने छैन । खबरदारिको औला उठाउन सबैले जानि सकेका छन् । पुष्पकमल लाई प्रचण्ड कसले बनायो र कसरि बन्यो भन्ने कुराको पृष्ठभुमि त उहाँलाई बताई रहन पर्ने कुरा होईन ।उहाँ केवल माओवादि पार्टिको मात्र प्रधानमन्त्री होईन नेपालको साझा प्रधानमन्त्री हुनु हुन्छ ।उहाँको साझा दस्तावेज हुनु पर्छ ।अब यति बेला उहाँको मन्त्रिमण्डलको परिक्षण काल पनि सकि सकेको छ ।अब उहाँले नेपाली जनताले चाहेको र आफुले कुन उदेश्य लिएर त्यो पदको लागि लडाई गर्नु भएको थियो त्यो कुराको बाचालाई पुरा गर्ने समय आएको छ । अब हामीले आशाको किरणलाई अवलोकन गर्ने मौका आएको छ । ति १३००० हजार शहिदका आफन्तले हेर्ने दिन आएको छ शहिदको सपना सकार पार्ने हो कि निराकर पार्ने हो । हाम्रो प्रतिक्षाको घडि आई पुगेको छ ।
समाप्त ॥ ॥ ॥

नबदलिएका माओबादी र हत्याको निरन्तरता

पहिला अपहरण, अनी अपहरणको ईन्कारी, त्यसपछि हत्या, हत्या पछि हत्याको पनि ईन्कारी । अनि पछि कतै जन दबाब र राजनैतीक सरगर्मी ज्यादै बढेमा कुनै यौटा मोहरा खोजेर अपहरण र हत्या दुबैको होलसेलमा ईल्जाम बोकाउने। अहिले सम्म कुनै पनि हत्या वा अपराध लुकाउन माओबादि नेतृत्वबाट हुने गरेका नाटक यहि नै हो ।

देशको स्थितिले पल्टा खायो, नीयम कानून फेरीए, नेतृत्वको पासा-पलट पनि भयो तर माओबादिको हत्या, हींसाको सिलसिला र माओबादिको नेतृत्वको सफेद झूठ बोल्ने परिपाटि जस्ताको त्यस्तै रह्‍यो ।

प्रसंग काठमाडौं स्युचाटारका २२ वषीय पुष्कर डंगोल र २४ वषीय निर्मल पन्तको अपहरण र त्यसपछि भएको अमानविय हत्याको।

राजनैतीक परिवर्तनकै लागी पनि मानव हत्या हुनुहुदैंन र मानवको अत्यन्त नैसर्गीक जिउन पाउने अधिकारको हनन कुनै पनि समुह वा व्यक्तिबाट कुनै पनि हालतमा हुनु हुदैंन भन्ने मेरो बिचार छ । तर सायद माओबादीको नैतिकतामा राजनीतिमा जे पनि जायज ठहर्छ वा मानव हत्या गर्नु उनिहरुकोलागी कुनै ठुलो कुरा होईन, त्यसैले त जनताले जे जत्ती जिम्मेवारि र विश्‍वास प्रकट गरेपनि माओबादिले राजनीतिको नाममा तिनै जनताको हत्या गर्न छाडेनन् ।

अनि हत्या पछि नेतृत्वतहबाट हुने लाचार ढाकछोप झनै शर्मनाक छ । पत्रकार बिरेन्द्र साह देखि लिएर ज्ञात अज्ञात सबैको हत्या पछि हत्यारा कार्यकर्तालाई बचाउन भरमग्दूर प्रयत्न गर्ने माओबादी नेतृत्वको यो स्वभाव हेर्दा नचाहेपनि जनतालाई यो विश्‍वास गर्न कर लाग्छ कि यी सबै हत्या, हिंसा नेतृत्व तहकै ईशारा वा समहतिमा हुने गर्छन ।

अनी कहिलेकाहि हत्यारा वा अपराधिलाई 'आन्तरीक कारबाहि' गरीने वा गरेको समाचार आएपछि झन कानूनि राज्यकै उपहास हुने गर्छ । लाग्छ माओबादीको शब्दकोषमा 'कानूनि राज्य', 'सत्य', 'अहिंसा' वा 'मानव अधिकार' जस्ता कुनै शब्द छँदै छैनन् ।

दिन दहाडै देशमा फेरी दुईजना युबाको पासविक र अमानविय हत्या भएको छ –-- त्यो पनि केवल राजनैतीक दुश्मनीको लागी ।

हुन त देशमा यस्को बृहत बिरोध जारि छ, तर माओबादी भने अझै पनि 'वाक युद्ध' बाट हत्याको जिम्मेबारि पन्छाई पानी भित्र ओभानो हुने कोशिसमा लागी परेकाछन।

कुनै समयमा देसमा ४-५ पटक प्रधानमन्त्री भएर देशको हालत यो स्थितिसम्म ल्याउन प्रमुख भूमिका खेल्ने आर्का नेताले वाई. सि. एल. को माने 'योङ्ग कम्यूनिष्ट लिग' भनेर व्याख्या गरेका थिए । छाडा, अनियन्त्रीत र अमानविय कार्यमालत रहने र हालसम्म नसुध्रिएको यिनको छविलाई देख्दा लाग्छ वाई. सि. एल. को माने 'योङ्ग कम्यूनिष्ट लिग' नै सबैभन्दा सहि छ ।

मानव हत्या गर्नु संसारकै सबैभन्दा जघन्य अपराध हो र यस्तो पाशविक कार्यको बिरोध गर्नु सबै मानवता वादीको कर्तव्य पनि हो। त्यसैले यो जघन्य अपराधको बिरोध गर्दै दोषिमाथि तुरुन्तै कारबाहिको माग गरौं ।

राजनीतिको नाममा व्यक्तिहत्या गर्ने अधिकार कसैलाई छैन !

नेपालीले भारतकै दास भएर बाँच्नुपर्ने भयो त

शेखर ढुंगेल
अमेरिका
हालसालै प्रधानमन्त्री प्रचण्ड बिमिस्टेकको शिखर बैठकमा सहभागी भएर स्वदेश फर्कनु भएको छ । फर्कदा फर्कदै प्रधानमन्त्री प्रचण्डले एयरपोर्टमै भन्नुभयो- अनमिनको म्याद थप्न भारत सकारात्मक रहेको छ । हाम्रा प्रधानमन्त्री जनतालाई सार्वभौमिक शक्तिसम्पन्न बनाउँछु भनेर डिङ् हाँक्छन् व्यवहारमा चाहीं फिजीको महेन्द्रिसंहजस्तो भारतको पपेट प्रधानमन्त्रीको चरित्र देखाउँछन् भने यस्ता प्रधानमन्त्रीको नेपाली जनताले कुन हदसम्म विश्वास गर्नुहुन्छ ।

निश्चय नै संविधानसभाका माध्यमबाट जनताले माओवादीलाई सरकारमा पुर्‍याएका हुन् राजनीतिक शक्तिका रुपमा सम्मानित गरेका पनि हुन् । जनमतको जनादेशको कदर माओवादीका नेता तथा देशका प्रधानमन्त्रीका यस्तै अभिव्यक्तिले हुन्छ त के नेपालको निर्णय भारतको सकारात्मक र नकारात्मक अनुमतिमा निर्भर छ के प्रचण्ड भारत निर्देशित प्रधानमन्त्री हुन् होइन भने उनका अभिव्यक्तिले नेपाली जनताको जनमतको अपमान गर्यो कि गरेन ।

यही भ्रमणमा प्रधानमन्त्री पचण्डले सुपुर्दगी सन्धि सीमामा हुने सबैखाले आतंककारी गतिबिधि नियन्त्रण गर्नका लागि भारतलाई सर्वशक्ति सुम्पेर आएका छन् । के प्रधानमन्त्रीले भारतीय फौजलाई आतंककारी गतिबिधि नियन्त्रण गर्ने नाममा नेपालमा निर्वाध पस्नका लागि अनुमति दिएर आएका हुन् त हुन् भने यसबारेमा नेपाली राजनीतिज्ञ सुरक्षाबिद सुरक्षा निकाय किन बोल्दैनन् ।

भारत परस्तहरुको कुनै कमी छैन नेपालमा । राजनीतिदेखि पत्रकारितासम्म समाजसेवादेखि परोपकारसम्म उद्योगदेखि व्यापारसम्म अर्थनीतिदेखि अर्थतन्त्रसम्म जताततै भारत परस्तहरुको लर्को छ । नेपालमा भारतबादीहरुको बहुमतीय जमात खडा भइसकेको छ । यो भीडमा नेकपा माओवादीका नेताहरुको चर्को राष्ट्रबादी नाराले जनतालाई आकर्षित गरेको छ । तर प्रचण्ड प्रधानमन्त्री भएपछि लज्जा पनि लज्जित हुनेगरी प्रचण्डले ब्राण्डेड भारत परस्तहरुलाई पनि परास्त गरेर भारतबादी चरित्र देखाईदिएका छन् । योभन्दा जनताको अपहेलना अरु के हुनसक्छ ।

भारतले जलस्रोतमा कव्जा जमायो । हिजो महाकालीका कुरा थियो आज सप्तगण्डकी अपरकर्णाली देखि सेती र बुढी गण्डकीमा पनि भारतको नङ्ग्रा गाडिसकेको छ । मेचीदेखि महाकालीसम्म ६५ ठाउँमा सीमा बिबाद छ । प्रचण्डजी दुईपटक भारत के जानुभयो कालापानी र सुस्तामा बाहेक कहीं सीमा बिबाद छैन संयुक्त कार्यदलले सीमा बिबाद टुङ्ग्याईसक्यो भनिदिनु भयो । यही कुरा परराष्ट्रमन्त्री तथा फोरमका अध्यक्ष उपेन्द्र यादवले पनि दोहोर्‍याईदिनुभयो । सबैलाई थाहा छ नेपाल र भारतकाबीच सीमा बिबाद छ । भारतले दिनदिनै सीमा अतिक्रमण गरिरहेको छ । सबैलाई थाहा छ भारतले सीमामा नेपालीलाई लुट्ने नेपाली बालीनाली लुटेर लाने काम गरिरहेको छ । सबैलाई थाहा छ भारतको सीमा सुरक्षाबलले नेपालीको इज्जत लुटिरहेको छ बलात्कार गरिरहेको छ । तर माओवादी र फोरम प्रचण्ड र उपेन्द्र यादव हाँमा हाँ मिलाएर भनिरहेका छन्- नेपाल र भारतका बीच सम्बन्ध सुधार भइसक्यो । कुनै समस्या छैन । १० वर्षमा १० हजार मेगावाट बिद्युत निकाल्न भारतले सघाउने भएको छ ।

