December 2, 2008

कबिता -मेरो अपिल पाठकलाई

आचार्य प्रभा
मेरो अर्थमा सबै कुरा सहि नहुन सक्छन
यदी उसो हो भने पनि,
म पक्कै नकारात्मक सोँचहरु त
बाँड्न चाहन्न,
तर ---हुन सक्छन
भावनाहरु कसैको पनि
बिचार सँग मेल नखान सक्छ
वा ---अर्थको अनर्थ हुन सक्छ
साँचै त्यस्तै तारतम्य मिल्न गएमा
मेरो श्रीजना यदी कसैले
अद्ध्यन गर्छ भने
सबै मेरो बिचार सँग सहमत् हुन जरुरी छैन /
पक्कै पनि 'ऊ'मेरालागी
असल समिक्षक बन्न सक्छ
जस्ले ---मेरो बिचार को कमिलाई
असल भावनाको कसी लगाएर
पुर्णता गरिदिन्छ
अनी ---जस्ले मेरो श्रीजनाको कमीकम्जोरिलाई
औल्याएर सहि न्याय दिन सक्छ
हो त्यस्तै पाठकको पर्खाइमा
मेरा श्रीजनाहरु प्रतिक्षित छन
हो त्यसतै कम्जोरिको ढाड भाँच्ने
समिक्षकको अभावमा मेरा भावनाहरु
अलपत्र छन
त्यसैले म अपिल गर्दछु
म प्रसङ्शाको भोको छुइन
सहि,सत्य गालीको आशामा छु
न कि ---श्रीजनाको अर्थ बुझ्ने प्रयास नगरि
बेअर्थको प्रतिक्रीया पाउने अभिलाषामा /
(अमेरिका )


December 1, 2008

पदीय गरिमाको उपहास

शेखर ढुंगेल
मानवले आफुले व्यवस्था गरेको नेतृत्वको अवधारणा ज्यादै महत्वपूर्ण संवेदनशील एवं गरिमामय मानिन्छ । नेतृत्व वर्ग भाषा व्यवहार चरित्र आहार आदिलाई अनुकरणको विषय मानिन्छ । त्यसैले बाइबल कुरान हिन्दू शास्त्रका नायकलाई आदर्शका रुपमा प्रस्तुत गरिएको हो यस कारणले कि ति नायक रुपि पात्रको अनुकरण गरुन र समाज स्वस्थ चरित्र एवं नैतिक वान भै शान्ति छाओस् ।

सबका साझा शत्रु तत्कालिन आठ दलको दिल्ली सम्झौतामार्फत राजसंस्था फ्याकियो । संविधानसभाको निर्वाचन गणतन्त्र घोषणा गरि सत्ताको नेतृत्व सम्हालि सकेपछि प्रम दाहालले कसलाई अब दुश्‍मन देखेको आफु इतरका दल र जनतालाई दुश्‍मन देखेको हो भने त्यो दाहालको अल्पबुद्धि मात्र हो । संविधानसभा निर्वाचनमा खसेको मत मध्ये २८ प्रतिशत मत मात्रै दाहालको पक्षमा छ बाँकी ६२ प्रतिशतलाई दुश्‍मन घोषणा गर्ने हो भने आपुनै खुट्टामा बन्चरो हान्ने काम मात्र हो । बाइबलमा एउटा उक्ति लेखिएको छ- ‘बहुमतले अल्पमत माथि अन्याय नगरोसू’, नेपालमा त अल्पमतले बहुमतमाथि अन्याय गर्दैछ यो कुन शास्त्रको नीति हो?, यो प्रवृत्तिले कतै जनआन्दोलनको पुनरावृत्ति नहोस् ।

सभ्य समाज र स्वस्थ राजनीतिमा धम्की एउटा सामाजिक अपराध हो जुन कानुनत बर्णित हुन्छ । अमेरिकाको कानुनको कुरा गर्ने हो भने सरकारी कर्मचारी मात्र होइन एक सामान्य नागरिकले पनि कसैलाई कुनै प्रकारको धम्की दियो भने सजायको भागी हुनुको विकल्प छैन ।

