मेरो कथा मेरो व्यथा

- गुरु केदार बराल
उत्तर अमेरिका
आज जगतले देखिरहेको छ
म बाहिरी हाँसो हाँसि रहेको छु
हरपल आत्मा रुवाएर
जसो तसो वाँचेकै छु
वेदनाको डढेलोले ह्दय जलाउँदा
भित्र भित्रै निभाउने गर्छु
मोती झै मेरा आँशुका दाना
उनकै लागि साँचेको छु
उमंगका पर्खाल भत्काएर
उनी खोई कता लागिन्
फेरी जागरुक हुने आँट त छ
तर धेरै जाँगर उनैले लगिन् ।
भूल मेरो के थियो र !
उनले लााछना लगाइन्
मेरो अगाडि केही नभनी
गाउँ सहर हल्ला फिँजाइन ।
सारा दर्द र पीडाहरु
मन भित्रै दवाई राखेको छु
जलेको यो आत्मा भित्र
चोखो प्रेम साँचेको छु ।

जिन्दगीको रङ्गमञ्चमा

Prabin Thapa


जिन्दगीको रङ्गमञ्चमा हार न जितको भान भयो
कल्पनाको संसार भित्र सपनाहरुको चिहान भयो

आफ्नो विश्वाश आँफैसँग टुट्न फुट्न थालेपछी
रस चुसी थुकी फाल्ने फुटपाथको पान भयो

माथि जाने भ-र्याँङ पाइन तल काँहो थाहै छैन
न त यता न त उता बिचमै ताना तान भयो

दु:खै दु:ख जिबनभरी पिंडा भन्दा केही पाइन
हाँस्नु पर्छ मैले भन्ने बेकारको गान भयो

रित यस्तै चल्या होकी बुझ्नै सकिएन
दोसल्ला अर्कै ओढ्ने मलाई कस्तो सम्मान भयो

हामी

- एकलव्य
रूखा पहाड, सतह र चट्टानहरू
हाम्रो भूगोल भएर होला,
चरित्रमा हाम्रो पीडा खोपिएको छ ,
जीवन र व्यवहारमा हाम्रो
आक्रोस र अभिप्सा रोपिएको छ ,
अरूकै आङमा जुम्रा खोज्न आतुर
हामी , भैँसी बोकेर शरीरमा
निरन्तर जंघार तर्न खोज्दैछौँ,
जंघारहरू हाम्रो जडताको दयामा
साँगूरो बन्दैनन् , विनम्र बन्दैनन्
सर्वग्रासी जंघारको भोकले हरदम
हाम्रो अस्तित्व निर्लिप्त पारेको छ
गन्तव्यलाई अझै पर सारेको छ ।
अधैर्य मनहरू सदियौँ यसै पाकेका छन्
उमंग र उत्साहहरू शुष्क थाकेका छन्।
यहाँ, रिसले आँफैलाई खाने गरेको छ
पदचाप मुनि पहिरो जाने गरेको छ ।।
जलाउँदै सभ्यताका आवरणहरू
टायर, रेलिङ र सडकसंग
फतवा र स्वघोषणाका जडसत्यहरू
घृणा र मृत्युदण्डको नीव खोप्न, हामी
निरन्तर एक बहानाको खोजीमा छौँ
विनिर्माण र विध्वंसको रोजीमा छौँ ।
त्यसैले, गास , वास र कपासका आसमा
हिंसा , आवेग र आक्रोसको त्रासमा
अन्तहीन क्रान्ति र युद्दका श्रृंखलाहरू
हाम्रो अनन्तको परिचय बनेका छन् ।

म , मेरो र मेरो विचारको दलिल बोकेर
आक्रोस, घृणा र निषेधका सूत्रहरू घोकेर
राजनीति, वाद र पात्रहरूको मेरोपन बनाउँदै
म निरन्तर ‘म’ औ ‘ऊ’ का धून बजाउँदै
युद्द र क्रान्तिका रोमाञ्च रचिरहन्छु ।
वर्जित छन् मेरो अभ्यन्तरमा
असहमत ‘ऊ’ हरू
गर्वित छन् केवल सहमत ‘म’हरू
मेरो मनोवादमा म यही लेखिरहन्छु।