हिम्मत छ स्वेतपत्र निकाल्ने जब हिम्मत छैन भने जनताको आँखामा छारो हालेर कतिदिन चलाउने प्रचण्ड र उपेन्द्र यादवमा भिन्नता छैन भने माओवादी र कांग्रेस समानान्तर छन् भने नयाँ नेपाल बनाउने र पुरानो नेपाललाई बिगार्नेमा फरक छैन भने राजतन्त्र फालेर नेपाललाई सिध्याउने बाहेक के उपलव्धि भयो त स्वाधीनता नेपालीको चाहना हो स्वतन्त्रता र शान्ति नेपाली जनताले खोजेका हुन् । शान्ति सुरक्षा र समान अवसर नेपालीको आवश्यकता हो भने त्यसलाई आपूर्ति गर्ने अवधारणा कार्यक्रम माओवादीले ल्याएको खोई जब टाट उग्रनारा हो भने त्यस्तो उग्र नाराले अस्थिरतामात्र सिर्जना गर्न सक्छ । सम्पन्नता ल्याउन सक्दैन ।

आज युवाहरु विदेश पलायन हुन आतूर देखिन्छन् । किन तिनीहरुलाई स्वदेशमै बसुँ-सुँ पार्न नसक्ने विदेश पलायन भएकालाई नेपाल फर्कन आकर्षित गर्न नसक्ने माओवादीको कुन चाहिं निर्णयले स्वाधीनताको रक्षा गरेको छ। हिजो २३ लाख नेपाली नागरिकता बिक्री गर्दा माओवादीले समर्थन गर्‍यो । आज आफै सत्तामा छ भारतको दास प्रवृत्ति देखाईरहेको छ । यो सब देखेपछि कुनै पनि नेपाली मानसिक रुपमा गलित र शारीरिक रुपमा दबित हुन्छ हुन्छ । अनि उसले बिदेश पलायन हुने अवसर नखोजे के खोज्छ नेपालमा बस्ने केही गर्ने वातावरण नै नपाएपछि नेपालको निर्णायक तहमा पुगेका व्यक्तिहरु भारतीय चरणदास बनेपछि नेपालीले हार्छ । जनताले माओवादीलाई परिवर्तनका लागि चुनाव जिताए माओवादीले सत्ता जित्यो । तर नेपालीले हारे नेपालले हार्‍यो भन्न करै लाग्छ । किनभने नेपालको आन्तरिक मामिलाको निर्णय गर्न समेत भारत सकारात्मक छ कि नकारात्मक भनेर बुझेर निर्णय गर्ने बेला आयो ।

प्रचण्डजस्ता अग्रगामी चरित्र देखाएर लामो जनयुध्द गरेर सत्तामा पुगेको र जनताले आशा गरेको पार्टी र नेताले समेत राष्ट्रिय अडान कायम राख्न सकेनन् । यो अवस्थाले के देखाउँछ भने वर्तमान थाङ्ने नेताहरुको कमजोरीका कारणले गर्दा नेपालीले भारतकै दास भएर बाँच्नुपर्ने भयो । कि कसो?

बेवारिसे जिन्दगी

मानकाजी तामाङ्ग, लोखिम ८ फलाटे
सोलुखुम्बू सगरमाथा नेपाल (हाल ईराक)

म हु एक परदेशि अति बिकट ठाउँ नेपालको सोलुखुम्बु जिल्ला लोखिम गाउ विकास समिती वडा नम्बर ८ फलाटेमा जन्म भई हाल प्रवाशी भूमिमा कार्यरत छु । रोजगारको शिलशिलामा शहरको गल्ली गल्ली चार्हदै आज हजारौ कोष टाढा मरुभुमिमा आई पुगेको छु । सँघर्षमय जीवनमा सुख दुखलाई सामना गर्दै दिन पछि रातरात पछि दिनहप्ता र महिना गन्दैअति कष्टका साथ यो जिन्दगीको समय बिताउदै छु ।

जिन्दगी त एक अनिश्चित यात्रा रहेछ । त्यही यात्राको एक घायल थकित यात्रि हु म। न त बस्ने ठाउँको ठेगान, न त पुग्ने गन्तव्य । सपना नै सपनाले भरिएको मन लिएर सुखि जिवनको संसारमा रम्ने ठुलो आशा र धनि बन्ने कल्पनै कल्पनामा रमाउदै कहिले हुन्छु कुवेतको मरुभुमिमा, त कहिले ईराकको बम बारुदको तुवालोमा आँखा मिच्दै बंकर भित्र ।भईचालो जस्तै धर्तिमा कम्पमान ल्याई अनि मेघ गर्जेको जस्तो आवाज गर्जन्थ्यो ।त्यो आवाजको कम्पमानलाई सहन नसकेर आफनो काममा तल्लिन भएर लागेका मान्छेहरु एक्कासि रुख ढले जसरि रगताम्य भएर ढल्दथ्ये अनि केहि बेर छटपटाएर आफना चित्कारहरु निकाल्थे र आपसे आप शिथिल हुन्थ्यो । कसैको हुदैन हात त कसैको खुट्टा, कसैको हुदैन आँखा त कसैको आधा ज्यान मात्र ति निर्दोषी रगतले धर्तीलाई भिजाउथ्यो ।त्यो थियो निर्दोष रगतको पहिचान बेरोजगार गरिबि र देशको स्थिति ।

देशमा अशान्ति र बेरोजगारीको कारण बर्षेनि नेपाली यूवाहरु आफनो जन्म भुमिलाई छाडेर बिदेश पलायन हुनु भन्दा अरु उपाए थिएन ।दुखियालाई जहाँ गए पनि दुखै दुख भने जसरि कति नेपाली आमाका सन्तानहरुले न त पैसा कमाएर आफनो गन्तव्य पुरा गर्दछन त्यसको सट्टा आफुलाई नै आहुति दिएर आफुलाई समाधिस्थ गर्दछ । केहिले त पैसा कमाएर सकुशल आफनो घर फकिन्छन् भने कोहि न पैसा, न त आफनो ज्यान केवल सेतो धागोले बाँधिएको चिठ्ठी मात्र घरमा पुग्छ ।यस्तै हुदा रहेछ पैसा कमाउने चक्करमा कसैलाई पैसाले करोडपति बनायो भने कसैलाई खरानीको पति । दिन प्रतिदिन यस्तै घटनालाई बेर्होनु परेको देख्दाखेरि यो आत्मा छियाँ छियाँ भएर चर्किन्छ र आँखामा मुसलघारे वर्षा बर्सिन्छ ।त्यतिखेर याद आउदो रहेछ आफनो जन्म दिने आमा बाबा अनि जन्मभूमिको बेरोजगारी र गरीवी हुनु नै अभिसाप रहेछ भन्ने कुरा ।

जागिर खानलाई धेरै पढेको प्रमाणपत्र चाहिने तर मैले अली अली मात्र पढेको थिए । केहि व्यापार व्यावसाय गर्न ठुलो पूजीं फसाउनु पर्थ्यो तर मसँग कहाँ थियो र धेरै पैसा अनि सोध खोज भनसुन गर्नलाई ठाउँ आफनो मान्छे चाहिने यो स्वार्थि संसारमा आफनो मान्छे पनि पराई भई दिन्छ । उठेर बोलौं बतासले लाने बसेर बोलौ कसैले नसुन्ने भन्ने उखान जस्तै थियो । त्यसैले त बिदेसिनु बाहेक अरु बिकल्प के नै थियो र मेरो सामु ।

रोजगारको लागि हामी नेपाली दाजु भाई दिदी बहिनीहरु बिदेशि भुमिमा ६० डिग्रीको प्रचण्ड तापमा होमीनु केवल हाम्रो बाध्याता थियो । युद्ध भुमिमा बम बारुदको कालो धुवाँमा रुमलिनु परेको छ । अरुको देशमा अरुको नियम कानूनको परिधि भित्र बसेर काम गर्नु परेको छ । अनि पशुको जस्तो ब्याबहार सहेर २४सै घण्टा कठिन काम गर्दा पसिना र आँशुको भेल छाल हान्दै दुई दोभानको तिरमा उर्लिदा यो छात्तिमा ज्वालामुखि बिष्पोट हुदा रहेछ र टुक्रा टुक्रा भएर बालुवामा मिसिदा रहेछ । डाडापारिको जुन घाम भएका बृदा बाबाआमा अनि बिहानि लाली किरण जस्तो छोरा छोरी र प्राण भन्दा प्यारि जीवन सगिनी यी सबैलाइ छाडेर हजारौ क्षितिजपारि बसेर पलपल सम्झनामा तड्पेर बाँच्नु बाद्धेताले बताउदो रहेछ । परिस्थितिले सिकाउदो रहेछ । धेरै पैसा कमाउने उदेश्य लिएर बिदेश आएका बिदेशि भुमिमा भनेको जस्तो नहुदा सोचॆको जति नपुग्दा ती सुनौला सपनाहरु पुरा हुन नपाई शिशा झै चक्नाचुर हुदाँ यो मन आधि हुरिको बेगमा भौतारिएका जिन्दगिले थकित जिवनलाई अंगाल्दै अनि भत्किएको मनले छरिएको आँट बटुल्दै बाँच्नु विवश बनाउदो रहेछ । बाच्नु विवश बनाउदो रहेछ ॥

सहयोगी बिजय कुमार श्रेष्ठ

गीत - किन चाडै माया मार्‍यौ

आचार्य प्रभा
किन चाडै माया मार्‍‍यौ  स्वार्थी बनेर
म भने सम्झी बस्छु आफ्नो भनेर ---

निष्ठुरी त होइनौ तिमी के पर्‍यो त्यस्तो
लाको माया बिर्सिदिने भयौ तिमी कस्तो ---

ज्यानै पनि दिन्छु भन्थ्यौ भेट हुँदा जहिल्यै
तिम्रो बाचा बिर्सिन्न म जूनिभरी कहिल्यै ---

किन मलाई भुली दियौ छल गरेर
म भने बाँची रैछु तिम्रै भर परेर ---
(अमेरिका )

