हप्ता हंगामा - मोटेको दुर्दशा

मोटोपन गजबकै कुरो हो। नेपालमा मोटो घाटोको शानै अर्कै छ। तर बिकशित देशमा भने कन्तबिजोग छ। मोटोहरुले जोडी गुमाउनु त सामान्य नै हो, पोहोर साल भारतमा मोटो भएकै कारणले इन्डियन एयरलाइन्सका कतिपय कामदारले जागिरनै गुमाए।

हुंदा हुंदा जापानमा त सरकारले नै जनतालाइ मोटोपन घटाउनु नत्र जरिवाना तिर्नु पर्छ भनेर उर्दि जारी गरेको छ। दुइ महिना अगी जापानीज सरकारले मोटोपन घटाउने एउटा कानुन ल्याएको थियो। जुन कानुनमा पुरुषको कम्मर ३३.५ इन्च भन्दा वढि र महिलाको कंम्मर ३५.४ इन्च भन्दा वढि भए मोटोमा गनिन्नछ। त्यस्ता मोटोलाइ तौल घटाउन तिन महिनाको समय दिइनेछ। तिन महिनामा खानपानको तरिका नमिलाए छ महिना पछि मोटोपन घटाउने शिक्षा दिइने छ। यसरी ४ बर्षमा १० प्रतीशत र ७ बर्षमा २५ प्रतीसत मोटोपन घट्ने जापानिज सरकारले आशा लिएको छ। मोटोपन घटाउदा मुटुको तथा डाइबेटिजका रोगी निकै घट्ने अनुमान लगाइएको छ। प्राय जनता सरकारी स्वस्थ सेवाबाट लाभावान्दीत हुने हुंदा स्वस्थको पैसा घटाउन नै सरकारले यस्तो निती लिएको हो।

तर ३३.५ र ३५.४ को निती नै लिने हो भने यस्ता मानिसको संख्या जापानको आधा भन्दा बढी छन। संसारमै दुब्लाहरुको देशमा गनिने जापानमा यस्तो कडा मापदण्ड कसरी पुराहुने हो, सोच्नैपर्ने बिषय बनेको छ। सरदर पुरुषको कम्मर ३९ इन्च तथा महिलाको कम्मर ३६.५ भएको अमेरीकामा यही नियम ल्याए त शत प्रतीसत जनता नै मोटोमा गनिने होलान!

पेट्रोलको भाउ बड्यो के गर्ने

नेपालमा पेट्रोलको भाउ रु १०० प्रती लिटर भएको छ। ५ बर्ष भित्र दोब्बर भएको पेट्रोल प्रयोग नगरे पनि सुख छैन। नेपाल जलस्रोतको धनी भएता पनि कतिपय पावर स्टेशन त डिजेलबाट चल्छन। पेट्रोलको को मुल्य ब्रिद्दिला ब्यंग गेरर एउटा इमेल आएको थियो। म त्यसलाइ प्रस्तुत गर्दैछु।
अब खनिज तेलको भाउँ बढ्यो भने के हुन्छ त ?

हवाई जहाजका प्वाख पलाउने भए

गाडीहरू ब्याट्रीले चल्ने भए

ट्याक्सी र कार हरू हावाको सहयोगले गुडने भए

यात्राको सवारी काले हुने भयो

मोटरसाईकलहरू १२ पाग्रेंले चल्नेभए

यदि पेट्रोलको मूल्य प्रति लिटर रू.१०० भयो भने

हट् हट् घोढी हट् हट् KAWASAKI घोढी हट् हट्

जाँदा जाँदै ज्ञानेन्द्र शाहका मनका कुरा

नेपाली राजनीतिले द्रूत रूपमा पेज पल्टाउने क्रम जारी नै राखेको छ । प्रतेक पृष्ठ पल्टिने क्रम संगै नया कथानक, तस्वीर अनि रहस्यहरू उद्घाटन हुँदैछन तापनि आख्यानाको अग्रगमन भने त्यति अप्रत्याशित नै भने छैन । घट्ना जुन रूपले घटिरहेछन्, तिनको चरित्र केलाउँदा ती नितान्त नया र अभूतपूर्व खालका भने छन् । गम्भीर भएर गम्यो भने, नेपाली इतिहासको बिगत डेढ देखि दुई दशकको अवधि घटनाक्रमहरूको गुणात्मक र परिणामात्क दुवै कसीमा सबैभन्दा अभुतपूर्व रह्यो भन्नुमा अत्युक्ति छैन भन्दा पनि हुन्छ ।

यही अवधिमा नेपालको इतिहासमै पहिलो पल्ट डेढ दशक लामो हिंसात्मक क्रान्तिको दौर चल्यो । साथासाथै संवैधानिक भनिएको राजतन्त्रको छत्रछायामा चलेका प्रजातान्त्रिक सरकारहरू बन्ने र भत्कने क्रम लगभग १५ वर्षे कालमा १५ पटक सम्पन्न भए र विश्व इतिहासमै दूर्दान्त ठान्न वा मान्न सकिने दरबार हत्याकाण्ड रहस्यात्मक रूपमा यही बेला सम्पन्न भयो । वंशवादी राजतन्त्रको अकस्मात उत्तराधिकार सम्हाल्न आइपुगेका राजा ज्ञानेन्द्रले ज्ञान वा अज्ञानतावस पहिले नै नाजुक मोडमा उभिएको राजतन्त्रलाई जनता र राजनैतिक दलसंगको मुठभेडको स्थितिमा ल्याएर उभ्याइदिए, फलत हिंसावादी बिद्रोहीहरू, कुनातिर धकेलिएका दलहरू अनि उपेक्षित गरिएको भनिएको छिमेकी मुलुक एक ठाउँमा उभिएर गणतन्त्रको एजेण्डाले मुलुकलाई संवोधन गर्दा संविधानसभा र राजतन्त्रको अवश्यम्भावी बहिर्गमनको बाटो तय भयो । अन्तत:, २४० वर्षे शाह राजाहरूको क्रम टुटाउने जस अपजस दुवै बोकेर राजाबाट रैतिमा घटुवा बनेका ज्ञानेन्द्र शाह हिजोदेखि नागरिक बनेको स्वघोषणा सहित नारायणहिटी छोडेर निस्किए । उनले बेलाको बोली पनि बोले । पूर्वाग्रह नराखेर समीक्षा गर्ने हो भने उनले बोल्न आवश्यक ठानेर पहिलोपल्ट मनका कुरा राख्न खोजेको प्रयासलाई सुन्दिनुमा कुनै अन्यथा हुँदैन, आफ्ना आग्रह, पूर्वाग्रह र दुराग्रहको नजरियाबाट एकैछिन पर उभिएर ।

ज्ञानेन्द्र शाहले नारायणिहिटीको कास्कि बैठकबाट पहिलोपल्ट पत्रकार सम्मेलनलाई सम्बोधन गरिरहँदा , 'मूर्दावाद', र 'बास्टर्ड' जस्ता शब्दहरू पृष्ठभूमिमा प्रष्ट सुन्न सकिन्थ्यो । यो केवल हामीबीच बाँचिरहेको हूंकार, अहंकार र घृणाको तस्वीरीकरण बाहेक केही हैन । किनभने कुरा सुनेर उसैको कुराको एजेन्डा समाएर हिँड्नु पर्ने वाध्यता कसैलाई नभएको परिस्थितिमा ज्ञानेन्द्र शाहलाई उनको कुरा भन्न रोकावट गरेर गाली र अवरोध सिर्जना गर्नेहरूले कुन लोकतन्त्रको श्रीगणेश गर्लान केवल समयले जवाफ देला ।

ज्ञानेन्द्र शाहले दरबार हत्याकाण्डदेखि उनको र दरबारको बारेमा चलेका वा चलाइएका अनेकौँ अफवाहहरूको जवाफमा केही भन्न खोजेको देखियो र ती कुराहरू भनेर उनले आफ्नो भारी मन पहिलो पल्ट हलुका पारेको अनुभव गरे होलान् । हुनत नितान्त एक्ला बन्न पुगेका ज्ञानेन्द्रले राजा बन्न खोजिरहेर पनि पाउने स्थिति बाँकि नभएको र उनलाई साथ दिने जुम्राहरु पनि उनको शरीर छाडेर कतै अन्यत्र गइसकेको यो परिस्थितिमा, मुस्काउँदै पत्रकार सम्मेलन गर्दै संविधानसभाको निर्णयलाई स्वीकार र गरेर श्रीपेच र राजदण्ड नेपाल सरकारलाई जतनसाथ 'बुझाएका छौँ' भनिरहँदा कता कता मन छोएको अनुभव भने भयो होला कतिपय स्रोताहरूलाई, मलाई जस्तै । यो अनुभव हुनुलाई र राजतन्त्रको आवश्यकताको दलील बनाएर सोच्ने पाखण्डीपन भने कसैले नगरून् ।यो नितान्त मानवीय कोणको अनुभूति थियो ।

शक्ति र जीवन दुवै सापेक्ष चीज हुन् । सम्पूर्ण अस्तित्व, आर्जन, जीवन, र दर्शन, भोग, साधन,सामर्थ्य, सबै क्षणभंगूर सांसारिकताका सांक्षी हुन् । जीवन हुन्छ , मृत्यु अपरिहार्य छ; हुर्कन्छौँ, बढ्छौँ , अजेय ठान्छौँ र एकदिन ढल्छौँ; महाविजयी ग्रीक योद्दाहरूका साम्राज्यहरू, रोमनहरू, तूर्कहरू र दुर्जेय बहादुरहरूका साम्राज्यहरू क्रमश: पतन भए । अलेक्जेण्डर दि ग्रेट, समुद्र गुप्त अनि सम्राट अशोक जस्ता अपराजेय ठानिएका योद्दा राजाहरूका वंशहरू आज कहाँ पुगे अत्तोपत्तो छैन । भारत स्वतन्त्र हुनुपूर्व विद्यमान अनेकौँ राजामहाराजहरू आज जनताको जिन्दगी बाँचेर नै मस्त रमाएका छन् , शान-शौकतपूर्ण जिन्दगी बाँचेका छन् । नेपाल कै कुरा गर्दा गोपाल, महिषपाल, किराँत, लिच्छवी, मल्ल कालहरू निश्चित समय अस्तित्वमा रहेर अन्त्य भए र अब शाह राजाहरूको युग ( विसं १८२५- २०६५ ) २४० वर्षे अवधि पार गर्दै अस्ताएको छ ।

जाँदा जाँदै ज्ञानेन्द्र शाहले देश र जनताका नाममा केही कामना छाडेका छन् , आँफूमाथि लगाइएका आरोपमाथि केही प्रतिवाद बोलेका छन् र आँफू देश छोडेर पलायन नहुने प्रतिवद्दता दोहोराएका छन् । एउटा नागरिकका रूपमा उनलाई यो गर्नबाट रोक हुनुपर्ने कुनै कारण छैन । तर पनि , उनकै शब्दमा 'आफ्नो रहरबिना नै जिन्दीका दुई विचित्र परिस्थितिमा राजा बन्न श्रीपेचका लागि टाउको थापेका' ज्ञानेन्द्र शाहले नेपाल मै बस्ने निर्णय गरेर अरू के के राजनैतिक विचित्रता अरू देख्ने भोग्ने हुन् हेर्न बाँकि नै छ । तर, नेपालमा अहिलेसम्म व्याप्त सम्पूर्ण खराबी, अफलता, तानाशाही चरित्रको दोषारोपण ज्ञानेन्द्रको बिगत ७ वर्षे राजअवधिको जिम्मा लगाएर, नेपाली राजनीतिका अरू सबै पक्षले आफ्नो दोष भागिदारीबाट छुट्टि लिन खोजेको देख्दा भने, ज्ञानेन्द्र शाहको बहिर्गमन पनि अरू डरलाग्दा पातकीहरूका लागि सन्देशमूलक बन्न सक्दैन कि भनी शंका गर्ने ठाउँ प्रशस्त छ !

पूर्वराजाद्वारा राष्ट्रहितमा समर्पित हुने प्रण

पूर्वराजाद्वारा राष्ट्रहितमा समर्पित हुने प्रण / श्रीपेच र राजदण्ड हस्तान्तरण, पत्नी कोमलसहित नागार्जुन प्रस्थान
दीपक रिजाल/इश्वरराज ढकाल (काठमाडौं)

संविधानसभाको निर्णय पछि औपचारिक रूपमा राजाबाट हटेका ज्ञानेन्द्र शाहले नेपालमा बसेर मुलुकको बृहत्तर हित र शान्तिका लागि योगदान पुर्याउने बताउनुभएको छ। कतै खुसीयाली कतै रुवाबासीनारायणहिटी दरबार छोड्नु केही घण्टाअघि बुधबार साँझ नारायणहिटी दरबारको कास्की हलमा आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा पूर्वराजा ज्ञानेन्द्रले संविधानसभा निवर्ँचन र जेठ १५ गते संविधानसभाको बैठकले गरेको निर्णयालाई सहज बनाउन आफूले सहयोगीको भूमिका खेल्ने बताउनुभयो।सञ्चारकर्मीलाई नमस्कार गर्दै कास्की हलमा प्रवेश गर्नुभएका पूर्वराजा ज्ञानेन्द्रको अनुहार हँसिलो थियो तर विगतमा आफूमाथि लागेका सबै आरोपको प्रतिवाद गर्नुभएको थियो।राजा वीरेन्द्रको वंशनाश हुने गरी भएको दरबार हत्याकाण्डमा आफनो परिवारको संलग्नता नभएकोदेखि विदेशमा आफ नो परिवारको नाममा चल या अचल पुँजी नभएको पनि उहाँले स्पष्ट पार्नुभयो।केही समयअगाडि भारतीय छापाहरूमा राजा ज्ञानेन्द्रले भारतमा शरण लिन खोजेका छन् भनी प्रकाशित समाचारलाई लक्षित गर्दै उहाँले भन्नुभयोे- ँमैले देश छोडेर जाने सोच बनाएको छैन। म मातृभूमि नेपालमा नै बसी मुलुकको बृहत्तर हितका लागि योगदान पुर्याउन चाहन्छु। यसका लागि सबै क्षेत्रबाट सहयोग हुने नै छ भन्ने आशा लिएको छु।’पत्रकार र गैरपत्रकारहरूको अत्यन्त भीड रहेको कक्षमा पूर्वराजाबाहेक उहाँका परिवार कसैको पनि उपस्थिति थिएन। अनुहारमा खुसी देखिए पनि पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र केही अस्वस्थ देखिनुहुन्थ्यो। सम्बोधनका क्रममा उहाँले तीन पटक खोक्नुभएको थियो।हामी नेपालीका महान् पूवजहरूको रगत, पसिना र बलिदानले बनेको स्वतन्त्र र र्सार्वभौम रहँदै आएको यो नेपाल राष्ट्रको स्वतन्त्रता र अखण्डताका निम्ति म जुनसुकै अवस्था र हैसियतमा रहेर पनि सदा समर्पित रहने प्रण गर्दछु’ -पूर्वराजा ज्ञानेन्द्रले सम्बोधनका क्रममा भन्नुभयो।स्वतन्त्र राष्ट्रको अस्मिता, अखण्डता र मौलिक मान्यता कायम रहोस् भन्ने मेरो भावना छ’ -उहाँले भन्नुभयो।निर्वाचित सरकारलाई अपदस्थ गरेर शासनसत्ता आ�नो हातमा लिएपछि आलोचनाका पात्र बन्नुभएका पूर्वराजा ज्ञानेन्द्रले अहिलेसम्म आफूले सबै काम असल नियतले गरेको तर सफलता पाउन नसकेको बताउनुभयो।ँतत्कालीन हिन्दू अधिराज्य एवम् बुद्धको जन्मभूमि नेपालमा शान्ति आओस् भन्ने असल नियतबाट जुन प्रयासको थालनी गरिएको थियो, त्यो प्रयास विभिन्न कारणले गर्दा सफल हुन नसकेको मैले स्वीकार गरेको छु’ -पूर्वराजा ज्ञानेन्द्रले भन्नुभयो।ँदेशमा आजभन्दा सात वर्षगाडि एउटा असहज, दुःखद र अनपेक्ष्ँित घटनाका कारण संविधान र परम्पराअनुसार राष्ट्राध्यक्षको उत्तरदायित्व ग्रहण गर्दा राष्ट्रधर्म, कुलधर्म र राजपरम्पराअनुसार मुलुकको र्सार्वभौम सत्ता, स्वतन्त्रता, स्वाभिमान, अखण्डता, शान्ति र प्रजातन्त्रको संस्थागत विकास तथा नागरिकको समग्र प्रगतिबाहेक अरूकुनै पनि स्वार्थ आफूमा नभएको तथ्य पनि सबैलाई जानकारी गराउँछु’ -पूर्वराजा ज्ञानेन्द्रले भन्नुभयो।पूर्वराजा ज्ञानेन्द्रले जीवनमा दुइ पटक राजाको जिम्मेवारी वहन गर्नु परे पनि त्यो आ�नो चाहना र इच्छाबमोजिम नभई बाध्यात्मक भएको पनि बताउनुभयो।ँएउटा अकल्पनीय, त्रासदीपर्ण घटना राजदरबारमा घट्दा मेरा पूजनीय दाजु, भाउज्यूलगायत आ�ना आत्मीय परिवारको बीभत्स विनाश भएको र ती प्रिय आदरणीय परिवारजनका शवमा आँसु बगाएर मन हलुका पार्ने मौकासमेत पाउन नसक्ने परम्परा र कर्तव्यको जन्जिरमा बाँधिन विवश मेरो अन्तरवेदना शब्दमा व्यक्त गर्न सक्दिनँ’ -पूर्वराजा ज्ञानेन्द्रले दोस्रो पटक राजा बन्दाको बाध्यताको विषयमा भन्नुभयो।पूर्वराजा ज्ञानेन्द्रले राजा भएपछि आफूले कुनै सम्पत्ति नजोडेको, राजपरिवारका सदस्यको सम्पत्तिको हक नछिनेको र पूवजबाट आएको सम्पत्तिहरू पनि व्यक्तिगत नाममा नराखी संस्थागत रूपमा राख्ने व्यवस्था गरेको बताउँदै नेपालको प्रचलित कानुनअनुसार निजी सम्पत्ति राख्न पाउने हक आफूलाई पनि हुने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो।पूर्वराजा ज्ञानेन्द्रले परम्परागत रूपमा शाहवंशीय राजाहरूबाट प्रयोग भई शाहवंशको विरासतको रूपमा रहेको श्रीपेच र राजदण्ड चिरकालपर्यन्त सुरक्षित रूपमा रँख्ने गरी संरक्षणका लागि बुधबार नै नेपाल सरकारको जिम्ममा रहने गरी हस्तान्तरण गरेको जानकारी दिनुभएको थियो।८ः४४ मा दरबार बहिर्गमनपूर्वराजा ज्ञानेन्द्रले बुधबार बेलुका ८ः४४ बजे नारायणहिटी दरबार छोड्नुभएको थियो।

