July 22, 2009

कमेन्टको उन्नत खेती !

शिव प्रकाश

वैजन्तीलाई मेलै डायनोसरको कथा सुनाएको थिएँ । वातावरण नमिलेर पृथ्वीबाट डायनोसर लोप भए जस्तो मेरो दशवर्षे जागीरकालमा म पनि लोप हुने अवस्था आएकोले अस्तित्व रक्षाको लागि विदेश पलायन भएको रहस्य बताएको थिएँ ।

वैजन्ती मप्रति ज्यादै कृतज्ञता र सन्निकटता देखाउँछे । थाह छैन, किन हो ? उसले एकदिन फोन गरेर भनी - 'म पनि एक्लै छु घुम्न आउनुस् न ।' आशय के हो- मैले कुन अर्थमा बुझ्छु, अरुले कुन अर्थमा बुझ्छन्, उसले कुन अर्थमा भनेकी हो ? त्यो आफ्नो ठाउँमा छ !

मैले 'हेरौं' मात्र भने । उसले अलि अप्ठ्यो मान्दै कुरालाई अर्कोतिर मोडी ! उ आफू पनि साहित्य सृजनाकर्मी हो र मेरो एउटा पाठक पनि ।

'एक दशक अगाडि जाने हो भने तपाइँ त नेपालमा स्थापित भै सकेको लेखक हो । बीचमा ग्याप हुनु भो फेरी अहिले इन्टरनेटले तपाइँलाई लेखनमा फर्कायो ।',उ भन्दैछे, म सुनिरहेछु ।

'हुन त तपाइँ समकालीन लेखनमा सकि्रय हुनुहुन्छ । तपाइँका कविताहरु वास्तविक छँटाका छन् कथाहरुले यौन, मनोविज्ञान र समाज तीनै कुरा अँगालेका छन् तर पनि यी श्रृजनाहरु डायनोसर हुन बेर छैन !'

मैले भने- 'कुरा बुझिन ।'

'मेरो मतलब तपाइँका कथा, कवितामा त्यति धेरै "कमेन्ट" छैनन् नि ! कस्ता कस्ता झूरका कति "कमेन्ट" आउँछन् !'

मैले भने- 'मतलब बुझिन !' थपेँ- 'कमेन्टसँग डायनोसरको के सम्वन्ध छ ?'

उसले भनि- 'कमेन्ट नै भएन भने त्यो रचना आफैंमा डायनोसर ठानिदैन र !'

मैले भने- 'यो मनोवैज्ञानिक आत्मरतित असरमात्र हो । मान्छेले मेरा कथा, कविता पढ्दैन् होला, मन पराउँदैनन् होला र त कमेन्ट लेख्दैनन् ! तर म सृजना लेखिरहन्छु ।'

उसले भनि- 'थोरैले मात्र पढेर र बुझेर कमेन्ट लेख्छन् । सबैले पढ्दा पनि पढ्दैनन् । पढ्ने-नपढ्ने, बुझ्ने-नबुझ्ने तपसीलका कुरा हुन् । तर कमेन्टका लागि कमेन्ट लेख्ने र "पपुल्यरिटी" बढाउने हो क्या ! शिर्षकै नहेरी ठोकीदिने - वाह ! क्या राम्रो रहेछ "कीप इट अप इत्यादी …" । अनि तिन्ले पनि आफ्नो मा त्यसैगरी खुइँखुइँती धस्काई दिन्छन् । अरुले हेर्दा ओहो ! कस्तो राम्रो होला कति धेरै "कमेन्ट" !’

मैले भने- "कमेन्टू" को यो उन्नत खेती गर्ने रहस्य मलाई थाह छैन !

बोस्टन, अमेरिका ।


July 21, 2009

गाउँखाने कथा - २४ (Nepali Gau Khane Katha)

अपडेट: गाउँखाने कथा - २४को सही उत्तर हो भुइंचालो। गाउं खाने कथा २४मा सहभागीहुने सबैलाइ धन्यबाद तथा यस्को उत्तर मिलाउने धाइबाजीलाइ धेरै धेरै बधाइ। धाइबाजी गाउं माग्नुहोला।
सधै जसो सप्ताहअन्तमा नेपाली लोकचलनमा चर्चित गाउँखाने कथा लिएर हाजिर भएको छु।

नाउं के हो काहां छ बास, कताबाट आई पार्छ सत्यानाश?

