July 13, 2008

बिहानीले देखाउन खोजेको दिन

आजकल वास्तवमा कुनै कुराको बारेमा लेख्न मन नै लाग्दैन । मनमा भावनाको खडेरी परेपछि विचार र बुद्दि पनि स्फूरित हुन मान्दैन रहेछ । यसो नेपाली पत्रिकाहरूका अनलाइन संस्करण हेर्‍यो, नेपालका खबरका अनुहारहरूले भयानक उद्विग्नता जन्माउँछ । २१ औँ शताव्दिको यो भौतिक विकासको चकाचौँधवाला संसारमा एउटा आदिम बर्बर युगका विशेषताहरूमा बाँचेको नेपाल र आँफू नेपाली हुनुको नियति सम्झँदा लाग्छ, हामी नेपाली माथि कुनै दुष्ट दैवी शक्तिको दूर्दान्त अभिशाप परेको छ । हाम्रा समसामयिक समाचारहरूका भाँति हेर्दा यस्ता देखिन्छन्:



- वाइसिएलले कुटी कुटी जिल्ला शिक्षा अधिकारी मारे ।

- नेपाल गञ्जमा पुलिसले आफ्ना हाकिमहरूलाई बन्दी बनाए अनि कुटे ।

- युथ फोर्सले सचिवलाई कुटे ।

- डाक्टरहरू ज्यान सुरक्षा खोज्दै हड्तालमा ।

- माओवादीले सहमति र सहकार्य गर्ने तर राष्ट्रपतिका बारेमा कांग्रेससंग कुरै नगर्ने ।

- संविधानसभाको बैठक अद्यपि स्थगित ।

- टेक्कापट्टामा भाग लिन आउनेलाई वाइसिएलले कुटे ।

- थम्बुवानले छुट्टै राज्यका लागि संघर्ष गर्ने ।

- आज फलानो समूहद्वारा नेपाल। तराई वा फलानो ठाउँ बन्द ।



आजकल नेपाली समाचारको विषय यस्तै यस्तै हुने गर्छ । लाग्छ, नेपालीको दिलदिमागमा क्रान्तिकारी बन्न अनेक उपद्रो गर्नका लागि नया जुनून सवार भएको छ । जति चर्का र हुनै नसक्ने माग राख्यो, त्यति ठूलो क्रान्तिकारी होइने अनु दुई चार जना हाउडे आउरे बाउरे जम्मा पारेर बीच बाटोमा टायर बालेर बाटो छेकेपछि सरकारका शान्ति मन्त्रीसंग वार्तामा बस्न भाउ पाइने भएर हो कि किन हो , क्रान्तिको बजारमा इण्डेक्स एकैचोटि आकाश गतिमा उर्ध्वयात्रामा छ ।



केहि अघिसम्म क्रान्तिकारी नेताहरूलाई रुघा लाग्यो भने पनि दरबारको षडयन्त्र वा प्रतिगामीको चाल कहलाउँथ्यो ,तर आजकल यो भाष्य फेरिएर यसमा भारत वा गिरिजाको षडयन्त्रको गन्ध आउने बनेको छ । हिजो धुलिखेलमा माओवादीको नेताहरूको सभा बसेछ , निष्कर्ष निकालेछ कांग्रेसले सरकार गठन गर्न नदिएर भाँजो हालेको छ । तर गिरिजा कोईरालाले राजिनामा दिएको घोषणा गरिसकेका हुनाले , अब माओवादी र 'ए' माले बाट 'बि' माओवादीमा झर्न खोजेको कामरेड झलनाथ र बामदेवजीको पार्टीले बहुमतीय राष्ट्रपति खडा गर्दै गिरिजा कोईरालाको राजिनामा पत्र बुझ्ने मान्छे निकाल्दा छिटो निकास निस्कला नि । के को भद्रो हेर्नु पर्‍यो एउटै थर गोत्रका पर्टी मिलेर जनवाद तर्फको यात्राका लागि बाटो नाप्न थाल्दा , कांग्रेसीहरूलाई खुच्चिङ भैहाल्छ नि ।



तर पनि लाग्छ, संविधान भने बन्ने वाला छैन कि । कुरा सरकार गठनमा गएर अल्झिएको छ । संविधान बनाउन दुई तिहाइको अनुमोदन चाहिने, तर राजनतीको समीकरण भने बहुमतीय खिचातानीमा पसिसकेको यो परिस्थितिमा , प्रतेक दफा र धाराको छलफल र अनुमोदन कस्तो दशा र दिशाबाट गुज्रला केवल अनुमान मात्र गर्न सकिन्छ । देश विभाजनको संघारमा उभिएको छ , क्रान्तिकारीहरू प्रहरी र सेनाभित्र क्रान्ति रोप्न बल्ल थालनी गर्दै छन् । उता पार्टीका अर्धसेनाहरू कुटेर हाकिम मार्ने परीक्षणमा हात बटाउँदै छन् । ठेक्कापट्टाको 'चमत्कार' रूपी हिले पोखरीमा कामरेड भट्टराईका उफ्रने भ्यागुताहरू नराम्ररी लुटपुटिएर बिजोग छ भन्ने कुरा त हिजोका माओवादी बुद्दिजीवी मुमाराम खनालजीले 'नेपाल' साप्ताहिकमा मार्मिक ढंगले पेस गर्नु भएको पढेकै हुनुहोला !