मान्छे मान्छे जस्तो छैन

शिव प्रकाश

अभिश्राप तँलाई त्यो ईश्वरको
कुकुर !
विष्टा खान्छस तँ मान्छेको
तँलाई त्यही ईश्वरको वरदान
धन्य तँ
त्यो मान्छेभन्दा महान् छस्
गुनी छस्
इमानी छस्
विष्टा खान्छस् त के भयो
निष्ठा छ तँभित्र
विष्टा नखाने मान्छे
निष्ठाविहिन छ
तेरो तुलनामा तुलनाहीन छ
ईश्वरको अनुपम् रचना
मान्छे !
निकि्रष्ठ छ
मान्छे मान्छे जस्तो छैन
मान्छे तँ जस्तो पनि हुन सक्दैन
तँ मान्छे भएको भए
विष्टा खान्थ्यो होला त्यो मान्छेले
तर मान्छेले आदर्श खादैनथ्यो होला !
अनुदारता ईश्वरको तँ माथि
गधा !
गालीका लाजभाँड लवजहरुसँग
जोडिने सधैं तेरो नाउँ
त्यही ईश्वरको दया तँ माथि
धन्य तँ
सहनशीलताको अतुल उपमा
त्यो मान्छेभन्दा सहिष्णु छस्
हिंस्रक मान्छे
मान्छे जस्तो छैन
तँ जस्तो पनि हुन सक्दैन
तँ मान्छे भएको भए
ढुटो खान्थ्यो होला त्यो मान्छेले
तर मान्छेले मान्छे टोक्दैथ्यो होला !
विवेकहीनता ईश्वरको तँ माथि

गोरु !
बुद्धिहिनतको विषेशण
तेरो विषेशता
त्यही ईश्वरको अनुपम कृपा तँ माथि


धन्य तँ
परिश्रमको पर्याय तेरो लगनशीलता
घाँस खाएर अन्न पोस्ने तँ मान्छेलाई
घाँस नखाने मान्छेभन्दा
उपल्लो दर्जामा छस्
महाबुज्रुक मान्छे
मान्छे जस्तो पनि छैन
तँ जस्तो पनि हुन सक्दैन
तँ मान्छे भइदिएको भए
घाँस खान्थ्यो होला त्यो मान्छेले
तर मान्छेले मान्छे खादैनथ्यो होला !

नौलो बिहानी

हस्त गौतम मृदूल
उदायो अब बिहानी नयाँ निर्दयी रात फाली।
स्वागत गरयौ ह्रदय देखि मन्को दियो बालि॥

देश लूटने जतिलाइ अब किनारा लाउदै छरे।
मेटाउदै यावत संकटहरु शान्ति आउदै छरे।
आशाको राँको बाली मनमा उज्यालो छर्दै छरे।
नयाँ खाका कोरी सूख समृद्धिको कोख भर्दै छरे।

उदायो आज बिहानी नयाँ निरंकुस रात फाली।
स्वागत गरयौ ह्रदय देखि नै मन्को दियो बालि॥

अमर सपनाहरुको बिउ माटोमा रोपदै छरे।
इतिहाँसको जिवित पाना धर्तीमा खोप्दै छरे॥
आमाको आँशु पुछेर अब मलम लाउदै छरे।
स्वतन्त्रताको गित गाउने समय आउदै छरे॥

उदायो आज बिहानि नयाँ अराजकत्ता फाली।
स्वागत गरयौ ह्रदय देखि नै मन्को दिया

दुस्वप्न

“तपाई नेपाली हो?” बिरानो देशमा यौटा आत्मीय आबाजले मलाई बोलायो । “हो ! अनि तपाई पनि नेपाली नै हो?” मैले पनि सामान्य ढंगमा अभिवादन संगै वार्तालाप अघी बढाँए ।

“अनि तपाई कुन नेपालको त?’” मेरो प्रश्‍नको झ

जबाफ नदिई उनले सोधेको यो प्रश्‍नले भने म अक्मक्कीएँ “ … हैन के भनेको तपाईले ? नेपाल त नेपाल नै हो नि पूर्व पश्‍चिम कताको सोध्नु भएको भए म मध्यमाञ्चलको वा काठमाण्डु को हुँ”

“ … हैन तपाईले पनि कस्तो कुरा नबुझ्या भन्या ति व्यक्तिले सम्झाउने पाराले मलाई भने “तपाई नया नेपालको कि पुरानो नेपालको पो भनेको?”

“नेपाल त यौटै छ नि के को नया र पुरानो भन्या ?” मैले उदेक लागेर प्रश्‍न गरें ।

“कहाको यौटै हुने तपाई मध्यमाञ्चलको हो भने त्यो त पुरानो नेपाल पर्‍यो … ” उसले सम्झाउने पाराले मलाई बताउन थाल्यो “ … अब नया बनेका प्रदेशहरु चाहि नया नेपाल हुन … ” उ अझै मलाई लामो लामो कुरा बखान गर्दै थियो मलाई भने अब बिरानो देशमा भएपनि सो व्यक्तिमा कुनै आत्मियता नजर आउन छाडि सकेको थियो ।

“… तपाईलाई थाहा छैन अब प्रदेश प्रदेशमा आ-आफ्नै सरकार हुनेछन, अनी अहिले भारतमा रहेका ‘पश्चिम बंगाल सरकार’, ‘गुजरात सरकार’ वा ‘तामिलनाडु सरकार’ जस्तै हामि कहा पनि प्रदेश-प्रदेशका आ-आफ्ना सरकार हुनेछन, तिनले पहिला स्वायत्त, अनि स्वतन्त्र हुदै स्व-निर्णयको अधिकार लिनेछन … ” मलाई उसको आबाजमा अलिकता दबाब, अलिकता व्यङ्य र केहि त्रास समेत महशुस हुन थाल्यो । मैले अब भने त्यो व्यक्तिलाई अलि नियालेर हेरें … ओहो ! यो मान्छे त नेपाली जस्तो पनि देखीदैन … मलाई नजानिदो त्रासले घेर्न थाल्यो र म त्यो व्यक्तिबाट पन्छिन खोज्न थालें ।

“यो सब हामिले नै गराई रहेका छौं … हेर्नुस न … बिस्तारै आत्म निर्णयको अधिकार पाएपछि तपाईको नेपालको ‘स्वरुप’ नै परिवर्तन हुनेछ” यसपाला मैले उसको बोलीमा प्रष्टै रुपमा खिसि गरेको अनूभुति गरें ।

मलाई त्यो व्यक्तिको शिल-स्वभाब र बोली देखि नै घृणा जाग्न थाल्यो “हैन ! तपाई नेपाली हैन र भन्या?”मैले आक्रोश मिस्रित आबाजले सोधें । “हा हा हा हा … तपाई त रिसाउनु भयो जस्तो छ … म पनि नेपाली नै हुँ, … तर भविश्यको अनी त्यो पनि नया नेपालको चाहि … ” उसले निकै कुटिलताले जबाफ दियो “ … अब हाम्रो योजना अनुशार कार्य हुदैं छ र योजना अनुशार नै काम भए तपाई भन्दा हामी ‘बलियो’ हुनछौं अनी हामीले तपाईहरु संग माग्ने हैन तपाईहरु हामिमा भर पर्नु पर्छ … ”

“ के को योजना के को कार्य ? यो नचाहिदो कुरा नगर्नुस … मलाई तपाईसंग कुरा गर्नु छैन " म झर्केर हिडें ।

“ … तपाई जानुस तर याद गर्नुस! अहिले सम्म सबै कुरा हमिले भनेकै भएको छ। तपाईका नेताहरु हामिलाईनै गुरु मान्छन र हामिले भनेकै मान्छन् देख्नु भएको छैन भर्खर पुरानो नेपालमा के भएको छ र के हुदैं छ … …हा हा हा हा हा ” ।

उ अट्टाहास गरेर हास्न थाल्यो मलाई उस्को अनुहार मानिसबाट दैत्यमा परिवर्तन हुदै गएको महशुस हुन थाल्यो … उसको शरिर भिमकाय रुपमा परिवर्तन भएर आबाज पनि अझ भारि हुदै जान थाल्यो “ हा हा हा हा … ” उस्को भयकंर अट्टाहासले म झसंग व्युझीएँ । शरिर पसिनाले तर भएको रहेछ म टी. भि. हेर्दा हेर्दै सोफा मै निदाएको रहेछु … अगाडि टि. भि. मा छिमेकि देशको यौटा न्यूज च्यानलमा नेपाल सम्बन्धि ‘करेण्ट रिपोर्ट’ अझै चल्दै रहेछ … म टी. भि. बन्द गरेर पून: निदाउने प्रयत्न गर्न थालें ।

हप्ता हंगामा- श्रिपेच खोजीनिती

आफुले गरेर देखाउनुको सट्टा अरुलाइ दोष देखाएर आफु ठुलो हुने प्रबिर्ती जुनै तन्त्र आएपनि नेपालमा कायमै छ। अहिले सम्म राजाकै दोष देखाएर देश नबनेको दाबा गर्ने राजनितीज्ञहरु अहिले कसरी सत्ता बाड फांड गर्ने त्यसमै अल्झिएका छन।

यता भने लण्डनमा एउटा लिलामी गर्ने पसलले नेपालको श्रिपेच भनेर लिलाममा राखेको छ। निकै आकार्षक मणि द्वारा सिंगारीएको नेपालको राजाको भनेर उक्त श्रिपेच ९०,००० पाउन्डमा बेच्न राखिएको छ। श्रिपेचको ब्याख्या करिब करिब नेपालकै राजाहरुले लगाउने श्रिपेचसंग मिल्दो जुल्दो छ। तर नियालेर तश्बिर हेर्दा थुप्पै फरक पाइन्छ। उक्त श्रिपेच सम्पर्क नाम,फोन सहित उपलब्ध गराइएको छ भने उक्त श्रिपेच भारतमा बनेको हुनुपर्छ पनि भनिएको छ। र सामानको बयानमा श्रिपेचकोमा जोडिएका सामानको अर्थ मुश्लिमका भगवान मोहम्मद प्रती देश सुम्पिएको पनि भनिएको छ।

ज्ञानेन्द्रको समाचारले ठाउ पाउने छोडेको बेलामा उनले नै लगाउने भनेर बेच्न राखिएको श्रिपेचले भने देश बिदेशमा हंगामा मच्चाएको छ।

श्रिपेचको किन बेचको बिबरण बोनहाम्स भन्ने साइटमा राखिएको छ।

गजल - खोइ कसले

खोइ कस्ले बन्यो छाती भरी माकुराको जालो
इज्जत ढाक्न कस्ले दियो फेरी मक्काको टालो

शेरको जुङगा ओखलिए,छाला ओढी बाघ बन्ने
धेरै जनावरको होहल्लामा अब कस्को पालो


स्नेह सदभाबको बुटी पाखा भरी थियो
बाँदर जात उक्काइ पाप्रो पारे घाऊ आलो

बादलको घेरा हटेको किम्बदन्ती ताजै छ
घामको झुल्कै नपरी किन जताततै कालो

दाबिलो लाग्या पेटमा माड लगाउनु थियो
आज सुम्सुमाउनेले नै ठोके सुन्निएको गालो

Current Political impasse

The aftermath of the declaration of Nepal as a republican state has not shown sings of any good prospect although the excitement and celebrations went to the extent of a delirium as if Nepal had discarded the cloaks of misfortunes with the ouster of monarchy. The political parties as in eternity have again plunged headlong into a dispute of power sharing or not sharing it, fraught with all idiocies. The single largest party in the current constituent assembly, the Maoist party, seems to be prepared to make the already created political impasse into further deterioration. it is because a day after the declaration of Nepal as a republic, the Maoists supremo Puspa kamal Dahal publicly and most vociferously condemned the rival political parties and the independent media for their stance against Maoists and their activities. The way castigated the NC, UML and Kantipur publication was absolutely unnecessary and uncalled for to be made by a responsible political leader if he was one of them.

The euphoria on the success of the recently held Constituent Assembly election, if is to be inferred, seems to have given the Maoists the validity to act on their own. At least , this seems to be the general mood and understanding across the party hierarchy, bottom to top.
Mr Dahal continued to appear more as a militia commander than a responsible head of a political party prepared to take up the reins of the state. As a newly annointed and baptized member into a multi-party fraternity in Nepal, the Maoists lower rung cadres can still be offered the benefit of doubts even if they lack the basic ethos of inclusive nature of pluralistic politics, the same can not be said about its political leadership. It is because the political leadership has more challenges than ever in reining in the anarchistic antics of its root level cadres behaving more as all powerful police and courts on their own. This is the time they learn to behave as people and not as super cops. Only the genuine effort and will power from the Maoist leadership can change this euphoric anarchism in the daydreamers.

Maoists and other political parties involved in this negotiated peace process in Nepal have always huddled together to unknot an issue or a problem at the last moment. Theirs has never been an earnest intention or resolve to address problems that may crop up over a longer period of time. They have been acting on installments dealing with each and every singular problem for the moment without planning for a decade or ,say, for a five year period . This is because of the lack of trust among the parties. The mainstream parliamentary parties like the UML and NC etc. are apprehensive of the Maoists long term agenda of leading the nation into a single party Communist Republic. The truth is that they have not made efforts to alley this fear from the minds of the sceptic.

The apprehensions among the sceptics can be summarised as:

The all powerful institution of Monarchy has tamely surrendered. Now Maoists will infuse their party indoctrinated militia into the national army and politicizes every possible aspect of state mechanism. with the assumption of state power they will invade and stamp all aspects of life and will try to justify with the forceful means that they have been accustomed to doing and proving over the years. In the pretext of giving the so called 'miracle' of economic revolution, they will dominate and exterminate all possible avenues of dissent. However, they will try to appease the Indian king makers by every means possible.

Sooner or later, these parties will agree on power sharing . If they don't agree , they will perhaps be made to agree by an all powerful invisible hand. Though I don't know how and when. But I can still say that our political parties very well know how to disagree and agree with a last ditch effort and again disagree with apprehensions for each other just to unravel another ball for the time being to make the people feel that they are still working together!

Lack of trust and fear against each other has till date made our political parties agree on points in the last minute agonies against all odds. But the balance now tilting towards the Maoists, will Nepali politics remain the same as it has been for the last two years or will it make a significant departure from hereon begs only questions and scepticism aplenty.