यो गाउंखाने कथाको उत्तर पत्ता लगाएर गाउ माग्नुहोस।


July 20, 2009

मन लाछ

प्रबिण थापा
आज मलाई बसन्त झै फुल्न मन लाछ
मङसिरको सेरा फाँट झै झुल्न मन लाछ

बोल्दा सधै हाँसिरहने उनको बानीसँग
रमाउदै मलाई पनि घुल्न मन लाछ

सबैको मनदेखि आत्मा सम्म छाउने
त्यो निर्दोषीपनसँग खुल्न मन लाछ

पल-पलको स्मरणलाई साक्षी बनाउदै
भमरा भई फूलमाथि डुल्न मन लाछ

दुई दिने जिन्दगी उमङ्ग लिई साथमा
जीवनभरी उनकै प्रितमा भुल्न मन लाछ


यताउताबाट

होश गर्नुस है तपाइलाई पनि बिजुलिको झट्का (Shock therapy) लगाउनु पर्ला !

तपाई दिनमा कति घण्टा इन्टरनेटमा बस्नुहुन्छ ? नेटमा के गर्नुहुन्छ ? इन्टरनेट चलाउन पाउनुभएन भने के गर्नुहुन्छ ?

चीनमा अनलाइन जन्की (इन्टरनेट एडिक्टेड) हरुलाई अस्पतालमा बिजुलीको झट्का दिएर उपचार गरिदो रहेछ । छोराछोरीहरुको इन्टरनेट एडिक्शन देखेर बाबु आमाले नै त्यस्तो अस्पतालमा उनीहरुलाई लिएर जाने गर्दा रहेछन । टिनएजरहरु “अनलाइन जन्की” बन्ने समस्या चिनमा व्याप्त भइसकेकोले अनेकथरीका पुनर्स्थापना विधीहरु प्रचलित रहेछन ।

चीनिया psychologist हरुका अनुसार दिनमा ६ घण्टा भन्दा बढी इन्टरनेटमा बस्ने (पढ्नका लागि नभएर गेम र मनोरंजनका लागि) र इन्टरनेटमा बस्न नपाए झिजिने, रिसाउने र बोल्न नचाहने आदि इन्टरनेट एडिक्शनका लक्षणहरुमा पर्दछन ।
http://www.msnbc.msn.com/id/31905111/ns/tech_and_science-tech_and_gadgets/

कारमाथि स्पोर्ट विमान अवतरण

गएको हप्ता बर्लिनमा एउटा स्पोर्ट विमान अचानक आपतकालिन ल्याण्डिङ गर्न लाग्दा अनियन्त्रित भएर बाटोमा गुडिरहेको एउटा कार माथि आएर ठोकियो । पाइलट, कारमा रहेका पति, पत्नि र छोरी घाइते भए । यी घटना देखेर नजिकै साइकलमा हिडिरहेका अर्का व्यक्ति तर्सेर वेहोश भए ।

बि एम डब्ल्यु क्विन गिगोलो माफिया

बि एम डब्ल्यु कि मालिकनी (सुसान क्लेट्टन) जो जर्मनीकी सबै भन्दा धनी महिला र विश्व कि ३५औं धनी महिलामा पर्छिन अझै पनि माफियाहरुको जालबाट उम्किसकेकी छैनन । उनीसंग शारिरिक सम्बन्ध राखेर त्यसको गोप्य भिडियो सार्वजनिक गर्ने धम्की दिदैं आएको र झण्डै १० मिलियन युरो भन्दा बढी रकम लिइसकेपछि पनि फेरि झण्डै ४८० मिलियन डलरको माग गरेको एउटा स्विस गिगोलोलाई अदालतले जेल चलान गरिसकेको छ तर त्यसको मास्टरमाइन्ड एकजना इटालियन वृद्ध माफिया अझै फरार छ । अहिले फेरि अन्य व्यक्तिहरुले त्यो भिडियो आंफुसंग रहेको बताउंदै सार्वजनिक गर्ने चेतावनी दिएर ८ लाख युरोको माग गरेपछि पुलिसले ट्रयाक गरी ती ब्लैकमेलरहरुलाई समाउन सफल भएको छ तर भगौडा माफियाले अझै छोड्ला जस्तो छैन । मिडीयामा चिनिन नचाहने र लो प्रोफाइलमा बस्ने सुसानले कुनै बेला आफ्नो बाबुको बि एम डब्ल्यु कम्पनिमा ट्रेनी कामदारको रुपमा काम गरेकि थिइन र त्यही कम्पनिमा काम गर्ने इन्जिनियरसंग (जसलाई उनी मालिकको छोरी हुन भन्ने थाहा थिएन रे) उनको विवाह भएको थियो र अहिले उनिहरुका ३ जना सन्तान छन ।