नया इतिहांस लेख्न नपाइ

ह्स्त गौतम मृदुल
बिहानी तारा अस्ताइ गयो उज्यालो पनि देख्नै नपाइ।
शहिद्को सप्ना ओझेल परयॊ नयाँ इतिहाँस् लेख्नै नपाइ॥
लोकतन्त्रको जग् हाल्दा हाल्दै आँधीले सबै भत्काइ दियो।
निरंकुस अध्यारोमा जाकेर सधैलाइ नै थच्काइ दियो॥
अन्गिन्ती आशाका फुलहरु फर्कनै नपाइ मुर्न थाले॥
शान्तीको स्वास फेर्नै नपाइ फेरी पनि जन्ता मर्न थाले॥
हक हित अधिकार खोस्यो स्वतन्त्रता कुनै भोग्नै नपाइ।
शहिद्को सप्ना ओझेल परयॊ नयाँ इतिहाँस् लेख्नै नपाइ॥
सतीको श्र्राप परेर होकी कहिलै माथी उठ्न सकेन।
निहित् स्वार्थको परिधि नाघी आफै भित्र जुट्न सकेन॥
उज्यालोको कठोर् प्रतिक्षामा जिन्दगी अब थाकी सक्यो।
सर्वभौमको बिहानीलाइ कालो बादलले ढाकी सक्यो॥
खिचातानी मै अल्झिय नेता अराजकत्ता छेक्नै नपाइ।
शहिद्को सप्ना ओजेलमा परयॊ नयाँ इतिहाँस् लेख्नै नपाइ॥

लोकतान्त्रिक गृहमन्त्रिको गर्जावट र फितलो शान्ति सुरक्षा

बिजय कुमार श्रेष्ठ जोईन्ट वेस बलाद इराक
कटुन्जे धादिङ्ग नेपाल
देशमा लोकतन्त्रको पुर्नबहाली पश्चात नेपाली जनताले पाउने आशा गरेको शान्ति कस्तो होला भन्ने जिज्ञासाको अपेक्षा थियो । लोकतन्त्रको बहाली पश्चात मन्त्रि मण्डलको बिस्तार गरियो । जुन मन्त्रिमण्डलमा त्रिपक्षको भुमिका निर्वाह हुन पुग्यो । जो थियो जनताले आफनो अमुल्य मतले बिजय गराएर देश निमार्णको अहम भुमिका निर्वाह गर्न पठाएका थिए । त्रि शक्तिको रुपमा जनता सामु उभिए नेपाल कम्युनिष्ट पार्टि माओवादि नेपाल कम्युनिष्ट पार्टि एमाले र मदेसी जनअधिकार फोरम यि तिन पार्टिले लियो देशको समरचना बनाउने जिम्मा । सहकार्य गर्ने पार्टिहरु मध्यबाट सबैभन्दा बढि सिट ल्याउनेमा ने क पा माओवादि थियो । सोहि पार्टिको अध्यक्षतामा सरकारको गठन गरियो । माओवादि पार्टिबाट पार्टि कमाण्डर प्रचण्डले प्रधानमन्त्रिको पद ग्रहण गर्नु भयो र नयाँ नेपालको सृजना गर्ने अठोट लिनु भयो ।

अर्का पार्टि ने क पाएमालेबाट धुरन्धार राजनितीज्ञ र साहासिला कहलाउनु हुने नेता बामदेब गौतमलाई देशको शान्ति सुरक्षा र उपप्रधानमन्त्रि पदको जिम्मेवारी दियो । उहाँलाई उपप्रधानमन्त्रि तथा गृहमन्त्रिको पदभारको जिम्मा लगाइदियो । उहाँले बहुदलिय प्रजातन्त्रमा पनि यो पदको अनुभब गरिसक्नु भएको थियो । त्यसैले उहाँलाई यो पदभार नौलो लागेको थिएन ।

जुन दिन देखि गृह प्रशासनको पदभारमा हात हाल्नु भयो त्यो दिन देखि उहाँ गर्जन थाल्नु भयो । नयाँ नेपालमा नयाँ परिवर्तनको पहिचान देखाउछु भनेर कम्मर कसेर लाग्न थाल्नु भयो । जनताले नपत्याएर के भयो र उहाँलाई आफनो पार्टिले पत्याईहाल्यो । पार्टिलाई दिएको बाचाहरुलाई पुरा गर्न उहाँ कटिबद्ध भएर लाग्नु भयो । जसरि जंगलको राजा बाघ गर्जे जसरि उहाँ पनि गर्जन सुरु गर्नु भयो ।उहाँले जिम्मेवारि लिएको केहि दिन पछाडि बिहान बेलुकाको छाक टार्नलाई आफनो जिवन सडक पेटिमा २४घण्टामा १६ घण्टा बिताएर आफनो एक मुठ्ठि सास धानि रहेका थिए यानेकि आफनो व्यपार व्याबसाय गरेर जिवन गुजरा गरेका थिए। अकश्मात ति साना निमुखा टुहुरे व्यापारिहरुलाई भयानक चट्याङ पर्न गयो । त्यो चट्याङ थियो बामदेवको हुकुम सारा फुटपाते साना व्यापारिलाई बिल्लिबाट बनाउने आदेश जारि गर्‍यो । सारालाई रुवाबासी बनायो ।बिना औषधिको रोग पाल्नु पर्र्‍यो ति निमुखा व्यापारिहरुले अनयासमा नै । सर्वसाधारण जनतालाई सडकको बास बनाई दिए । यो गृहमन्त्रिको पहिलो नयाँ नेपालको नौलो कदम । बिना अर्को योजना नबनाईकन साना व्यापारिहरुलाई बिल्लिबास बनाएको थियो ।

आर्को थियो रात्रि व्यावसाय माथिको प्रहार । गन्तव्य विनाको यात्रा भने जस्तै गरि सारा रात्रि व्यावसायलाई अर्को गन्तव्य व्यावश्था नबनाईकन फेरि आर्को चट्याङ पर्न गयो ति रात्रि व्यापारि माथि ।हजारौ रोजगार दाताहरुलाई बेरोजगार बनाईदिए उहाँको त्यो चट्याङ रुपि आदेशले । कयौको घर उजाड बनाई दिए ।बेरोजगारको भार थाम्न नसकेर नेपाली आमा छटपटाई रहेको बेलामा झन रोजगारिको लगाम लगाएकालाई पनि बेरोजगारको पंक्तिमा उभ्याई दिनु भयो । बाध्य भएर फेरि जनताहरु सडकमा उत्रन थाले । हुन त सबै कुरा बुजेर हो कि नबुजेर हो उहाँले यो कार्यलाई अघि बढाउनु भएको त्यो कुरा हामी निमुखा जनताले बुझन सकिरहेको छैन । दोस्रो उपायको निर्णय नगरिकन एक्कासि यो अभियान थाल्नुमा उहाँको भुल थियो । त्यसै कारण जनताले बिना सित्ति सास्ति भोग्नु परेका थियो ।

देशमा शान्ति सुरक्षाको ढोकामा बलियो साचो लगाउछु भनेर कम्मर कसेर लाग्नु भएको हाम्रा मन्त्रि । दिन डाहाडै कयौ जनताको शिर छेदन भएको हामीले देख्न पाई रहेका छौ ।जस्ले हान्यो उसले जान्यो भन्ने मन्त्र लिएर हिड्दै छन् छात्ति फुलाएर कोहि डन भनेर चिनिने कोहि वाईसियल कोहि युथ फोस्र भनेर चिनिन थालेका छन् । सर्वसाधारण जनताले आन्नदले सास पनि फेर्न पाएका छैनन् के यहि हो त शान्ति सुरक्षामा ढोकामा बलियो ताल्चा लगाएको हाम्रा गृहमन्त्रिले जनतालाई दिएको शान्ति सुरक्षा । विभिन्न नामाकरण गरेर सर्वसाधारण जनतालाई दुख त्रास ससंकित पारेर आफनो बाच्न पाउने हकअधिकार समेत उपभोग गर्न पाएका छैनन् के यहि हो त नयाँ नेपालले जनतालाई दिएको शान्ति सुरक्षा ।

हाम्रा गृहमन्त्रिले त गल्ति भए प्रधानमन्त्रिलाई समेत छाड्दिन भनेर भाषण दिनु भएको थियो त । जब उहाँ देशको जिम्मेवार पदको सपथ लिनु भए पछाडि परिस्थिति आएमा म कसैलाई पनि माफि दिने वालामा छैन भनेर उहाँले भन्नु भएको थियो । खोई आज ति कार्य गनु भएको कि उहाँले भुल्नु भयो त्यति बेला दिनु भएको वक्तव्य । हाम्रा अगाडि प्रत्यक्ष घुमि रहेको छ भयाङनक र त्रासदिय हत्या गर्ने हत्याराहरु । हामी नेपाली सबैको आखा अगाडी घटेको थियो कोटेश्वरको व्यवसायी रामहरि श्रेष्ठको र्निलज्जासपद हत्या । देशको घुम्ने कुसर्ीमा बस्ने अधिकार कस्ले दियो ति नेताहरुलाई कस्ले बनायो नेता र जनतालाई दिएको बचन बद्धता सबै भुले ति कुसर्िका मोह भएका मन्त्रि साहेबहरुले मुखले राम राम बगलीमा छुरा भने जस्तै अहिले आएर रामहरिको हत्याको अभियुक्त कहाँ बस्छ कसको आस्रय लिएर बसेको छ भनेर सबै कुरा थाहा पाउदा पाउदै पनि किन अभियुक्तलाई पक्रन सकेको छैन त ।

हाल आएर देशको उपप्रधान मन्त्रि तथा गृहमन्त्रिको पद समालेर देश र जनतालाई शान्तिको आहुति दिन्छु भनेर किन गर्जनु भयो ।त्यति बेला त्यो पद पाउनलाई गर्जनु भएको थियो कि जनताको सेवा गर्नलाई पदको जिम्मेवारी लिनु भएको थियो । अब अहिले आएर र अभियुक्तलाई पक्रन गाह्रो छ भनेर किन लाचारीपन देखाउदै हुनु हुन्छ त । अब यो सरकारलाई कसको डर त्रास भयो त ।सरकार कुन पार्टिको हो र अभियुक्त कुन पार्टिको हो त र कसको कारणले अभियुक्तलाई कार्बाहि गर्न गाह्रो भएको हो त । यस भन्दा पहिला त चुनावि नारा थियो अब कस्तो नाराले अड्किएको हो त यो कुराको जवाफ मन्त्रि ज्युले दिनै पर्ने छ । तपाईको यो लाचारिपनलाई देखेर त्यो आफनो नामको बदनाम गर्न खोज्नु भएको जस्तो पो लाग्यो । कि त त्यो घुम्ने कुसर्िलाई आफनै तरिकाबाट घुमाउनु भएको हो । तपाईको गर्जावटलाई सहि तवरमा सदुपयोग गरेर देखाईदिनु भयो भने यो गर्जावट सदावहार हुने छ नत्र जनताले माफ गर्ने छैन ।