हे मनहरु तिमीलाइ खुल्ला पत्र

पुरुशोत्तम सुबेदि-बेल्जियम

ऐना देख्योकि आफ्नो रुप हेर्न र आफ्नो सिंगार पटार गर्न चाहने मनहरु------अरुहरु लाइ पनि राम्रो देख्न सिक ।
धनको महिमा नबुझेर आफु धनाढ्य देख्ने मनहरु----मानबियता र समाजबाद लाइ ख्याल गर ।
रुपको सार नबुझेर अरु लाइ कुरुप देख्ने मनहरु ----मनको गमलामा फुल रोपि- सन्सार लाइ सुन्दर बगैचा देख्न सिक ।
अरु दौडेको देखेरे डाह गर्ने मनहरु----आफु सपांङग छु भन्ने शोच ।
कोइलि को स्वर सुनेर कुहु कुहु गर्ने मनहरु ----स्वर खोज -भाका - लय खोज- र तिमि आफ्नै स्वरमा बोल्न सिक ।
मुखले ठिक्क पार्ने बगलिमा छुरा राख्ने दुई जिब्रे मनहरु---- तिमि र तिम्रो सोचाइ य उटै गर ।
लोभ र इर्श्याले घाइते भयका मनहरु---- आफ्नो पौरख को कमाइ अरुलाइ चखाउन सिक ।
अरुलाइ कम्जोर निर्धन निर्बल अग्यानि देख्ने मनहरु-----ग्यान बल दान -दिन सिक ।
आफै लाइ मपाइ संझने मनहरु---अरुलाइ पनि तिमि भन्न सिक ।
बुद्धको नाम बेच्न खोज्ने मनहरु --सत्य बोल ।काट मार गर्न छोड ।अहिंसा त्याग ।
गिता पुराण बेद का माला जप्ने हिन्दु मनहरु ----मुर्ति बेच्न छोड ।
बाइबल यक बिग्यान भन्ने क्रिस्चियन मनहरु ----तिम्रा चर्च् हरु खालि हुदै छन -धेरै बिलासि र नास्तिक नबन ।
इस्लाम् धर्म नै सर्वे सर्वा हो भन् ठान्ने
मुस्लिम मनहरु ----जिवन को सुरु देखि अन्त्य सम्म बाच्न सिक जिवन को सार बुझ ।धर्म को नाम मा जिवन त्याग नगर ।
अन्तमा -संसार भरका हे मनहरु - आफुले आफुलाइ चिन्ने कोशिस गर ।

शहिदको सपना

- हस्त गौतम मृदूल

शहिदको सपना कुल्चेर नेता शत्तिले मात्तिय।
भोगेर संधै अन्योलै मात्रै जनता आत्तिय॥

धामिलो पारे राष्ट्रको दृष्टि कूजो भो बिधान।
स्वार्थको खेलमा अल्झेर पनि निस्केन निधान।
सांप र बिक्षि भ्यागुतो मिली देशलाइ हाक्दैछन।
कहिल्यै माथी नउठने गरी खाडलमा जाक्दैछन।

जनताको इक्षा कुल्चेर नेता असाध्यै पात्तिया
भोगेर संधै संकट देशमा जनता आत्तिय॥
मौलिक हक अमन चयन ओझेलमा पारे नी।
हुर्मत लुटी जनताको संधै जिउदै मारे नी॥

जहिल्यै पनि मुगडा गर्छन यो कस्तो चलन।
जनताको नेता रैनछन बुमु्ने राष्टको जलन।

राष्ट्रको मुद्धा उठाइ नेता केहीबेर तात्तिय।
भोगेर संधै अशान्ती त्रास जनता आत्तिय॥

माओवादीले चमत्कार नै गर्लान त ?

कामरेड प्रचण्ड र उनका चेलाचपेटाहरूको मुखबाट 'चमत्कार' शब्द निस्कन लागेको धेरै नै भयो । यसमा कुनै शंका नै छैन कि संविधानसभाको निर्वाचनमा सबैभन्दा ठूलो दलको रूपमा स्थापित भएर उसले एउटा चमत्कार गरिनै सकेको छ , भलै यो चमत्कार कसरी भयो भन्ने कुरामा कोही अपरिचित नभएको नै किन नहोस् ।
जनयुद्दले जनतालाई प्रताडित गरेको भनिएको हिंस्रक मिलिसिया मात्र साथमा भएको, तल्लो तहको संगठन र बौद्दिक जमात दुबैको साथ नपाएको नया पार्टी माओवादीले शान्ति प्रकृयाको पछिल्लो समयमा जे भन्यो त्यही पाउन थालेको देखेर उसको राजनीतिमा बार्गेनिङ शक्ति बढेको फाइदा उठाउन राजनीति, प्रशासन, पुलिस,सेना र पूर्व दरबारिया पक्षहरूको ठूलो अवसरवादी समूह माओवादीतर्फ आकर्षित बनेको कुरा नकार्न सकिन्न । यथार्थ पनि त्यस्तै थियो किनभने अन्तरिम समयमा , सत्तामा मुख्य भूमिका निभाइरहेका कांग्रेस र एमाले यति निरिह देखिन्थे कि माओवादीले जे चाय्हो त्यही गर्न सक्ने स्थिति सर्वत्र बनेको प्रतीत हुन्थ्यो । सरकारी सेना र पुलिस कहाँ र कुन संसारमा आराम गर्दै छन् जस्तो भान हुन्थ्यो तर चर्चा देखि सडक अनि घर घरमa माओवादी छापामार र वाइसिएलका गतिबिधिको एकछत्रपन कायम भएको थियो । त्यो समयमा माओवादीले वा वाइसिएलले गरेका ज्यादतिको कुरा गर्‍यो भने , शान्ति प्रकृया खलबलिन्छ भनेर सतर्कता अपनाउन पर्ने बाध्यता छ भनिन्थ्यो । साँच्चै भन्ने हो भने ठूलो स्वरमा हाच्छ्यूँ गर्दा पनि घरघरमा 'नानि उठ्ला है' भनेर हैन 'शान्ति प्रकृया खलबलिएला नि' भन्ने एक खालको जोक नै चलेको थियो । एकपटक त माओवादीहरू सबैले सरकारबाट राजीनामा गरेर बाँकि पक्षहरूलाई आँफूले जे ह्यो त्यही गर्न सक्ने कुराको पाठ पढायो , अनि बर्षे बिदाको गृहकार्य गरेर फेरि सरकारमा फर्कियो पनि । यो घटनाले पनि माओवादीले आफ्नो इशारामा अरूलाई सजिलै चलाउन र नचाउन सकिन्छ भन्ने सोचमा आश्वस्त बनायो ।सायद हिंसात्मक शक्तिलाई शान्ति प्रकृयामा बनाइराख्न यो आवश्यक थियो होला , तर अरूको यो कमजोडीलाई सदैव आफ्नो पक्षमा उपयोग गर्ने बठ्याइँमा उसले अरू शक्तिलाई हाकाहाकी ऊल्लू बनाइरह्यो । अर्कोतिर 'निर्वाचन त हाम्रै हो र भएमा हामीले नै जितिन्छ' भनेर बिना तयारी नै मख्ख परेर माओवादी आतंक र आफ्नै अकर्मण्यतामा र दुष्कर्मयुक्त पात्रको कारण ध्वस्त बनिसकेको स्थानीय सांगठनिकतमा नदारद कांग्रेस एमालेले केवल माओवादीलाई संलग्न गराई चुनाबमा जाने कुरालाई मात्र आफ्नो सफलता देख्न र ठान्न थाले , तर माओवादीले ग्रामीण समाजको अन्तस्तह सम्मको जनमनोविज्ञानमा कुन हस्र र सिर्जना गरेको छ भन्ने कुरा बुझ्न उनीहरूले कहिलै तयारी देखाएनन् । फलत: परिणाम कहाँ पुग्यो देखिएको छ । कांग्रेस र एमाले मात्र हैन यो परिणामले नेपाली उदारवादी लोकतन्त्रका पक्षमा उभिनेहरूलाई समेत हतप्रभ बनाएकोमा शंका छैन ।यो डर र शंका माओवादी एउटा दल विशेषको विजयले मात्र कदापि हैन, यसका प्रवृत्तिगत र
व्यवहारिक कारणहरू छन:

(१) माओवादी पार्टी , मिलिसिया र छापामारहरूमा एकदलीय कम्युनिष्ट अधिनायकवादप्रतिको अगाध मोह हुनु र अरू राजनीतिक पार्टी र तिनका समर्थक वा कार्यकर्ताप्रति चरम असहिष्णुपन विद्यमान हुनु । साथै आँफूलाई एउटा राजनैतिक दल विशेषप्रति लागेको संगठनको रूपमा बुझ्न नचाहने र समग्र मुलुकको एकल मसिहा र सबै जनताको एकल प्रतिनिधि आँफूमात्र हौँ भन्ठान्ने सर्वसत्तावादी सोच र चरित्र ।
(२) एउटा राजनितिक पार्टिको रूपमा सांगठनिक ढाँचा निर्माणबाट रुपान्तरित बन्न नचाहने बरू , सैनिक र अर्धसैनिक संरचना र चरित्रलाई जबर्जस्ति अरूमाथी राजनैतिक नै हो भन्ने ढंगले लादेर बाहुबली शैलिमा हरेक कुरा प्रमाणित गर्न चाहने व्यवहार ।

(३) कार्य र व्यवहारमा एकरूपता देखाउन नचाहने अनि निश्चित उद्देश्यका लागि आँफूलाई नरम देखाए झैँ गर्दै फेरि हामि त त्यस्तो हैनौँ तर निश्चित रणनीतिका लागि त्यसो गरेका थियौँ भन्ने अस्थिर र बेइमान चरित्र । अनि हालका लचकताहरूलाई भोलिको अर्को फड्को मार्ने कामका लागि उपयोग गरेका हौँ भन्ने कार्यव्यवहार ।

( ४) आँफूले अनुकूल ठानको खण्डमा कम्युनिष्ट अधिनायकवादमा जान चाहने उसको खुला घोषणा ।

यी कारणहरूको फेहरिस्त धेरै लामो हुनसक्छ ।

केही प्रमाण स्वरूप कुरा गर्दा गणतन्त्रको लगभग सर्वसम्मत घोषणा भएको भोलिपल्ट नै कामरेड प्रचण्ड र उनका पार्टि शिर्ष्स्थहरूको भनाइ अरू सहकर्मी दलहरूप्रति एकाएक असहिष्णु देखापरेको छ । अरू दलहरू आफ्नो वर्तमान पराजय भन्दा भोलिको सम्भावित माओवादीले शुरू गर्ने तानाशाही पद्दतिका कारणले डराएका छन् भन्ने उसलाई थाहा नभएको हैन। यस्तोमा राजतन्त्रीय सामन्तवादबाट उम्केर नेपाल र नेपाली अर्को एकाधिकारवादी अधिनायकवादको ताड्नामा फँस्न सक्ने सम्बावना उत्तिकै छ । अहिले ब्यारेकमा बसेका पार्टी राजनितिबाट दिक्षित मिलिसिया छापामार र वाइसिएल आतंकको छायाँमा भएको चुनाबले त यस्तो हालत बनायो भने भोलि माओवादि शासनमा , माओवादी सरकार, उसका पार्टी पुलिस र सेना अनि सरकारी सेना र पुलिसमा समेत समाहित गरिएका छापामारहरूको मातहत र निगरानीको निर्वाचनको स्वतन्त्रताका बारेमा अहिले केवल अनुमान मात्र गर्न सकिन्छ, कसका लागि कति पलदायी होला र नेपाली गणन्त्रात्मक लोकतन्त्रको नियति कहाँनेर पुग्ला भनेर ।

कतिपयले नेपाली भूराजनिति र नेपाली जनताको आन्दोलित बन्न सक्ने सामर्थ्यको हवाला दिँदै, यस्ता अधिनायकवाद नटिक्ने आत्मरति राख्ने गरेको पनि पाइन्छ । तर अहिले भारतीय सद्भाव पनि खुल्लमखुल्ला माओवादी टाउकोमा आशीर्वादका हातहरू राख्न व्यग्र देखिन्छ र उसले माओवादीहरूको अचम्म लाग्दो तरफदारी हालैका दिनहरूमा गर्न थालेको देखिन्छ ।अर्कोतिर जनताको आन्दोलित बन्ने उर्जालाई पनि हरेक १० वर्षमा प्रयोग गर्न पर्ने स्थितिको निरन्तरता हेर्‍यो भने २००७ साल यताको राजनैतिक अस्थिरताको नियति हाम्रो दूर्भाग्य बनेर सदा रहिरहने देखिन्छ ।

नेपाली गणतन्त्रको औपचारिक आगमन २४० वर्षको शाह शासनको अन्त्य मात्र हैन बरू नेपालको आधुनिक इतिहासका राजतन्त्रात्मक २००० वर्षहरू जुन लेखोटमा भेट्न सकिन्छ, को अन्त्य पनि हो । सम्भवत: नेपालको राजनीतिमा यति ठूलो यु परिवर्तन भएकै छैन । तर यो परिवर्तनको गूरूतालाई अबका दिनमा दलहरूले कुन जतन अपनाएर काँध र मन थाप्न सक्ने हुन भन्ने कुराले ठूलो महत्व राख्छ भन्ने कुरामा कुनै शंका भने छैन ।

तर पनि म भित्र भने वर्तमानको उत्तेजना भन्दा भोलिको उत्कण्ठा र व्यग्रता छट्पटाएको महशूस मैले गरेको छु । सायद म आशा र निराशाको मझधारमा उभिएको छु, युग परिवर्तनको अनिश्चिततामा ।


यस्तो स्थितिमा कामरेड प्रचण्डले गणतन्त्र आएको खुशियालीमा अस्ति खुलामञ्चमा भनेका दुइटा कुराले भावी नेपालको भाग्य वा दूर्भाग्यका बारेमा बडो महत्वपूर्ण संकेत गरेका छन कि जस्तो लाग्छ :

"(१) खबरदार, कान्तिपुर ( पत्रिकालाई दिएको धम्कि) हाम्रा बारेमा लेख्दा सतर्कता अपनाउनू"
"(२) ...............नत्र भने हामी जनगणतन्त्रतिर गैदिम्ला नि "

कतै कामरेड प्रचन्डको भावुक मनले सत्य कुरा छताछुल्ल बनाएको त हैन ? मेरो कामना छ, सदा झैँ यो पनि कामरेडको अर्को बर्बराहट मात्र साबित बनोस्, सत्य नबनोस् !


भवतु सब्ब मंगलम् !!! - एकलव्य

The Story of Berlin Walls's "Wife"

Most of us may have heard about the historic Berlin Wall, some may have got opportunity to visit and see it, feel it physically and most of us may have read, heard or watched it in books, newspaper and television.

Beside it’s historic aspects and it’s physical structure, we may rarely think any other things related to it. For most of us, it is just a wall, …..a historic wall… and that’s all.

But, a woman told an amazing and interesting story, who fell in love with the Berlin Wall and now believes they are husband and wife.

A Swedish woman with a passion for inanimate objects revealed that she has been married to the Berlin Wall for 29 years. Eija-Riitta Berliner-Mauer, 54, whose surname means Berlin Wall in German, said she fell in love with the Berlin Wall in childhood, when she saw "his" pictures on TV.

She began collecting "his" pictures and saving up for visits. And it is revealed that on her sixth trip in 1979, they tied the knot before a handful of guests.

In an amazing statement, she even claimed that her husband is not only attractive but rather “sexy”. Comparing to the Great Wall of China she said the former is attractive, but it's too thick and her "husband" is sexier than the Great Wall.

While she remains a virgin with humans, she insists she had a full, loving relationship with the wall.

"It's not just pleasuring myself. I want to please my partner when we make love."

While the rest of mankind rejoiced when the Berlin Wall was largely torn down in 1989, its "wife" was horrified.

She's never been back and now has only model to remind her of "his" former glory.

"We all have to live on this earth and the only way to peace, friendship and freedom is accepting and respecting even if one doesn't understand. As long as nobody is injured all is well," said Berliner-Mauer.