अनौठा चोरहरु

. हाई-हिल जुत्ता चोर
जर्मनीको कोलोन र बोन शहरहरुमा हिल लगाएर बाटोमा हिडिरहेका महिलाहरुको जुत्ता चोरेर आफ्नो घरमा धुनी जगाउने एउटा चोरलाई पुलिसले केहि दिन अघी पक्रेको छ । २७ वर्षीय निज चोरले बाटोमा हिडिरहेका महिलाहरुलाइ लुकेर पछाडिबाट लडाउने र उनिहरुको जुत्ता चोर्ने गर्थ्यो ।

कारमा “शिकार”को खोजीमा रहेका उनलाई पुलिस चेकिङको क्रममा पक्राउ गरिएको थियो ।
. अन्डरवेयर चोर
जर्मनीमै फ्रयांकफ्रट नजीक एकजना ५६ वर्षका व्यक्ति विचित्र चोरीको मामलामा पक्राउ परेका छन । एउटा स्पोर्ट हलबाट ३ थान पुरुषका अन्डरवेयर चोर्ने क्रममा पक्राउ परेर भाग्न सफल त्यस चोरको घर पत्ता लगाएर सर्च गर्दा उसको घरबाट १००० थान पुरुष अण्डरवेयर र १०० थान ट्रयाकसुट ट्राउजर धोएर सफासंग पट्याएर राखिएको अवस्थामा फेला परेका थिए ।
आधारभुत आवश्यकताका सबै कुरा पुग्दैमा सबै मान्छे "मान्छे“ बन्दैनन् भन्ने कुरा यी घटनाले देखाउंछ ।

फ्ल्याट रेट
इन्टरनेट र टेलिफोन फ्ल्याटरेट पछि बर्लिनमा रक्सी फ्ल्याट रेटमा खान पाइने रेस्टुरेण्ट खुलेको थियो । तर गत मार्च देखि आर्थिक मन्दीको कारणले “ p... क्लब” नाम गरेको वेश्यालयले बर्लिनबाट शुरु गरेर जर्मनीका प्रमुख शहरहरुमा अनौठो फ्ल्याट रेट अफर दिएको थियो । यो अफरमा ७० युरोमा अफ पिक आवरमा (बिहान १० देखि दिउसो ४ बजेसम्म) अनलिमिटेड खाना, ड्रिंक्स र लेडी उपलब्ध हुने बिज्ञापन थियो । व्यापक विरोधका कारण स्टुटगार्ट, हाइडेलबर्ग आदि शहरहरुमा यसलाई प्रतिबन्ध लगाइने भएको छ ।

http://estergoldberg.typepad.com/views_from_a_broad/2009/03/a-brothel-in-berlin-is-offering-a-flatrate-of-90-for-all-you-can-eat-drink-and-violate.html (साइटमा प्रयोग भएका केहि शब्दहरु पाच्य नहुन सक्छन )

ड्राइभ गर्दा हर्ट एट्ट्याक !

जर्मनीको एउटा सानो शहरमा हिजो एकजना वृद्ध मर्सिडिज चालकले सडकमा मेला मनाइरहेका स्थानियहरुमाथि गाडि चलाउंदा २ जनाको तत्काल मृत्य हुनुका साथै ४० जना घाइते भएका छन । मेलाको लागि बन्द गरिएको सडकमा ब्यारिएर नाघेर मेला मनाइरहेकाहरु लाई कुल्चदै सो गाडि अगाडि बढेको थियो र पुलिस भ्यानमा ठोक्किन पुगेको थियो । समाचारमा जनाइए अनुसार उनलाई हर्ट एट्ट्याक भएको थियो रे ।


थाहा छ ? सगरमाथा नेपालमा नपर्ने रहेछ नि !