तराईका २० जिल्ला अब आफ्नो छुट्टै सेनासहित एक मधेश एकप्रदेशको आत्म निर्णयको अधिकार नपाए सम्म आन्दोलन गरिरहला । त्यसपछि पहाडतिर डाँडा काँडा र खोँचहरू सयथरि जातपातलाई भाग बिलो लगाएर साँधकिला छुट्याउँदै र ढुङ्गा गाड्न बाँकि नै छ ।



अंग्रेजीमा उखान छ ' बिहानीले दिनदेखाउँछ' । यदि यो सही हो भने त , संविधान सभाको काष्टिङ त हामीले देखिसक्यौँ , कस्तो होला दिन ?



July 12, 2008

अङग अङग उदाङग

यो गजल ANA DJ को नाइट को नेपाली चेलीहरुको पहिरनको बयान हो ,

अङग अङग उदाङग रहेछ, हाबा भई छोइ दिउ कि
तरङगले भरङग भाको मन, तिमिमा फोइ दिउ कि

कस्तो उन्मुक्त माद नशाको कि जवानीको थियो
मिचिमिची भएभरका काउकुती जती धोइ दिउ कि

लठ्ठिएका थुप्रा आँखा भोका छन आहरा कतै नहुनु
तिम्रो कामुकतालाई जोगाउन पहरे होइ दिउ कि

हराए झै ,डराए झै किन हो यो फेरी लोकाचारी
आटे तिम्ले तिम्रा लागि बाघको दुध दोइ दिउ कि

तिम्रो हासोमा मन भरी लालिगुरास फुली दिए
हास सधैं तिमी,परे तिम्रो आशु मै रोइ दिउ कि


भानु तिम्रो संझनामा देउरालीमा फुल


पुरुशोत्तम सुबेदी
-बेल्जियम


भानु तिम्रो संझनामा आज म -चाढाउछु देउरालीमा फुल ।
तिम्रै नाममा सजियका छन आज -ध्वजा पतका राता तुल ।।

नेपाली साहित्य र संकृतिका -हौ कती धनी तिमी ।
संसार भरका नेपालीहरु माझ -मन भित्र छौ आज तिमी ।।

जन्म दिन पारेर आज तिमीलाई-अर्पण गरेकोछु एउटा फुल ।
सागर समुद्र र नदी पारी पनि -बाध्य बनायौ बनाउन मनको पुल ।।

रम्घा गाउको त्यो बस्ती तिम्रो -हिड्दथ्यौ सब संग हांसी ।
कुनै दिन भेटिगयौ त्यसै जगतमा -तिम्रै त्यो गाउले घांसी ।।

शोध पुछ गरेउ तिमीले त्यस घांसी लाई -के गर्दै छौ तिमी यहाँ ।
सोझो घांसी झट्ट दियो जवाफ घांस काटी -जांदै छु घर तिर त्यहां ।।

भानु फेरी प्रश्न गर्दा भय घांसीलाई -काट्छौ के का लागि किन घांस ।
धन कमाउने इच्छा जाहेर गर्‍यो घांसिले -फेरेर लामो सास ।।

गोठ भरी गाई बस्तु भोका छन मुखियाका -घांस काट्ने मेरो यो पेसा ।
घांस बेची खुशी पारी गाउले मुखियालाई -कमाउनु छ यहाँ केही पैसा ।।

भानु फेरी प्रश्न गर्दा भय घांसी लाई -केको लागि कमाउछौ धन ।
घांसी खोज्छन उत्तर दिन ओठ भिजाइ जिब्रोले -तिर्खायको त्यो मन ।।

ओभायको त्यो जिब्रो तिनको -दिन भरी को त्यो थकान ।
भरी डोका घांस काटी विचरा -फर्किदै छन आफ्नै वतन ।।

लिय चासो भानु भक्त्त तिनले -गरे प्रश्न घांसी लाई हेरी ।
मुखियालाई बेची घांस धन कमाइ -के गर्छौ त्यो धन्ले तिमी फेरी ।।

पोख्छन घांसी मनको वह भानु भक्त्त लाई -दिन भरिको तिर्खाको ।
पर्‍यो चोट भानु भक्त धनी लाई -सरह पथ्थरका छिर्काको ।।

कहन थाले घांसिले आफ्नो चाहना -भानुभक्त्त लाई उठेरै त्यहां ।
बस्ने ईशारा गर्दै भानुभक्त्तले पनि घांसिलाई -लगे डोर्याइ सितल महा ।।

