नियम

के पढि राख्नु भा?’
'नकाराउ न, प पढ्दै छु?’
त्यहि त, के बारेमा हो?
'किन चाहियो तिमीलाई? कत्ति नै जान्ने जस्तो- आज एउटा लेक्चर दिनु छ क्या ‘महिला,घर अनि नियम।'
‘निकै मज्जाको रहेछ नि ,साच्चै महिलासंग पुरुष पनि आउनु पर्ने होइन र? के पुरुष नियम र घर संग जोडिदैन र?!
‘हो हो तिमीलाई सबै मज्जाको लाग्छ शीला तर तिमी कहिल्यै बुझ्दिनौ कसरी जोडिन्छ।‘

भन्नुस न के हो त्यो भनेको?अनि कसरी जोडिन्छ ? ‘ शीला यसरी नजान्ने हुन रत्ति भर अड मान्दिनन्। किनभने समझदारिता चाहिन्छ नि घर परिवार मा !उनी भित्र को आत्म विस्वास वास्तवमा उन्को जीवनको कडी नै हो!’हेर घर भनेको ढुंगा र माटोबाट दिइएको एउटा आकार हो। तर नियमले त्यसलाई मन्दिर बनाउछ । त्यै मन्दिर बनाउने काम महिलाको हो । एउटा
  घर घर परिवार सफल हुनलाई महिलाको हात हुन्छ’’

अनाथ परिवर्तन र बुर्जुवा बनेको जनवाद

नेपाली आधुनिक इतिहासको एउटा कालखण्डमा माओवादी हिंसा अवधि भित्रका चित्कारमय आवाजहरूको समिक्षा हुने नै छ । माओवादी पार्टिले केही आर्थिक र सामाजिक मुद्दा समातेर आफ्नो हिंसात्मक युद्ध शुरू गरे पनि यसको राजनीतिक लक्ष्य आमूल परिवर्तन र अग्रगमनको आवरणमा एकदलीय अधिनायकवादी साम्यवादी व्यवस्था मुलुकमा सञ्चालनमा ल्याउनु थियो भन्ने कुरा प्रष्ट नै थियो । तर आफ्नो लडाका शक्ति सबै खर्च गरेर सकिउञ्जेल लडे पनि युद्ध जितेर आँफू ‘भाले’ बन्न नसक्ने निष्कर्षमा माओवादीका सीमित ‘थिंक ट्यांक’ हरूको बुद्धि ‘ल्याण्ड’ हुँदा र यिनका भारतीय ‘प्रभू’ हरूको शुभेच्छाका कारण अन्तत: , नेपाली राजनैतिक दलहरू र माओवादी बीच १२ बुँदे सम्झौता भई अहिले जारि रहेको ‘शान्ति प्रकृया’ नामको अधमरो नाटक नेपालमा मञ्चन हुन सम्भव भएको थियो ।

माओवादी हिंसा र अपराधका घटनाहरूलाई गाउँ र वस्तिमा गएर देख्ने र सुन्ने वा भोग्ने मान्छेहरूका लागि , तिनीहरूले कायम राखेको ‘जनयुद्ध’को सक्कली रूप देखेको भए त्यो सम्झिँदा अझै आतंकले जीऊ सिरिङ्ग हुनुपर्छ । ती हत्याका स्वरूपहरू , सभ्य मानव समाजको परिकल्पनामा आउन नसक्ने खालका थिए । आँफूसंग असहमत हुने जो कोही बिरुद्ध तालिवानी शैलिको ‘फतवा’ जारी गर्नु र उसलाई घोचेर, थिचेर, पिसेर, लतारेर, कुटेर, हड्डि फुटालेर, छाला तारेर वा क्रमश: अंगभंग गर्दै तड्पाउँदै मार्ने वा अर्धमृत छाडेर आजीवन नारकिय जीवन बाँच्न विवश छाडिदिनु माओवादी ‘जन कारवाही’ का दूर्दान्त उदाहरणहरू थिए ।

