September 16, 2008

अजब नेपाल , गजब नेपाल , चमत्कारी नेपाल !

(१) सिराहा जिल्लाको मिर्चैया गाउँमा ६७ जना जमिन्दारहरूको ११ बिघा जमिन लुट्न माओवादीका हाइपरटेन्सन्वाला भूमिसुधार मन्त्री मातृका यादवको नेतृत्वमा एक हूल वाइसिएल बन्दूक र हतियार सहित जाइ लागेछन् । यो समाचार नेपाली मिडियामा तीन दिनदेखि छाएको छ । तर प्रश्न उठ्छ, माओवादीले भूमि सूधारको नाममा कब्जा जमाउन लागेको उक्त ११ बिघा जग्गा र स्थानीय माछा व्यापारी बीरेन्द्र शाहको १६ कोठे घर वास्तवमा जमिन्दार र अवैध धनसम्पत्ति जम्मा गर्नेहरूको नै हो त ? यदि हो भने ६७ जना व्यक्तिको स्वामित्वमा रहेको ११ बिघा जग्गाको आँकडाले त हिसाब गर्दा प्रति जमिन्दार जम्मा ३.२ कठ्ठा पो हुन पुग्यो त ! के हाम्रा तराईका सामन्तहरू यति गरीब छन् ? अनि माओवादी भिजिलान्तेहरूको नाइके बनेर साथमा भूँडि पल्टाएर हिँड्दै गरेका मातृका यादव आँफै पो सामन्त जस्ता देखिएका छन् त ? यो जग हँसाइ हो कि मान्छेको भूमिका फेरिएको कुराको उदाहरण ? कार्यकर्ता जनसाधारणको जमिन कब्जा गर्न हतियार बोकेर जाइलागेका छन् र कसैको बन्न लागेको गर भत्काउँदै छन्, अनि मन्त्री ह्याण्फोनबाट यसको अपडेट हाइकमाण्डलाई दिँदै छन् । माओवादी शासनमा कानूनी राजको यो विजोगपूर्ण उदाहरण देखेर ‘ चमत्कार’ शव्दको नया अर्थ र भाष्य निकाल्न भाष्यकार बाबुराम भट्टराईको मद्दत लिन पर्ने पो हो कि !

(२) कामरेड प्रचण्डले अस्ति भारत भ्रमणको क्रममा राजघाट जानुभई माहात्मा गान्धीको समाधीमा फूलको गुछ्चेमाला चढाएको देख्दा , गान्धीजीको आत्माले के ठान्यो होला भन्ने सोच्न म वाध्य भएँ । त्यति बिघ्न नेपालीहरूको अकाल मृत्यूका कारक कामरेड प्रचण्ड अनि अहिंसाका लागि विश्वविख्यात गान्धी, एण्टिथेटिकल क्लाइमेक्स नै हुने देखेर, म गान्धीको सम्झना गर्दै विस्मित बन्न पुगेको हुँ। कसैले हान्न खोजे अर्को गला थाप्ने भन्ने गान्धीवादी विचार अनि, कसैले केही गरोस् नगरोस् न नपरेकालई आरोप लगाएर सफाया गर्ने माओवादी दर्शन एका ठाउँमा भेटिएको यो विडम्बनामा विस्मित बन्नु सिवाय के बाँकि छ र ?