हाम्रा नव निर्वाचित नयाँ नेपालको मुहार नयाँ मुहारको समरचना गर्छु भन्ने प्रधानमन्त्रि प्रचण्डलाई यो देशको नागरिक भएको नाताले यो प्रश्न गर्दै छु । प्रधानमन्त्रिको पदभार समाल्नु भएका हाम्रा मन्त्रि पुष्पकमल दाहाल ज्यूले चुनाब हुनु अघि साडे दुई करोड जनता सामु गरेको बाचा अहिले बिस्रनु भयो कि कसो आफनै सह पाठिहरु द्धारा गरिएको हत्याको हत्यारालाई कार्वाहि गर्ने बचन दिनु भएको थियो तर यति लामो समय बित्दा पनि किन कार्बाहि गर्नु भएन त के यो सच्चा राजनितिज्ञको भाषण मात्र गर्दै हिड्नु हुन्छ कि बोलेका कुरालाई व्याबहारमा पनि उतारे र लागु गर्नु हुन्छ त । आफनो नामलाई मध्य नजरमा राखेर जनताका चुनौतिलाई केलाएर त्यो पुष्प जस्तो होस् जुन पुष्पले सारा बगैचालाई सुवास छरिदियोस नकि सुगन्धमय तुल्याईदियोस यो नै छ हामी नेपाली जनताको चहना । तपाई यो देशको प्रधानमन्त्रि हुनु हुन्छ सबै नेपालीको साझा पुष्प हो केवल ने।s।पा माओवादिको मात्र होईन । तपाईसँग भएको सुवासको सुगन्धको आभास लिने अघिकार सारा नेपाली जनतालाई छ ।त्यसैले जनताको आकांक्षालाई तृप्त पार्ने काम तपाई र तपाईको सरकारमा बस्ने मन्त्रि मण्डलको हो । यो नै हो हामी नेपलीको चुनौती तपाई सामु ।

नेपाल डायरी -१

कुनै तथ्यांक त स्पष्ट छैन तर भनिन्छ , भारतमा रहेका लगभग ६०-८० लाख नेपाली ( भारतीय र नेपाली नेपाली दुवै नेपाली गरेर) , बाहेक अरू मुलुकमा विविध उद्देस्यले बिदेशिएका नेपालीहरूको संख्या २० लाख नाघिसकेको छ । र यिनै विदेशिएका नेपालीको भरमा नेपालको अर्थतन्त्र अडिएको छ । सानो र गरीब अर्थतन्त्र अनि २ खरब जतिको रेमिटेन्सले थेगेको छ भन्दा अन्यथा हुन्न रे ! विज्ञहरू भन्छन् । निकट हिजोका आन्तरिक द्वन्दका दिनहरू देखि आजको अर्ध- जनवादी सरकार सञ्चालन हुँदाका दिन सम्मका लागि नेताहरूलाई विदेश भ्रमणको स्वाद जुटाइदिनेदेखि, देश नामको रथ घिस्रेको देखाउन र नेतगणहरूलाई चमत्कारको फलाको हाल्न गरी उभ्याउन अनि राष्ट्रवादको रट लगाउन यिनै बिदेशिएका नेपालीले खाडीको बालुवालाई कष्टकर ढंगले पेलेर तेल निकाल्ने कामदेखि मलेशियाको आर्द्र जंगलभित्रको विदारक पीडासंग जुधेर भित्राएको रेमिटेन्स धनको टेकोले जोहो जुटाएको छ । संसार भर छरिएर रहेका यिनै नेपालीले सालाना २०० अरब भन्दा बढी रूपैयाँ नेपालमा आफन्तका नाममा पठाउने हुँदा नै, यहाँका लागि रेमिटेन्सले नै समानान्तर बजेटको काम गरेको छ भन्दा अत्युक्ति हुन्न । भन्नै पर्छ, नेपाललाई केवल रेमिटेन्स धनले अडाएको छ ।

म अहिले स्वदेशमा नै रहेको हुँदा , नेपाल सम्बन्धी अनुभव साथीहरूलाई सुनाउन मन लागेको छ । बिदेशमा रहँदा र इन्टरनेटको माध्यमबाट समाचार पढेर नेपालका बारेमा सूचित हुन मन पराउने म जस्तै धेरै जसो नेपालीलाई, केही समयका अन्तरालमा नेपालमा थुप्रै परिवर्तन भैसकेको होला जस्तो भान पर्नु स्वाभाविक नै हो। तर स्वदेशी भूमिमा पाइला परेका बखतदेखि नै यहाँको छिन्नभिन्न अव्यवस्था, अराजक प्रवृत्ति अनि नेपाली अपरिवर्तनीय मौलिकताका विशिष्टता देखेर, हाम्रो पनमा रम्नु र एडजष्ट हुनै पर्ने वाध्यात्मक विष्मयले गम्लंग अंकमाल गरीहाल्छ ।

जब विमान काठमाण्डौको आकाशमा कावा खान थाल्छ, र आकाशबाट शरदकालीन काठमाण्डौ र वरपर पहाडी श्रृंखलाको दृस्यावलोकन चित्ताकर्षक बन्न थाल्छ , स्वदेश स्पर्शको अनुपम उत्तेजनामा उमंगिएको मन , एयरपोर्ट ल्याण्ड हुनु, एयरलाइन्सको गाडीमा चढ्नु, अध्यागमनको पहेँलो कार्ड बोकेर लामबद्द हुनु, कारिन्दाहरूको सुस्त कामको पर्खाइ र मध्ययुगीन शैलिको लाग्ने हाम्रो विमानस्थलको व्यवस्था र वातावरणमा अचम्मित बनेका विदेशी पर्यटकहरूको अनुहारमा देख्न वा पढ्न सकिने विष्मय र उत्सुकतालाई नियाल्नु , भन्सार कर्मचारीगणका चम्किला आँखामा देख्न सकिने उत्सुकतापूर्ण शिकार खोजीको त्यो अनुराग , बाहिर प्रतिक्षारत ट्याक्सि चालकहरूको तानातान र पाहुनाको पर्खाइमा लामबद्द होटलका एजेण्टहरूको आफ्नै कुराले पनि नेपालीपनको यो परिचयमा मौलिकता भरिदिन्छन् । यी र यस्तै कुराबाट सुरु भएको नेपाल पुन: प्रवेशको कथाले काठमाण्डौको धूलो र धूँवामा पूर्ण गुम्सिएर , ट्राफिक जाम, भीड , कोलाहल, बन्द, हड्ताल अनि प्रदर्शनका अनपेक्षित तर निरन्तर चलायमान प्रकृति र प्रवृत्तिहरू संग जुध्न वा मिल्न सिक्नै पर्ने हुन्छ ।

बाहिर रहँदा धेरै कुरा भैसकेको होला जस्तो लागे पनि, नेपाल भित्रको वस्तुस्थितिमा देखिने सारभूत परिवर्तन केही छैन र परिवर्तनको अनुभव नै गराउने खास कुरा केही छैनन् । काठमाण्डुमा बढेका सवारी साधन र तिनले पैदा गर्ने बेला र कुबेलाको जाम, मानिसको सर्वत्र देखिने कोलाहल युक्त भीड , काठमाण्डुको जग्गगाको आकासिएको मूल्य , अनि एकदमै तिब्र गतिमा भैरहेको उपभोग्य सामानहरूको मूल्य वृद्दि यहाँको वर्तमान दैन्दिनिका मुख्य विशेषता हुन् भन्न करै लाग्छ ।

माओवादी सरकार सत्तासीन छ , त्यसैले हिंसा, अस्तव्यस्तताका कारकहरू अनि जोरजुलुम गर्नेहरू नै सत्तामा बसेको हुँदा अपेक्षाकृत शान्ति कायम भएको देखिनु सामान्य कुरा भयो । तर पनि कसले कतिबेला के कारण बन्द वा हड्ताल गर्ने हुन् भन्ने अनिश्चितता र सन्त्त्रास यथावतै छन् । तराईमा पहाडिया भएर रहँदाका जीवन अनिश्चितता मात्रात्मक रूपमा बढेकै छ्न् , घटेका छैनन् । यो पछिल्लो विषय केवल पढ्न सकिएको मात्र हो ।

केही दिन यता निम्न चर्चा योग्य कुराहरू पनि भए:

(१) सरकारले राष्ट्रिय योजना आयोग नामको विकासे संस्थामा राजनैतिक नियुक्ति गर्‍यो । नेपालको इतिहासमा पहिलो पल्ट योजना आयोगमा अर्थशास्त्री र योजनाविदहरू नियुक्त गरिएनन् बरू एमाले, माओवादी र जनमोर्चा र फोरमका नेताहरूका नातागोताले भरिएको मण्डलीहरूको योजना आयोग गठन हुन पुग्यो । एमालेको कोटाबाट गएका प्रम कुँवर पूर्व भलिबल खेलाडी रहेछन् र अहिले एउटा कलेज पढाउने रहेछन्। जनमोर्चाका कोटाबाट सदस्य बनेका राममणी पोख्रेल यस्तै मणी पोख्रेल तर नाम गरेका जनमोर्चाका नाताका भाइ परेछन् भने माओवादीमा बिलीन हुन ठिक्क परेका एकता केन्द्रका नेता कामरेड प्रकासका भाइ पर्ने सुनिल बाबु श्रेष्ठ अर्का सदस्य रैछन् । उता कामरेड बाबुरामकी सासू दिदी वनस्पतिशास्त्री र पेसाले प्रयोगशालाविद् कयोदेवी यमी अर्की सदस्या भएकी छन् भने फोरमको कोटाबाट आएका योगेन्द्र यादव भाषाविद् हुन् । नातागोताले भरपूर अहिलेको योजना आयोगको गठनको एउटा विसेषता हो, नया दिशा तर्फको छलाङ किनभने यहाँ कुनै योजनाविद् र अर्थशास्त्री नै छैनन् । सायद अहिले सम्मका विशेषज्ञ अर्थशास्त्रीहरूले भरिएका योजना आयोगले पो के लछारेका थिए र ? भनेर पो यस्तो नातागोता इष्टमित्र अनि पार्टीका हनुमान कार्यकर्ताले भरिएको योजना आयोग गठन गरी स्थापित पद्दतिमाथि व्यंग्य गर्न खोजिएको पो हो कि ? जे होस् योजना आयोगको गठनमा भने चमत्कारै भएको छ !!!