देशको प्रमले अरुलाई धम्काउन मिल्छ मिल्दैन हाम्रो देशको कानुन कानुनविद र सभ्य नागरिकलाई चासोको विषय नै होइन जस्तो देखिन्छ । देशका प्रम दाहालको हामी एक भै दुश्‍मनमाथि बर्जन्छौं भन्ने अभिव्यक्तिले सिङ्गो राष्ट्र र कुटनैतिक समूहको कान ठाडो भएको छ । यस अगि पनि प्रम दाहालले त्यस्तै विवादास्पद र व्यक्तित्वको गरिमा विपरीतको अभिव्यक्ति दिइ आलोच्य भैसकेका छन् । आत्म विश्वासको कमि र आवेगलाई संयम् गर्न सक्ने क्षमता नभएका यस्तै व्यक्तित्वबाट विवाद र विमतिका पर्खाल बन्ने गरेका छन् । दाहालको यो उद्घोष विचलित एवं पराजित मानसिकताको उपजको रुपमा नागरिक समाजले लिएको छ ।

नेपालमा आजको राजनीतिमा दुश्‍मनको र दाहाल को माथि वर्जने अहम् सवाल खडा भएको छ । राणा र पंचायती शासन प्रजातन्त्र विरोधी थियो बहुदलीय व्यवस्था दाहालको दुश्‍मन थियो रे, अब त तत्कालिन आठ दलको बाह्र बुँदे सम्झौतादेखि संविधानसभा निर्वाचनसम्मको यात्रा तय गरि प्रम बनेका दाहालको दुश्‍मनको संविधानसभा विरोधी मासिए राजतन्त्रवादी भास्सीए संसद्वादी पराजित भए वा आतमसमर्पण गरिसके यो अवस्थामा दाहालको दुश्‍मन को र को माथि बर्जने?

नागरिक समाज भन्दैछ दाहालको कमजोर आत्मविश्वास, कमजोर साङ्ठानिक क्षमता लोलुपता नै सबैभन्दा ठूला दुश्मन हुन् कि कार्यकर्ताबाट लुटाउने र राजश्वबाट क्षतिपूर्ति दिलाउने तपाईको सोच दुश्मन हुन। आलिशान राजशी शोख तपाईका दुश्मन हुन, दललाई विवाद मुक्त बनाएर लैजान नसक्ने तपाई स्वयम्को नेतृत्व क्षमता दुश्मन हुन। उल्लेखित तत्कालका दुश्मनसित विजय हासिल गर्न नसके स्वयम् माथि बर्जनुको विकल्प छैन । यो देशमा अरुमाथि बज्रनेको लामो फेहरिस्त छ राणा बज्रे, राजा बज्रे, गिरिजा बज्रे सबै पाखा लागे अब बज्रनि होइन सहमति र सद्भावको बाटो नखोजे स्वयम् बजारिनु पर्नेछ । अरु माथि बज्रीने क्रमभङ्ग गर्न ढिला गर्नु हुन्न । प्रतिपक्षमा बसेको कांग्रेसलाई दुश्‍मन बर्जन्छ भनेको हो भने झनै अन्याय हुन्छ किनकी ६० वर्षे आपुनो स्थापित नीति परित्याग गरि प्रचण्ड पथ मै आत्म सर्मपण गरिसकेको दल कसरी दुश्‍मन हुन्छ? । तत्कालिन राजा ज्ञानेन्द्रलाई सत्ता च्यूत गराई दाहाललाई सत्तासिन गराउने कोइरालालाई दुश्‍मन देख्ने हो भने झनै हास्यास्पद हुनेछ । यो त छोरी कुटेर बुहारी तह लगाउने उक्ती जस्तो अरुलाई दुश्‍मन देखाइ आपुनै दल भित्रकालाई किरण पक्ष धम्काएको झनक दिने आत्मविश्वास गुमाएको सिपाही जस्तो ताल यो भयो ।