(३) कामरेड वामदेव गौतमले , रात्री जीवन र डान्स वारमाथि धावा बोलेर पपुलिष्ट काम गर्नु भन्दा । डान्सवारका नर्तक, नर्तकी, बाउन्सर र व्यवसायीको रोजीरोटी खोसेर चर्चा बटुल्नु भन्दा बरू देशभर बस्न, खान र बाँच्न पनि सास्ति भोग्दै गरेका सामान्य नेपालीहरूको आधारभूत जीवन जिउने अधिकारको रक्षामात्र गर्दिन सके बामदेवलाई ‘महादेव’ मान्न हुन्थ्यो । डान्सवारे हरू र तिनको काम तिनलाई नै गर्न छाडिदिएर देशभरि फैलिएको वाइसिएल-युथफोर्स- फोरमको घमासानलाई रोक्न र नेपालको तराईदेखि काठमाण्डु सम्म प्रताडित जीवनलाई बस्न-खान उपयुक्त हुने बनाउने प्राथामिकतामा राख्न सकिदिए हुन्थ्यो भन्ने कामना गर्न मन लाग्यो । वेश्यावृत्ति गर्न वा महंगा नाङ्गोनाच वार र रेष्टुरेण्टमा त जो कोही जान सक्ने पनि हैन , पैसावाल र खर्च गर्ने सामर्थ्यका बिग्रेका किराहरू वा रसिक सोमहरू रस तान्न त्यहाँ पुग्छन् , तर जीवन बाँच्नै नसकिने ढंगले जीर्ण बनिसकेको हाम्रो सुरक्षा व्यवस्था र सत्तारूढ दलका युवा-जत्थाहरू जो मत्त साँढे झैँ ठाउँ कुठाउँ जुधेर देशलाई रगताम्मे परिरहेका छन् र सर्वसाधारणलाई बाटो हिँड्नबाट तर्साइरहेका छन् तिनको यो , तमाशा रडाको रोकेर मुलुकलाई शान्त पार्दिए हुन्थ्यो नि बरू भन्न करै लाग्यो ।

(४) कामरेड प्रचण्डले सरकारको नीति तथा कार्यक्रम पास गर्न अनुरोध गर्दादेखि लिएर आफ्नो भारत भ्रमणको क्रममा पनि , रट लगाउँदै आएका छन् अबको नया नेपालले कम्युनिष्ट एकाधिकारवाद र संसादवाद दुवैलाई पूर्ण रूपमा अपनाउने छैन । उनको दावा छ । अबको नेपालमा सबै कुरा चमत्कारिक ढंगले हुनेछ । हैन यो माओवादीको कुन गोलमटोलवा हो जहाँ राजनीतिदेखि अर्थनीतिसम्म सबै कुराका लागि कुनै सिद्दान्त , नतिनियम र कार्यक्रम आदि कुराका लागि कुनै आधार नचाहिने बरू सबै कुरा एकाएक चमत्कारिक ढंगले मात्र हुने ? कतै , अबको नया नेपाली राजनैतिक व्यवस्था, राजा महेन्द्रको पञ्चायती व्यवस्था जस्तो नेपाली माटो सुहाउँदो हुने त हैन ? जे होस् राजा ज्ञानेन्द्रले राजपाठ त्यागेपछि धेरैजसो राजावादी माओवादीमा नै लागेको हुँदा , हिजो राजतन्त्रमा लागेका मान्छेहरू देखि महेन्द्रवादीहरू समेत माओवादीमा नै भएको हुँदा , कामरेड पुष्पकमल दाहाल उर्फ प्रचण्डलाई नेपाली माटो सुहाउँदो गैर कम्युनिष्ट गैर संसदवादी व्यवस्था नेपालमा स्थापना गर्न धेरै होमवर्क गर्न भने पर्दैन कि भनेर ढुक्क हुने ठाउँ छ । जय प्रचण्डपथ !



माओबादीको रसरंग?