(वायां तर्फको फोटो गुगल अर्थबाट लिएको हो भने दायांतर्फको फोटो गुगल म्यापबाट लिइएको हो । वायांतर्फको फोटोमा पहेंलो रंगको रेखाले सिमाना छुट्याएको छ जसमा सगरमाथाको चुचुरो चीनतर्फ पारेको छ । दायांतर्फको फोटोमा सेतो रेखाले सिमाना छुट्याएको छ जसमा सगरमाथा नेपालतर्फ देखाएको छ । आशा गरौं हाम्रो सगरमाथा नेपालमै छ र रहनेछ । - ZH)

नेपालमा हर्दम बहस चल्ने गरेको छ : सीमा मिचियो अतिक्रमण भयो । बोर्डरका खम्बाहरू सार्ने भारतीय सीमा सुरक्षाबल र भूसर्वेक्षणका नोकरशाहहरूले भारतको सीमालाई नेपालको अन्तर्गर्भमा घुसाउँदै बेलाबखत नेपालमा राष्ट्रवादको सडकनाटक मञ्चनमा सघाउँदै आएका छन् । केही समयको तमासा पछि भलै ती कुरा बिर्सिएकै किन नहोस् । तर मैले अहिले चर्चा गर्न खोजेको विषय भने नेपालको उत्तरी सीमा मिचिएको कुरा हो । त्यसभन्दा ठूलो चिन्ताको कुरो के रह्यो भने , हामीले नेपालको गौरव ठान्ने गरेको विश्वको सबैभन्दा अग्लो हिमाली शीखर सगरमाथा पूरै चीनमा पर्छ भनी गरिएको चीनिया दावाको कुरा हो ।

जर्ज एभरेष्टले भू सर्वेक्षण गरी विश्वको सबैभन्दा अग्लो शीखर यही हो भनी पत्ता लगाउञ्जेल यो हिमाल पूरा नेपालमा पर्थ्यो । स्थानीय भाषामा चोमोलोङ्मा भनी चिनिने यो संसारको शीर रूपी टाकुरालाई पछि नेपाली इतिहासकार बाबुराम आचार्यले हामीले अहिले बोल्ने गरेको 'सगरमाथा' नाम दिए । लामो समय नेपालको पूरै स्वामित्वमा रहेको यो सर्वोच्च टाकुरा धर्म गुरू दलाई
लामाको तिब्बतमाथि चीनिया कम्युनिष्ट नेता माओत्सेतुङको नेतृत्वमा रहेको रेड आर्मीको अतिक्रमण संगै विवादास्पद बनाइयो । तिब्बत अधीनस्थ पारेपछि पूरै सगरमाथा आफ्नो हो भन्ने दावा चिनले गरिरह्यो । तर पछि प्रधानमन्त्री वि पी कोईरालाका पालामा वि.सं. २०१६ सालमा नेपाल र चीनले सहमति गरी सगरमाथा सीमामा स्थित शीखर रहेको र यसको दक्षिणी मोहडा नेपाल र उत्तरी मोहडा चीनको हुने गरी सहमति भएको भन्ने कुरा मैले कुनै इतिहासको पुस्तकमा पढेको सम्झना छ । अहिले पर्यन्त पर्वतारोहीहरूलाई सगरमाथा चढ्न दिइने अनुमतिमा उत्तरतिर चीनले र दक्षिण मोहडामा नेपालको जिम्मा हुने गरेको छ । तर बेलाबखत सगरमाथा चढ्न चाहने बिदेशीहरूलाई नेपालले दिने अनुमतिमा चीनले निश्चित आग्रह नराखेको भने हैन । पछिल्लो समयमा तिब्बतमा ओलम्पिक टर्च लैजाने बेलामा , नेपालतिरको मोहडाबाट सगरमाथाआरोहण गर्न पनि चीनीया आग्रहमा नेपालले केही समय प्रतिबन्ध लगाइकै थियो ।