दाहाल माओवादी मात्रका प्रम होइनन्, देशका प्रम हुन । उनले प्रत्येक शब्द र पाइलामा पदिय गरिमालाई ध्यानमा राखी संयमित अनि अनुशासित अभिव्यक्ति र आचरण देखाउनु पर्दछ । व्यक्तिगत शौख, र आलिशानी तृष्णा, देश र जनताका नाममा त्याग गर्नु पर्दछ अनि मात्र पदिय गरिमा कायम राख्न सकिन्छ । देशका प्रम आपुनै देशबासीलाई विपक्षी दललाई दुश्मन सम्झी बजि्रन्छ भन्दछन् ।नेपालीले यो विडम्बना विरुद्ध छाती पिटेर बिलौना पोख्नु बाहेक के गर्न सक्दछौं देश र जनताको हित एवं संरक्षण गर्न जिम्मा दिएको आफ्नै प्रम आफैमाथि बजि्रन्छ भनेको सुन्दा उनी स्वयम्लाई नै आफु देशको प्रम हुँ भन्ने विश्वास छैन रहेछ र जनयुद्धको हाङ्गओभर अझै नउत्रेको रहेछ भन्ने जनताले बुझेका छन् ।



November 30, 2008

विलिन व्यक्तिगत स्वतन्त्रता

किरण पौडेल,
कुबेत

हराएछन् प्रजातन्त्र, खोज्न जाने को पो होला
बिलाएछन् स्वतन्त्रता माग्न जाने काँ पो होला

०७,१५,३६,४६ अझ कति कुर्ने होला
धेरै पटक भुंग्रो भईयो अझ कति जल्ने होला

कति मरे, कति परे कसैसंग गिन्ति छैन
शहिदको रगत पानी हुंदा चिन्ता लिने कोहि छैन

शाही शासन, राणाकालीन पंचायती र बहुदलवाद
प्रजातन्त्र जनगणतन्त्र लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको विवाद

यात्रा लामो गर्दा धरी उपलव्धि शुन्य भयो
अन्यौल का जनतालाई कुरा बुझ्न गाह्रो भयो

यिनको चासो दुई छाक खाना एक टुक्रा कपडाको
गर्मी झरी हावा छेक्ने एक सानो झुपडीको

होईन ठूलो आशा यिनको पर्याप्तछन् योगदान
मातृभूमि जोगाउन धेरै नै दिए बलीदान

कहिले उत्तर कहिले दक्षिण सापट माग्ने हाम्रो बानी
संविधान त धेरै बने मर्म बुझ्ने कहिले हो नी

पुत्र नेपालकॊ जन्मी उद्दार गर्ने कैले होला
विलिन भाको स्वतन्त्रता भोग्न पाईने कैले होला



घाउ

सुमन बगाले
आबु खैरेनी ढकलटार ५ तनहु
(हाल ईराक)

काली ! मिठो सम्झना अनी अदृष्य मायाका सौगातहरु !!