आफ्नै उन्मादको , यो इकारसको उडान
मातृवात्सल्यमा खाइँदो एउटा माकुरा
आफ्नै प्रकाशको उज्यालोमा खिइँदो मैन सदृस
आफ्नै भारको अभिशाप, दुरूह त्यो पहाड
बोकेर माथिंगलमा , हामी बाउन्ने बनेका छौँ
आफ्नो अकर्मण्यताको, दोष अरुमा खोज्दै
हामी निरिह, मद्दिम बलिरहेका छौँ
आफ्नै रापको तापमा क्रमश: जलिरहेका छौँ ।

तरुणी रात निरश बैँश

आचार्य प्रभा
(अमेरिका )
हरेक तरुणी रात उस्का आँखाहरुमा
इन्द्रेणी सपना बुनेर आउँदथे ,
त र अफसोच !उसको निरश बैँशले
त्यो इन्द्रेणी रङ्लाई केवल .......,
काल रात्री मात्र देख्दथ्यो ,
ती ..... कालरात्री प्रहरहरुले
उस्का तरुणी रातहरुलाई
निमोठ्दथ्यो,कुल्चन्थ्यो
ऊ निरीह बनेर मौन हुन्थी /
उस्का निर्धा पलहरुले
उस्लाई सुम्सुम्याउथे, माया गर्थे

त र त्यो त केवल उसकोलागी भ्रम मात्र हुन्थ्यो ,
ती निर्धा पलहरुले
न त उस्को चित्कार सुनेर
उस्लाई अङालोको स्पर्श दिन्थ्यो
न त उस्लाई एकान्तिकाको
मीठास नै दिन्थ्यो ,
बस... ऊ त निर्जन ठाउँको
एक्लो यात्री बन्दथी/
उस्का तरुणी रातहरुले उस्लाई
गिज्याउदथ्यो,धिक्कार्दथ्यो ,
उस्को निरश बैँशको खिल्ली उडाउदथ्यो
त र पनि ऊ मौन बन्दथी ,
निरीह बन्दथी,
किन नि ऊ बेसाहारा थिइ
निश्छल,निष्कपट अनी निमुखा थिइ
आखिर त्यो समयकी ऊ दासी थिइ /

कस्तो होला लोकतन्त्र

विजयकुमार श्रेष्ठ
परदेशबाट

दलहरुको अपसी धमण्डले नेपालमा हाल हुन गई रहेको अराजकता र आतंकलाई मध्य नजरमा राखेर हेर्ने हो भने सोमालिया, चेचेनिया, रोआण्डा जस्तो मुलुकमा भएको दुर्दशालाई सोच्नु सिवाय नेपाली जनतासँग अरु निस्कर्ष हुने छैन । नागरिक सर्वोच्चताको नाममा देशमा भइ रहेको हुलदङ्गा, मारकाट, लुटपाट र अपहरणलाई हेर्ने हो भने यो कस्तो खालको नागरिक सर्वोच्चताको रोजाई हो भनेर हामी नेपालीले बुझ्न गार्हो परेको छ । नेपाली नागरिकले आफनो भन्ने कुराको महसुस गर्नसम्म पनि पाई रहेका छैनन् । सरकारको विंडो समाल्न नसकेर सडकमा होमीन पुगेका नेपाल कम्युनिष्ट पार्टि एकिकृत माओवादी हिजोका दिनमा जसरी आएका थिए अहिले फेरि त्यहि भेष लगाएर हामी त शान्तिका अग्रदुत हौ भन्न समेत पछि परेका छैनन् । आफनो हैसियत के हो र किन हामीले यो कार्य गरिरहेको छौं भन्ने कुरालाई चटक्क विर्सिए देशलाई कब्जा गर्ने लुट्ने सिवाय अरु शब्द उनिहरुको शब्दकोशमा रहेनछ । के ति विद्धानहरुले हासिल गरेका नागरिक सर्वोच्चताको परिभाषा यस्तै हो त लुटपाट हत्या हिंसा अपहरण हुल हुज्जत? यो कस्तो खालको नागरिक सर्वोच्चता हो त ? । देशमा ३७ प्रतिशत मानिसहरुलाइ विहान बेलुकीको हात मुख जोर्ने समस्यामा भौतारिनु परीरहेको छ ।

देशमा सबैभन्दा ठुलो दल भएर नेपाली जनतालाई सर्वसुलव तरिकाबाट व्यावहारिक प्रशासनिक आर्थिक राहत दिनु त कता हो कता जातीबादको नारालाई अगाडि सारेर रणसङग्राम तिर धकेल्न कम्मर कसेर लागु परेका छन । बादरले न त आफनो घर नै बनाउछ न त अरुलाई बनाउन दिन्छ भन्ने उखान सावित गराउन तिर कम्मर कसेर लागेका छन । यो नयाँ नेपालमा नेपाली जनताले पाएको नया र नौलो परिवर्तन भोकरोग अशान्ति नै त होला भनेर मनमा नरखाएला भन्ने स्थिती छैन ।