खनाउनु छ यसै ठाउँ महां असल - पिउने पानिको एउटा कुवा ।
तव सबको मनले आसिश दिन्थ्यो मलाई -जान्थ्यो सहजै सुबिस्थाले सबको युग ।।

उत्तर मिल्यो सहज् गरीब त्यो घांसिको -भक्कानिय ति भक्त्त भानु ।
गरीब भयपनी लिनु बिचार ठुलो सबले -हरेस कहिलेइ पनि न खांनु ।।

भर जन्म घांस तिर मन दिई धन कमयो ..
नाम केही रहोस पछी भनेर कुवा खनायो ।।

घांसी गरीब घरको तर बुद्धी कस्तो ।
मो भांनुभक्त धनी भै क्यान यस्तो ।।


July 10, 2008

मनोन्यास - नेपाली राजनितिज्ञ र अन्धा चमेराहरु

लेखक। मृदुल

प्रिय सान्ती
यहाँ हाम्रा राजनीतिज्ञहरु अन्धा चमेरा बने र आँखा भएर पनि नदेख्ने तर मुसाको सिकार गर्न नछोडने यस्ता जादुगरी नेताहरुबाट यस देशले कहिलै सुख सान्ती र समृद्धिको अनुभुति गर्न पाएन। केवल आपसमा खिचातानी गर्ने र एक अर्कोलाइ गोर्खेलौउरी हाल्ने राजनीतिमा निपुर्ण भए। राजभत्त धेरै जन्मिय तर देशभत्त कोही जन्मिएन। तस्रथ पि्रय अब मैले तिम्रो अलौकि कोखबाट देशभत्तहरु जन्माउनु छ। यी बतासे अण्डाबाट देशभत्त जन्मिने आशा गर्नु त बिरबलको खिचडी पस्कने सपना देख्नु एउटै हुनेछ।
म भित्रै द्धोन्द चलेको छ। म बिनाको मेरो जीवन र जीवन बिनाको म बिच। म भन्छु जीवन म भएको हुनुपर्छ। म जीवन भएको हुनुपर्छ। अहँ छैन आपसमा नफ् र मासु बीच पनि मुगडा छ। आँखाले सुनेको चाहान्न।
कानले हेरेको देख्न चाहान्न। जिव्रोले स्वाद लिएको नाकले हेर्नै सक्दैन। तस्रथ पि्रय यो मुगडा मिलाउन आउ। मेलमिलापको निति लिएर आउ। एउटै शरिर भित्र पनि हरेक अंगबिच युद्ध छ। कुनै अंग लोकतन्त्र चाहान्छनन्। कुनै अंग गनतन्त्र! कसरी सम्झाउ म यो प्रसंगलाइ
शरीर नरहे केही छैन तर अंगहरु आपसमा एक अर्कालाइ देख्न चाहानन्।
यसरी आपसमा काटाकाट गरेका छन। गहबाट कनार्णली बगेको छ। मेचीमा चोट लागे महाकाली रुनुपथ्र्यो तर यहाँ त्यस्तो छैन। आफनो पोल्टो भर्ने भन्दा माथी उठन नसकेका अंगहरु शरीरमाथी आफनो शक्ती प्रर्दशन गर्न चाहान्छन्। पि्रय यो पाण्डब र कौरवको युद्ध बन्द गर्न आउ। भाइ भाइ बिचको युद्ध सान्त गर्न आउ। यहाँ माया ममताको धज्जी उडेको छ। बिस्वासको बिस्वास छैन। शुरक्षाको शुरक्षा छैन अब यहाँ कस्को बिस्वास भो र कस्को शुरक्षा भो र…।!
म हार खाइसकें। नदीका दुइ किनारा मिली सके तर यिनीहरु मिल्दैनन। बाह्र बर्ष कुकुरको पुच्छर ढुंग्रोमा हाले पनि उस्ता उस्तै बाँगो भए झै नेताहरुको नियति सैधै यो देश र जनता प्रति बाँगो नै रहयो। जनता अन्योलमा छन। बादल भित्र गु_िम्सएका छन। आँधी बिच फसेका छन। मुरी बिच रुमुेका छन। पहिरो भित्र पुरिएका छन। पहाडले थिचिएका छन। भेलमा बगेका छन। बाढीमा डुबेका छन। मायाका मुाेताहरु गुमाएर आमाहरु शोकाएका छन।