Source: Different news agencies/Internet

तातेको नेपाल

नेपाल अहिले ज्वालामुखी भन्दा पनि तातो छ। एका तिर नारा बिरोधको जुलुश छ भने एका तिर अबिर जात्रा छ अनि सुरक्षा निकै कडा छ। जनताको नारा बाहेक उता नेताको बोलिमा देश अल्झिएको छ। गणतन्त्र घोषणा गर्न निकै आतुर नेताहरु कस्ले के लिन भन्नैमा निर्कोल निकालेका छैनन। सायद राजाको अपुताली आफुतिर आएको मा तानातान होला। यदी उनिहरुले यो जनताको नासो भन्ने बुझेनन भने भोलीको दिनमा नेपाल रहेमा ज्ञानेन्द्रको हाल नहोला भन्न सकिन्न। टाटे र पाग्रेंको बिरालाहरुले कथा जस्तै कुराउनी बराबर बाढ्दा तराजुमा ठ्याक्कै बराबर नभएर नाप्न बसेको बांदरलेनै कुराउनी सकाएको थियो। त्यस्तै अहिले भारतले फाइदा नउठाउला भन्न सकिदैन।
हुन त आरोपमाहरुमा भन्ने गरिए जस्तै भित्र कुनै शक्तीको नभएमा आज नभए पनि भोली गणतन्त्र आउने पक्का छ तर नेताहरुको सुज बुज देख्दा चाही गणतन्त्रलाइ जन्मनु अगी नै कुपोषण लागी सकेको छ।
तर पुरा तयारीको साथ बसेको बैठकमा के गर्ने भनेर निर्कोल निकाल्न नसक्नु, स्वागत र बिरोधको नारा,सैनिक शक्ती सहितको राजा थन्किनु अनि साना तिना बम बिस्फोट तथा भोली के हुने हो भन्ने नेपालको स्थित रहेको बेलामा संसारका सबै क्यमरा नेपाल तिर फर्किनुले नेपाल रातो फलाम भन्दा पनि तातेको देखिन्छ।

गजल - खसखस लाग्छ

खसखस लाग्छ आजभोलि कुरा काट्यौ कि
अर्कै राजा मनमा पाली मलाई ढाट्यौ कि

श्रीखन्ड र खुर्पा बिड उस्तै देख्छौ तिमी
भ्रममा पारी चिनी भनी नून चट्यौ कि

विश्वास जोडछु भन्यौ शन्का लाग्छ अचेल
मनभरी कतै घातको दाम्लो बाट्यौ कि

कुरा छल्न सिपालु छौ डर लाग्छ अझै
जुठो माया चोखो भनी भाषाण छाट्यौ कि

अङालोमा बेरिदा नि हराएझै लाग्छ किन
अन्तै खाता खोली कतै माया साट्यौ कि

राम हरि हत्या झिंगा सरह

हिजो प्रचण्डले माओबादी द्वारा हत्या गरिएका राम हरि श्रेष्ठकी पत्नी संग भेट गरेका छन।
ठमेलस्थित होटल बैशालीमा प्रचण्डसँगको भेटपछि मृतक श्रेष्ठकी पत्नी रमिलाले भने आश्वासनभन्दा आफूले माओवादीको काम हेर्ने बताइन्, कारण बिगतमा माओबादीले मार्ने पिट्ने गर्दै यस्तै आश्वासन बाड्दै आएको थियो ।फेरी यि सर्वाहारा पार्टीले जे पनि होटल,रिजोर्टमै गर्नुपर्ने रहेछ? भेटमा माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डले घटनाबारे माफी माग्नुसँगै जनमुक्ति सेना चितवनका डिभिजन कमाण्डर बिबिधलाई कानुनी कारवाहीको दायरामा ल्याउने वचन दिएको बताए । पिट मार गर्दा षडयन्त्रको क्लेबर जब जनता सामु छर्लंग हुन्छ र माओबादी चेपुवामा पर्छ, माओबादीले यसरी नै कारवाही गर्ने बचन दिन्छ तर याद गर्नुहोस माओबादीले माडी देखी पत्रकार शाह सम्म कसलाइ कारबाही गर्यो र कुन जेलमा कोच्यो? के तिनीहरुलाइ माओबादीको पकेटे कानुन लाग्छ? अनि सर्वसाधरणलाइ चाही जेल? प्रचण्डले भेटमा उच्चस्तरीय छानवीन आयोग गठन गर्न सरकारलाई पुन अनुरोध गर्ने पनि वचन दिएछन । देशमा तोड फोडको राजनिती गर्नेले वचन त दिन्छन नि, काम गरेर देखाउन १२ नै बज्छ। मान्छे मार्ने र बक्तब्को भरमा उम्किने पार्टीबाट कोटेश्वरका एक साधरण ब्यपारीको हत्या झिंगा सरह नै हो। अनगिन्ती बिधवा र टुहुरा बनाउनेलाइ सर्वधारण मारीएको भन्दा पनि आफ्नो पुत्ला जलेकोमा चिन्ता छ। बिहानीले दिन देखाउछ भने जस्तै माओबादी सरकार बनाउनु पहिल्यै आफ्नो कार्यकाल कस्तो हुन्छ भनेर देश बिदेशलाइ छनक दिएको छ। यस्ता खाले घटनाले माओबादी प्रती लचिलो निती अपनाउने बाहेक कसैलाइ खुशी बनाउदैन।

अन्धो छ ईश्वर आज पनि !

शिव प्रकाश

बाँचिरहेछन्
शकुनीहरु मान्छेभित्र
फैलाउँदै पासापाजा कुटिलताका
लेखिरहेछन् झूठो कथा महाभारतको
मरेका छैनन् दूर्योधनदुशासनहरु
चिथोर्दै द्रौपदीहरु
हाँसिरहेछन् भारी सभामा
बनाउँदै लाक्षागृहहरु
मान्छेका वस्तीमा
गर्जिरहेछन् आज पनि ।
जिउँदैछन् रावणहरु
नाङ्गो नाचिरहेछन् मान्छेभित्र
किचिरहेछन् निर्धाहरु
अत्याचारका गदाले
निरिह हेरिरहेछन् हनुमानहरु
वैदेही हरण
जटायु मरण
टुलुटुलु आज पनि ।
दुन्दुभि कोहालहको बजाउँदै
घुमिरेहछन् कंशहरु
मरेका छैनन्
मान्छेभित्र हाँसिरहेछन् आज पिन
नदेखेको ईश्वर
ग्रन्थका मिथकहरु
अन्धाधुन्ध मानिरहेछ मान्छे
आज पनि ।
ईश्वर !
किन बाँचिरहेछन् शकुनीहरु !
किन नाचिरहेछन् रावणहरु !
किन हाँसिरहेछन् कंशहरु !
किन गर्जिहरेछन् कौरवहरु !
अदृश्य छ ईश्वर !
कि ईश्वरभित्र भ्रम छ
कि भ्रमभित्र ईश्वर !
कि बाँचेर पनि
अन्धो छ ईश्वर आज पनि ।

बोस्टन अमेरिका
May 12, 2008

निवेदन हराएका कुकुरहरु

-------------------- पुरुशोत्तम सुबेदि -बेल्जियम
(ब्यांगे कथा)
विगत केहि दसक यता बिस्वमा वन्य जन्तु संरक्षण कार्य निकै द्रुत गति मा भएको छ।खास गरि बिकसित रास्ट्र हरु को संलग्नतामा सन्चालित यस कार्यक्रम ले केहि हद् सम्म विस्व बन्य जन्तु तथा पशु पंक्षि संरक्षण ले जस पाएको पनि छ।विकास को तिब्र गति मा विस्वका थुप्रै घर पालुवा जन्तु लाइ पनि असर परेको छ।जस्तो कि मानिसले घर बनाउदा घर भित्र हावा संम पनि नछिर्ने घर बनाउछन ।यस्तो अबस्थामा परेवा गौंथलि आदि पंक्षिले त घर बनाउन सम्म पनि पाउदैनन्। यसको प्रत्यक्ष असर त युरोपियन मुलुकमा निकै परेको पाइन्छ।

मानिसले मानिसलाइ मात्र दुख नदिए सारा प्राणि जगतलाइ नै पिडित बनाएको छ। यहा यसै सन्दर्भमा केहि यथार्थता लाइ केलाउदा यौटा हांस्य ब्यांगे कथा तयार हुन गएको छ। अहिले सारा विस्वमा नारा जुलुस विरोध हुने गर्छ।मानिसले आफ्नो अधिकार प्रप्त गर्न निकै कोशिस गरि बल्ल तल्ल आफ्नो हक प्राप्त गर्छन। यौटा समाज लाइ सेवा गर्ने बहानामा अर्को समाजलाइ दुख दिने -आफ्नो अधिकार प्राप्त गर्दा अरुको अधिकार हनन् गर्ने आदि थुप्रै मानिसका गल्तिले अरु प्राणिको पनि अधिकार हनन् भएको छ।यसै सन्दर्भमा यहा कुकुरलाइ पनि मानिसले अन्यायमा पारेको छर्लंग थाह हुन्छ ।अजकाल कुकुरहरु पनि निकै बाठा भैसके ।अफ्नो अधिकार माग्न अब कुकुरले पनि पछि नहट्ने यौटा ज्वलन्त उदाहरण यहा दर्साइएको छ ।

झन्डै २ दसक पहिले विस्वको कुनै भुमिमा कुकुरहरुको आम भेला भयो।कुकुर समाज मा पनि सबै कुकुर शिक्षित छैनन ।कोहि कुकुर निकै चलाख छन र कोहि त आफ्नो अधिकार के गुमेको र के पाउनु पर्ने केहि थाह नभएका छन बिचरा एक दिन टांठा बाठा कुकुरले सबै कुकुर लाइ भेला गरि हामिले हाम्रो अधिकार संबन्धि लढ्नु पर्ने बताए । कुकुर पनि के के न हुने भयो भनि खुब खुशि भै एक ठाउमा जम्मा भए।तर बिचरा अन्य सबै सोझा कुकुरहरु चकमन्न भयर यौटा भाले कुकुर लाइ सोद्छन -----हैन हजुर ?हामिलाइ के अन्याय परेको छर ? अनि कुकुर मध्यको नेता कुकुरले स्टेज मा गै सबै कुकुर लाइ संबोधन गरि सबै लाइ आफ्नो ठाउबाट आफ्नो अधिकार को लागि लढ्न आग्रह गर्यो ।बिचरा कुकुर हरुलाइ अझै पनि थाह छैन कि हामिले के गर्नु पर्ने हो भनेर ----- नेता कुकुरले स्टेज बाट संखघोस गर्दै भन्यो ---हेर्नुहोस हजुर -------- तपाइ हामि लाइ घोर ठुलो अन्याय भयको छ --- स्रिस्टिकर्ताले हामिलाइ अन्याय गरेका छन ।जब स्रिस्टि कर्ता ले हामिलाइ जन्म दिनु भयो भने हामिलाइ खाने कुरा को बन्दोबस्त गर्नु पनि स्रिस्टि कर्ता कै कर्तब्य हुन आ- उंछ ।यस मानेमा आज तपाइ हामिले स्वर्ग मा रहनु हुने स्रिस्टि कर्ता कहा गएर यौटा निवेदन चढाउनु पर्छ गर्जनका साथ औंला ठडाएर भन्यो ।बिचरा अझै पनि ति सोझा कुकुर ले केको लागि निवेदन दिने ? भन्ने बारे अन्योलमै रहे ।फेरि स्टेज बाट भाषण घन्काउदै भाले कुकुर ले तब आफ्नो मर्का खुलस्त सफा भासामा भुक्न थाल्यो ( भौं- भौं -भौं -भौं - भौं -)यसरि कुकुरले आफ्नै भाषामा आफ्नो अधिकार को लागि उठाइएको आबाज कुकुरहरुलाइ निकै मन पर्यो ।अनि त ---कुकुरहरुले २ खुट्टा टेकेर बडो जोर का साथ तालि बजाए।कुरा के थियो त ? तालि बज्नुमा? कुकुर भाषा लाइ नेपालिमा ट्रान्स्लेट गरेर हेर्दा कुरा यस्तो थियो कि यो कुकुर को समस्या लाइ देखेर मानब जाति पनि पिडित को नहोला र?
कुरा आखिर अन्यायको न पर्यो ? भोटे कुकुर ले शान्त भयर भन्यो ------हेर्नुहोस ? पहिले पहिले मानब जातिले हामि कुकुरहरु लाइ निकै माया गर्थे ---- खाना खाइ सके पछि हात धुने ठाउमा जांदा हात मा कलो लिएर जान्थे ।चे--य----चे ? भन्थे ।क्वाप्प कलो खान पाइन्थ्यो ।यति मात्रै कहां हो र ? उति बेला का मान्छेहरुले जता ततै बारिको कान्ला - बांसको फेद जहां कहिं पनि दिसा गर्थे ।खुब मजाले खान पाइन्थ्यो ।तर अहिले ---------? कुकुर ले बडो गम्भिरताका साथ भन्यो ।अहिलेका मानिस हरु ले पक्कि पाइखाना (चर्पि)मा दिसा गर्छन कहां हो कहां ३ -४ तल्ला माथि लुकेर दिसा गर्छन ।अबत पेट्मा पटुका कस्न पर्ने बेला आइगयो --आसु खसाल्दै भन्यो ।यो कुरा सुन्ने बित्तिकै सबै कुकुरहरु सुंक्क-सुंक्क गर्दै एक अर्को लाइ हेर्दै अब के गर्ने त भन्ने उपायको खोजि गर्न थाले ।उपाए त नेता कुकुरले पहिले नै सोचि सकेको थियो ।या त हाम्रो जिवन फिर्ता ले उ ।नत्र भने हाम्रो गास- बास को ब्यवस्था को ग्यरेन्टि हुनु पर्यो भनि स्वर्ग का स्रिस्टि कर्ता बर्माजि लाइ निबेदन चढाउनु बाहेक अर्को बिकल्प नभएको नेता कुकुरको जिकिर थियो ।

यसै सन्दर्भमा सबै कुकुरको सल्लाह मा यौटा निवेदन लेखेर तयार पारे ।निवेदन निकै सान्दर्भिक र समय सापेक्षित थियो ।निवेदन त तयार भयो तर उक्त निवेदन कहां राखेर स्रिस्टि कर्ता बर्माजि को मा पुग्ने ? कसैको पनि झोला छैन खल्ति छैन ।मुखमा च्याप्नु -पनि कुकुर हिड्दा मुख उक्काउनै पर्यो क्यार -----; त्यस पछि यौटा बुद्दिजिवि कुकुरले दिमाग फुरायो र भन्यो --------मेरै गुद्वार खालि छनि ---मित्र हो के को पिर ? यति जावो सानो निवेदन बोकेर बर्माको मा जान ? सबै को सल्लाह मिल्यो --र वकिल कुकुर को गुद्वार मा निवेदन राखि सबै कुकुरहरु लाम बद्ध तरिकाले बर्मा को निवास तर्फ हिडे ।क्रमस दिन बित्दै गय ---- बाटो मा जे पायो त्यहि खाए बिचरा------- खाए पिए पछि दिसा पिसाब लाग्नेनै भयो क्यार ।मजाले दिसा पिसाब गर्दै स्वर्गका स्रिस्टि कर्ता को घरम पुगे ।भएभरका कुकुर आफु कहां आएको देखेर बर्मा पनि ३ छक पर्नु भयो ।अनि प्रश्न गर्नु भयो ----तिमि कुकुर हरु किन आज यहा आएका भनि हुकुम भयो ।कुकुरहरुले पनि बडो नरम स्वभाब का साथ यौटै जवाफ दिय। हजुर --------------हामि घोर अन्यायमा पर्यौ र हजुर समक्ष यौटा बिन्ति पत्र बुझाउन आयका हौ ं भन्ने जवाफ दिए।बर्माले पनि जुगामा ताउ लागाउदै भने क्या हो त तिमिहरुको माग के छ त तिमिहरुको बिन्ति पत्रमा ? भनि सोझ्दा भय ।तर कुकुरहरु लाइ यो थाह छैन कि हाम्रो निवेदन दिसा गर्दा बाटैमा खस्यो भनेर ।कुकुर ले सुरु गरे निवेदन खोज्न ।खुब खोजे ।यौटा कुकुरले अर्को कुकुरको गुद्वार सुघ्ने ---अर्कोले अर्को को गुद्वार सुघ्ने क्रम जारि रह्यो ।तर निवेदन को अत्तो पत्तो छैन ।बर्मा पनि ३ छक पर्नु भयो कि कुकुरको तालामाला देखेर ।
बर्मा झोक्किदै भन्नु भयो ---छिटो गर? नत्र फिर्ता जाओ ? ----आखिर किन पाइन्थ्यो बाटोमा खसेको निवेदन ? कुकुरले पनि हतपत हराएको निवेदन नखोजि नया निवेदन लेखि पेश गर्नु पर्ने मा पुरानै निवेदनको खोजिमा फेरि मर्त्यलोक फर्कि निवेदन खोजेर ल्याउने प्रस्ताब बर्मा संग गरे पछि बर्माजिले पनि जाओ त तिमिहरुको निवेदन खोजेर ल्याओ भनि कुकुर लाइ फिर्ता गरि दिए ।फर्कने क्रममा पनि कुकुरले खुब खोजे ।भेटिएन ---अझै पनि कुकुरको निवेदन भेटिएको छैन । एक कुकुरले अर्को को गुद्वार सुघ्ने क्रम जारि छ तर निवेदन भेटिएको छैन। कांग्रेस एमाले हारेर हारको समिक्षा को नतिजा पनि निवेदन हराएका कुकुरको जस्तै हो भन्दा फरक नपर्लाकि कसो ?