नेपाली जनताले रगतको खोला बगाएर ल्याएको लोकतन्त्रको पर्यावाचि भनेको यहि हो त ? । नेपाली आमाका सन्तानले न त दिन नै भने नत रात या भोक र प्यास नै भने, ति सबै त्यागेर बलिदान दिएको परिणाम जुन आज आएर जातिबादको नारामा समाबेश भएर विभिन्न जातिको प्रान्तिय राज्य निर्माणको लागी तम्सिएका छन । के नेपाल जस्तो मुलुकलाई जातिय युद्धले शान्ति कायम गराउला त । देश चलाउन जनताले चुनेर पाठाएको नेता भनाउदाहरुले सर्वसाधारण जनतालाई एक आपसमा लडाएर आफनो स्वार्थ पुर्ति गर्न पल्केका ति मुकुण्डोधारी लोकतन्त्रका मुकुण्डोहरुले देशको लागी नभएर आफनो स्वार्थको लागी नागरिक सर्वोच्चताको नाममा अहङकारि दुरर्दशा निमत्याउदै छन यो देशमा । ‍‍मानव भएर बाच्न पाउने भन्ने तर स्वतन्त्र मौलीक हक अधिकारबाट बंचित गराएर हामी त शान्तिको लागी क्रान्तिबाट कत्ति पनि चुकेका छैनौ भनेर विगुलबाट निस्किएको आबाज जत्रो पारेर भाषण छाट्न पछि परेका छैनन् क्रान्तीकारी नेताहरु। ति बेरोजगार निमुखा र गरिवीको दल दलले थिचेका युवा शक्तिलाई विभिन्न प्रलोभन देखाएर सधै भरि हुल दङगामा सामेल गराएर आफुहरु चिल्ला चिल्ला कारमा सवार हुन पाउने सपना बुन्दै एउटै पधेरामा पानि खाने दाजुभाई र दिदी बहिनीहरुलाई एक अर्कामा शत्रुता बढाई गोलीको निसानी बनाएर नागरिक सर्वोच्चताको नाम दिएर देशलाई रुवाण्डा सोमालियाको जस्तो परिस्थितीमा पुर्याउन लागु परेका छन ।

एक आपसमा सहमति र सहकार्यको नाटक रच्दै देशको ढुकुटीमा रमाउन पल्केका मुकुण्डो धारि नागरिक सर्वोच्चताको सवाल उठाउनेहरु दैनिक रुपमा भत्ता लिएर सर्वसाधारण जनतालाई लडाएर तमासा हेर्न पल्केका ब्यवसाहरु अरुको भलाई हुने काम सोच्ने फुर्सद तिनीहरुलाई कहाँ छ ? आफुहरु नागरिक सर्वोच्चताको नामलाई लिएर ठुला ठुला होटल रिसा्रेटमा बसेर चिसो हुस्कीको मज्जा लिदै वार्ता सहमतीमा हुन सकेन भन्दै दैनिक जसो हातेमालो गरेर विदेशी परिकार खान पल्केकाहरुले के को सहमति र सहकार्यको बाटो चाहियो र? थकाई लाग्यो भनेर महङ्गा रिसो्रटमा शान्तीको हावा लिन पल्केका सर्वहाराका नेता हु भनेर विगुल फुक्ने र अहेस आराम भने पूंजिपती सरह लिन पछि नपर्ने बिचित्रको स्थीती छ । नेपाली जनतालाई दिएको बाचाहरु कति छिट्टै विर्सिसकेका होलान ? के समस्याको समाधान शान्ति वार्ताबाट निचोड निकाल्न सकिदैन होला त । सदन अबरुद्ध गर्ने तर भत्ता भने लिन नछाड्ने नेपाली जनताले भत्ता लिनको लागी मात्र पठाएको जस्ता कुरा संविधान सभाको सभासदले के कहिल्यै सोचेका होलान? ति आधा लाख मोल तोकिएका सभासद भनाउदाहरुले देश कहाँ पुगी सक्यो भनेर सोच्ने गरेका छन ? हिजो कोही गोठालाको हैसियत भएकालाई आज कुन हैसियतमा ल्याई पुर्याईदियो र कोहि एक खिली चुरोटको मोल नगद तिर्न नसक्नेलाई आज अशान्ति भयो भनेर ठुला ठुला महल रिसोर्टहोटलमा शितलता ताप्न पर्ने परिस्थितीको हैसियतमा आज कसले पुर्याई दियो के यस्ता कुरा अहिले आएर सोच्ने गरेका छन त? सर्वसाधारणलाई पनि मन लागेको छैन होला ति रिसोर्ट होटलमा गएर विदेशी परिकारको स्वाद लिन । कोही एक आपसमा त भन्दा म के कम भनेर लड्ने कोहि नेपाललाइ आफ्नो घर हो भनेर शासन चलाउन पछि नपर्ने यस्ता प्रबृद्धिले गर्दा आज नेपाली जनतामा अराजकताको भावना फैलिदै गएको छ । लोकतन्त्रको मुकुण्डो लगाएका नागरिक सर्वोच्चताको विगुल फुक्ने सारिथीहरुलाई नेपालमा साढेको जुदाईमा बाच्छाको मिचाई गराएर सर्वसाधारणलाई लडाई तमासा हेर्ने भुत सल्केको छ ।