उनी को हुन?
मन्त्री।
मन्त्री भए छापामार दस्ता अघी पछी लगाएर कता?
घर भत्काउन।
घर भत्काउने उनी कुन मन्त्री?
भमिसुधार। मैले त अशान्ती तथा पुन भत्काउ मन्त्री भन्ने ठानेको।
घर भत्काएर भुमी कसरी सुधार्ने?
भुमी होइन मान्छे सुधार्ने।
मान्छे सुधार्न बन्दुक नै चाहिन्छ त?
चाहिन्छ नि। १० बर्षमा सुधार्दा पनि बहुमत आएन अब अलि सुधारेर बहुमत ल्याने।
१० बर्ष लड्दाखेरीका बन्दुक त पानी ले बगाएन र?
बगाएको हो, कोसीको भेल फेरी उतार्‍यो क्या।
कोशीको भेलले त फाइदै गर्‍यो?
गर्‍यो नि। अरु फाइदा पनि छन।
कोशी त मान्छेले ल्याको बिपत्ती भन्ने होलान नि कमरेडले दिल्लीमा?
रिशानी होला नि यस्तो कुरा गरे त। बरु अरु सन्धी थपेर खुसी पार्नु छ।
सन्धी सम्झौता त खारेज गर्ने होइन र?
पुरानो भयो, पुनरावलोकन गरेर अझ मजबुत बनाउने।
सन्धी मजबुत भएर के फाइदा हुन्छ र?
सरकार मजबुत हुन्छ नि।
सरकार मजबुत पार्न दक्षिणमै दक्षिणा चढाउनु पर्ने?
यती बुझ्न दश बर्ष लाग्यो। चलि आएको परम्परा, दाम त चढाउनु पर्यो नि।
जनताले जिताएको पार्टीलाइ, दक्षिण किन जानु पर्यो?
भोटले मात्र कांहा सरकार बन्छ त, भारतको ओठ पनि चाहिन्छ।
भने पछि बन्दुक खोलाले बगाएर ठिकै गर्यो?
बगाए पनि चाहिने ठाउमै थुपारेको छ।
अर्को चुनाबमा चाहिएन?
के थाहा अर्को चुनाबभन्दा पहिल्यै पो चाहिन्छ कि??


चाणक्य निति

कहिले काहीं नितीशास्त्रका कुरा पढ्न छुट्टै आनन्द आउंछ। कुनै बेला एक जना साथीले नेपालबाट आउणदा चाण्यक्य निति ल्याएका थिए। यसो हेरेको राम्रो लाग्यो। तदपस्सात नियामित पढ्न थाले। पढ्ने क्रममा एक पटक एक जना भाउजु चाण्यक्क नितिको निकै बिरोध गरिन। किन भनेर सोधेको त चाण्यक्क निति महिला माथी निकै क्रुर भएको बताउनुभयो। मैले पुरै त पढिन तर महिला माथि त्यस्तो शब्द लेखेको मैले पढे जतिमा भेटिएन। हिजो पुरुष्तोम जी ले चाण्यक्य नितिका २ निति पठाउनु भएको रहेछ, त्यसले मलाइ मैले पहिले पढेका कुरा सम्झाए। मैले पढे जतीमा मन परेका ५ निति:


१) सदकर्म: राम्रो कामले मान्छे इश्वर बनाउंछ भने खराब कामले मान्छेलाइ रा्क्षस तुल्लाउंछ। राम्रो बिचारले मान्छेलाइ सधै सफलता तिर पुर्राउंछ भने खराब बिचारले मानिसलाइ बिनाशतिर पुर्याउंछ।
२) आलश्य: आलश्य मान्छेको सबभन्दा ठुलो शत्रु हो। यसले केही प्राप्त गर्न अक्षम मात्र बनाउदैन पाएको पनि गुमाने स्थितीमा पुर्राउनसक्छ।
३) मुर्खता: मुर्खले आफ्नो असफलतमा कि आफैमा पछुतो मनाउछन या अरुलाई दोष लगाउंछन। मुर्खले अरुलाइ नाष गर्ने खोज्दा आफै नाशित हुन पुग्दछन। राम्रो ज्ञानले मान्छेलाइ मुर्खहुनबाट जोगाउंछ।
४) इक्षा: इक्षाले मान्छेलाइ दास बनाउदछ। जस्ले आफ्नो इक्षालाइ बसमा ल्याउंछ, त्सले संसारलाइ नै बषमा ल्याउन सक्दछ। इक्षाको निम्ती गलत काम गरदा समाप्ती तिरै पुर्याउंछ।
५) स्वभाव: यदी शिक्षित मानिसले आफुलाइ प्रभाव पार्न सक्दैन भने त्यसले अरुलाइ पनि प्रभाव पार्न सक्देन। मान्छे जो सत्यबाट टाढा रहन्छ त्यसको कुनै असतित्व हुदैन।

अब भने पुरुषोत्तमजीको पालो। वांहालाइ निकै मार्मिक लागेक दुइ चाणक्य निति:

पुरुशोत्तम सुबेदी
-बेल्जियम

क; काल; कानी मित्राणी कोदेसब्यागमौ
कात्यायाम रितिचित्यम क; काल ; मुहुर्मुहु ।

-कुन बेलामा के गर्नु पर्छ । देस कुन हो लाभ के छ ? अर्थात ब्याय के छ ? म कहाँ छु । ममा के सामर्त्य छ । भोली म के गर्न सक्छु ? मित्र कुन हो ? मेरो कर्तब्य के हो ? भन्ने कुरा मा मानिसले बारम्बार बिचार पुर्यायन भने केवल त्यो यस ब्रमाण्डमा मर्नको लागि मात्र जन्म लियको हो ।

लालयत पञ्चबर्षाणी -दसबर्षाणी ताडयत्
प्राप्तेसु ; सोडसेबर्से पुत्रम्मित्रावदाचरेत् ।।
आफ्ना छोरा छोरी लाई पांच बर्षको उमेर सम्म माया गर्नु । दस बर्ष सम्म हप्की दप्की गरी हुर्काउनु । सोर्ह बर्ष पुग्ने बित्तिकै तपाईंका छोरा छोरी लाई मित्र समान व्यबहार गर्नु । किनकी उमेर पुगे पछी तपाईंका छोरा छोरी लाई तपाईंको काबुमा राख्ने कोशीस गर्नु भयो भने झनै गलत बाटो मा जान्छन । त्यसैले तपाईं राम्रो दोस्ती संग जसरी ब्यवहार् गर्नु हुन्छ ।त्यसरी नै छोरा छोरी संग पनि त्यही ब्यवहार् गर्नु उत्तम हुनेछ ।



एन डि यफ बेल्जियमको अधिवेसन भब्यरुपमा सम्पन्न

तुलसिनाथ सुबेदिको अध्यक्षतामा नयाँ समिती गठन
पुरुशोत्तम सुबेदी, बेल्जियम
यही गत सेप्टेम्बर १४ मा एन डि यफ बेल्जियमको दोस्रो सम्मेलन तुलसिनाथको अध्यक्षतामा १७ सदस्सिय कार्य समितिको निर्माण भै सम्पन्न भएको छ ।
१) अध्यक्ष ---तुल्सिनाथ सुबेदी
२) उपाध्यक्ष --ईन्द्रप्रशाद ओली
३) महासचिब -शिवकुमार बरुवाल
४) सचिब ---प्रकास कार्की
५) कोसाध्यक्ष-किस्ण न्यौपाने

सदस्यहरुमा ----पुरुशोत्तम सुबेदी - रमेश पौडेल -राजु छेत्री -टंक गुरुङ -पुष्प राज अधिकारी -गोपाल सिंखडा -अर्जुन गुरुङ -केशब चापागाइ -आक बहादुर लामा - बुद्धी बराल - शारदा अर्याल -डेभिड थापा कुल बहादुर खत्री सहित् १७ सदस्सिय कार्य समिती सर्व सम्मतिमा चयन् भएको छ । बेल्जियम को आन्टवेर्पेन शहर मा भयको उक्तअधिवेसन ने क पा ए मा ले केन्द्रिय सदस्य तथा युरोप इन्चार्ज क भिम रावल को प्रमुख आतिथ्यमा उद्‌घाटन गर्नु भएको उक्त अधिवेसनमा नेपाली राज दुतावास बेल्जियम का महामहिम श्री प्रवेस हमाल ज्यु को समेत उपस्थिती रहेको थियो ।


एन डि यफ बेल्जियम का निवर्तमान अध्यक्ष अर्जुन दाहाल को अध्यक्षतामा सम्पन्न प्रथम चरणको उध्घाटन समारोहमा एन आर एन बेल्जियम - जन संपर्क समिती - मोना बेल्जिय - प्रगतीसिल मन्च बेल्जियम - नेपाली सांस्कृतिक समाज बेल्जियम लगायत थुप्रै संघ संस्था का प्रतिनिधिहरु को उपस्थिती थियो । उक्त प्रथम चरणको कार्यक्रम को सन्चालन एन डि एफ बेल्जियमका निवर्तमान महासचिब श्री ईन्द्र प्रशाद ओली ज्यु ले गर्नु भएको थियो ।