तन्नेरीहरुको लाश बोकेर बाबाहरु शोकाएका छन। गिद्धले अघाएर सिनो खान छोडी सक्यो तैपनी मार्न छोडृका छैनन। बाघ भएका छन मान्छेहरु। स्याल भएका छन मान्छेहरु बाँदर भएका छन मान्छेहरु ब्वाँसो भएका छन मान्छेहरु…। बनका तिखा काँडा भएका छन मान्छेहरु…॥ अजींगर बनेर कतिदिन खानेहुन जनताको जीवन। शिक्षा दिन नजानेर कुजात जन्मिए र तिनै देश बनाउन लागे। रगतको नदीमा तरबारको पुल तर्दे म कतिदिन देशको मुहार फेने सपना देखु……!गन्तब्य सुन्दर भएर पनि यात्रा कमजोर छ मेरो। शिथिल छ मस्तिष्क सोच्दा सोच्दै भबिस्य। गतिशील जीवन ओझेलमा पर्यो। तस्रथ हे पि्रय तिमी जसरी पनि आउ र निको पार जनताको घाउ। यहाँ धेरैको छ लुटने दाउ यि सबैलाइ तर लगाउ…॥!
सुन्दर ति मेरा सपनाहरु देख्नै नपाइ ओझेलमा परीसके।
अरुको लागी त म बाँचि दिएँ मेरा लागी अरु मरी सके॥
तिमी भन्दा अरु कोही छैन मेरो मर्म बुमुने। मेरो कर्म बुमुने।
मेरो आँशुलाइ हाँसोमा बदल्न सक्ने केवल तिमी नै हौ। मेरो िपंडालाइ आनन्दमा बदल्ने केबल तिमी नै हौ। खै यहाँ त अर्काको पालो पैंचो मिचेर मन्दिरमा पुजा गर्न जान्छन्। मलाइ बचाउ यी मान्छेहरु जुन जनावरभन्दा डरलाग्दा छन। जसरी हुन्छ जे गरी हुन्छ जस्लाइ फसाएर हुन्छ आफनो दुनो सोमुाउने धर्म चलेको छ। यो पाशबिक सभ्याताको अबशेष भएर म कतिदिन बाँचु…! अहो पि्रय यहाँ अनाथहरु कमजोरीहरु बेशाहारहरु सडकमै बस्ती बसाएका छन। केवल जीवनको भीष माग्दै िहंडेका छन तर ति भन्दा भिखारीहरु महलमा देखें जुन जनताका सपनाहरु बेचेर बाँचेका छन।
गरिवहरुको नमुनालाइ आफनो योजना बनाएर मागीखाने भाँडो बनाएका छन। माग्नेहरुको नाममा मागेर खानेहरुको हातमा यतिखेर मेरो देशको भबिस्य परेको छ। त्यसैले त भबिस्यालाइ पनि दरिद्र बनाए। यी मन्का दरिद्रहरु मन्का भिखारीहरु बिशिष्ट बनेका छन आज। शिष्ट नभएका बिशिष्टहरुको मामुमा म कतिदिन बाँचु मृत्युको प्रतिक्षामा। ……॥
हे मेरी पि्रय मैले तिम्रो साथ पाएँभने म यो थोत्रो आदर्शलाइ भत्काएर नयाँ आयाम थप्न चाहान्छु। न्ायाँ निर्माण गर्न चाहान्छु। तिमी त्यहि जिवन्त चाहाना बनेर मेरो जीवनमा नोटमाथी कतिन्जेल चढाउ म…॥! पुजारीहरुको भरमा नै देवताहरु बाँच्न बाँध्य छन भने ति कायर देवताहरुले कसरी समृद्धिको बरदान दिन सक्छन त…बागमतीको शुद्धजल नेपालीको बिशुद्ध आचरन बनेकोमा म कति दिन दुखी बनी रहुँ…
आफनो गोठमा भकारो सोर्न छोडेर अर्काको घरमा पोत्नु परेको छ। आफनो घरको छानो भन्काएर अर्काको पालमा ओत्नु परेको छ…॥!
यहाँ प्रकृतिले स्वयंम फुल फुलाउन पाएको छैन। लह लह पालुवा हाल्न पाएको छैन।
किन फुल्न छोडे फुल बसन्त आउदा पनी॥!
संधै पछि म किन परें अबसर पाउदा पनी…॥!
यस्को जवाफ बनेर आउ पि्रय। बिशाल पहरा भित्र हात हालेर तिमीलाइ मिुक्न तयार छु। पहरामा अमुल्यबस्तु तिमी नै हौ मेरो। बरु हात गुमोस बरु जीवन गुमोस तर म तिमीलाइ गुमाउन चाहान्न। तिमी त पहराभित्रको अमृतमय शितल जीवनदायिनी जल हौ जुन जमेर शिलाजित बन्छ। म त्यहि शिलाजितको रुपमा तिमीलाइ पाउन चाहान्छु। मैले सजाए धेरै भोगें
अध्यारो कोठामा लगेर हाने…।!
शिथिल शरिरलाइ जन्जीरले बाने॥!