अल्पकालीन जिन्दगीको दिर्घकालीन न्यानो माया सदा खुशी रहनु जिन्दगीका अनमोल तृप्तीहरु पुरा गर्न कोशीश गर्नु । जीन्दगीका तीता मीठा सपनालाई सपनामा नै राखी एक मुठी श्वास लिएर बाच्दै थिए, बाच्दैछु र बाँचिरहने छु जब सम्म तिम्रो याद तिम्रो माया मेरो मनसपटलमा अटल अमर रहनेछ ।लेखीरहनु पर्ने नितान्त कतै देखिदैन् तैपनि जीन्दगीका आरोह अबरोह अनि उकाली ओह्राली गर्दै जादा जीबनलाई अहिले बमगोला लन्चरहरुसगं आत्मासाथ गर्दैछु । जन्माउन नपाउदै टुहुरो भइ निमोठिएको अपाङ्ग भएको हृदयबिदारक घातक घाउ बोकी यो मरुभूमिमा मृत्युसँग लडदै छु ।तिम्रो तस्वीर नयनमा उभाएर तिमीसँग तिता मीठा कुराहरु गर्नु मेरो दैनिकी नै बनेको छ । फुस्कीनै लागेका मधुर मुस्कान सुकीलो मुहार चन्द्रमा भन्दा कम देखिदैन । काली किन अली पातलो भयो जस्तो लाग्यो मलाइ कीन हो पीर चिन्ता नलीनु आफ्नो स्वास्थ्य ख्याल राख्नु । तिमीसँग कुरा गर्न यो मन आतुर हुन्छ । अनेकौ भावनाहरु तछाड मछाड गर्दै उर्लिरहनछन । ओछा्यानमा पल्टीदा यि नयनहरु तिम्रै तस्विरमा गइ अडि अनी मस्तिष्कले उही प्रश्न् सोधिहाल्छ तिमी कहा छौ के गर्दै छौ कसरी चल्दै छ बैबाहीक जिवन मसँग पुरा नभएका चाहानाहरु पुरा भए जस्तो लाग्छ म कल्पीन्छु भने तिमी मेरो कल्पनालाइ साकार बनाइरहेकी होली मित्रले दुःख दिदै होला यो समयमा त जस्तो लाग्छ । एक चुम्वनको लागी कुमले गाला छोप्ने रानी अहिले खुलेआम लम्पसारीन स्वतन्त्रा मिलेको होला । यस्ता यस्तै कल्पनाहरु तिम्रैसाथ लुटुपुटिन थाल्छ अन्तमा आफुले आफैलाइ धिक्र्कान शिबाय के हुदैन कति खेर निन्द्रादेवीको कोखमा पुग्छु पत्तै हुदैन मरुभुमी भएको जिन्दगी हरीयालीको कल्पना बाहेक अन्य केही हुदैन । तिम्रो सम्झना आउदा कोरीएका भावानाका क्षणहरु कथा कबिता बनी उही कपीका पन्नाका अडिक रहेका छन् । कसैको मोहमा मान्छे पुरै कवि हुदोरहेछ ।

भेट हुनु नै छुटिनको लागी हो सँसारमा कोहि कसैको जिन्दगी भरीकोलागी एक अर्काको साथ रहन सक्दैन । समयको साथ सँगै तिम्रो र मेरो भेट भयो फेरी उही समयले बिछोडको नमीठो घाउ लगायो र त्यहि घाउ सम्झना स्वरुप अहिले मिठो कल्पनाको सँसार बनाउने साधन भएको छ । तिमीलाइ पत्र पठाउन ढिलो गरेको पक्कै होइन । मनमा अनेकौ तरङ्गहरु आउछन् । कसैलाइ पनि म प्रतिको गुनासो नराखौ भन्ने सोचले यो कदम चालेको छु । फेरी पनि एक त तिमी पारिवारीक भइसकेकी छौ । तिम्रो जिबनमा फेरी फेरी पुराना अतितलाइ बल्झाइ दुख दिन चाहान्न । नभन अब मलाइ लेख्दै गर चिठी भनेर म त्यसरी तिम्रो बनेको घरमा पसेर बिर्गान चाहान्न। किनकि तिम्रो नव पति पनि म जस्तै एक पुरुष हो । तिमीलाइ थाहा छ पुरुषलाइ आफनो श्रीमति र खल्ती पराइले आखा लगाएको सहन सक्दैन । त्यसैले विचराको त कुनै कसुर छैन साथ दिनु उनको मनमा कुनै शङखा उत्पन्न हुने कुनै कसुर नराख्नु । म भन्दीन कि तिमीले धोका दियौ भनेर तिम्रो वियोगमा दिन डाहाडै नशामा डुबेर दुनियालाइ देखाउनपनि जान्दीन साथमा हुदा त लुकी चोरी लाएको माया बिछोडमा किन पर्दशन गर्नुपर्‍यो  र होइन पिउनका लागी वाहाना मात्रै हो जस्तो लाग्छ । म मा त के नै छ र बिल्कुल खाली छु नानी ह्दयविरक घाउ चहराइरहेका छन एक तन्कारले सदा सदाको लागी ।