यही विषयमा माओवादीको तरफदारी गर्ने पत्रिका ‘ नया पत्रिका’ ले समेत ८ नोभेम्बर मा एउटा रिपोर्ट छापेको थियो “ योजना आयोगमा पूर्व भलिवल खेलाडीदेखि , प्रयोगशालाविदसम्म” । तर , यस कुरालाई लिएर यसका सम्पादक कृष्णज्वाला देवकोटाले माओवादी नेताकोम बोलाहट मात्र हैन खप्कि नै पाएको कुरा एउटा निकटस्थबाट मैले आज बिहान मात्र पाएको छु । सदस्य चयन हास्यास्पद भएको र स्वयं माओवादीले बनाएका उपाध्यक्ष डाक्टर पिताम्बर शर्माले समेत यसमा बिरोध जनाए पछि सरकारले यसमा फेरि पुनर्गठन गर्ने भएको छ रे !

(२)रामहरि श्रेष्ठ हत्याकाण्डका नाइके, शक्तिखोर शिविर चितवनका निलम्बित प्रमुख कालि बहादुर खाम विविधसंग जिल्ला प्रसासन कार्यालय चितवनमा सार्वजनिक कार्यक्रममा पत्रकारहरूको समेत उपस्थितिमा नै वर्तमान रक्षा मन्त्री राम बहादुर तापाले भेट गरेको विषयमा, संविधानसभामा बिरोध हंगामा खडा भएपछि , स्वयं रक्षा मन्त्री र गृहमन्त्रीले सदस्यहरूलाई सो विषयमा जानकारी दिएका छन् । रक्षा मन्त्रीले आँफूले हत्याका अभियुक्तसंग नभेटेको कुरा गरेका छन् भने ,प्रत्यक्षदर्शी पत्रकारहरुले आफ्ना लेखहरू मार्फत रक्षा मन्त्री झूट भएको कुरा आफ्ना लेखहरू मार्फत चुनौतिकासाथ बताइरहँदा, गृहमन्त्री बामदेवले माओवादी शिविर भित्र गएर प्रहरीले अभियुक्त निकाल्ने काम गर्न नसक्ने लाचारी हिजोको संविधानसभा बैठकमा प्रकट गर्नु भएको छ ।

(३)वर्तमान बजेटले प्राइबेट शिक्षण संस्थामाथि लगाएको ५% को अतिरिक्त कर हटाउनु पर्ने र सो कर नतिर्ने निर्णय निजी स्कूलहरूको केन्द्रिय संगठनले सरकार समक्ष गरेको छ ।

(४)कथित जनयुद्द लडेका माओवादी लडाकुहरूलाई उनीहरूले गरेको एक दशक लामो लडाँइमा आर्जन गरेको सिप र ज्ञानका आधारमा , माओवादी सरकारले विद्यालय र विश्वविद्यालय योग्यता प्रदान गर्ने योजना गरिरहेको कुरा डाक्टर बाबुराम भट्टराईले अखिल क्रान्तिकारीको एउटा भेलामा खुलाएका छन् । अब यस्तो लाग्दैछ, माओवादी भएर लडेका र जनताको घोडा चढेका सबैले १२ क्लासदेखि पिएचडिसम्मका थरितरि डिग्री सित्तैमा लिएर , वास्तविक हाड घोटेर पढ्ने र योग्यता लिनेहरूलाई विस्थापित गर्ने दिन पनि आउने भए !!!

(५)कामरेड प्रचण्ड फेरि एक पटक बर्बराएका छन् । उनले हिजो मात्र एउटा सार्वजनिक कार्यक्रममा एउटा कागजमा लेखिएको अंग्रेजी भाषण नेपाली लयमा पढ्दै भनेका छन् “ संसदिय अभ्यास र त्यही पद्दतिमा सञ्चालित राज्य व्यवस्थाका कारण आर्थिक विकास नभएको र गरीबी बढाएको छ” भन्ने कुरा गरेर उदारवादी संसदीय पद्दतिको बिरुद्दको असन्तुष्टि र झुसिलो डकार छाडेर कामरेड प्रचण्डले आँफू पद्दतिमा बाँधिएर काम गर्ने प्रणालीलाई सजिलो व्यवस्था मान्न सक्ने स्थितिमा नरहेको उद्घोष गरेका छन् ।

(६)र अन्त्यमा, राजावादी पूर्व मन्त्री कमल थापाले अर्को द्वन्को खतरा भएको कुरा औँल्याउँदै भनेका छन् “ माओवादी वा उसलाई पराजित गर्ने अर्को शक्तिबाट अर्को अधिनायकवाद आउनेछ” । उनले अरू प्रष्ट्याउँदै भनका छन् “ प्रजातन्त्र उग्र वामपन्थी धरापमा फँसेको छ र यो कमजोरी माओवादीलाई शान्ति प्रकृयामा ल्यायौँ भन्ने काग्रेस र एमालेको हो” । उनले यो कुरामा थप्दै भने “ हिंसा गलत थियो भन्ने कुरालाई माओवादीले कहिल्यै स्वीकारेन बरू त्यसैका कारण आँफू यो स्थतिमा आएको कुरामा उसले गर्व महशूस गरेको छ” । म राजावादी र कमल थापाको राजनैतिक सोचलाई अँगाल्ने मान्छे त हैन तर मैले हिजो काभ्रेमा उनले आफ्ना कार्यकर्तालाई सम्बोधन गर्दा भनेका कुराहरूलाई मनन गर्दा वर्तमान नेपाली राजनीतिको वस्तुस्थितिका सन्दर्भमा शतप्रतिसत सत्य पाएँ ।


परिस्थिति र इण्टरनेटले साथ दिँदा फेरि भेट्ने वाचा सहित । -एकलव्य


नोभेम्बर ११ २००८ , शंखमूल, काठमाण्डु

विविध जिल्ला प्रशासनमा कसरी छिरेका थिए ?

- रमेशकुमार पौडेल

कात्तिक पाँच गते माओवादी तेस्रो डिभिजनका कमाण्डर विविध साँझ साढे पाँच बजे तिर चितवनको जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा आएकै हुन् । यो मेरै आँखाले देखेको कुरा हो । यो दृष्टिभ्रम पनि हुनसक्छ भनेर त्यहाँ आएका व्यक्ति विविध हुन् होइनन् भन्नका लागि क्रस चेक पनि गरेकै हो । पक्का भएपछि मात्रै चितवन पोष्टमा ७ गते समाचार छापियॊ । तर आइतबार रक्षा मन्त्री बादलले विविध त्यहाँ नआएको कुरा सदनमा गरेको सुन्दा अचम्म लाग्यो ।त्यस दिन दिउँसो बादलले चितवन नारायणगढको क्याम्पा चौरमा तिहार मेलाको उद्घाटन गरेका थिए । लगभग चार त्यही बजेको थियो । त्यहाँबाट निस्केर अफिस आइपुग्दा नपुग्दै पाँच बजे जिल्ला प्रशासनका बादलले पत्रकारहरुलाई भेट्ने भन्ने खवर आयो । क्रान्तिकारी पत्रकार संघले सो कार्यक्रम आयोजना गरेको थियो ।

म लगभग समयमै जिल्ला प्रशासनमा पुगेको थिएँ । तर रक्षमन्त्री बादलले जिल्लाका कार्यालय प्रमुखहरुलाई निर्देशन दिइराखेका थिए । प्रशासन कार्यालयको सभा कक्ष भित्र कार्यालय प्रमुखहरु टन्नै थिए । सभाहलको उत्तर तर्फको झ्यालमा गएर केही बेर मैले बादलको कुरा सुने । त्यती बेला उनले जेल सुधारको कुरा गर्दै थिए । उनले भने जेलमा अब धेरै कैदी राखिराख्न आवश्यक छैन । केही सर्तहरु सहित उनीहरुलाई आम माफी दिएर छाडिदिए हुन्छ । फेरि सवैलाई छाड्नु पर्छ भनेको पनि होइन । 'शोभराज जस्तालाई त छाड्न पनि भएन ।’ पत्रकार भेटघाट अलि अबेला हुने छाटदेखे पछि म झ्याल छाडेर प्रशासनको भवन बाहिर निस्किए । चौरमा नेपाल पत्रकार महासंघ चितवनका अध्यक्ष कृष्ण गिरी लगाएत अरु दुई जना साथीहरु हुनुहुन्थ्यो । पत्रकार सम्मेलन सुरु नहुदासम्म चौरमै गफगर्ने योजना हाम्रो बन्यो । यो सल्लाह गरेर हामी बस्न पनि भ्याएका थिएनौ बाहिर सडकमा एउटा सेतो जीप देखियो ।

गाडी अनमिनको हो की भन्यौ तर गेट तर्फ सोझिए पछि माओवादीले प्रयोग गर्ने नम्बर प्लेट देखियो । पहेलो सेतो र हरियो गरेर तीन रंगको समिश्रण भएको सो नम्वर प्लेटमा बा ०००१ अ सम्मको अक्षर मैले अझै भुलेको छैन । 'अ' पछाडीको नम्वर ४० देखि ५० सम्मको बीचको हुनुपर्छ । अनि गेटबाट छिरेको सो सेतो जीपमा एउटा अनुहार देखापर्‍यो जो विविध थिए । हामी उभिएकै तर्फ जीप आयो । हामी तिरै आएका हुनाले बाटो छोडिदिनु परेको थियो । त्यस पछि विविध झरे । अघि भित्र देखेको मान्छे विविध हुन भन्ने पक्का उनी झरे पछि झनै भयो । विविधसँग एक दुई चोटी होइन पटक पटक भेटभएको छ । कुराकानी भएको छ । फोटोमा मात्रै देखेको भए पनि झुक्किने कुरा हुन्थ्यो । टाढाबाट देखेको भए पनि के हो के हो भन्ने हुन्थ्यो । तर राम्रैसँग परिचित मान्छे माओवादीकै नम्वर प्लेट भएको जीपमा आएको छ । पोशाक सादा भए पनि उनी यति नजिकबाट गए कि अनुहारमा देखिने अलिअलि पोतोसम्ममा हाम्रो दृष्टि पुगेपछि यो भ्रम हो भन्ने लागेन ।त्यती बेला साथमा क्यामरा थिएन । अरु कसैले क्यामरा ल्याएको छ कि भनेर खोज्न लागे । त्यति बेलासम्ममा विविध जिल्ला प्रशासनको भवनमा छिरिसकेका थिए । साथीहरुको माझमा पुगेर क्षणभरमै म फेरि बाहिर निस्किए ।