तर विश्वप्रसिद्द गूगल अर्थको पछिल्लो भर्सनको भुउपग्रहीय तस्वीर तथा तल उद्धरण गरिएको उत्तिकै प्रसिद्ध विकिपेडियाको वाक्यांश सारले स्पष्ट रूपमा सगरमाथा माथि नेपाली स्वामित्व नरहेको प्रष्ट पारेको छ । स्मरण रहोस् गूगलले चीनमा सरकारको पूर्ण अनुमतिमा मात्र काम गर्ने गरी कार्यरत रहनुपर्छ । गूगल अर्थले नेपालपट्टि पर्ने सगरमाथा आधार शिविर र खुम्बु ग्लेसियरको केही भाग बाहेक दक्षिणी मोहडाको सम्पूर्ण पहाडसहित सगरमाथाको ९०% भागलाई स्पष्ट रूपमा चीनको सीमा भित्र पारेको छ । कुनै जमानासम्म संसारकै लुप्त मुलुक मानिने तिब्बतको बाटो भएर सगरमाथा चढ्ने पर्वतारोही नहुनाले नेपाली बाटोको प्रचलित रूटका कारण मात्र नेपालतर्फबाट सगरमाथा आरोहीलाई सजिलोको लागि बाटो छोडिदिएर नेपालका लागि अलिकति पर्वतारोहण रोयल्टीको जोहो जुटाइदिन चीनले दया देखाएको अर्थ लाग्छ यो नक्शा हेरेपछि ।

यो कुरा पनि साँचो हो कि चीनिया पाठ्यपुस्तकहरूमा माउण्ट एभरेष्ट पूरै चीनको हो भनेर नै पढाइन्छ । यो कुरालाई सहन सकिन्छ होला किनभने हामीले यो हाम्रो हो भनेर पढेका हुन्छौँ । तर यो कुराको मतलब त चाइनिज नबुझ्ने नेपालीलाई हुने कुरा पनि भएन होला !

तल उद्धृत विकिपेडियाको अनुच्छेदले भने सगरमाथालाई नेपालको सगरमाथा अञ्चल र चीनको तिब्बत बीचको नो म्यान्स ल्याणडतिर पर्ने गरी लेखेको रहेछ । गूगलले सीमा सम्बन्धी कुरामा चीनको अनुमति नपाई म्यापिङ र सीमाङ्कनको कुरा प्रकाशित गर्‍यो होला भन्ने मान्न पनि सकिन्न । कुनै बेला सिंगै रहेको हाम्रो सगरमाथा कालान्तरमा आधा हुँदै पूरै उता गइसकेको हो भने त अब हामीसंग गर्व गर्न पर्ने कुरा नै के रह्यो र ? शक्तिसम्पन्न राष्ट्रले दयामायाले छोडिदिए त ठिकै हो , तर भूउपग्रहीय मापनमा नै उता परेको लेखोट र अरू पनि कृत्रिम अभिलेख सहित चीनियाहरूले भोलि सम्पूर्ण सगरमाथाको स्वामित्वको दावा गरेछन् भने पनि हामीसंग के जवाफ हुने होला र, त्वं शरणं बाहेक ? फेरि हाम्रो विश्वास पनि गजबको छ नि भारतले दु:ख दिँदा हामी सोच्छौँ त्लेयो भारतले नदिए चीनले पेट्रोल र मट्टितेलको धारो हाम्रा घरघरमा ल्याइदिन्छ रे भनेर । वास्तवमा हिमालपारिका ५० औँ हजार हेक्टर हिमाली भूभाग र हिजोका नेपाली चौँरी चरनहरू आज उत्तरी भेगका पशुपालक किसानबाट छिनिँदा पनि हाम्रो राष्ट्रवाद अन्तै एकोरिहेको जस्तो छ । आक्कल झुक्लमा चिनिया सीमा यता उता गर्नु पर्ने नेपालीले चीनिया सुरक्षाबलबाट खेप्नु परेका दुर्दसाका कहानीका लागि यो सन्दर्भ अनुकुल पनि नहोला । दुई देशको बीचको तरूल बढेर ठूलो हुने कता हो कता यहाँ त ढुंगा बढेर तरूल चेप्टिने क्रम बढेको छ र चट्टानको अजस्र थिचाइमा तरूलको अस्तित्व कता हो कता हुने भैसकेको छ ।