यस प्रथम चरणको कार्यक्रम मा प्रमुख अथितिको आसन बाट बोल्दै क भिम रावल ले संघिय गणतन्त्र नेपाल लाई संथागत गर्न र नेपाली जनता को हितको पक्षमा उभिएर संबिधान निर्माण गर्न ने क पा ए मा ले पूर्ण जिम्मेबारी का साथ लागि परेको स्पस्ट पार्नु भयो । साथै उहाले राष्ट्र पतिको चुनावमा भयको ए मा ले माओ बादी संझौता मा माओवादीले यमाले लाई खिल्ली उडायको समेत् प्रस्ट पर्नु भयो । साथै नेपाली राजा दुतावास बेल्जियमका महामहिम श्री प्रवेस हमाल ज्यु ले नेपाल मा बेल्जियम राज दुतावास खोलिनु पर्छ भन्ने बिचार ब्यक्त गर्नु भयो । उक्त्त समारोहमा यन आर यन बेल्जियम का वर्तमान अध्यक्ष युब राज गुरुङ्ले एन डि एफ बेल्जियम ले आगामी दिनमा यस संथाले अरु थुप्रै सामाजिक कार्यमा अझै प्रगती गर्ने छ भन्ने मन्तब्य ब्यक्त गर्नु भयो ।


प्रथम चरणको समापन लगत्तै खान पिन को कार्यक्रम पछी बन्द सत्र शुरु भएको थियो । उक्त्त बन्दसत्र को अध्यक्षता क भिम रावल ज्यु ले गर्नु भएको थियो भने निवर्तमान महासचिब ईन्द्र प्रशाद ओली ज्यु ले प्रस्तुत गर्नु भयको प्रगती प्रतिवेदन हल वाटै पारीत भयको थियो भने निवर्तमान कोसाअध्यक्ष श्री प्रकाश कुमार कार्की ले प्रस्तुत गर्नु भयको आर्थिक प्रतिवेदन भने संपूर्ण हिसाब किताब सहित् १ महिना भित्र प्रस्तुत गर्ने सर्तमा अनुमोदन भयको थियो । अन्त्यमा नव गठित कार्य समिती लाई क भिम रावल ज्यु ले बधाई दिदै कार्यक्रम समापन भएको थियो ।



देखेँ-२

आँफै बोक्सी हुनेहरू , धामी बन्न खोज्दा रैछन
एउटा हातमा खूँडा बोकी , 'शान्ति' भजन गा'को देखेँ

जनतालाई मार्नेहरू , मसिहाको चोगा लगाई
लुम्बिनीको गुम्बाभित्र 'माने पेमे' गा'को देखेँ

मुलुकलाई ध्वंस पार्नेहरू जतासुकै भिडन्तमा
नया नेपाल? रणमैदान यता-उता सबैतिर देखेँ

जातभात, क्षेत्रवादको कुटिल आगो सल्काएर
घर जलाई खरानीको जोहो खोज्ने चाल देखेँ 

भक्षक आँफै रक्षक बनी हसूर्ने यो चाल देखेँ
बिजोगको यो लोक हँसाइ उदेक लाग्दो लाज देखेँ 

राजघाटको समाधीमा फूलको माला चढाएर
स्वदेशको सपनलाई रगतपच्छे पार्नेहरू देखेँ ।

चमत्कारको घाँसे झुप्पा अघि अघि लट्ठाएर
देशलाई निरंकूशतन्त्र तर्फ डोर्‍याएको पनि देखेँ।।



September 15, 2008

देखेँ ।

ब्वाँसोले बाघको छाला आफ्नो जिऊमा ला’को देखेँ ।
घरको बाघ वनमा पुग्दा लुते स्याल भा’को देखेँ ।।