नया अबसर

-मृदूल

अनगिन्ती सपना ल्याएर मेरो सामू छोडी दियौ।
पत्याउनै नसक्ने गरी आज इतिहास मोडी दियौ।

उही दूख उही पिडा जिवन भरी नै भोगी रहे।
पालो दिएर पूर्खाको पेसामा निरन्तर लागी रहे।
एक दिन यो आगनमा घाम लाग्ला जस्तो थिएन।
भदौमा फालेको काठ काम लाग्ला जस्तो थिएन।

अनगिन्ती चाहाना ल्याएर मेरो सामू छोडी दियौ।
समयले कोल्टे फेर्दा निरंकूस संस्कार तोडी दियौ।

खून पसिना बगाइ खानूमा मलाइ निकै गर्व छ।
नौलो परिवेशमा आमूल परिवर्तनको यो पर्व छ।
जीवनले नया काचूले फेर्ला जस्तो लागेको थिएन।
सर्वभौमिक नागरिक होला जस्तो लागेको थिएन।

अनगिन्ती दायित्व ल्याएर मेरो सामू छोडी दियौं।
सून्दर भबिस्यको तिम्ती नया अबसर जोडी दिया

गजल- खप्परै अभागी

खप्परै अभागी रछ भयो पिरै पिर
तडपाएर राख्नु भन्दा बरु मुटु चिर

आङ कनाई छारो उडायौ गाउ चारी
दुनियाँले कुरा काटे झुक्यो अब शिर

मायामा सन्का कहाँबाट पसायौ तिम्ले
साउन भदौ बगेर जिबन भो भिर

मनै भ्रान्ती भाको'छ शान्ती कहा पाउनु
तिमी सित भेटे देखी छैन मन थिर

फुल्छ्यौ भन्ने लाग्याथ्यो,मन खोल्दिए
तिमी दुखयौ सधैं भरी यही मुटु निर

हप्ता हंगामा - माओबादी आतंककारी कि सरकारी

नेपालमा भर्खर भएको संबिधान सभाको चुनाबमा सबभन्दा बढी मत ल्याएको नेकपा माओबादी सरकारमा जान खुट्टा उचालिरहेको छ। संबिधान बनाउनको लागी गरिएको चुनाब भए पनि हार्नेहरुले सरकारबाट भकाभक खुट्टा खसाल्दैछन। सबै जोगी मरे पछि माओबादीको खप्पर भरिने पक्का छ।
जंगलबाट शहरमा मंगल गर्ने पुगेका माओबादी संबिधान माथी पुगेका छन। जंगलमा हुंदा त तिनीहरुलाइ संबिधान लाग्दैनथ्यो नै अहिले त संबिधान बनेकै छैन तिनलाइ के को संबिधान। चुनाबमै ठुलो दल भएता पनि भुट्ने र लुट्ने काम जारी नै राखेका छन। बन्दुक जती सबै कन्टामेन्टमा थन्केकोले छापामारलाइ वाइ.सि.यालमा परिणत गरी गाउ,शहरमा छोडिएको छ। चुनावको असार सकिएकोले असार पछिको गोरु जस्तै वाइ.सि.याल सिगौंरी खेल्दै हिडेका छन। यसरी सहर,सडक र सदन कब्जा गर्ने रोड म्याप माओबादीले तयार पारेका छ।
बिगतमा लुटेको धनहरु बिभिन्न ठाउमा लुकाएको मध्य १७ लाख कोटेश्वरमा बस्ने माओबादी ब्रिगेड कमान्डर केशब अधीकारीको खल्तीमा सुरक्षित राखिएको रहेछ। तर अचानक पाकेट मारएपछि आफ्नै घरबेटी रामहरी श्रेष्ठलाइ अपहरण गरेर पुरानै शैलिमा मारेछन। पैसा हराएको सांचो पनि हुन सक्छ या जनता ठग्ने एउटा बहाना पनि हुन सक्छ तर मान्छेको हत्या भएको चांही पक्का हो। यसरी माओबादीको खातामा १५०१ मान्छे पुगे भने पुन अर्को घरको खुशि लुटियो। माओबादीबाट यस्ता हत्या दिन दिनै हुने गरे पनि राजधानीमै यस्तो घटना घटाइए पछि यो हत्या काण्डले ठुलो रुप लिएको छ।काठमान्डौमा बिभिन्न ठाउमा प्रदशन गरिएका छन भने थुप्रै पसल बन्द छन। माओबादी शुभचिन्तक हत्या भएको भन्दा पनि अब माओबादीलाइ सरकारमा जान अप्ठ्यारो पर्ने भो भनेर पिरोलिएका छन। उता बोद्धिक बर्ग भने कुकुरको पुछ्छर जस्ता माओबादी सरकारमा पुगेर जंगलकै पारा निकालेर कती सकस कटाउने हुन चिन्तीत भएका छन। अब माओबादीले सरकारी र आतंककारी दुबैको ट्याग पाउने भएका छन।

सुखको पर्याय

शिव प्रकाश
मात्तिएका यौवनहरु
पात्तिएका जीवनहरु
आधुनिकता भित्र
यौनका नवीन सँस्करण
घामजूनको पर्वाह छैन
वसन्तको उन्मादलाई जिस्क्याउँदै
छताछुल्ल पोखिन्छन्
सभ्यताको आडम्बर ओढेको
सभ्य शहरभित्र
समय
आधुनिकतको
उत्ताउलो रहरमा रमाइरहेछ छ ।
आधुनिकताभित्र
जीवनको अर्थ - रोमान्स
यौन साधनामा समाधिस्थ
रहरलाग्दा युवा युवतीहरु
डरलाग्दा मुद्रामा
साधनारत
यौवनको राग
फूलको मदमोहकता जस्तै
मादोन्मात
जीवनलाई साँधिरेहछन्
चाखिरहेछन्
जीवनका क्षणीक स्वादहरुमा
सुखानुभूत बाँचिरहेछन् ।
सयमले उत्ताउलो रहर बोकेको
आधुनिकताभित्र
बाँच्नुको पर्याय - सुख !
सुखको पर्याय - सम्भोग !
भोकभन्दा बढी भोग
आवश्यकताभन्दा अझ बढी
रहर बनेको छ
जीवनयापनभित्र जीवनपान
समय नै यस्तो छ
समयको यो उत्ताउलो रहरसँग
मालाई पनि कताकता
मात्तिन-पात्तिन मन लागेको छ
भोकभन्दा बढी भोग
सुखको पर्याय - सम्भोग !
बोस्टोन अमेरिका
May 09, 2008

समान शिक्षा हैन, बिबिध शिक्षामा समान अवसर

"हामी सवैमा समान क्षमता छैन, तर हामी सवैले आफ्नो क्षमताको विकास गर्न समान अवसर पाउनु पर्छ":- जोन एफ. केनेडि

प्राकृतिक नियम वा अस्तित्वको बिबिधताका कारण कुनै एउटै कक्षा कोठाका बिद्यार्थी, कुनै समाज बिषेशका निवासी वा कुनै पनि निश्चीत स्थानका मानव सन्ततीको सामुहिक चेतनाको स्तर समान हुनु मुश्किलमात्रै हैन असम्भव नै छ ।

एउटै बाबु आमाबाट जन्मेका, यौटै पारिवारीक वातावरण, समान अर्थिक, सामाजिक र सास्कृतिक परिवेशमा हुर्केका जुम्ल्याहा केटाकेटीमा समेत शारीरीक शंरचना वा रुप रंग उस्तै भए पनि सोच्ने तरीका, ज्ञान आर्जन गर्ने क्षमता र बुद्धिको प्रचुरतामा आकाश पातालको भिन्नता हुन्छ भने कुनै यौटा उमेर समुहका सबै केटाकेटीलाई यौटै स्तरको शिक्षा दिनु वा दिन खोज्नु अवैज्ञानिक मात्रै हैन नितान्त अव्यवहारीक र असमझदारीको कार्य हुनसक्छ ।

हाल मुलुकमा बिभिन्न समुह र सरकारमा सामेल केहि पक्षले समेत शिक्षामा समानता ल्याउने र निजी स्कुलहरुलाई राष्ट्रियकरण गरी सबैलाई समान शिक्षा दिने जस्ता कुरा उठाउदैं आएको छ । बास्तबमा यो यौटा अपरिपक्क र हतारको निर्णय हुनेछ र व्यवहारीक रुपमा लागु भएका यो अफाप सिद्ध नै हुनेछ । मानव चेतनाको स्तर स्वभावैले भिन्न छ र भिन्न भिन्न वौद्धिक स्तरका बिद्यार्थीले फरक फरक वा आ-आफ्नो इच्छा र स्तर अनुशारको शिक्षा आर्जन गर्न पाउनु पर्छ ।

हाल नेपालमा साधारणतया दुइ प्रकारका शिक्षालय र दुइ कोटीका शिक्षा उपलब्ध छन् (सरकारी र नीजी) । आन्तरिक कारण र अन्य बिभिन्न बस्तु स्थितीलाई एकैछिन अलग राखेर हेर्दा गुणस्तरको हिसाबले यी दुइ थरी शिक्षालयमा अवश्य पनि प्रष्ट गुणात्मक भिन्नता छन र यसलाई हामीले स्विकार्नै पर्छ । अब प्रश्न उठ्छ अहिलेको समान शिक्षाको लक्ष्य के हो ? ।

यदि सबै बिद्यालय वा कक्षा कोठामा यौटै खालका र एकै गुणस्तरका पाठ्यसामाग्रीको प्रयोगमा जोड दिइने हो भने त्यो अवश्य पनि वैज्ञानिक चिन्तन होईन । किनकी माथी भनेझै सबैजनाको ज्ञान आर्जन गर्ने क्षमता र बुद्धिको प्रचुरतामा प्राकृतिक रुपमै भिन्नता बिद्यमान छन त्यसैले कुनै यौटा बिस जना बिद्यार्थी भएको कक्षा कोठामा शिक्षकले पढाएको कुरा सबैले एकैचोटि र उत्तिकै मात्रामा बुझ्छन् भन्ने कुनै निश्चीतता छैन र हुदैंन पनि । अनि सबैलाई एकै बिषय वा वृतिको शिक्षामा चाख लाग्छ भन्ने कुरा पनि गलत हो ।

यसको मतलव शिक्षामा बिभेद कायम रहनु पर्छ भन्ने चाहिँ पक्कै हौईन । वास्तवमा हाल ऐच्छिक बिषय र चहना अनुशारको बिधा चुन्ने स्वतन्त्र अवसर रहेझै कुनै पनि बिद्यार्थी वा अभिभावकले आ-आफ्ना क्षमता, चाहना र वौद्धिक स्तरको आधारमा भिन्न भिन्न शिक्षा प्रणालीको चुनाव गर्न पाउनु पर्छ र गुणात्मक वा प्रणालीगत भिन्नता भएका यी फरक शिक्षाको चुनावमा आर्थीक व्ययभार भने समान हुनुपर्छ । समष्टिमा प्रणालीगत भिन्नताको आधारमा कुनैपनि समुह वा व्यक्तिको ज्ञान आर्जन गर्ने क्षमता वा चाहनामा तगारो लाग्नु हुदैंन भने सबैले आ-आफ्नो स्तर र क्षमता अनुसार समान शुल्कमा आफ्नो विवेकको उच्चतम बिकासको समान अबसर पाउनुपर्छ ।

माथी बताएझै सरकारको प्रमुख दायित्व सरकारी स्कूलप्रति नभई बिद्यार्थी प्रति हुनुपर्छ त्यसैले सरकारी स्कूललाई मात्रै स्कुल ठान्ने हालको नितीको अन्त भने हुनै पर्छ। समष्टिमा बिद्यार्थी माथी गरीएको लगानीको प्रतिफल कालान्तरमा मुलुकले नै पाउँछ त्यसैले सरकारी स्कूलको लगानीलाई मात्रै उपलब्धीमूलक देख्ने परिपाटिमा आमूल परिवर्तन हुनैपर्छ । स्कूल बिशेषलाई मात्रै हैन समष्टिमा मुलुकका कुना कुनामा रहेका सम्पुर्ण बिद्यार्थीको समानुपातीक र समग्र उत्थानकोलागी राज्यले खर्च गर्नु पर्छ ।

सरकारी र निजि स्कुलको बिबिधता यस अर्थमा हटनु पर्छ की यी दुबैमा देशका कुनै पनि कुनामा रहेका र कुनैपनि आर्थीक स्थिती भएको व्यक्तिको प्रवेश एउटै, समान र न्यूनतम शुल्कमा हुनुपर्छ । तर समानताको नाममा सवैलाई एकै खाले शिक्षा मात्रै दिने सोच भने अवैज्ञानीक मात्रै नभई समाजकै सम्पुर्ण हितको पक्षमा छैन ।

अतः शिक्षामा बिबिधता आवश्यक छ तर सरकारी स्कुललाई मात्रै स्कुल ठानेर त्यसैलाई मात्रै सहयोग गर्ने सरकारी नीतिको अन्त्य हुनुपर्छ जसका कारण निजी स्तरमा खुलेका शिक्षालयले पनि गुणस्तरीय शिक्षा न्यूनतम शुल्कमा उपलब्ध गराउन सकुन ।

यस लेखको शुरुमा जोन एफ. केनेडिको बिचार दिईएको छ र वास्तवमा समानता अवसरकै हुनुपर्छ शिक्षा प्रणालीको हैन । शैक्षीक प्रणालीमा त जति बिबिधता भयो त्यति नै सकारात्मक परिणाम निस्कन सक्छन । तर समानताको कसिको रुपमा कसैले पनि आफूले रोजेको शैक्षीक प्रणालीबाट आफ्नो शिक्षा पुरा गर्न भने अवश्यनै पाउनु पर्छ ।

हप्ता हंगामा - बच्चै बच्चा

दौंतरी सुरु भए देखी यसको रुप पनि परिबर्तन हुदै गएको छ। सुरुमा राजनितिक बिश्लेषणले ठाउ ओगट्थे भने हिजो आज कबिता,गजलले पनि उत्तीकै स्थान लिएका छन। संबिधान चुनाबताका त चुनाबको नतिजा १०-१५ मिनेटको अन्तरमा अपडेट गरेर समाचार साइट जस्तो भएको थियो। समाग्री जे जस्ता प्रस्तुत भए पनि दौंतरीको भावना एउटै हो, सबैको बिचार समेटेर निसन्धेय अनन्तको यात्रा गर्दैरहने । पुष देखी माघको शुक्ल पुर्णिमा सम्म अडियो स्वस्थानी प्रस्तुत गरेर धर्म तथा संस्क्रितीको पहूच संसार भरी पुराएका थियौं।

बेला बेलामा चिया को समय भनेर रमाइला चुट्किला पनि प्रस्तुत गर्दै आएका छौं। मनोरन्जनलाइ एक पाइला अगाडी बढाउन यस हप्ता देखी हप्ता हंगामा लिएर प्रस्तुत हुने प्रयास गरेका छौं।

अंग्रेजी क्यालेनडरमा आउने आइतबार मदर्स डे हो भने नेपाली क्यालेनडरमा गइको सोमबार आमाको मुख हेर्ने दिन हो। जुन देशमा रहे पनि जे भाषा बोले पनि बर्षमा एक दिन त आमाको बारेमा मनाइदो रहेछ। तर कुरो याहा अर्कै छ।

अर्कानसास गणराज्यकी एक जना महिला यस पटक १८औं पटक आमा बन्दैछिन। नया सालकै दिनमा बच्चा पाउने आशा गरेको मिचेल डगरका प्राय बच्चा डिसेम्बर तथा जनवरीमा जन्मेका थिए। जेठोको उमेर २० बर्ष छ भने कान्छी चाही ९ महिने छन। सबैको स्कुल घर नै हो। लगातार ११ बर्ष देखी गर्बभती भइरेहेकी मिचेलका पती बब भन्छन," भगवानले दिए जती हात थाप्दै गएर परिवारमा खुशी बाड्न पाइराखियोस"। सबैको बच्चाको नाम "J" बाट सुरु हुन्छ र यो डगर प‍रिवारको आफ्नै वेब साइट http://www.duggarfamily.com/ पनि रहेको छ। अझै बच्चा पाएर डगर परिवारले कती हंगामा मच्चाउने हुन?