तीन लघुकथा - पार्टी र लोकतन्त्र

आँफ्नै पार्टीको विचार र व्यवहारमा मर्न मार्न कसम खाएका आफ्ना प्राइभेट सेनाको सुरक्षित घेरामा एउटा मुठीलाई उर्ध्वगामी आकाशतर्फ जोडदार रूपमा प्रहार गर्दै शक्तिखोर कामरेडले आदेश भावमा भन्नुभो, नागरिक सर्वोच्चता लागि छापामारले बिद्रोहको नेतृत्व गर्नुपर्छ ।

***********************************************************************

लोकतन्त्रको पर्याय आँफ्नो दलमात्र रहेको दावा गर्ने एउटा खलिपाक ( भेटेरान) नेताले खल्तिबाट पुत्रीको नाम लेखिएको कागत देखाउँदै केन्द्रीय समीतिका सदस्यहरू सामू भन्नुभो , ' यसको बिरोध गर्नेहरू लोकतन्त्रको कलिलो मुनामा एसिड खन्याउनेहरू हुन' ।

***********************************************************************

लोकतन्त्रको आधार निर्वाचन भएता पनि , आँफू निर्वाचनमा खडा भएका सबै स्थानबाट पराजित एकजना पाका मध्यमार्गी नेताको नेतृत्वमा सरकार गठन गर्दै मुलुकको भीडन्त उन्मुख लोकतन्त्रको उद्दार गर्नु पर्ने निर्णय गरियो । लोकतन्त्रमा कसैले हार्दैन !

************************************************************************

“र” उसको नाउँ भारत हो

शिव प्रकाश
आदि ....... इत्यादि ……!
असल मित्र हो
उ मेरो
समवेत दुःख पोख्छ
रुन्छ मेरो दुःखमा
दुःखको अवरणले ढाक्छ आफूलाई
चुहाउँदै गोही आँशु भित्रभित्रै
हास्छ, नाच्छ, रमाउँछ
मेरो सुखमा.
उमङ्गभाव खुशी देखाउँछ
खेलाउँदै सुपर्णखा र शकुनीहरु भित्रभित्रै
स्वागत द्वारमा विषकुम्भहरु भेरर
शतरंजाहरु फैलाएर वैठकमा
बस्छ मेरो खुशीमा खुशी वाड्न
आदि ....... इत्यादि ……!
असल मित्र हो
उ मेरो
आगो लाग्दा मेरो घरमा
बाल्टी बोकेर अगाडि उही आउँछ
तल्तिरबाट आगो सल्काउन
अगुल्टो उसैले झोसेको हुन्छ
पछिल्तिरबाट मट्टीतेल खन्याउन
खेताला उसैले खटाएको हुन्छ
घर झगडा सधैं मेरो
मिलाउँन मित्र बनेर
भित्रभित्र धुरा पस्छ
मुखले राम राम “राम” बोल्छ
भित्रभित्रै त “र” “वार” चलाउँछ
सुखदुःखको साथी
असल मित्र हो
उ मेरो
मित्र मात्र होइन भाइ सम्झन्छु
म उसलाई भ्राता भरत देख्छु
तर उसको नाउँ भारत हो
“र” उसको नाउँ भारत हो
आदि ....... इत्यादि ……!!