‘यसो गर्छु’, ‘उसो गर्छु’ भन्थे ठूलै स्वरले तर,
कुरा मात्रै गर्दा पनि जिउ नै थर्थरा’को देखेँ ।

जस्को बिरोध गरी- गरी आफू ठालू बन्न पुगे ,
आज यीनले तिनकै खुट्टा समाई ढोग्नै ला’ को देखेँ ।

गरिवको मसिहाको नया औतार हिजो-आज,
सवा लाखको विस्तरामा सुत्न भनि गा’को देखेँ ।

विस्तारवादी मुलुकसंग जोरि खेल्छु भन्ने विर, 
उल्टै तिन्लाई “माई-बाप” भन्दै रुँदैं गिडगिडा’को देखेँ ।



September 14, 2008

पितृपक्ष ( सोह्रश्राद्द तिथी २०६५ । २००८) बारे जानकारी )

-एकलव्य

हिन्दू धर्मावलम्बी नेपालीहरूले बडादशैँको शुरुवात हुने  घटस्थापनाको दिन भन्दा अघिको आश्विन महिनाको कृष्णपक्षका पन्ध्र दिनलाई पितृपक्षका रूपमा मान्ने चलन छ । आमा बाबु नभएका वा गुमाइसकेका छोराछोरीले मातृ-पितृ भक्ति दर्शाउन, यो पक्षका तिथिहरूमा माछा-मासु र अशुद्द मानिएका अन्न र खाद्यकुराहरूको सेवन तथा, अशुद्द मानिने अन्य कर्महरूबाट समेत पूर्णत: अलग रहेर बस्नु पर्छ भन्ने विश्वास छ । जुनसुकै  साल र महिनाका दिन हरूमा स्वर्गे भएका भए पनि , पितृ ( मातृसहित) हरू देहान्त  हुनुभएका तत् तत् तिथीहरूमा यथा विधि पार्वण श्राद्द गरेर पिण्डदान र तर्पण गरी , हामीले हाम्रा स्वर्गीय माता पिता र अन्य वरिष्ठ पितृहरू प्रति समेत श्रद्दा- भक्ति प्रकट गर्न सक्छौँ । आमा र बुबा दुवै गुमाएका छोराहरूले भने पिताको तिथिमा  नै एउटै श्राद्द गरी दुवै आत्मालाई एउटै श्राद्द पूजा मार्फत तर्पण वा पिण्डदान गर्न सकिन्छ ।

घरबाट बाहिर परदेशमा रहेकाले भने , स्वदेशमा  रहेका आफन्तले श्राद्दकर्म गर्ने हुँदा एकछाके ( श्राद्द भन्दा अघिल्लो दिन )  र श्राद्द पर्ने तिथिका दिन माता-पिताको सम्झनासहित शुद्द भोजन र  कर्ममा रही गरीब गुरुवालाई भोजन वा सिदादान गरी आफ्नो पितृकर्तव्य पूरा गर्न सक्छन् ।

 यो वर्ष सोह्रश्राद्दको रुपमा चिनिने यो पितृपक्षको आरम्भ भोलि भदौ २९ गते तदनुसार  सेप्टेम्बर १५ तारिखबाट हुने भए पनि पूर्णिमा तथा प्रतिपदा तिथिमा श्राद्द गर्नेहरूका लागि भने  आज २८ गते वा १४ सेप्टेम्बरबाट ‘एकछाके’ गरी श्राद्दारम्भ हुनेछ । यसरी बीचमा  तिथीहरूको घटबढ हुँदै यस वर्षको पितृपक्षको अन्त्य असोज १३ गते अथवा सेप्टेम्बर २९ अमावस्य ( औँसी) तिथिमा हुनेछ । बीचका तिथिहरूमा रजस्वाला, जूठो वा सूतकले गर्दा श्राद्द हुने नभएमा रोकिएको थिथिको श्राद्द पनि औँसीका दिनमा गर्न सकिने शास्त्रीय प्रावधान छ । यसै गरी यस वर्षको घटस्थापना सेप्टेम्बर ३० तारिख परेको जानकारी दिन चाहन्छु।