त्यति बेला प्रशासन भवनको च्यानल गेट नजिक सर्ट पाइन्ट लगाएकी एक जना युवतीले फोनमा यसो भन्दै थिइन "म यहाँ विविध सरसँग जिल्ला प्रशशासनमा छु । जीवित दाइको बारेमा कुरा गर्नु पर्ने । कारागार जान भ्याइएन त्यसैले यतै छौं … " ती युवतीको कुरा सुने पछि विविध नै होइछन् भन्नेमा कुनै दुविधा रहेन । उनले नाम लिएको जीवित भन्ने व्यक्ति रामहरि हत्याप्रकरणमा अदालतले पूर्पक्षका लागि भरतपुर कारागार पठाएका तेस्रो डिभिजनका ब्रिगेड कमाण्डर हुन् । युवतीको कुरा गर्दै थिइन म उत्तर फर्केर बसेको त्यही सेतो जीपमा एक पटक फरि नजर लगाए । भित्र महिला र बच्चा पनि थिए ।त्यस पछि म फेरि भवन भित्रै छिरे । एकजना पत्रकारले भने 'विविध र बादल कानेखुसी गरेर उता अर्को कोठा तिर लागे । म क्यामरा खोज्ने चक्करमा थिए । फेरि बाहिर निस्किए । कान्तिपुर दैनिकका बिनोद त्रिपाठी आउँदै हुनुहुन्थयो । दुर्भाग्य उहाँसँग पनि क्यामरा रहेनछ । विनोद जीसँग विविध आएर बादललाई भेटेको कुरा भयो । भेटघाट गरेको कोठा तर्फ लाग्दै गर्दा म त्यसको नजिकै पर्ने ट्वाइलेट भित्र छिरेको थिए । उनीहरु झट्टै गैइहाल्लान भन्ने लागेको थिए न तर त्यति बेलै निस्केछन् ।यो दृश्य चितवन पोष्टको अफिसमा आएर चर्चा भयो । तै पनि आत्तिएर सममाचार नलेखिहाल्ने अरु ठाउँमा पनि बुझ्ने सल्लाह भयो । फेरि एक पटक तेस्रो डिभिजनमा बुझ्न लागियो ।

त्यहाँको एक जना आधिकारीक व्यक्तिसँग मोवाइलमा सम्पर्क भयो । उनले भने "हो विविध सर हिजो देखि यतै हुनुहुन्छ । सायद आज भरतपुर पनि पुग्नु भयो होला ।" यस्तो यस्तो गाडी तपाइँहरुकै हो भनेर सोध्दा उनले हो भने ।यति भए पछि जिल्ला प्रशासनमा आएका व्यक्ति विविध होइनन् भनेर शंका गर्ने ठाउँ रहेन । अब उनी त्यसरी हिड्न पाउँछन् या पाउँदैनन् भन्ने बुझ्नु नै थियो । रामहरि हत्या प्रकरणको थुनछेक आदेशका लागि जिल्ला अदालत चितवनमा बहस हुँदाका दिन हामी त्यही थियौं । अदालतले विविधलाई फरार अभियुक्त करार दिएको थियो । उनी फरार अभियुक्त हुन भन्ने थाहा थियो तर त्यसरी घुम्न पाउने नपाउनेमा अझै बुझ्नु पर्ने भयो । कान्तिपुर दैनिकका विनोदजी पनि भोली अदालतमा बुझेर लेख्नेमा सहमत हुनुभयो । उहाँ र म भोली पल्टसँगै गएर अदालत कानुन व्यवसायी र प्रहरीमा बुझ्यौ । उनी त्यसरी हिड्न नपाउने र देखेमा प्रहरीले समात्न सक्ने जानकारी हामीले बटुल्यौं । त्यस पछि कात्तिक सात गतेको चितवन पोष्टमा यो खवर आयो । कान्तिपुरमा नौं गते निस्कियो । कतै पनि कुनै प्रकारको खण्डन आएको थाहा छैन तर संसदको हैसियतमा बस्ने संविधान सभाको बैठकमा कुरा उठेपछि र जवाफ दिन बाध्य हुनु पर्ने अवस्था आए पछि बादलले भेटेको होइन भनेछन् । क्रान्तिकारी नेताले पनि यस्तो झुठ बोल्नु पर्ने यो कस्तो नयाँ नेपाल त्यसो त आफ्नो गल्ती कम्जारीहरु ढाकछोप गर्ने माओवादीहरुको विशेषता नै हो । यो रामहरि प्रकरण नै यस्का लागि काफी छ । गएको बैशाखमा रामहरिको मृत्यु छापामारको कुटाइले भयो । शोभराजले गर्ने भन्दा कम थिएन त्यो हत्याको शैली । चाल्स्र शोभराजलाई आममाफी दिन हुदैन भन्ने बादलले यो बचन बोलेको केही मिनेट पछि नै रामहरि हत्याप्रकरणका फरार अभियुक्तलाई भेटेको कुरा सजिलै किन स्वीकार गर्दथे । धेरै तथ्य र सन्दर्भहरु जोडेर हामीले समाचार छापेका हौ । देखेको कुरा नलेखेर बस्नु हाम्रो धर्मले दिएन । बादल जीहरुलाई देखेको कुरा नलेखेकोमा नै खुसी लाग्दो रहेछ । तर त्यसो गरिएन । तपाइ साच्चिकै नयाँ नेपालको इमान्दार नेता हो भने भेट गर्नु ठिक हो भन्ने तर्क गर्नुहोस या भेटेर गल्ती गरेछुभन्ने स्वीकार गर्नुहोस । पत्रकारहरुले फोटो खिच्न भ्याएनछन् भन्ने जानेर नै तपाइले झुठो बोल्ने आँट गर्नु भएको होला । समाचारमा पत्रकारले खिचेको ताजा तस्वीर समावेश नहुनुलाईनै बादल जोगीने कबज बन्दै छ ।

साभारः ( चितवनबाट रेडियो चितवनका सहकर्मी मोहन बश्यलको सहयोगमा )

विशाल नेपालका निर्माता र अहिलेको नेपाल

दीर्घराज प्रसाई

२४० बर्षअगाडि राष्ट्र निर्माता पृथ्वीनारायण शाहले सबै जाती र समूहको सहयोगमा टुक्रा-टक्रामा विभाजित हिमवतखण्डका स-साना राज्यहरुलाई एकिकृत गरेर विशाल नेपालको सिर्जना गरेका थिए । अहिले विशाल नेपालका पहरेदारहरुलाई विदेशीहरुको इशारामा राष्ट्रिय एकीकरणदेखिको सुनौलो इतिहासलाई पार्टीका नेताहरुले खिल्ली उडाइरहेका छन् । पृथ्वीनारायण शाह त्रिभूवन राजा महेन्द्का र राजा वीरेन्द्रका नामका नगर विद्यालयहरुको नाम फेरेर उनीहरुको ठाउँमा आफूखुसी नाम राखेर विदण्डा मच्चाउनको लागि जनआनदोलनले चाहेको थिएन । जनअधिकारको नाममा सींहदरबार अगाडिको राष्ट्रनिर्माता पृथ्वीनारायण शाहको शालीक फुटाउनु गणतन्त्रको नारा जातीय स्वायत्तताको कुराहरुलाई उचालेर राष्ट्रिय अखण्डतामा आँच पुर्‍याउदै अधिकार प्राप्तीको नाममा राष्ट्रिय सम्मान माथि चोट पुर्‍याउनु कहाँको राजनीति हो?, जातीय स्वायत्तताको कुराबाट नेपालका ब्रामण क्षेत्री मगर थकाली आदि पहाडका बासिन्दा र तराईका बासिन्दाहरु बिच फुट ल्याएर के स्वतन्त्रता र समानताको माग पुरा हुन्छ?। यहाँ कुन जातिलाई कस्ले शोषण गरिरहेको छ र राष्ट्रनिर्माता प्रति आक्रोश पोख्ने नेपालको राजसंस्था सामन्तीवर्गको पोषक र जनताको शोषणको आधार नभएर जनताको संरक्षक हो ।

नेपाल कम्युनिष्टहरु कस्को बिरुद्ध लडिरहेका छन् ?, वर्गसंघर्ष कम्यूनिष्टको नीति हो तर यहु जातीय स्वायत्तताको कुरा कहाँबाट आयो माओवादीहरुमा कम्यूनिष्टहरु त जातीय-साम्प्रदायिकताका त जन्मजात बिरोधी हुन् । विपी कोइरालाको भनाई थियो एथनिक ग्रुप भनेको मदेशे, पहाडी, राईलिम्बु, ग्रुपलाई उचाल्नु यो अराष्ट्रिय काम हो । हिन्दुस्तानले हामीलाई कमजोर गर्नु पर्‍यो भने कुन स्ट्रेटेजी अपनाउला यही गर्छ कि गर्दैन जातीय संम्कृर्णता भित्र रुमल्लिएर सिङ्गो नेपाली जनताको एकतात्मक भावनामा चोट पुर्‍याउने काम कम्यूनिष्ट लगायत कुनै पार्टीका नेताहरुले नगरुन् ।