तिमी जब पराइको भयौ, त्यो दिन देखी यो मनमा चन्चलाताले बास पाएन जाहा गएपनि सँसार सुन्य लाग्यो त्यसैले कसलाइपनि थाहा नै नदिइ यहा आए। यहा आएर पनि त्यहि त रहेछ जति टाढा हुन्छु निश्ठुरीको माया त्यति गाडा हुदोरहेछ सबै तिर बाट हेला भइ कसैको माया पाउन नसकेका म अभागी कसरी विदेशमा आएर माया अनी चोखो बन्न सक्थेर सबै परदेशीनेहरुको व्याथा पनि कथामा नै रुमालीएका हुदोरहेछ । यो दुखी लाइ दु:ख पाउन लेखेको जाहा गएपनि छोडदोरहेनछ । भगवानलाइ तिम्रो र मेरो जोडी सुहाएन कि कसो हो त्यसैले बिछोडको घाउ लागाइदियो त्यैपनि केहि छैन कुनै न कुनै आगामी आउने जुनीहरुमा त सुहाउला कि त । यति लेख्दैमा तिमी नसोच सुमनले माया मारेछ भनेर माया त गाडा छ गहिरो अन्नन्त अन्नन्त सम्मको लागी । जसले मलाइ माया गर्न सीकायो उसैलाइ भुलीयो भने सीकाउनुको अर्थ नै भएन नी होइन र मपनि त्यस्तो भुल्लकड त छैन नी । समाज स्वार्थी छ व्याक्ति स्वार्थी छ यसै स्वार्थी समाजमा हुर्कीएकी तिमी कसरी चोखो बन्न सक्छौ र । तिमीले भुल गरेकी होइन मेरो माया मा नै खोट रहेछ चाहेको सबै चिज पाउनैपर्छ भन्ने पनि केहि छैन तिमी साथ हुदा दुइ दिनको जस्तो लाग्ने जिन्दगी अहिले त्यहि जिन्दगीले मोड मोडमा ठक्कर दिदा लामो लागेको छ । खबरहरु यस्तै हुन तर तिमीसँगको सँगतले केही भावुक बनाइ यो मनलाइ हल्का भएपनि शाहानुभुति मीलेको अनुभव भएको छ ।