नेपाली राष्ट्रवादको कुरामा दक्षिण , पश्चिम , र पूर्वी सीमा मिचिएका क्रन्दनमा हाम्रो अस्मिता र परिचय बोकेको हिमाल र अझ त्यसको गौरव पताका सगरमाथा अर्कै मुलुकमा परेको कुरामा हाम्रो राष्ट्रवादी व्याख्या कस्तो रूपमा आउने हो मलाई थाहा छैन । तर राष्ट्रका प्वाँख यसरी जटायूका सदृश ठुट्टिँदै जाँदा , हामी कतै अतीतको गौरवमा मात्र रमाउने अस्थिकंकाल रूपी नेपाललाई रुँगेर बस्न वाध्य निरिह नेपालीको रूपमा घटुवा हुँदै त छैनौँ ?


एकपटक गूगल अर्थमा सगरमाथा खोजेर हेर्नूस् त । नेपालमा नै रहेछ भने खुशी सहित खबर गर्नुहोला है त ।

विकिपिडियाको यो अग्रलेख पढ्नुहोस् :

http://en.wikipedia.org/wiki/Mt_everest

Mount Everest – also called Sagarmāthā (Nepali: सगरमाथा), Chomolungma or Qomolangma (Tibetan: ཇོ་མོ་གླང་མ) or Zhumulangma (Chinese: 珠穆朗玛峰 Zhūmùlǎngmǎ Fēng) – is the highest mountain on Earth, as measured by the height above sea level of its summit, 8,848 metres (29,029 ft). The mountain, which is part of the Himalaya range in Asia, is located on the border between Sagarmatha Zone, Nepal, and Tibet, China.





July 19, 2009

दौतरी को चौतारी मा गोर्खाली गफ

शेखर ढुंगेल

१- एकजना नेता पत्रकारहरु देखी वाक्क दीक्क भएर टाउको समाती राखेको बेलामा उन्ले धुरन्धर विद्वान भनी नियुक्ती गरेका पि. ए. ले सोधे होइन ए नेता ज्यु यो कोलमिस्ट कि कोलबिस्ट (COLUMIST) भन्या को हुन ? । नेताले झर्किदै भनेछन: को हुनु ?, त्यै जहाँ पायो त्यही जहिले पायो त्यही डर लाज नमानी कलम बाट बिस्ट्याउदै हिंड्ने हरु नी !!!

२- दुई मित्रहरु मान्छेहरुको भाग्यका बारेमा चर्चा गर्दै रहेछन । यसै बीचमा एकले सुस्केरा हाल्दै भने छन: खै आफु लाई त भगवानले न कला दिए, न गला दिए, दिए त दुई बाङ्या गोडा निक्कै दु:ख पाइयो जिन्दगी को लाइफमा !!!

३- केही उमेर ढल्दै गएका साथीहरु चौतारीमा बसेर कसैका फुलेका कपाल, कसैका खुइलिएका तालुको बारेमा चर्चा गर्दै ब्यस्त थिए । त्यतिकैमा अर्का त्यस्तै तालु खुइले साथी टुप्लुक्क देखापरे।  एकले थपे: उ आयो अर्को तालु !। त्यो सुनेर आगन्तुक मित्रले झोक्किदै भने: ए तालु को रौं गएर के भो ?, कान र नाक मा उम्रेको देख्दैनस ? !!!

४- ४-५ जना युबतीहरु छुट्टीको दिन पधेँरामा लुगा धुँदै गफगाफ मार्दै थिए । त्यतिकैमा एउटीले सोधिन: होइन ए मोरी हो केटा केटा मात्र जम्मा भएका बेला कस्ता कस्ता गफ गर्दा होलान हगी ? । अर्कीले जवाफ फर्काइन: तिनीहरु पनि हामी जस्तै त हुन नी !। सोध्नेले जिब्रो टोक्दै भनीछन छ्या कस्ता छिल्या मोराहरु !!!