मलाइ नै देशको बैरी ठाने…।!
यो कस्तो तमासा दैब नै जाने…।!
सम्वेदनशील अंगमा आगो झोसे…!
खै मेरो रगतले कस्लाइ पोसें…।!
नैस्रगिक अधिकार समपुर्ण खोसे…!
यातना दिएर मृत्युमा ठोसे…।!
सहज मृत्यु यहाँ पाइन्न…!
बाँच्न खोजेर बाँच्न पाइन्न…!
कति बगाउ आँशु कति बगाउ खुन!
जनताको रगत पिउने आखिर यी को हुन…
पि्रय मलाइ यस्को जवाफ चाहिएको छ तिमी त्यो जवाफ बनेर आउ।
चार जात छत्तिस वर्णको फुलबारीमा फुलहरु असमान्ताका सिकार भएका छन। फुल्न खोज्दा लखन थापा हुनुपर्छ। स्वतन्त्र जीवनको सुगन्ध छर्न पाइन्न। छर्न खोज्दा धर्मभत्त। पालुवा हाल्न पाइन्न पालुवा हाल्न खोज्दा दशरथ चन्द हुनुपर्छ। जीवनको उत्सव मनाउन पाइन्न मनाउन खोज्दा गंगालाल हुनुपर्छ अति त्यस्तै सृजनाका बिउहरु छर्न पाइन्न बिउ उमार्न खोज्दा शुक्रराज शास्त्री हुनुपर्छ। त्यसैले यस धरामा ज्यादती फैलिएको छ। यतिखेर दुर्योधन देशको हर्ताकर्ता बनेको छ। यहाँ बिदुरका लोकतान्त्रिक पथहरु भत्किएका छन। बरु सकुनीका जालहरुले सालको रुखलाइ मालुको लहराले बेरेझै मेचीदेखी काली सम्म हिमाल देखी तराइसम्म गाँजेको छ। हरेक दिन डोकोमा दुध दुने भाषण दिन्छन्। बिरोध गर्न्र पाइन्न नत्र फेरी सुरुगांमा लक्ष्मी पाण्डेलाइ मारे झै मार्छन। आँखा नदेख्नेहरुलाइ ऐना किनेर बाँडने योजना बनाउछन। मामाको घोडी मेरी िहंिहं…गर्नेहरुले नेपाल आमाको हुर्मत लुटेका छन। बिकासका बोत्तलहरु दिन प्रतिदिन नयाँ फेरिन्छन तर उपल्ब्धी पुरानै उही ढुसी परेको हुन्छ। यतिखेर भिमसेन थापाको जरुरत थियो तर त्यो बिना पर्खालको कैदी बनाइसके।
मित्रराष्टहरु थाकीसके चन्दा दिदा दिदा। चन्दा को कस्लाइ दिने…! कति सम्म दिने…।sतिन्जेल दिने…। पि्रय म यो प्रस्नको जवाफ खोजीरहेको छु तिमी त्यस्को जवाफ बनेर आउ। पुर्खाको बहादुरीलाइ कान्छा र कान्छीमा बदलेर जनताले बाँच्नु परेको दर्द कस्ले बुमुने…! तस्रथ यो पाशबिक प्रथा बन्द गरी स्वदेशमै रमाउने बाताबरण लिएर आउ। मेरो भाग्यलाइ आफनो खेत्ि गर्ने मलिलो जमिन बनाएका छन। मेरो जीवनको म मालिक हुदाहुदै पनि आफु मालिक भएर मैमाथी हैकम चलाएका छन। प्रजातन्त्रको वकालत गर्दै मेरै जीवनसंग खेलवाड गरेका छन। पि्रय यो प्रजातन्त्र हुनै सक्दैन। प्रजातन्त्रको असली रुप र सौन्दर्यता तिमी नै हौ। जति पनि मैहुँ भन्दै आउछन ति सव धमिलो पानीमा माछा मार्न खप्पिस मात्र आउछन। अनुहारमा शहिदको रगत पोतेका जिउमा जनताका सपनाहरु चिथोरेका त्यस्मा पनि नेपाली टोपी र बिदेशी पासो घाँटीमा बाँधेर राज्यसत्ता हत्याउन कसिन्छन र हानाहान गर्छन। यतिखेर देशका प्रबुद्ध बर्ग बुद्धि भएर पनि बुद्धिहिन जस्ता छन। खुटटा भएर पनि अपांग भएका छन। कान भएर पनि बहिरा छन। आँखा भएर पनि अन्धा भएका छन। बास्तवमा आँखाले देख्न नसक्नेलाइ दृष्टिहिन भनिन्छ भने आँखा भै भैकन पनि नदेख्नेलाइ नै अन्धा भनिन्छ। तस्रथ यस्ता अन्धाहरुको आँखा खोल्न आउ। तिम्रो उपस्थिति बिना यहाँ कसैका आँखा खोलिन्नन्। पि्रय तिमी यस्ता राजनैतिक अन्धाहरुको चेतनाको आँखा खोल्न आउ। नुन खाएका कुखुरा मुै मुाेक्राएका बुद्धिजिवीबाट के आशा गर्ने। ठर्राले मुम्केपछि मात्र होसमा आउने त्यस्ता बिहोसीबाट देशले के पाउन सक्छर…!