तिमी जस्तो साथी पाएर म यति खुशी छु की अब मलाइ जीवनको मोहपनि छैन सबै कुरा बाट सन्तुष्ट छु । तिमीलाइ थाहा नै होला जिवनको मोह नहुनु भएको मृत्युमुखी हुनु हो । भनि राख्नु त नपर्ला तैपनि एक साथीको नाता वा हकले यि शव्द पुन दोहोराउदैछु काली! तिम्रो जिन्दगी राम्ररी चलाउनु पारिवारीक भएपछि अलि तिमीमा जिम्मेवारी थपिएको छ जस्तो लागेको छ बिगतको कुरालाइ सम्झेर बर्तमानलाइ धमिलो नपार्नु । ल त आजलाइ ओझेल पर्न चाहान्छु बाकी अर्का पत्रमा तर धेरैपछि किनकी यो दुखेको घाउलाइ पटक पटक कोट्टाइ नुनचुक थप्न चाहान्न । ज्यादै दुख्दो रहेछ बिछोडका घाउहरु बरु बिष पिइ एक छिन छटपटिएर मर्न सजिलो होला तर बिछोडको घाउ सहन ज्यादै गाह्रो हुदो रहेछ । रुन्छु कराउछु जति रोए कराएपनि सुनीदिने कोहि हुदोरहेनछ । आखामा आशु रित्तिएपनि आशु बगेको डोब गालामा नबस्दोरहेछ सम्झनाका ज्वारभाटाहरु यो सानो कागजको टुक्रामा कोरीएतापनि छटपटि त आखिरी मुटुमा नै हुदोरहेछ । मेरा दिनर्चाय त यसरी नै बितिरहेको छ र वित्नेछपनि पहिलो माया मा नै ठेश लागेपछि अर्को नया बनाउनलाइ मन मरिसकेको छ । त्यहि पनि तिमीले भने जसरी जिन्दगीले एक बाटो बिराएपनि अरु बाटाहरु आउछन त भन्यौ तर मेरो जिन्दगीमा त्यो नै अन्तिम बाटो रहेछ । बाटोहरु त आए नआएका होइन तर तिमीले देखाएका बाटो भन्दा भिन्न बिल्कुल फरक जहा तिम्रो मेरो मायाको कुनै अश्त्तित्व नै छैन । त्यो सँसार मेरो लागी विरक्तिएकॊ छ कतिन्ज्ोल यसरी बिताउन लगाउछ समयले विताइदीउला तर तिमी भने आफनो राम्रो गर्नु बनिसकेको घरलाई सम्माल्नु ल त नमरी बाचिएछ भने कोरौला सधा खुशी रहनु तिम्रो खुशी नै मेरो शान्तोनाका प्रसाद हुनेछ ।

(सहयोगी बिजयकुमार श्रेष्ठ)



स्वदेश र शुन्य मन

प्रभाजीका स्वदेश गित र शुन्य मन कबिता बिशेष
आचार्य प्रभा , संयुक्त राज्य अमेरीका

''कविता ''-''शुन्य मन ''

यौटा शुन्य मन
मनहरुको शिविरमा पस्यो
अनी ---आफु नितान्त एक्लिएको
अनुभव पोख्यो ,
त र ---ती मनहरुले उस्लाई
अर्थात त्यो शुन्यमन लाई
उनिहरुको शिविरमा स्थान
नदिने घोषणा गरे
किनकी ---त्यो सुन्य मन
मान्छेहरुको छातीबाट
निस्किएको मन थियो
अनी ती मन हरु
जनवारहरुका छातीबाट
निस्किएका मनहरु थिए /
शुन्य मनले प्रश्न गर्‍यो
आखिर ---मलाई किन
तिमीहरुको साथमा राख्दैनौ ?
ती मनहरुले जवाफ दिए
किनकी ---तिमी
मान्छेको छातीभित्रको मन हौ
हामी निरीह पशुहरुका मनहरु हौ /
अब तिमी नै भन ---,
तिमी पनि मान्छेको छातीबाट
निस्कियौ भने झन मान्छेको
दुर्दशा के होला ?
त्यसैले हाम्रो अपिल
तिमी फर्क,जाउ
अनी सिकाउ मान्छेहरुलाई
कोमलता,मनुष्यता र सर्वश्रेश्ठ
प्राणिको कर्तब्य
अनी ---कोशिश गर फेरि
मान्छेको मन लाई पशुहरुको
भन्दा अझ ब्रिहत बनाउन

''स्वदेश गीत ''

बैरी नठान आमा मलाई म त तिम्रै सन्तान हुँ नि
छाती तिम्रो पीडाले चर्किए मै मल्हम बन्न सक्छु नि ---
जन्मियौ हामी तिम्रै कोखबाट सन्तान थरी थरी ,
सजायौ सपना मिठो तिमीले हाम्रै भर पर्छु भनी---
तर सकेनौ हामीले सपना सार्थक बनाउन तिम्रो
पश्चतापको आगोमा जलिरैछु म अहिले ---
पराइ नठान आमा मलाई म त बुढेसकालको साहारा हुँ नि
ह्रीदय तिम्रो ब्यथाले जले मै शितल जल छर्न सक्छु नि ---
एौटै हातको पाँच औंला पनि छन बेग्ला बेग्लै नै
सबैको भर नभए पनि काम दिन सक्छ कुनै एकले ---
त्यस्तै ठान आमा मलाई पाँच औंला मध्य एक
थाम्ने प्रयास गर्नेछु म आउने बाधा अड्चन हरेक ---
बैरी नठान