फोटो: एपी

ठुलो को हो ?

हुदैन ठुलो धाक पनि ।
ठुलो हुदैन धक्कु पनि ।।

माधब नेपाल का अगाडि -ठुला कहां हुन र झक्कु पनि ।।

कोहि समयमा ज्ञाने माथि -कहिले माथि गिर्जा ।
कुनै दिनमा मैया दाहल -कहिले मियां मिर्जा ।।

कहिले दाइजो गन्डक को- कहिले टनकपुर को ।
२५ बुंदे पछेउरि को-अल्झियछ फुर्को ।

पहिले मजा दहि खाने लाइ -अहिले गाइ खाने लाइ ।
मजै मजा नपाल का -सधैं माइ खाने लाइ ।।

ढेढु पनि बांदर रहेछ-चम्रि पनि गाइ ।
स्वार्थि पनि कति रहेछन -बि;पि; दाइ का भाइ ।।

पुरुशोत्तम सुबेदि-बेल्जियम

राष्टिय गीत - सून्दर देश बनाउछौ

-हस्त गौतम मृदूल

हे मात्रीभूमी जानकीगाथ अखण्ड बिशाल।
महिमा गाउछौं उठाइ मुन्डा जय जय नेपाल।
हे जन्मभूमीबूद्धको ज्योति प्रभाव अटल।
प्रर्णाम गछौं सर्वभौमिक भै जय जय नेपाल।

अध्यारो हटाइ बिहानी ल्यायौ नेपाली जातीमा।
कसैलाइ अब दिदैनौं टेक्न यो हाम्रो छातीमा।
स्वतन्त्रता कानूनी राज्य मानब अधिकार।
स्थापित गछौं लोकतन्त्रसंगै गरेर प्रतिकार।

मेची र काली तराइ पहाड सर्वच्चो हिमाल।
बन्धना गर्छौ स्वतन्त्र भै जय जय नेपाल।
हे कर्मभूमी प्रकति सून्दर संस्कृति अटल।
प्रणाम गछौं सर्वभौमिक भै जय जय नेपाल।

पूछेर आँशू मेटाइ दर्द मूहार फेर्ने छौं।
सूख र सान्ती समृद्धिशिल नेपाल हेर्ने छौं।
शहिदका सपना जनताको इक्षा साकार गर्ने छौं।
राष्टको शान अक्षूण राखी पौरखले भर्ने छौ।

अनेकता भित्र एक्ताको प्रतिक जातिय कमाल।
महिमा गाउछौं अग्रगामी भै जय जय नेपाल।
हे धर्मभूमी प्रगतीशिल वात्सल्या आँचल।
प्रणाम गछौं सर्वभौमिक भै जय जय नेपाल।

ओलम्पिक कांहा?

ओलम्पिक कांहा? चिनमा?? त्यसो भए किन त ओलम्पिकको लाइट सगरमाथामा? तिम्रो देश कता? नेपाल। कता पर्छ नेपाल? एभ्रेष्ट जांहा छ नि त्यहि हो हाम्रो देश। एभ्रेष्ट जता परे पनि नाम चाही सुनेको छु। त्यती मै चित्त बुझाउनु पर्ने हुन्छ नेपाली भएर बिदेशमा चिनीन। अली समाचार पढ्नेले भन्छ राज खानदानको हत्या भएको थियो नि त्यहीं होइन? टाउको निहुराएर भन्नु पर्छ हो त्यहीं हो। अली बाठाले त तिम्रोमा माओबादीको बहुमत आयो रे नि पनि भनिहाल्छन। संसारमै हराइसकेको कमिनियुष्ट हाम्रोमा फस्टाएको सुइकार्न करै लाग्छ। अब त एभ्रेष्ट भएको देश भन्दा नेपाल चिनको प्रान्त हो भनेर सोध्लान। अहिले सम्म धेरैले नेपाल भारतको प्रान्त हो भनेर दिक्कै पार्थे। एक जना अमेरीकी अधीकारी नेपाल तिब्बतसंग झुक्केको त खबरमा चारै तिर छाएकै हो। अब चिनमा हुन लागेको ओल्मपिकको टर्च सगरमाथैमा बालेपछी नेपाल तिब्बतमै पर्छ भनेर झुक्किन झन सजिलो हुन्छ। हुन त बु्द्दको देश,सगरमाथाको देश भन्दैमा हामीले दशकौं बितायो। देशको अर्थतन्त्र जरजर हुंदा पनि शान्त प्रिय देश भनेर आफुलाइ फुरकाउदै गरिबिमा रमिरहेऔं। बेला बेलमा बुद्द भारतमा जन्मेको भनेर दाबा गर्दै आए पनि अनेक प्रमाण जुटाएर अझ सम्म बुद्द नेपालमै जन्मेको भनेर संसारलाइ बुझाउन सफल भएका छौं। कतिपय भारती किताबले सगरमाथा भारतको उत्तरमा पर्छ भन्न पछि पर्दैनन। तर नेपाली किताबमा सगरमाथा नेपालमा पर्छ भनेर पढ्दै आएकोमा अल्ली बुझ्ने भएपछी सगरमाथाको उत्तरी मोहोडा चिनमा पर्छ भन्दा मन खिस्रिक्क भएको थियो। अब त चिनले हाका हाकी ओल्म्पिकको निहु पारेर ओल्मपिक टर्च सगरमाथाको शिरमा बाल्दा लाजले नेपालकै शिर निहुरिएको अनुभब भएको छ। बेला बेलामा भारतको थिचो मिचो बेहोर्दै आएको नेपाल र नेपालीले यस पटक चिनबाट मिचिए। के अब कुनै समयमा नेपालमा ओल्म्पिक भए ओल्मपिक टर्च धौलागिरीमा बाल्ने त?

खै ……कस्ती भईन् होली मेरी आमा

- राम प्रसाद पन्त

जननी जन्मभूमिश्च स्वर्गादपि गरियसी हो आमा आफुलाई ज्ान्म दिने आमा स्वर्ग भन्दा पनि प्यारो हुन्छ । तिमीले पनि मलाई जन्म दियौ हुर्कायौ अनि लायक के बनाएकी थियौ । आज म तिम्रो न्यानो काखबाट धेरै नै टाढा भौतारी रहेको छु । अनि तिमी आजकाल कस्ती छौ सुन्छु आजकाल तिमीले पनि लामो सास फेर्न पाएकी छौ रे । सुन्दै छु विद्रोही जस्ाले तिम्रो छातीमा पल-पल गहिरा चोट दिईरहेका थिए उनीहरु पनि आज भोली त सप्रेका छन् रे आमा सुन्दै थिए चैत्र २८ गते तिम्रो आगनमा संविधान सभा निर्वाचन पनि सम्पन्न भयो रे जनताको त्यसमा उत्साहपूर्वक सहभागीता जनाएका थिए रे जनताले नै आफैले चुनेर पठाएका रे आमा आफ्ना समस्यालाई हेर्ने नेतालाई तर आगामी दिनमा पनि पछिल्ला दिनहरुमा जस्ता नेताहरुलाई जनताले रोजेका त छैनन् होला नी सायद यो वर्ष भने सहि नेतालाई चुनेका होलान् जनताले तर माफ गर यसपाली तिम्रो आँगनमा भएको संविधान सभाको निर्वाचनमा सहभागीता जनाउन सकिन मेरो पनि जिन्दगीमा पहिलो पटक आएको संविधान सभाको निर्वाचनमा भोट हाल्ने रहर त थियो नि सायद समयले साथ दिएन । तर तिम्रौ आगनमा बसेर तिमीलाई नै कति खेर साँ´ पर्ला र यसलाई भोगुला भन्दै कुरिरहने नरपिचासहरुले पनि निर्वाचनमा विजय हासिल गरे रे । तिम्रो छातीमा लात मार्दै हिड्ने ति व्यक्तिहरुलाई आज तिमीले माफी दियौ रे । आज त तिम्रो मन यति कोमल भई सकेछ कि हिजोका सम्पूर्ण परि व्यथाहरुलाई लुकाएर आफ्नो सन्तानको खुशी अनि आफ्नो अस्मिता बचाउनको लागि तिमीले गरेर त्याग सुनौला अक्षरले इतिहासमा लेखिने छ । तिम्रो सपुतहरुले तिम्रो छातीमा कुनै विदेशी गिद्धहरुको नजर पनि लाग्न नदिईकन आज विश्वसामु नमुना संविधानसभा गराएर देखाई दिएका छन् तिम्रा आफ्नै सन्तान सक्षम छन् समस्या समाधान गर्नका लागि अरु कसैसंग हात फैलाएन् तिम्रा सन्तानले तिमीले पनि त थाहा पाए कि छौ होईन । दाजु र भाइहरु एक आपसमा कुटाकुट गर्दै हिड्थे एकले पाए अर्काेलाई मर्दै हिड्थे तिनीहरुलाई थाहा थिएन कि हामी दाजुभाइ लडेको खण्डमा हाम्री आमालाई कस्तो हुन्छ भनेर तर आज त ति दाजूभाइहरु एकआपसमा हातमा हात मिलाएर देश विकासमा जुटेका छन् अब चाहि देशमा शान्ति र विकासको आशा पलाएको मैले ठानेको छु आउँदा दिनमा कुनै पनि तिम्रा सन्तानले अहिलेको जस्तो अभाव असुरक्षा भोग्न नपरोस भन्ने कामना गर्दछु अनि तिमी पनि त खुशी छौ हौलीनी आमा आफ्ना सन्तानले गरेको प्रगति र उन्नति देखेर । तिनै दाजु भाइ मिलेर आज सरकार गठन गरेर देश नै चलाउन समेत कम्मर कसेर लागि परेका छन् उनीहरुलाई हामी सबैको सहयोगको आवश्यकता परेको छ तर सहयोग गर्ने इच्छा र चाहाना हुदा-हुदै पनि सहयोग गर्न पाईरहेको छैन यो दिनहरुमा तर उनीहरु लागि परेका छन् यसैमा खुशी छु अनि तिमीले ति सन्तानहरुलाई प्रगतिको शुभकामना दियौ त । खै सुन्दैछु तराई अ´ै पनि बलेको बलै छ रे तिम्रा सन्तानहरु अ´ै पनि लडिरहेका छन् अरे ति तिम्रा सन्तानहरु त आफ्नै दाजुभाइ बिचमा गोली हानाहान गरि नै रहेका छन् रे । किन हो आमा तिमीले तिनीहरुलाई सम्´ाई बु´ाई शान्ति प्रकि्रयामा ल्याउन सकिनै किन तिमी आज आफ्नै सन्तानका भावनाहरुलाई बु´्न सकिनै । ति पनि त तिम्रै आफ्नै सन्तानहरु हुन् के तिमी आफ्नै सन्तानहरु एक आपसमा लडेको हेरेर बस्न सक्छौ । के तिम्रोलाई ति सन्तान प्रति माया लान्दैन । तिमीले ति सन्तानहरुलाई पनि आफ्नो काखको न्यानो माया दिनेछौ भन्ने आशा गर्दछु । म तिम्रो छोरा आज तिमीबाट धेरै नै टाढा गाली बन्दुक अनि बमले तहस नहस भएको यो भुम्ािमा तिम्रै सम्´नामा बाँचिरहेको छु अनि तिम्रै आर्शिवादले होला आजका दिनसम्म आरामै छु ।
आमा ! खुकुरीको चोट त अचानोलाई मात्र थाहा हुन्छ खुकुरीलाई के थाहा त्यो चोटको बारेमा तिम्रो त्यो न्यायो काखबाट विछोडिदाको पिडाले कति दुखेको छ भन्ने कुरा त त्यसलाई सोध्नु जसले आफुलाई नौ महिना सम्म गर्वमा राखेर जन्म दिने आमालाई आफु जन्मेको केहि समयकाल पछि आमाको त्यो न्यानो काख त्याग गर्नु परेको होस् । त्यसलाई सोध्नु जसले आजसम्म पनि आमाको त्यो न्यानो काखको अनुभव नगरेको होस् । विदेशमा बस्नुको पिडा स्वदेशमा बस्नेलाई के थाहा । आमा म यो मरुभुमि पानीको अभाव बमले बनाएका क्षत विक्षत ठाँऊहरु द्धन्द्धले विचल्ली भएका मानिसहरु बारुदका गन्दहरु अनि बमबारुदका आवाजहरु सुन्न थालेको पनि त आज ४ महिना पो भएछ । यो ४ महिना ४ दशक वितिसकेको जस्तो लाग्दैछ । कति गाह्ोले विताए होला तिमीबाट टाढा रहेर कसरी विताए होला तिम्रो त्यो न्यान्ााे कोखबाट टाढा रहेर ति वितेका दिनहरु अहिले त ति दिनहरु स_िम्´दा त काहाली लागेर आउँछ आमा । म यहाँ केवल एक्लो भएको छु आमा केवल एक्लो । कम्प्युटरमा बस्छु सबैभन्दा पहिले मेरी आमा आज कस्ती छिन् भन्दै विभिन्न पत्रपत्रिकाहरु हेर्छु । कतै आफ्ना दाजुभाइ भेटे भने पनि तिम्रो नै कुराहरु गर्दछु । तिम्रो कोखमा थरीथरिका सन्तानले जन्म लिएका छन् आमा । ति सन्तानहरु यसरी फिजिएर बसेका छन् कि संसारको यस्तो कुनै कुना न होला जहाँ तिम्रो सन्तानले पाईला नटेका होलान् । आमा तिम्रो माया त तिमीबाट जति जति टाढा भयो त्यति नै लाग्दो रहेछ अनि तिम्रा सन्तानहरुसँग भेट हुदा त खुशीले सगरमाथा चुमे जस्तो । अनि आफ्ना दाजुभाई भएर होला आफ्नै राष्ट्रभाषामा बोल्ल थाल्छु यो विरानेा ठाँऊमा आमा । तिम्रा स्ान्तान भेट भएको समय होस् वा घर परिवार छर छिमेकमा फोनमा कुरा हुदाँ होस् अनि साथी भाइसँग इन्टरनेटमा कुरा हुदाँ होस् ती क्षणहरुमा पहिला त तिम्रौ प्रसँगका कुराहरुबाट शुभारम्भ हुन्छ आमा ।
आमा आफ्नै देशमा शान्ति सुरक्षा र रोजगारीको अवसर पाउने भए कोहि तिम्रा सन्तान रहरले विदेशीदैनन् होला । आफ्नो देशको माटो सबैलाई प्यारो लाग्छ तर तिम्रा सन्तानहरु विदेशीनुका पछाडी अनेक वाध्यताहरु छन् त्यसैले होला अहिले त ग्रामिण भेगमा कुनै पनि युवावर्गहरु छैनन् अनि यति वेला त महिला पनि वैदेशीक रोजगारमा प्रशस्त लागेका देखिन थालेको छु खाडी राष्ट्रहरु त हाम्रा चोलीहरुले भरिसकेका छन् खै कहिले त पत्रपत्रिकाबाट तिनीहरुले पाएको दुःख सुन्दा त आफुलाई नै सम्हाल्न सक्दिन त्यसैले होला तिम्रा यिनै सन्तानहरु तिम्रो न्यानो काखबाट बिाचत हुन पुगेका छन् । आज भोलि त संविधान सभाको निर्वाचन पछि भएको परिर्वतनका समाचारहरु अनि उनै दाजुभाइहरुले ल्याएका खबरहरु सुन्दा पनि आनन्दीत हुन्छौ अनि अब देश विकास र उन्नतीको बाटोमा अगाडी लागेको देख्दा त हामी अ´ै उत्साहित भएका छौ शान्ति र विकासका लागि टाढा बसेर भएपनि यहि नै कामना अनि यसैबाट भएपनि शुभकामना दिन सके आमा अहिले २० लाख भन्दा बढी तिम्रा सन्तानहरु तिम्रो न्यानो काखबाट बिाचत हुनु पुगेका छन् । ति सबैलाई तिम्रो माया र चिन्ताले सताउने गरेको छ आमा चाहे त्यो उमेर नपुगेको बालक होस् वा चाहे त्यो बृद्ध भई सकेका तिम्रा ति सन्तान होस् अनि सबैले तिम्रो सम्मान गर्ने गर्दछन् । आर्थिक विपन्नताले गर्दा जन्मभूमि छाडेर बाहिर काम गर्न हामी बाध्य छौ । घर परिवार देखि टाढा यसरी विदेशीएर काम गर्दा आई पर्ने विभिन्न प्रकारका कठिनाई अनि बाधा व्यवधानहरु पनि सहेर इमान्दार कर्तव्यनिष्ठ भएर कार्यहरु गरिनै रहेका छौ हामीले तिम्रो सगरमाथा जस्तो उच्च शिरलाई आजसम्म ´ुगाउने प्रयास गरेका छैनै । हामी तिम्रा सन्तान हुनुमा गर्व गर्दछौ अनि तिम्रो शिरलाई सगरमाथा जस्तै उच्च राख्ने बाचा गर्दछु तिम्रा सन्तान वीर अनि कर्तव्य पालक छन् अनि बाटो विगारेका लागि सहिबाटोमा ल्याउने ति सन्तानहरुको हेरचाह गर्ने जिम्मेदारी भने आज तिमीलाई सुम्पिदैछु आमा …………………………
हालः- इराक बलाद

कोपेर मुटु लडायौ

कोपेर मुटु लडायौ किन माया यो ढलेछ
खोपेर दिल्मा बनाको चिनो कसरी बलेछ

दुई दिन्को सुख दैबले खोसी लगेछ कही
छोपेर खुशी तडपाई त्यही भाग्यले छलेछ

तिर्खाको मन्मा उर्लेका प्यास निभाउन भनी
चोपेर खूनले लेखे थि पत्र नहेर्दै जलेछ

आफ्नो बिरानो भएछन बैरिको भिडमा खै
रोपेर फुल भएछ भुल कडा त्यही फलेछ

निरह थिए बिरह थियो साहरा थिएन
घोपेर छुरा पारी चिरा कुन हासो चलेछ

STEM bonanza

Numerous times, US president vetoed for stem cell production. Citing security reason, he is always against stem cell technology. However U.S. Citizenship and Immigration Services (USCIS) is in the favor of STEM. But this is not the steam cell, it is simply the abbreviation of Science, Technology, Engineering or Math. USA is always looking for high skilled to low skilled man power. To utilize the high skill man power, they have various visa programs. The most popular one is H1B visa program. Either they provide H1B visas to the international nationals who are staying in USA or they provide such kind of visas to the qualified people living outside the USA. These days they are having more H1B applicants than required. Last year they receive more than two fold of applicants in a single day than their annual quota. Same thing has been repeated this year.