म हात्ति भएर के गरु एउटा घसेटो माउतेले ठीक पारी रहेको छ। यि जुकाजस्ता चुसाहा राजनैतिक माउतेहरुबाट पि्रय मलाइ मुक्ति देउ।
यि राजनीतिज्ञ माउतेहरुले निरकुस्ताको अंकुसले मलाइ ठिक पारी रहेका छन। म बीर हात्ति भै के गर्नेर…॥! जब बुद्धिमा नै बिक्रो लगाइ दिएका छन।
यसरी मेरी आमाको काखमा राजनैतिक माउतेहरुको बिकबिकि कति सम्म सहृेर बस्ने म…।! आउ पि्रय महबाट मौरी निकाले झै निकाल्न आउ। म सोच्थें अन्धकार अब सकिए छ भनेर तर होइन रहेछ। अन्धकार त भर्खर मात्र शुरु भएको रहेछ। मेरो देशको आकासमा ग्रहण लाग्न पो थाले छ। मेरो देशको धर्तिमा भर्खरमात्र भुकम्प चल्न थाले छ। अराजकत्ताको जग जति हल्लेपनी जति हल्लाए पनि डेग चल्दैन। किनभने नेताहरु त्यस्का खम्बा भएर उभिएका छन।
मलाइ मेरी आमाको आँशु पुछनु छ। मैले मेरो सामर्थलाइ चिन्ने र बुमुने अबसर चाहिएको छ। एकान्तमा बसेर म एक्लै हुन सक्दिन तर मान्छै मान्छेको बीचमा एकलो भएको छु। मेरो देशको ममुेरीमा अन्धकारले छाउन थालेको छ। मेरी आमा नेपाललाइ राजनैतिक बन्धक बनाउन थालेका छन। पि्रय यो संकटबाट मुक्त गर्न आउ।
हिजोको बिहानीमा कालोबादल लागेको थियो आजको बिहानीमा त सुर्यग्रहण पो लागेको छ र त्यस्मा पनि कालोबादल हटेको छैन। यो बिषम परिस्थितिमा आमालाइ बन्धक बनाएर आफनो दुनो सोझाउन नेताहरु आपसमा युद्ध गर्नेछन्। उहि पुरानो अन्धकारले नयाँ परिबेशमलाइ ढाकेको छ। आखिर परिवर्तणको अर्थ नै के रहयो र…!
आखिर जनताको बलिदानको महत्व के रहयो र…।! पि्रया अर्थहिन बलिदान र सवभौम समपन्न गर्न नसक्ने परिवर्तनको अर्थ नेताहरु बीचबाट चोरी भएको छ। आपसमा चोरी गर्छन र दोस एक अर्कालाइ लगाउछन र दयित्वबाट पन्छिनछन। यो मेरो देशका दरिद्रनेताहरुको अग्रगामी संस्कार हो। यो अंध्यारी रातमा जुनको दियो बालेर क्षितिजतिर टोलाइ रहेको छु जहाँबाट तिमी आउने छौ। आकासबाट जति पानी परेपनि मेरो धर्ति किन बाँझै छ…।!
मेरो प्रस्नको जवाफ दिने यहाँ कोही छैन। जवाफ चाहानेहरुको आर्तनाद गुन्जीरहेको छ हरेकका आगनमा यिबोग र बिजोग बनेर।
म यो परिवर्तनको शाक्षी हु र पनि मेरा दुइ आँखाले दुइ इसारा हेरीरहेको छु। एकातर्फ हिराको पर्खाल…अर्कोतिर काँचको दरबार। तासको जामा लगाएका मेरा अगुवाहरुको राजनैतिक नाटक हेर्न रगतको टिकट काटी रहेको छु। हे मेरी सुलोचना तिमी नआउदा सम्म म यि राजनैतिक मुसिलकीराहरु मेरो काँधबाट फुत्त फाल्न सक्ने छैन। आज धेरैले धेरै जानी सके… तर जे जान्नु पर्छ कसैलाइ थाहा छैन। आज धेरैले धेरै लेखी सके…॥