November 28, 2008

जय ब्लग! ह्याप्पी ब्लगीङ।।

तपाईले गुगल, याहू वा अन्य कुनै सर्च ईन्जिनमा 'blog' लेखेर खोज्नु भयो भने, हजारौं वा लाखौं होईन, करौडौं पेजहरु भेटिनेछन । शुरुमा 'अनलाईन डायरी' भनिने यो ब्लगको क्षेत्र, विस्तारित भएर हाल साहित्य, समाचार, विज्ञान लगाएत समाजका हरेक क्षेत्रको विचार र सूचना प्रवाह गर्ने यौटा सशक्त माध्यम बनी सकेको छ ।

हरेक सेकेण्डमा केयौं नया ब्लग बन्ने क्रम जारि रहेकाले ब्लगको संख्या कति छ त भनेर निश्‍चित आँकडा दिन सकिने स्थिति छैन र केवल यो निरन्तर बढदै गएको छ मात्रै भन्न सकिने स्थिति छ ।

हाम्रै देशको कुरा गर्ने हो भने, Blogger मा करिव ८,४०० अनि Wordpress र आफ्नै डोमेनका बल्गसमेत गर्दा नेपालीका नाममा दर्ता भएका बल्ग करिव ९-१० हजारको हाराहारिमा रहेको रहेको मेरो प्रारम्भिक अध्ययनले देखाएको छ ।('दर्ता' लाई जोड दिनुको मतलव ति मध्य अधिकांश ब्लगहरु नियमित छैनन्)

ब्लगको ईतिहास हेर्ने हो भने; १९९४ मा त्यतिवेला बिद्यार्थी रहेका Justin Hall ले शुरु गरेको links.net लाई नै विश्‍वको प्रथम बल्ग मान्न सकिन्छ । त्यतिबेलासम्म सरकारी कार्यालय, बहु-देशिय कम्पनि वा केहि ठुला बिजनेस हाउसको मात्रै अधिपत्य रहेको ईन्टरनेटको पृष्ठहरु Justin Hall को ब्लगको शुरुवातले सर्वसाधारणको पहुँच बढन थाल्यो ।

ब्लगको रुपमा ईन्टरनेटको पृष्ठहरु सर्वसाधारणको पहुँचमा पुगे पनि बल्ग बनाउन कम्तिमा पनि वेबपेज डिजाईन र HTML सम्बन्धि केहि ज्ञान चाहिने भएकोले निजि बल्गहरुको अझै राम्ररि विकास हुन सकेको थिएनन् । तर जब १९९९ मा Evan Williams र Meg Hourihan ले Pyra Labs को गठन गरी निशुल्क रुपमा करिव करिव 'तयारी' ब्लग पेज उपलब्ध गराउन थाले त्यसपछि भने ब्लगिङको दुनियाको ईतिहास भिन्दै भयो।

यसरी Pyra Labs, (जुन अहिले गुगललेल लिएको छ र Blogger को नामले चीनिन्छ) ले साधारण कम्प्युटर सम्बनधि ज्ञान हुनेले आफै साज-सज्जा गरि चलाउन सकिने पेजहरु उपलब्ध गराए पछि ब्लगको दुनियामा बाढि नै आयो ।

हाल आएर विषय बस्तुको विबिधता मात्रै होईन, पढन, सुन्न, हेर्न र प्रतक्ष कुराकानी गर्ने सबै खाले सुबिधा ब्लगमा उपलब्ध हुन थालेको छ ।

नेपाली ब्लगको कुरा गर्दा दर्ताको संख्या निक्कै भए पनि नियमित संचालनमा आएका ब्लगको संख्या भने १००-१५० को हाराहारिमा छन ।