USCIS starts receiving H1B applications from April 1 of the each year for the next financial year. It seems every year, allocated H1B quotas by USCIS going to be exhausted on the same day. So USCIS has come with temporary solutions, extending of Optional Practical Training (OPT). OPT is a work authorization which is awarded to the international students who wish to work after their graduation. At present the period of OPT is 1 year. However from April 8,2008 USCIS has adopted a policy to extend OPT period to 29 months who has STEM degree. Following things required to have this extension previlege.

1) Have completed a designated STEM degree from a U.S. colleges/ universities that participate in the Student and Exchange Visitor Information System (SEVIS).
2) Be working for a U.S. employer in a job directly related to the student’s field of study.
3)Be working for, or accepted employment with, an employer enrolled in USCIS’ E-Verify program.

Programs with following National Center for Education Statistics (NCES CIP) codes fall under STEM degree.

11.0101 Computer and Information Sciences, General.
11.0102 Artificial Intelligence and Robotics.
11.0103 Information Technology.
11.0201 Computer Programming/Programmer, General.
11.0202 Computer Programming, Specific Applications.
11.0203 Computer Programming, Vendor/Product Certification.
11.0301 Data Processing and Data Processing Technology/Technician.
11.0401 Information Science/Studies.
11.0501 Computer Systems Analysis/Analyst.
11.0701 Computer Science.
11.0801 Web Page, Digital/Multimedia and Information Resources Design.
11.0802 Data Modeling/Warehousing and Database Administration.
11.0803 Computer Graphics.
11.0901 Computer Systems Networking and Telecommunications.
11.1001 System Administration/Administrator.
11.1002 System, Networking, and LAN/WAN Management/Manager.
11.1003 Computer and Information Systems Security.
11.1004 Web/Multimedia Management and Webmaster.
14.0101 Engineering, General.
14.0201 Aerospace, Aeronautical and Astronautical Engineering.
14.0301 Agricultural/Biological Engineering and Bioengineering.
14.0401 Architectural Engineering.
14.0501 Biomedical/Medical Engineering.
14.0601 Ceramic Sciences and Engineering.
14.0801 Civil Engineering, General.
14.0802 Geotechnical Engineering.
14.0803 Structural Engineering.
14.0804 Transportation and Highway Engineering.
14.0805 Water Resources Engineering.
14.0901 Computer Engineering, General.
14.0902 Computer Hardware Engineering.
14.0903 Computer Software Engineering.
14.1001 Electrical, Electronics and Communications Engineering.
14.1101 Engineering Mechanics.
14.1201 Engineering Physics.
14.1301 Engineering Science.
14.1401 Environmental/Environmental Health Engineering.
14.1801 Materials Engineering.
14.1901 Mechanical Engineering.
14.2001 Metallurgical Engineering.
14.2101 Mining and Mineral Engineering.
14.2201 Naval Architecture and Marine Engineering.
14.2301 Nuclear Engineering.
14.2401 Ocean Engineering.
14.2501 Petroleum Engineering.
14.2701 Systems Engineering.
14.2801 Textile Sciences and Engineering.
14.3101 Materials Science.
14.3201 Polymer/Plastics Engineering.
14.3301 Construction Engineering.
14.3401 Forest Engineering.
14.3501 Industrial Engineering.
14.3601 Manufacturing Engineering.
14.3701 Operations Research.
14.3801 Surveying Engineering.
14.3901 Geological/Geophysical Engineering.
15.0000 Engineering Technology, General.
15.0101 Architectural Engineering Technology/Technician.
15.0201 Civil Engineering Technology/Technician.
15.0303 Electrical, Electronic and Communications Engineering Technology/Technician.
15.0304 Laser and Optical Technology/Technician.
15.0305 Telecommunications Technology/Technician.
15.0401 Biomedical Technology/Technician.
15.0403 Electromechanical Technology/Electromechanical Engineering Technology.
15.0404 Instrumentation Technology/Technician.
15.0405 Robotics Technology/Technician.
15.0501 Heating, Air Conditioning and Refrigeration Technology/Technician (ACH/ACR/ACHR/HRAC/HVAC/AC Technology).
15.0503 Energy Management and Systems Technology/Technician.
15.0505 Solar Energy Technology/Technician.
15.0506 Water Quality and Wastewater Treatment Management and Recycling Technology/Technician.
15.0507 Environmental Engineering Technology/Environmental Technology.
15.0508 Hazardous Materials Management and Waste Technology/Technician.
15.0607 Plastics Engineering Technology/Technician.
15.0611 Metallurgical Technology/Technician.
15.0612 Industrial Technology/Technician.
15.0613 Manufacturing Technology/Technician.
15.0701 Occupational Safety and Health Technology/Technician.
15.0702 Quality Control Technology/Technician.
15.0703 Industrial Safety Technology/Technician.
15.0704 Hazardous Materials Information Systems Technology/Technician.
15.0801 Aeronautical/Aerospace Engineering Technology/Technician.
15.0803 Automotive Engineering Technology/Technician.
15.0805 Mechanical Engineering/Mechanical Technology/Technician.
15.0901 Mining Technology/Technician.
15.0903 Petroleum Technology/Technician.
15.1001 Construction Engineering Technology/Technician.
15.1102 Surveying Technology/Surveying.
15.1103 Hydraulics and Fluid Power Technology/Technician.
15.1201 Computer Engineering Technology/Technician.
15.1202 Computer Technology/Computer Systems Technology.
15.1203 Computer Hardware Technology/Technician.
15.1204 Computer Software Technology/Technician.
15.1301 Drafting and Design Technology/Technician, General.
15.1302 CAD/CADD Drafting and/or Design Technology/Technician.
15.1303 Architectural Drafting and Architectural CAD/CADD.
15.1304 Civil Drafting and Civil Engineering CAD/CADD.
15.1305 Electrical/Electronics Drafting and Electrical/Electronics CAD/CADD.
15.1306 Mechanical Drafting and Mechanical Drafting CAD/CADD.
15.1401 Nuclear Engineering Technology/Technician.
15.1501 Engineering/Industrial Management.
26.0101 Biology/Biological Sciences, General.
26.0102 Biomedical Sciences, General.
26.0202 Biochemistry.
26.0203 Biophysics.
26.0204 Molecular Biology.
26.0205 Molecular Biochemistry.
26.0206 Molecular Biophysics.
26.0207 Structural Biology.
26.0208 Photobiology.
26.0209 Radiation Biology/Radiobiology.
26.0210 Biochemistry/Biophysics and Molecular Biology.
26.0301 Botany/Plant Biology.
26.0305 Plant Pathology/Phytopathology.
26.0307 Plant Physiology.
26.0308 Plant Molecular Biology.
26.0401 Cell/Cellular Biology and Histology.
26.0403 Anatomy.
26.0404 Developmental Biology and Embryology.
26.0405 Neuroanatomy.
26.0406 Cell/Cellular and Molecular Biology.
26.0407 Cell Biology and Anatomy.
26.0502 Microbiology, General.
26.0503 Medical Microbiology and Bacteriology.
26.0504 Virology.
26.0505 Parasitology.
26.0506 Mycology.
26.0507 Immunology.
26.0701 Zoology/Animal Biology.
26.0702 Entomology.
26.0707 Animal Physiology.
26.0708 Animal Behavior and Ethology.
26.0709 Wildlife Biology.
26.0801 Genetics, General.
26.0802 Molecular Genetics.
26.0803 Microbial and Eukaryotic Genetics.
26.0804 Animal Genetics.
26.0805 Plant Genetics.
26.0806 Human/Medical Genetics.
26.0901 Physiology, General.
26.0902 Molecular Physiology.
26.0903 Cell Physiology.
26.0904 Endocrinology.
26.0905 Reproductive Biology.
26.0906 Neurobiology and Neurophysiology.
26.0907 Cardiovascular Science.
26.0908 Exercise Physiology.
26.0909 Vision Science/Physiological Optics.
26.0910 Pathology/Experimental Pathology.
26.0911 Oncology and Cancer Biology.
26.1001 Pharmacology.
26.1002 Molecular Pharmacology.
26.1003 Neuropharmacology.
26.1004 Toxicology.
26.1005 Molecular Toxicology.
26.1006 Environmental Toxicology.
26.1007 Pharmacology and Toxicology.
26.1101 Biometry/Biometrics.
26.1102 Biostatistics.
26.1103 Bioinformatics.
26.1201 Biotechnology.
26.1301 Ecology.
26.1302 Marine Biology and Biological Oceanography.
26.1303 Evolutionary Biology.
26.1304 Aquatic Biology/Limnology.
26.1305 Environmental Biology.
26.1306 Population Biology.
26.1307 Conservation Biology.
26.1308 Systematic Biology/Biological Systematics.
26.1309 Epidemiology.
27.0101 Mathematics, General.
27.0102 Algebra and Number Theory.
27.0103 Analysis and Functional Analysis.
27.0104 Geometry/Geometric Analysis.
27.0105 Topology and Foundations.
27.0301 Applied Mathematics.
27.0303 Computational Mathematics.
27.0501 Statistics, General.
27.0502 Mathematical Statistics and Probability.
29.0101 Military Technologies.
40.0101 Physical Sciences.
40.0201 Astronomy.
40.0202 Astrophysics.
40.0203 Planetary Astronomy and Science.
40.0401 Atmospheric Sciences and Meteorology, General.
40.0402 Atmospheric Chemistry and Climatology.
40.0403 Atmospheric Physics and Dynamics.
40.0404 Meteorology.
40.0501 Chemistry, General.
40.0502 Analytical Chemistry.
40.0503 Inorganic Chemistry.
40.0504 Organic Chemistry.
40.0506 Physical and Theoretical Chemistry.
40.0507 Polymer Chemistry.
40.0508 Chemical Physics.
40.0601 Geology/Earth Science, General.
40.0602 Geochemistry.
40.0603 Geophysics and Seismology.
40.0604 Paleontology.
40.0605 Hydrology and Water Resources Science.
40.0606 Geochemistry and Petrology.
40.0607 Oceanography, Chemical and Physical.
40.0801 Physics, General.
40.0802 Atomic/Molecular Physics.
40.0804 Elementary Particle Physics.
40.0805 Plasma and High-Temperature Physics.
40.0806 Nuclear Physics.
40.0807 Optics/Optical Sciences.
40.0808 Solid State and Low-Temperature Physics.
40.0809 Acoustics.
40.0810 Theoretical and Mathematical Physics.
41.0101 Biology Technician/Biotechnology Laboratory Technician.
41.0204 Industrial Radiologic Technology/Technician.
41.0205 Nuclear/Nuclear Power Technology/Technician.
41.0301 Chemical Technology/Technician.
51.0101 Chiropractic (DC).
52.1304 Actuarial Science.

source: www.ice.gov

विडम्बना

खडेरीले पट्पटी फूटेको मेरो धानखेतमा

फुल्नै लागेका धानका बालाहरू

आकाश हेरेर आशातुर थिए।

अचानक, दूर क्षितिजबाट

एउटा लहर आएको देखियो !

भावातिरेक सन्तुष्ट मैले

सन्तोषको उच्छवासमा आँखा चिम्लिएँ।

तर अपशोस,

मेरो खुशी, स्वप्निल सोचको

मुदित नयनमा

झुकेका परेलामात्र थिए,

मधुर जलको त्यो बहाव

मैले आँखा खोल्दा

सलहको बथान भेटियो ।

स्वप्नभंगको पीडामा मर्माहत

मेरो यत्रतत्र

न त्यहाँ धानका बोट नै बाँकि थिए

न त्यहाँ कुनै जलको ओस थियो

त्यसैले त मेरो मानसमा अद्यपि

पानीका शितल जस्ता देखिने

नक्कली प्रवाह-छालहरू

सलहको समुद्र बनी

आक्रान्त पार्न आउँछन् र सताउँछन् ।

भित्ते राष्ट्रपतीको अवतरण

- अशोक " खलान को मान्छे "
ड्राम्स्टाड जर्मनी
बन्दुकको नालबाट राज्यसत्ता जन्मन्छ भन्नेहरु
ब्यालेट बक्सको मोहर देखी सैधान्तिक पराजय भोग्दै छन
बिजय उत्सव सँग सँगै धसिएको सिन्दुर र मालाहरु
पन्ध्र हजार निर्दोश नेपाली रगतले बनेको खुनी दाउपेचका सफलताहरु

कायल छन भित्ते राष्ट्रपती यती बेला आफ्नै झुटको पर्दा भित्र
चुनावी आश्वासन एउटा रणनिती हुनसक्छ उस्को लागि
सोझा जनता झुक्काउने ५२ सुत्रिय मागपत्र जस्तै
जानार्दनले डाडु पन्यो दि सके , अब त्यो ५२ सुत्रिय माग पुरा गर आँफै

अब सडक तिम्रो सदन तिम्रो जंगल पनि त तिम्रो
अब सपना तिम्रो कार्यपत्र तिम्रो संविधान पनि तिम्रो ढंगको
एक युगको एक दिन तिम्रो पोल्टा मा परी सकेको छ
अब भित्ते राष्ट्रपती होइन कोठे राष्ट्रपती बन्छौ होला नै

आश्वासनको पोका फुकाउ तिमी आँफै नै
स्विजरल्यान्ड मलेसिया भिएतनाम वा कम्बोडिया
सपनाको बाटोमा छलाङ मार तिमी आँफै नै
पुर्वी युरोप क्युबा , उत्तर कोरिया वा नयाँ नेपाल नै

भित्ते राष्ट्रपतीको अवतरण हामी पर्खि रहन्छौ
नेपालीले सम्पूर्णता गुमाएको यो १७ बर्ष सम्झिरहन्छौ
सान्ती क्षेत्र मेरो देश बुद्धको मेरो देश शिवको मेरो देश
रोग भोक र सोकले जर्जर भएर मारकाट हत्या हिंशाले जरा हाली
नयाँ शिवत्वको रुप मा हिशा स्विकारेका छौ,प्रतिहिंशाको साटो

अझ पनि हामी त सान्तीका पूजारी हौ
साच्चै बन्दुक झुक्ने आश मा मोहोर लगाइदिएका छौ
चाहे तिमी हाम्रो आस्थाको गद्दी त्याग
भित्ते राष्ट्रपती को अवतरण पस्चात त्यो आस्थाले पुन शिवत्त्व प्राप्त गर्छ

शिवत्व संसारका खुशीका लागि विष पिउने हरुले नै प्राप्त गर्छन
मेरो आस्थाको गद्दीले पनी असक्षमका टिका लगाउनेहरुका विष पिएका हुन
त्यसैले गद्दी नै त्याग्नु परे पनि हामी खुशी छौ
ईतिहास साक्षी छ ,हामी जनचाहना बदल्न बन्दुक तेर्साउन सक्दैनौ
जनताको नाम मा जनता लाई अधकल्चो अधमरो छाडन सक्दैनौ ।

गिरिजाज्यू अव स्वर्गलोकमा नै गएर प्रम हुने कि?