तर के लेख्नु पर्छ त्यो कसैलाइ थाहा छैन। तस्रथ जुनकुरा थाहा पाएका छैनन त्यहि थाहा पाउन तिमी आउनु परेको छ। मैले तिमीलाइ मेरी आमाको कोख बाँझो नपार्न बोलाएको छु। तिमी नै आमाको कोखबाट जन्मिएर मेरो जीवनमा आउ। तिमी आउदाको िपंडा सहन तयार छिन मेरी आमा तर तिमी आउनु पर्छ। प्रतिक्षामा आमाले धेरै कोसी बगाइसकिन। धेरै गन्डकी बगाइसकिन। धेरै कर्नाली बगाइसकिन। धेरै मेची र काली बगाइ सकिन…। कति बगाउने आँशु यस्को पनि सिमा हुन्छ तर यहाँ त्यो सिमा पनि नाघिसकेको छ। र्मैले मेरा माउतेहरुलाइ कटबासको लौरो दिनुपथ्र्यो तर बन्दुग दिएर गल्ति गरे…।! आज बुद्धको आगन रगतले पोतिदै छ। आज शिबको भुमी लाशले ढाकीदै छ। बन्दुगको नसा लाग्छ यो पनि अफिम हो…यहाँ अफिमको खेती चल्दैछ। आज मलाइ हतियार खोस्न गारो भो। मेरै छातीमा ताकेर मेरै हुर्मत लुटन थाले।
मलाइ यस्तो लागीरहेको छ की गरिवीले नांगिएको छातीमा बुटले शासन गर्दै छ र बन्दुगले रक्तपात मच्चाउदै छ। आतंक्कको छत्रछायाँमा बुद्धको आत्मा छटपटाइ रहेको छ। पि्रया यो दुरदशा बेहोर्नु भन्दा पहिले नै तिमी आउ। कुण्ठाको रानीपोखरीमा डुबेका मान्छेहरु बचाउन खोज्दा आफै डुबीरहेको छु। तिमी बिना मलाइ निकाल्ने नै को छर…।! मेरी पि्रय मनोलिसाको अधरको मुस्कानको भेउ नपाए मुै मैले मेरो भबिस्यको भेउ पाउन सकिन। तिमी त्यो भेउ बनेर आउ। आजकाल मेरो नाथीगार गाउमा भाले नबासेर पनि बिहानी उदाउन थालेको छ। भ्ाालेहरु सबै बिस्तापित भैसके। पोथीबास्नु पर्ने भएको छ तर पनि बास्न पाउदैनन्। डर नै बन्धन बनेको छ। डर नै संस्कार बनेको छ। डर नै मृत्यु बनेको छ।
यो देशबाट डरको जरो उखेलेर फाल्न आउ। ………………………॥
दुख भयो सुख भयो भन्नु त केवल एउटा आफनो मनको अनुभुती मात्र हो। न दुख छ न सुख सवै कर्मका उतार चडाप मात्र हुन। हिराको दरबारभित्र राज गर्ने महाराज पनि दुखबाट मुक्त छैनन्। बेशाहारा पनि एक छाक खान पाउदा सुखी नै छ। तस्रथ जीवन जे सोच्यो त्यही हो त्यो बाहेक अरु केही होइन। पि्रय जीवनको मुल्य र मान्यताहरु स्थापित गर्न आउ। यहाँ तिमी बिना कसैले स्थापित गर्न सक्दैनन। यो समयको सन्दुसमा तमाम षडेन्त्रहरु गोप्य जालमुेलहरु र सन्धी सम्मुाैताहरु छिपेका छन। यी सवै पोलहरु खोल्न आउ। यदि मैले पोल खोले भने म आफै भिमसेन थापा भएर आफुलाइ रेटेर मार्नु पर्छ। भीम मल्ल भएर आफनो सतीको पिडादायक कन्तबिजोग देख्न नसकेर आफुले आफैलाइ मार्नु पर्छ। मर्दका लागी अपमान मृत्यु भन्दा पिडादायक हुन्छ। तस्रथ म आफनो घोर अपमान भएको कसरी हेरी रहन सक्छुर…।
पतीको लाशसंगै पत्नीका चुरा सिन्दुर र पोसाक जलाइने यो ठाउमा मेरो भाग्यसंगै हक हित अधिकार पनि आर्यघाटमा सेलाइन्छ। त्यसैले म पती भएर पनि मेरी पत्नीले बिधुवाको भाग्य लिएर बाँच्नु परेको छ। मेरो पत्नी भनेको आस्था हो पती भनेको मेरो आर्दश। तर आज त्यहि आर्दशका अगाडी आस्था बिधुवा भएको छ। कसरी मैले सतीजानबाट आर्दशलाइ रोक्ने…॥!
जस्को लागी गोठ बनाए आज उसैको पुच्छर बाहीर परयो॥आज॥!