नेपालको एकीकरण भएको १०० बर्ष पछाडि टुक्रा टुक्रामा विभाजित जर्मनीलाई विश्मार्कले एकीकरण गरे । नेपालको एकीकरण हुनुभन्दा १०० बर्ष पछाडि जर्मन जस्तै टुक्रा टुक्रामा विभाजित इटाली कबुर र ग्यालिभर्दि जस्ता सपुतहरुको नेतृत्वमा विशाल इटालीमा परिणत भयो । नेपालको एकीकरण भएको १०० बर्ष पछाडि अन्धकारमा गुजि्ररहेको जापानमा मेजी रेष्टुरेसन भएर राजाको नेतृत्वमा आधुनिक जापान बन्यो । नेपालको एकीकरण हुनुभन्दा २०।२५ बर्षसम्म पनि अमेरिका बेलायतको उपनिवेश थियो । अमेरिका, जर्मनी, इटाली, जापान लगायत यस्ता कैयौं देशहरु अन्धकारमा रहेका अवस्थामा पनि अंग्रेजले यसक्षेत्रलाई आफ्नो कब्जामा राख्न असफल भयो । तर हिन्दुत्वको अस्तित्वलाई चकनाचुर पारेर भारतमा साम्राज्य स्थापना गर्‍यो । यसक्षेत्रमा पथ्वीनारायण शाहको नेतृत्वले गर्दा चन्द्र-सूर्य अंकित झण्डा फहराएर हिमवत्खण्डको मौलिकतालाई जीवन्त राखियो । सुगौली संधि पछाडि अंग्रेजले यहीका केही राष्ट्रघातीहरुलाई बोकेर पूर्वमा मेची पुर्वको टिस्टासम्म र पश्चिममा महाकालीदेखि कांगडासम्मको भूभाग जालसाँज गरेर कब्जा गरे । तर पनि दार्जिलिङ्ग, कालेङ्पङ्ग, देहरादुन, अलमोडा लगायत गोर्खालीहरु बसेको क्षेत्रमा नेपालीभाषा नेपालको राष्ट्रिय पोषाक-टोपी दौरा-सुरुवाल सारी-चोलो आदि यत्यादि र नेपाल पहिचान भित्रका तिज दशै तिहार शिवरात्री बुद्ध जयन्ती आदि नेपालीहरुको सांस्कृति राष्ट्रवादलाई बचाएर राखेका छन् ।

पृथ्वीनारायण शाहको नेतृत्वको कुरा गर्दा- वि.स.१८०० मा पृथ्वीनारायण शाहले बनारस भ्रमण गरेकाबेला अंगे्रजले भारतीय परम्परा र संस्कृति ध्वस्त पार्दै भारतीय जनतालाई कुट्ने मार्ने र जहाँतहीं लुटपिटहरु मच्चाउने घटनाहरु देखेर अंग्रेजहरुले यसक्षेत्रमा कब्जा जमाए भने जनताको कस्तो दुराअवस्था होला भन्ने कुराले उनलाई चिन्तित बनाएको थियो । त्यसबेला पृथ्वीनारायण शाहले -गोर्खा भन्नु र नेपाल भन्नु उनै गोरखनाथ हुन् । फिरङ्गी भनेको ब्वासो हो । ‘जयप्रकाशले यो मुलुक खाया पनि मैले खाया पनि उस्तै कुरा हो । तर फिरङ्ग भिनेको अर्कै हो’ भनेर यसक्षेत्रका स-साना राज्यका जनतालाई एकताको सूत्रमा आवद्ध गराएका थिए । पृथ्वीनारायण शाहले काठमाण्डौं उपत्यका विजय गरेपछि क्रीस्चियन धर्म प्रचारक केपुचीनलाई यहाँबाट धपाएर चर्चलाई अर्कै काममा प्रयोगमा ल्याएका हुनाले त्यही इखले पृथ्वीनारायण शाहलाई वद‍्नाम गर्न कीर्तिपुरेहरुको १७ धार्नी नाक काटेका थिए भनेर केपुचीन पादरीलाई आधार बनाएर झुटा र कपोल्कल्पित कुराहरु अंगे्रजहरुले लेखेका थिए । कस्तो अपमान वास्तवमा कीर्तिपुरेहरु युद्धमा हारेकाले कीर्तिपुरेहरुलाई आक्रोसित तुल्याउन भ्रम फैल्याइएको थियो । नेपालको एकीकरणपछि सबै राज्यका जातजातिहरुको रीतिथिति संस्कृति धर्म भाषा र भेषभूषालाई नेपालकै साझा सम्पत्तिको रुपमा ग्रहण गरिएको थियो । अनेकौं जातीय भाषाहरुको बीचमा नेपाली भाषा प्रचलित भइसकेकाले नेपालीहरुको साझा भाषाको रुपमा स्वतः रुपान्तति भएको हो । अर्कोतर्फ एकीकृत नेपालको पूर्व र पश्चिमका सबै साना राज्यहरु हिन्दु र वौद्ध धर्मका अनुयाई भएकाले नेपालको एकीकरणमा थप बल पुग्न गएको थियो । भारतमा हिन्दु धर्म र संस्कृतिको नास गराएर इसाई धर्म लाद्ने र फिरङ्गीहरुको अत्याचार हरक्षेत्रमा फैलिएकाले पृथ्वीनारायण शाह जस्ता कर्मठ संरक्षक पाउँदा सबै जनता अत्यन्तै खुसी थिए । त्यहीक्रमले शाहवंशीय राजाहरुले नेपालको सावैभौसत्तामा आँच आउन नदिने र नेपाली जनतालाई पेल्ने काम कहिले गर्दै गरेनन् । नेपालको राजसंसथा सम्राज्यवादि शक्तिसँग लडेर आएको नेपाल र जनताको रक्षक हो ।

तर परचक्री र स्वदेशी कुचक्रीहरुले इतिहासलाई बिसे्रर २४० बर्ष अगाडिदेखिको शाहबंशीय राजाहरुको देन माथि प्रहार गरेर नेपाललाई अफगानिस्थानको हालतमा पुर्‍याउन खोजे सिक्किम बनाउन खोज्दै छन् । सिक्किम एक सार्वभोमसम्पन्न राष्ट्र, आज भारतको कब्जामा छ । बितेको १२बर्ष अगाडि माओवादी विद्रोहको कारक राजा थिएनन् । सत्तासीन नेपाली कांगे्रसको कुशासन हरक्षेत्रमा ब्याप्त भ्रष्टाचार जनमोर्चा माथिको दमनचक्रनैं थियो । नेपालको राजसंस्था प्रति बितृष्णा जगाएर हामीलाई प्रजातन्त्रको लागि भनेर लडाइरहेको छ । भारतले भूटानमा प्रजातन्त्रको कुरा किन उठाउँदैन किनकि भूटानको रक्षा र परराष्ट्र नीति आफ्नो मातहतमा छ । कम्यूनिष्टहरु दिल्ली संझौताको बिरोध गर्छन् तर त्यही दिल्लीको ग्रायण्ड डिजायन्भित्र अभिनय गर्छन् । विधानसभाको निर्वाचनको निहुमा सिक्किम सिद्धियो । त्यस्तै हुनेछ नेपालमा संविधानसभाको परिणाम अनि राष्ट्रवादीहरको नेतृत्वमा देशद्रोहीहरु लखेट्न रगतको खोलो बग्छ ।

राजसंस्था बारेमा वि.पी. कोइरालाले अडान थियो- नेपालमा राजतन्त्र रहेन भने नेपाल भन्ने राज्य पनि रहदैन । राजतन्त्रका साथ समाजवाद चल्नसक्छ । म चहान्छु राजाको राष्ट्रवादी स्वार्थ र जनताको प्रजातान्त्रिक स्वार्थको मेलहोस् । कांग्रेसहरु आफूहरुलाई वि.पी. वाद देखाउँछन् तर वि.पी. विचारको प्रतिकुल हिडछन् । भाँडन र भत्काउन सजिलो हुन्छ तर बनाउँन सजिलो हुँदैन । हाम्रा मान्यताहरु सिद्धिएपछि नेपालभित्र र विश्वभर छरिएर बसेका नेपालीहरुको हालत के होला राजसंस्था हिन्दु तथा बौद्ध अधिराज्य्र नेपाली भाषा सगरमाथा बुद्धको जन्मथलो नेपालको पहिचान हो । दुई ठूला राष्ट्रहरुको च्यापोमा परेको यो सानो देश र यहाँका विविध संस्कृति र परप्परामा आवद्ध नेपालीहरुलाई राष्ट्रियताको डोरीले कस्न सक्ने आधिकारिक स्रोत बचाएर मात्र नेपालमा संसदीय प्रजातन्त्रको सुदृढीकरण गर्नसकिन्छ । तसर्थ नेपालके स्थापित मान्यता र पहिचान जोगाएर नेपालको सावैभौमसत्ता र संसदीय प्रजातन्त्रलाई दिगो राख्न सम्पूर्ण स्वदेश-विदेशमा रहेका नेपाली जाति सचेत हौ ।

नया नेपालका केहि परिदृश्य

केहि दिन अगाडि अचानक नेपाल फिर्ने तालमेल मिल्यो र छोटो समयकोलागी 'नया' बनेको नेपाल हेर्न र भोग्न पाईयो ।

पत्र-पत्रिकामा नया नेपाल र नेपाललाई नया बनाउनेको निक्कै चर्चा-परिचर्चा हेर्ने र पढने मौका पाए पनि नया नेपालको प्रतक्ष अनुभूति भने यस पटक मात्रै भएको हो । आज त्यहि नया नेपालको केहि परिदृश्यहरु बाँढने जमर्को गर्दे छु ।

दृश्य नं १

मेरो जहाज काठमाण्डौको हवाई मैदानमा उत्रीयो र म निक्कै जोस उत्साहका साथ बाहिर निक्लने उपक्रम गर्न थाल्दै थिएं । जहाजबाट उत्रेर मानिसहरु पासपोर्टमा छाप लगाउने ठाउँमा पुग्दा समेत अध्यागमनका कर्मचारीहरु त्यहा पुगी सकेका थिएनन् । जसो तसो एक छिन कुरेर त्यहाको मेसो सक्काएर अगाडी बढें ।

आफ्नो सामानहरु जम्मा गरीसकेपछि चारैतिर हेरें, तर त्यहा न कतै खालि ट्रली देखिन्थे,  न त सोधपूछ गर्ने कुनै मानिस ! । पछि बिस्तारै अगी बढदै जाँदा थाहा भयो कसैलाई आफ्नो सामान राख्न ट्रली चाहिने भए ऊ आफै त्यहाबाट बाहिर निस्केर बहिरबाट खोजेर ट्रली घिसारेर ल्याउनु पर्ने रहेछ ।

स्मरण रहोस यसरि यात्री 'ट्रली खोज्न' बाहिर निस्कदाँ उस्ले बिमानस्थलको भन्सार, सुरक्षा जाँच सबै पार गरेर निस्कनु पर्छ । तर त्यहा न कसैले तपाई बाहिर निस्कदा के के लिएर निस्केको छ हेर्छ, न कसैले पछि फेरि भित्र छिर्दा कुनै सबाल जबाफ वा जाँच बुझ नै गर्छ ।

आफ्नो सामान राख्न ट्रली खोज्न निस्केर बाहिर ट्रलि खोज्दा मेरो मनमा कुनै समयमा चार्ल्स सोभराजले भनेको कुरा याद आयो :"नेपालको भन्सारबाट सियो त के भैसीं पनि सजिलै छिराउन सकिन्छ रे!"