 अहिलेसम्म पनि , त्यो कथित ‘जनयुद्ध’ को पीडा र अभिशाप लिएर अधकल्चो जीवन बाँच्न विवश सामान्य नेपालीहरूको आर्तनाद यदाकदा पत्रिकामा पढ्दा अनि त्यो कथित ‘जनयुद्ध’ मा जीवन गुमाएका १५ हजार नेपाली, हजारौँ घाइतेहरू, लाखौँ

सरकारी अजिंगरले निलेको वाक स्वतन्त्रता (नेपालमा बिचारमूलक ब्लग पनि सेन्सरसिपमा)

प्रजातन्त्रको सराद्द गरेर लोकतन्त्रको दोसल्ला ओडेको बहुदलिय सरकारले इन्टरनेटमा छाडापन आयो भनेर बेभसाइटहरु
भटाभट रोक्न थालेको छ। जनताको नाम जपेर नथाक्ने पार्टीहरु वाक स्वतनत्रताको धज्जी नै उडाउने गरी भाषण ठोक्दै
हिड्दछन। तर व्यबहारमा भने जनताको ढाडनै भाच्ने गरी मैदानमा उत्रन्छन। संबिधानको धारामा बगेर संचारमा ताला ठोक्ने प्रयास गरेको नेपाली राजतन्त्रलाई कात्रो ओढाएर आएका बहुदलीय पार्टीहरु संबिधान बनाउने नाममा आफ्नो भागमा कती पर्ने हो दाउपेच खेल्दैछन। देशलाइ अन्यौलको भडखालोमा जाकेर उत्तेजित भएका नेपाली पार्टीहरुको सरकारले अहिले आएर नेपालीको वाक स्वतनत्रमा दाम्लो कसेको छ।

करिब ६० वटा साइट ब्लक गरेर ब्लकिगं यात्रा सुरु गरेको नेपाली सरकारको लिस्ट बुझिनसक्नु छ। जनताका बिचार दिने हफ्टिगंटन पोस्ट साइट देखी यौनसंग सरोकारै नराख्ने बिशुद्द ब्यवसाहिक साइटहरु नेपालबाट हेर्न रोक लगाइएको छ। यही रोकको मारमा आफ्ना बिचार ब्यक्त गर्न ब्लगस्पट प्रयोग गर्ने ब्लगरहरु पनि परेका छन। यदी नेपाली सरकारले यो कदम जारी नै राखे ब्लगसप्टबाट संचालन हुने सबै ब्लगहरु नेपालमा हेर्नमिल्दैन। सरकारको यही हरकत हो भने उनीहरु वर्लडप्रेसबाट संचालनहुने ब्लगलाई पनि चाडैं निशाना बनाउने छन।

शुभ चिन्तक पाठक को आँखामा कर्णाली ब्लुज

सेप्तेम्बर १८- १९ तिर म काठमान्डौ मै थिए । २० तारिख मा मलाई बेल्जियम फर्किनु थियो । यता फर्किनु अघी २-४ बटा राम्रा नेपाली किताबहरु सँगै लिएर फर्किन्छु भन्ने सोचमा थिए । अलिअली किताब पढ्ने बानि Satelite’s blog हेर्दा हेर्दाइ - हेर्दै हुन थालेको थियो । स्याटेलाइट जिले किताब पढि सक्नु भए पछीयस्तरी बर्णन गर्नु हुन्छ कि त्यो किताब पढू पढू भैहाल्छा। नेपाल हिड्नु अघि मैले satelite ji संग पढ्नै पर्ने राम्रा किताब हरु को नाम लेखिदिनुस न २-४ बटा भनेर अनुरोध गरेकी थिए। ति किताब हरुको लिस्ट मा ' कर्णाली ब्लुज ' पनि थियो। १०-१२ दिनको काठमाण्डौ बसाइमा भोटाहिटी सम्म पुग्ने फुर्सद मिलाउन सकिरहेकी थिइन , भोटाहिटी नपुगे पनि आफू हिड्दा देखिने अन्य ठाउँ गोंगबु , सामाखुसी ,सोर्ह खुट्टे , बसन्तपूर नजिकका पुस्तक पसलहरुमा ' कर्णाली ब्लुज ' सोधिरहेकी थिए तर कहिँ पनि भेट्न सकिन। कान्तिपथ को बुक सेन्टर , बागबजार या भोटाहिटी नै पुग्नु पर्ने थियो मलाइ कर्णाली ब्लुज को लागि । आइतबार यता आइपुग्नु पर्ने भएकोले शुक्रबार