नेपाली बल्गरहरुको सूचीकरण गरेर राख्ने पहिलो वेबपेज bloggers.com.np मा करिव ६३३ ब्लग दर्ता भएका छन । त्यस्तै nepalibloglist.blogpost.com मा ३२० त hamrocircle.blogspot.com मा ५० को हाराहारिमा नेपाली ब्लगको प्रवृष्टी देखीन्छन् । तर नियमित अपडेट हुने वा बितेका तिन महिना अघिसम्म अपडेट भएका ब्लग गन्ने हो भने त्यसको संख्या डेश सय भित्र हुन्छ र एक महिना अघि सम्ममा अपडेट गरिएका ब्लगको संख्या करिव १२० जति मात्रै छन र त्यसमा पनि मुख्यतया नेपाली भाषामा मात्रै लेखिने ब्लग १०० जति मात्रै छन ।

नेपालि युनिकोडको विकास र माथि उल्लेखित प्रदायकहरुले उपलब्ध गराईदिएका निशुल्क पृष्ठ अनी बदलीदो परिस्थितिका बिच बढि भन्दा बढी नेपालि ब्लगहरु बन्नु पक्कै पनि खुशिको कुरा हो ।

अबका ब्लग केवल आफुलाई मन परेका पेजहरुको लिन्क राख्ने वा साथी-भाईका फोटोहरु राखेर व्यक्तिगत सूचना दिने मात्रै रहेनन। आधुनिक ब्लग विश्‍वभरि छरिएर रहेका सबैको जमघट स्थल, विचार, सूचना र समाचारको आदान प्रदान र नया खोज वा कुनै पनि सामाजिक वा समुहिक कार्यको लागी हातेमालो गर्ने स्थान पनि बनि सकेको छ ।

हामी आफ्नो विचार सम्प्रेषण गर्न स्वतन्त्र छौं र ब्लगले हामिलाई सहि अर्थमा त्यो स्वतन्त्रता दिएको छ, जहा तपाईको विचारमाथी कुनै पनि तगारो वा बन्देज लाग्दैन । मलाई लाग्छ भोलिका दिनमा ब्लगको क्षेत्र र प्रभाव अझै फराकिलो र दह्रो हुने छ । दिनदिनै यसको प्रविधिमा आएको सुधार, सरलता र विबिधताले समाज र देशको निर्माणमा पनि पक्कै पनि प्रतक्ष भूमिका खेल्न सक्ने छ ।

अन्तमा मेरो एकजना विदेशस्थित साथी केहि महिना अगाडी कामको लागी अन्तर्वार्तामा गएका रहेछन। अन्तर्वार्ता लिनेले उनको वैयक्तिक विबरण हेरेपछि सोधेछन "तिम्रो ब्लग छ?"। पढाईको हिसाबले ईन्जिनिएर भए पनि यो क्षेत्रमा त्यत्ति ध्यान नगएकोले उ एकैछिन अलमल्ल परेछ। पछि अन्तर्वार्ता लिनेलेनै उनलाई 'तिम्रो वायोडाटाले तिमिले के पढ्यौ र के जान्छौ भन्ने देखाउँछ तर तिम्रो बल्ग भएको भए तिमि के सोच्छौ र कस्तो विचार राख्छौ भन्ने पनि थाहा हुन्थ्यो" भनेपछि उ अलि प्रष्ट भएछ ।

जे होस अन्तर्वार्ता लिने सबैले सबैलाई यस्तो प्रश्‍न नगर्लान र केवल ब्लग लेखेकै भरमा कसैले राम्रो काम पाउलान नै भन्ने पनि कुनै ग्यारेन्टि छैन। तर यो विचार सम्प्रेषण गर्ने यौटा सशक्त माध्यमको भने हामिले भ्यायसम्म प्रयोग गर्नै पर्छ । जय ब्लग! ह्याप्पी ब्लगिङ।।