दृश्य नं २

कामको सिलसिलामा राजधानिको सडकमा हिंडदै थिएं, सडकमा सुरक्षाकर्मिहरुको प्रचुर उपस्थिति देखें, अघिल्लो १-२ दिन त यस्तो देखिएको थिएन … मैले यसो सडकतिर नजर दौडाएं । बाटोमा गाडिहरु पनि देखीएनन् । कतै आज नेपाल बन्द त होईन … मलाई थाहा भएन कि के हो … बाटो हिडंदा हिडंदै कतै गएर फसिने त होईन भन्ने डर लागेर मैले सडक छेउका एकजना सुरक्षा कर्मिलाई सोधें "हैन बाटो किन खालि छ आज?" " ए! सबारी छ नि त आज" सुरक्षा कर्मचारिको जबाफले म झसंग भए। "राजतन्त्र अन्त भएको यत्ति समय सम्म पनि के को सबारि र!" मैले नबुझेर सोधें "कहा ज्ञानेन्द्रको हुनु नि, प्रधान मन्त्रिको सबारि हुदैंछ" । यसपाला भने मेरो ज्ञान खुल्यो, गणतन्त्रमा पनि सर्वहाराका नेताको स्थान भने रैतिको भन्दा निक्कै माथि हुने रहेछ ।

दृश्य नं ३

लक्ष्मी पूजाको दिन, धेरै पछि घरमा झिलिमिलि गरेर तिहार मनाउने सौभाग्य प्राप्त भएको थियो। अचानक झ्याप्प बत्ती गयो, अन्धकारमय तिहारमा मैन बत्ती र चार्ज गर्न पनि समय नमिल्ने (हरेक दिन २-३ पटक बत्ती निभ्ने हुँदा ईमरजेन्सि लाईट र मोबाईल फोन चार्ज गर्न पनि समयको निक्कै हिसाब किताब गरेर गर्नु पर्ने रहेछ) 'ईमर्जेन्सी लाईट' बालेर हामि तिहार मनाउने तरखर गर्न थाल्यौं ।

अन्धकारमय तिहार भए पनि साथि-भाईलाई शुभकामना दिनु पर्‍यो भने र म एक-दुई जना साथिलाई फोन गर्न थालें । प्राय सबै जना लोडसेडिङले दिक्क भएको कुरा सुनाउँदै थिए । तर एकजना साथिकहा फोन गरेपछि फेरि मलाई नया नेपालको आर्को प्रमाण मिल्यो ।

"मेरो मा त अन्धकार छ, तर दिपावलीको शुभकामना है" मैले भने, "हा हा, आजकल भने हामिकहा आनन्द छ … राति बत्ति जाँदैन" उताबाट साथीको आबाज आयो। "हैन सीगैं नेपाल अन्धकार हुन्छ तिमिकहाँ मात्रै किन र, 'ईन्भर्टर' राख्यौ की के हो?" मैले सोधें । " कहाको 'ईन्भर्टर' राख्नु नि, मेरो घर बालुवाटार भनेर बिर्सीयौ ! … " उसले उताबाट जानकारि दियो " राजाका पालामा नारायण हिटिमा बत्ति ननीभेको जस्तै अहिले बालुवाटारमा बत्ती निभ्दैन के" । कुरै कुरामा उसले बतायो, एकचोटि पटाका मार्का बम पड्के पछि हाम्रा उपराष्ट्रपति र उनका छिमेकमा पनि आजकल नया नेपालको प्रतापले बत्ति जान छाडेको छ रे । म सोच्न थाले हुन पनि बत्ति त रैतिका घरमा पो निभाउनु पर्छ सवा लाखको पलङ हुने घरमा पनि कहि बत्ति निभाउनु हुन्छ त!?

दृश्य नं ४

फर्कने बेलामा बिहान ७:४० को फ्लाईट थियो, अन्तराष्ट्रिय उडानमा घटिमा पनि २ घण्टा पहिला रिपोर्टिङ गर्नु पर्ने भएकाले म करिव ५:३० बजे नै बिमानस्थल पुगेको थिए । तर त्यहा ६ नबजेसम्म 'प्रस्थान' को मूल ढोका पनि खुलेको थिएन । एरपोर्ट भीत्रको सेवा र सुबिधाको बारेमा सायद कसैलाई केहि भन्नु पर्दैन होला, सामान हाल्ने ट्रलि त आफै बाहिर गएर खोजेर लानु पर्ने ठाँउमा अरु कुराको आश गर्नु बेक्कार पनि हुनेछ । तर जे होस, जहाज चढने हरेक यात्रीले बिमानस्थल शुल्क भने अनिवार्य बुझाउनु नै पर्छ । सायद त्यो रकम नया नेपालको निर्माणमा जान्छ कि? । जय होस !

देबकोटालाई बिन्ती पत्र

देबकोटाको जन्मदिबस बिती सके पनि यहाँ कोलोराडोमा भने
आईतवार मनाउने भएकोले एउटा कबिता कोरेको छु ,

देबकोटालाई बिन्ती पत्र

आदर्णिय गुरु देबकोटा ,जदौ !
मनभरी देश दु:खी रैछ आराम छु भनु कसरी
छातीभरी माटो रोइ रहेछ आनन्द छु भनु कसरी
बरु ,
कट्कट्टिएको रगतको छिटामा
आंसुको थोपा घोली ,यो पत्र लेखी राछु
अनगिन्ती अनुउत्तरित प्रश्नहरु,
यो पत्रमा सोधि रहेछु
ब्रुजुकहरु उपबुज्रुक भएको ठाउँमा
अन्योल र संत्रास निबारणको ,उपाय मागी रहेछु
आशा छ मलाई न्याय गर्नु हुनेछ
दिल र जातको समायोजना हुन्छ कसरी ?
धन र मनको मिलन हुन्छ कसरी ?
हुलहुल टाउकाहरु बिचरामा बिचलन भ'का हुन कि
गूदी सकिएर रन्थनिएका हुन कि
जातिय भेदको नारामा भुल्लिन्छन टाउकाहरु
राजनीतिमा झुत्त्तिन्छन टाउकाहरु
हुलहरु मोर्चा भए ,हुलहरु संघ भए ,हुलहरु संघठन भए
हुलहरु तराइ भए ,हुलहरु पहाड भए ,हुलहरु शहर भए
हुलहरु जज्लपा भए ,सबेरो भए ,खै के के भए
तर
हुलहरु कहिले नेपाली भएनन किन ?
हुलहरु कहिले नेपाल भएनन किन?
शायद ,
बिचराकै अनिकाल परेको हो कि
सोचकै खडेरी परेको हो कि
बिखल्बन्धमा परेको छु म त
हजुर जस्तो ,
नोकोटिनको सर्कामा बिचारको मुस्लो उडाउन सकेन
चुरोटको बट्टा, भित्ता कतै, कसैले सोच खोप्न सकेन
बरु ,
जिलेटिनको धुँवामा बारुदको कथा लेखे
बुद्धको कांखमा बाँझलाई शरण दे
छटपटाएर शान्ती रुदा
फट्फटाएर परेबा रुदा
टाउका टाउकाहरु शर ताजको सतरंज खेले
किन ?
किन?
घरदेशका नंग्रा परदेशमा पलायन छन
आफ्नै घरगाउका बाटाहरु बिराना छन
सांध सिमानामा पनि चन्द्र सुर्य लत्रिएका छन
बांकी बचेँको सगरमाथाको टोपी पनि
लाजले झुकेर कोशीमा बगेको छ
स्वाभिमानको टाल्नै नसकिने भ्वाग परेको छ
किन ?
सबाल मात्र उठाउने म पनि लांछी छु शायद
यसैले उडी चन्द्र छुने लक्षय लिन सकिन
आफ्नै माटोलाई अन्याय गरी पसिना बेची रहेछु
आफ्नै टोपी लुकाएर आँफैलाई साटिरहेछु
थाहा छैन,भडकिएको हुँ कि भडकाईएको हुँ
आफ्यानऐ भेष भुषा भुलेर उधारोमा बाँचिरहेछु म
तेसैले ,
म जस्ता कायरहरुको बुद्धिको बिर्को खोल्न
भडकिएको टाउकोमा गिदी भर्न
हजुरलाई बिन्ती गर्छु
एक चोटि फेरी आँखा उघारी हेर्नु पर्‍यो
फेरी एउटा अर्को जन्म लिनु पर्‍यो
बरु सकिन्छ भने साथमा
हजारौं दुर्योधन र दुशासनलाई सुधार्न
एउटा बिदुर लिएर आउनु पर्‍यो
हजारौं राबण र कुम्भकर्णलाई बुँझ्याउन
एउटा राम लिएर आउनु पर्‍यो
किनकी ,
यहाँ धेरै रहरहरु बाँझो छ
र धेरै बिबेकको खाँचो छ
फेरी दिल र जातको समायोजन पनि त गर्नु छ
सांग र सिस्नोको आनन्दिको बयान पनि त कोर्नु छ
मन र पनलाई पनि त गाँस्नु छ
तेसैले मेरो बिन्ती ,.
एउटा मुनामदन फेरी कोर्न आउनोस
एउटा नयाँ सोच फेरी फोर्न आउनोस
जहाँ सुनको थैला भन्दा आनन्दी मनको आकार होस्
जहाँ मुर्ती र मन्दिर भन्दा श्रम र शिपको आधार होस
घात र प्रतिघातको हाट भन्दा सदभाबको चाँदर होस्
हजुरको आग्याकारी चेलो

बर्जस्वाँठ