सरकारको मलामी जाऊँ

हस्त गौतम मृदुल

न उदाउदै अस्ताएको बिहानीमा
सुर्यको उज्यालो हत्केलाले छेक्दै
नारा जुलुस लगाउदै बुलन्द पार्दै
आए सरकारमा नयाँ नेपाल जप्दै
ति नै सपना झाडापखाला भए,
अनी गाउ र बस्ती बस्तीमा छायो
त्यही युद्धको रुप लिएर माहामारी
अकाल मृत्युले तान्डव मच्चायो
कति मरे बिना अर्थ जाजरकोटमा
अनी मेरो प्यारो रुकुम जिल्लामा
त्यसै गरी अरु बिकट जिल्लामा

दिन प्रतिदिन सयौ मान्छेहरु मरे
उपचार कुन चराको नाम होला

जेल भित्रका केटाकेटीलाई सहयोग

नियम कानुनको संजालमा अली ठुलै अपराध गर्नेलाई जेल अर्थात सुधार ग्रिहमा राखिन्छ। अपराधी एक्लै भए त ठिकै छ तर जब अपराधीका बच्चा बच्ची हुन्छन,तिनको भने सार्है बिजोग हुन्छ। आफन्त हुने खाने भए केही हद सम्म भए पनि सहयोग पाउलान तर गरिब गरुवाका छोरा छोरी तिनकै बाउ आमासंग जेलको अंध्यारोमा दिन बिताउन बाध्य हुन्छन। अपराध गर्ने बाउ आमाले त जेलमा बसेर सुध्रन मौका पाउलान,तर स्कुल जाने बेलाका कुनै कसुर नगरेका केटा केटी जेलमा बसेर हरेक सिक्ने अबसरबाट बन्चित हुन पुग्दछन।

यस्तो कुरा सबैको मनमा आएको होला। तर यस्ता समस्यालाई समाधान गर्न पू्ष्प बस्नेत लागी पर्नुभएको रहेछ। काठमाण्डौमा Early Childhood Development Centre भन्ने संस्था खोलेर यसरी समस्यामा पर्ने केटा केटीलाई जेलबाट बहिर ल्याएर पढ्ने ब्यबस्था मिलाईदो रहेछ। केही दिन पहिले उहांहरुले आर्थिक सहयोगका लागी गरेको स्पेसल ओलमपिक्समा भाग लिने मौका मिलेको थियो। पछि थाहा लाग्यो उक्त दौडमा भाग लिने नमिल्नेले अनलाईनबाट पनि सहयोग गर्ने सकिंदो रहेछ।

सहयोग र खर्चको बिबरण उहांहरुले समय समयमा निकाल्नुहुन्छ। नेपाललाई सहयोग गर्ने भनेर थुप्रै संस्था त छन तर यसरी नेपालीबाट नेपालीलाइ नै सहयोग गर्ने संस्था कमै होलान। पूष्प बस्नेतको होस्तेमा तपाईहरु पनि हैंसे गरेर जेलमा रहेका बालबालीकालाई पढ्ने मौका दिलाउन तपाईहरुले पनि पक्कै सहयोग गर्नुहोला।

सहयोगका लागी तयार पारीएको बेबसाइट: http://www.growingbeyondbars.org/