संबिधान सभाको चुनाव सकियो। स्वनामधारी ठूला दलहरु कांग्रेस र एमाले नराम्रो संग पछारिए र माओबादीले अनेपेक्षीत सफलता हात पर्‍यो। आफ्नो हारसंगै एमालेका मन्त्रीहरु सरकारबाट बाहिरिए र अब बन्ने सरकारमा सहभागी नहुने घोषणासमेत गर्न भ्याए तर आफूलाई प्रजातंत्रको मसिहा ठान्ने नेपाली कांग्रेसका नेताहरु भन्ने अचम्मको कुरा गर्दैछन। माओबादीले दुई तिहाई बहुमत नल्याएकोले अब बन्ने सरकार पनि उनीहरुकै नेत्रित्वमा बन्नु पर्छ रे। आफू लडेर तल परे पनि खुटा चांही माथि नै?
वाह, धन्य कांग्रेस। बिभिन्न बहानामा कांग्रेस सत्ता छोड्न चाहदैन।
माओबादी र एमालेले "समानुपातीक निवाचन" को माग छोडिदिएर कांग्रेसको "प्रत्यक्ष निर्वाचन प्रणाली" मा गएको भए झन् कुन हविगत हुन्थ्यो, त्यो सामुन्ने छ।माओबादीले दुइ तिहाई सीट जित्न नसकेकोले अव बन्ने सरकार पनि कांग्रेसकै नेत्रित्वमा हुने भन्ने यो कस्तो तर्क हो? कांग्रेसमा लाज शर्म भनेको दुई पैसाको पनि छैन जस्तो छ।यति शर्मानाक हार पछि पनि अझ सरकारको नेत्रित्व गर्छु भनेर कसरी लाज पचाएर भन्न सकेका हुन्?
समानुपातिक को परिणामले माओबादीलाई बहुमत त दिएन, तर बिशाल अन्तरकासाथ सबै भन्दा ठूलो पार्टी तुल्याएको छ र यस हिसाबले सरकारको नेत्रित्व गर्ने अधिकार माओबादीको हुन्छ। अन्य दलहरु माओबादी नेत्रित्वको सरकारमा जानु-नजानु स्वेच्छाको कुरा हो तर सबै भन्दा ठूलो बन्न पुगेको पार्टीलाई सरकारको नेत्रित्व गर्न नदिनु भनेको उनीहरुलाई फेरि शान्ती प्रक्रियाबाट पलाएन गराउनु हो। कि भने नेपाली कांग्रेसले हामी नै दुइ तिहाइ बहुमत सिद्ध गरेर सरकार बनाउछौ भन्न सक्न पर्यो।आम जनताले माओबादी नेत्रित्वको सरकार हेर्न चाहेका छन् र देशमा केहि परिवर्तन् हुन्छ कि भनेर आशा गरेका छन्।
अन्य दलहरुले माओबादीहरुलाई यो मौका दिनु पर्छ र केहि समय चुप लागेर बस्नु पर्छ। माओबादीले सकेनन्, देश फेरि अस्तब्यस्त हुन थाल्यो भने आफू अघि सर्नु बेग्लै कुरा हो, तर अहिले नै माओबादीको बाटो रोक्न खोज्नु ठूलो भूल हो।

गिरिजालाई राष्ट्रप्रति बनाउन त माओबादीले खोजेकै हुन क्यार? हिम्मत छ गिरिजासंग राष्ट्र्पति हुने? हिम्मत छ गणतंत्र घोषणा गर्ने? गिरिजालाई प्रम दिएर मात्र पुग्दैन, प्रम पछिको दोस्रो बरिष्ठ मन्त्री पनि उनकै पार्टीलाइ चाहिन्छ। प्रम कांग्रेसको भएको ले प्रम संग नजिकमा बसेर काम गर्न पर्ने लंगडो तर्क राखेर अन्य महत्वपुर्ण मन्त्रालयहरु ग्रिह, रक्षा र अर्थ पनि उनकै पार्टीलाई चाहिन्छ। ताज्जुब छैन त यो कुरा? अख्तियारले डामेर छाडेका वाग्ले, जोशी, खड्काहरुलाइ नै फेरि मन्त्री बनाउने होला। धन्य कांग्रेस। यो देशले कहिले सम्म नेपाली कांग्रेसलाई ब्यहोर्न पर्ने हो? गिरिजाज्यू अव स्वर्गलोकमा नै गएर प्रम हुने कि?

तिब्बति स्वाधिनता र हाम्रो प्रजातन्त्र

मार्च १०, २००८ का दिन, तिब्बतिहरुले, आफ्नो स्वाधिनता खोसिएको ५१ औ बर्षको अबसर पारेर ल्हासा सहरमा शान्तिपूर्ण प्रदर्शन गरे। दबाब र बल प्रयोग बाहेक अरु कुनै कुरा नजान्ने चिनिया प्रशासनले व्यापक दमन गरि धेरै संख्यामा भिक्षुहरुलाई गिरफ्तार गर्‍यो ।

११ मार्चमा ति गिरफ्तार गरिएका भिक्षुहरुको रिहाईको माग गर्दै बसेका भिक्षुहरुमाथी अन्धाधुन्द अस्रुग्यास र लाठी प्रयोग गरि चिनिया प्रशासनले आफु दमनकै कडा रुपमा मात्रै प्रस्तुत हुने जनायो, अनि संसार भरि शुरु भयो विरोध र दमनको कुचक्र ।

जहाँ एकतर्फ दलाई लामा स्वयंले ध्वंसात्मक गतिबिधिको बिरोध गर्दै आफ्न माग "स्वतन्त्र तिब्बत" नभएको पटक पटक दोहर्‍याएका छन भने आर्को तर्फ चीनिया सरकारले दलाईलामा लाई 'संतको भेषमा रहेको सैतान' को संज्ञा दिएको छ ।

बास्तबमा चिन सरकार तिब्बतको समस्यालाई यत्ती सम्म न्यून मुल्याकंन गर्दै छ की तिब्बतको समस्यालाई केबल दलाईलामा एकजनाको व्यक्तिगत विचारसंग जोडेर, सिधै भन्दा दलाईलामाको मृत्युको प्रतिक्षामा छ, अनि दलाईलामाको जिवनकालमा नै उसलाई खलनायक सिद्द गर्ने असफल प्रयास पनि। यो चिनिया सरकारको ठुलो गल्ति हो ।

षडयन्त्रको जालो यत्ती सम्म की, चिनीया कम्यूनिष्ट सरकार हालका दलाईलामाको मृत्यु पछि 'आफ्नो पक्ष' को चिनिया नागरिकलाई नया दलाईलामा चुन्ने र त्यस पछि तिब्बतिहरुको एकतालाई टुक्र्याएर बिस्तारै 'ब्रेन वास' को आफ्नो पुरानो हतियारले बाकी तिब्बतिहरुलाई पनि तह लगाउने खाका तयार गर्ने काममा व्यस्त छ ।

आफ्नो प्राचिन र रहश्‍यमय संस्कृति र धर्ममा यसरी ठाडै प्रहार गर्ने षडयन्त्र बन्न लागेपछि सो संस्कृतिलाई जोगाउन दलाईलामाले पनि आफ्नो जिवनकालमा नै उत्तराधिकारी चुन्ने विचार प्रकट गरे र तिब्बतिहरुसंग व्यापक बहसमा लागे। यसरी आफ्नो हजारौं बर्ष पुरानो र दूर्लभ संस्कृतिमा प्रहार हुन लागेपछि तिब्बतिहरु एकजुट हुनु एकदमै सामान्य कुरा थीयो भने बदलिदो विश्‍वको परिस्थिति र संसारभरी छरिई सकेका तिब्बति हरुलाई भुलेर दबाब बाट समाधान खोज्नु चिनको ठुलो भुल ।

आफ्नो संस्कृति जोगाउन एकतर्फ संसारभरिका तिब्बतिहरु र उनिहरुका समर्थकहरु एक भएका छन भने आर्कोतर्फ आफ्नो परम्परा कायम रख्दै चिनिया कम्युनिष्ट सरकारले पनि फेरि एकचोटी विदेशिहरुलाई चिन प्रवेश गर्नबाट रोकेर 'बन्द कोठा भित्र अप्रेशन' गर्ने मनाशाय बनाएको प्रष्टै छ ।

ठुलो भन्दा ठुलो समस्यालाई केबल "आन्तरीक मामीला' बताउदै झ्याल ढोका थुनेर अप्रेशन गर्दै आएका चिनिया प्रशासनलाई यस पटक भने विश्‍व भरि छरिएका तिब्बति, उनिहरुका समर्थक र सञ्चार जगतमा आएको नया प्रगतिका कारण आफ्ना सबै झ्याल ढोका बन्द गर्न नसक्दा निहत्था भिक्षुहरलाई तह लगाउन हम्मे हम्मे परेको छ ।

यौटा नितान्त धर्म बिरोधि कम्यूनिष्ट मुलुकमा यस्तो घटना हुनु खासै नौलो कुर होईन भने तिन, तिन चोटी 'प्रजातन्त्र' आएको हाम्रो देशमा ति निहत्था बौद्धमार्गीहरु माथि व्यापक दबाब हुनु पक्कै पनि शोभनिय कुरा होईन । हामी यदि प्रजातन्त्रका हिमायति हौं र यसैमा हाम्रो विश्‍वास छ भने ति निहत्था तिब्बतिहरुको जुलुस र प्रदर्शन माथि बल प्रयोग गर्नु हामिलाई कत्ती पनि शुहाउँदैन ।

हामी स्वतन्त्र छौं र स्वतन्त्रतामा विश्‍वास गर्छौ भने, केवल 'ठूल्दाई' लाई खुशि तुल्याउन मात्र स्वाधिनताको आवाज उठाउने तिब्बतिहरुमाथि अलिकता पनि दमन गर्नु लज्जाजनक हुनेछ । यौटा प्रजातन्त्रीक मुलुकमा अर्को यौटा स्वाधिनताको लडाई लडनेले समर्थन पाउनु पर्छ दमन होईन । बाँकि तिब्बतको भविश्‍य कसरी निर्धारण हुन्छ त्यो भविश्‍यकै गर्भमा छ र सकिन्छ भने त्यसकोलागी हामि सबै स्वतन्त्रता प्रेमीले सकारात्मक भूमिका निर्बाह गर्नुपर्छ ।

चार किल्लामा ४० बुंदा

सांच्चै नेपालको प्रगती शुस्त नै छ। कुनै बेला कोरिया र सिंगापुर भन्दा अगाडी रहेको देश अहिले पुछारमै पुगेको छ। यस्तो त्यसै भएको छैन। सरकार चलाउनेको ढंग नपुगेको हो या ढंग हुने सरकारमा नपुगेको हो तर नेपालमा जता पनि समस्यै समस्या देखिन्छ। कोहि त्यही समस्या झेल्दै बस्छन त कोहि त्यहि समस्या देखाएर बिदेशीन्छन। अनि कोहि त्यही समस्या देखाएर युद्द छेड्छन।
ठ्याक्कै १२ बर्ष अघी संयुक्त जनमोर्चा नेपालका अध्यक्ष बाबुराम भट्टराइले तत्कालिन सरकार प्रमुख शेर बहादुर देउवा समक्ष पंचायत ढलेको ६ बर्ष हुंदा पनि देश उधै गतिलागेको भनेर ४० बुंदे माग पेश गरेका थिए। माग तुरुन्तै पुरा नभए हतियार उचाल्ने धम्की मागसंगै जनाइएको थियो। माग पुरा भएन माओबादीले जनयुद्द छेडे, थुप्रै जनधनको क्षती भयो। अहिले आएर बन्दुक थन्काए अनी चुनाबमा हेलिए।माओबादीले शानदार बिजय हांसिल पनि गरे। अब हेर्नुछ चार किल्लामा राज गरेर आफ्नै ४० बुंदे माग तुरुन्तै पुरा गर्छन या कहिल्यै पुरा गर्दैनन।
माओबादीको ४० बुदेको सार यस्तो थयो।
1.All discriminatory treaties, including the 1950 Nepal-India Treaty, should be abrogated.
2.The so-called Integrated Mahakali Treaty concluded on 29 January, 1996 should be repealed immediately, as it is designed to conceal the disastrous Tanakpur Treaty and allows Indian imperialist monopoly over Nepal's water resources.
3.The open border between Nepal and India should be regulated, controlled and systematised. All vehicles with Indian licence plates should be banned from Nepal.
4.The Gurkha/Gorkha Recruitment Centres should be closed. Nepali citizens should be provided dignified employment in the country.
5.Nepali workers should be given priority in different sectors. A 'work permit' system should be strictly implemented if foreign workers are required in the country.
6.The domination of foreign capital in Nepali industries, business and finance should be stopped.
7.An appropriate customs policy should be devised and implemented so that economic development helps the nation become self-reliant.
8.The invasion of imperialist and colonial culture should be banned. Vulgar Hindi films, videos and magazines should be immediately outlawed.
9.The invasion of colonial and imperial elements in the name of NGOs and INGOs should be stopped.Concerning people's democracy
10.A new constitution should be drafted by representatives elected for the establishment of a people's democratic system.
11.All special privileges of the king and the royal family should be abolished.
12.The army, the police and the bureaucracy should be completely under people's control.
13.All repressive acts, including the Security Act, should be repealed.
14.Everyone arrested extra-judicially for political reasons or revenge in Rukum, Rolpa, Jajarkot, Gorkha, Kabhrc, Sindhupalchowk. Sindhuli, Dhanusa, Ramechhap, and so on, should be immediately released. All false cases should be immediately withdrawn.
15.The operation of armed police, repression and state-sponsored terror should be immediately stopped.
16.The whereabouts of citizens who disappeared in police custody at different times, namely Dilip Chaudhary, Bhuwan Thapa Magar, Prabhakar Subedi and others, should be investigated and those responsible brought to justice. The families of victims should be duly compensated.
17.All those killed during the People's Movement should be declared martyrs. The families of the martyrs and those injured and deformed should be duly compensated, and the murderers brought to justice.
18.Nepal should be declared a secular nation.
19.Patriarchal exploitation and discrimination against women should be stopped. Daughters should be allowed access to paternal property.
20.All racial exploitation and suppression should be stopped. Where ethnic communities are in the majority, they should be allowed to form their own autonomous governments.
21.Discrimination against downtrodden and backward people should be stopped. The system of untouchability should be eliminated.
22.All languages and dialects should be given equal opportunities to prosper. The right to education in the mother tongue up to higher levels should be guaranteed.
23.The right to expression and freedom of press and publication should be guaranteed. The government mass media should be completely autonomous.
24.Academic and professional freedom of scholars, writers, artists and cultural workers should be guaranteed.
25.Regional discrimination between the hills and the tarai should be eliminated. Backward areas should be given regional autonomy. Rural and urban areas should be treated at par.
26.Local bodies should be empowered and appropriately equipped.
27.Land should be belong to 'tenants'. Land under the control of the feudal system should be confiscated and distributed to the landless and the homeless.
28.The property of middlemen and comprador capitalists should be confiscated and nationalised. Capital lying unproductive should be invested to promote industrialisation.
29.Employment should be guaranteed for all. Until such time as employment can be arranged, an unemployment allowance should be provided.
30.A minimum wage for workers in industries, agriculture and so on should be fixed and strictly implemented.
31.The homeless should be rehabilitated. No one should be ' relocated until alternative infrastructure is guaranteed.
32.Poor farmers should be exempt from loan repayments. Loans taken by small farmers from the Agricultural Development Bank should be written off. Appropriate provisions should be made to provide loans for small farmers.
33.Fertiliser and seeds should be easily available and at a cheap rate. Farmers should be provided with appropriate prices and markets for their produce.
34.People in flood and drought-affected areas should be provided with appropriate relief materials.
35.Free and scientific health services and education should be available to all. The commercialisation of education should be stopped.
36.Inflation should be checked. Wages should be increased proportionate to inflation. Essential goods should be cheaply and easily available to everyone.
37.Drinking water, roads and electricity should be provided to all villagers.
38.Domestic and cottage industries should be protected and promoted.
39.Corruption, smuggling, black marketing, bribery, and the practices of middlemen and so on should be eliminated.
40.Orphans, the disabled, the elderly and children should be duly honoured and protected .