पि्रय कसरी म यो गोरुको पुच्छर गोठभित्र पारु……!
आउ तिमीमा नै छ यो क्षमता जस्को लागी गोठ बनाए पनि पुच्छर बाहिर पर्दैन। ……!
शरदको पोल्टामा फुलेका सेता काँसका फुलहरु। हिमशिखरबाट उडेका काकाकुलहरु र चखेवाहरुको बथान। पहाडको उच्च टाकुरामा बसेर मरचुंगाको धुन अलाप्ने हिमवालाहरु। गुरासका राता ढकमक्क फुलेका फुलहरु। बेशीमा पहेलपुर पाकेका ऐशेलु। कालै पाकेका चुत्रा। रातै पाकेका काफलहरु। रापीलो घाम पहाडको चुचुरोमा बेरिएका सेता बादलका भुवाहरु। त्यसमाथी तरेली पर्दै बसेको गाउबस्ती अनि चौतारीमा राँकुली र बरपिपलका युगल जोडीहरु। कलकल गर्दै बगेका खोला नाला। मन्दिरमा बजेका समधुर घन्टीका धुनहरु। मौलिकता दर्शाउने मादल मुरलीको रसीला रागहरु। अनि त्यहि परिवेशमा हुर्किएको यो ज्यान आज पनि ती सुनौला दिनहरु सम्मुेर धेरै पटक रोएको छु ढुगेंधारा भएर। पि्रय मेरो यी आशु पुच्छनलाइ आउ…!
पृथवीका हरेक चल अचल बस्तुमा पनि आफनै स्पन्दन हुन्छ। यही स्पन्दन पृथीवीको पनि छ अनि अन्य ग्रहहरुमा पनि। ममा जे छ त्यही ब्रमान्डमा पनि छ। स्पन्दन नभएको पदार्थमा गति हुदैन। जसरी घडीको स्पन्दनले समय निकाल्छ त्यसैगरी पि्रय त्यहि समयबाट मलाइ निकालेर परिमार्जन गरीदेउ। जसरी भगबान रामले कर्तब्यालाइ कृष्णले कर्मलाइ बुद्धले मनलाइ क्राइष्टले आत्मालाइ सुकरातले न्यायपुर्ण बिबेकलाइ रावणले शक्तीलाइ गान्धीले सान्तीलाइ नेलसन मन्डेलाले स्वाभीमानलाइ र रजनीसले सभ्भोगलाइ महत्व दिए त्यसैगरी मैले तिमीलाइ महत्व दिएको छु।
म भएर नै संसार भएको हो तसर्थ म भएर तिमी हुने छौ। म तिमी भएर एकपटक यस मात्रिभुमीमा उदाउनु परेको छ। तिमी गोपाल प्रसाद रिमालको गीत भएर आउ। तिमी महाकबी देबकोटाका मुना-मदन भएर आउ। कबिबर माधब घिमिरेको गौरी भएर आउ। तिमी पारीजातको शिशिरको फुल भएर आउ। पानी आगो बन्न सक्छ भन्ने बिस्वासले बिजुलीको आबिस्कार भए मुै तिमी मेरो नितान्त साहारा र आस्था बन्न सक्छौ भन्ने बिस्वासले तिमी प्रति उत्सर्ग प्रेमको प्रस्ताव राखीरहेको छु।
कस्लाइ पोखुँ मर्म यहाँ कोही मार्मिक छैन।
कस्लाइ भनु पापी यहाँ कोही धार्मिक छैन॥
मलाइ मेरो भबिस्यको बारेमा चिन्ता छैन तर अरुको बारेमा सारै चिन्ता लाग्छ। पि्रय मेरो यो कमजोरीलाइ मेटाउन आइदेउ। आखिर अरुको भबिस्य बनाएर मैले के पाए…उही दुख॥उही चिन्ता…। जस्लाइ मैले भलो गरे उस्ले नै भलो सोच्दैन भने अरु कस्को आश गरु म॥! तस्रथ मलाइ अरुको आश र भरमा बाँच्नु पर्ने नभएर अरुलाइ बचाउन सक्ने बनाउन आउ। ठिकै छ जसरी रुखले छाया दिन्छ त्यसैगरी मैले मेरो बुद्धि दिएर भलो गरें। मलाइ यतिमात्र मनमा सान्ती छ कि कमसे कम मैले आफनो देशको नागरिकलाइ सक्क्षम बनाएँ। मैले नेताहरु जस्तो लुटेन। बिद्रोही जस्तो अस्मीता र बाँच्ने अधिकार सम्म खोसिन। मैले देखाएकोबाटोमा हिनेर कम्सेकम आफनो परिवारलाइ त डोरयाएको छ। कमसे कम दुइ पैसा कमाएर भएपनी आफनो परिवारको भोक मेटाएको छ। एक सरो लुगा हाली दिएको छ र नयाँ संसारको अनुभुती गरेको छ। बस मेरो मनमा कहिल्यै हिनता बोध नआवस। मैले कहिल्यै हरेस खान नपरोस। बरु मैले यो गित सुनाउनु परोस।
हरेस मैले खाइन आफनो जीवन सित।
मनले हारे हार हुन्छ मनले जीते जीत……!
क्रमश:…………………………



July 9, 2008

बलवान समय र म

पुरुशोत्तम सुबेदी
-बेल्जियम
समयले मलाई सवक सिकायको छ । गद्धी बाट पनि किनरा लगाइ दियको छ ।

समयले मलाई इमान्दार बनाउन खोजेको छ । नयाँ पिंढी को आगमन भयको छ ।

शान्तिले मलाई निम्तो गरेको छ । बन्दुक बिसायर आफ्नै घर फर्कायको छ ।

समयले मलाई सांचो बोल्न सिकायको छ ।जनताको घर दैलो गर्न बाध्य बनायको छ ।

समयले मलाई थप्पड दियको छ । चुनाव बाट नराम्ररी किनारा लागाइ दियको छ ।

समयले मलाई नयाँ ज्ञान दिलायको छ । लुटियकै कालो संपती लुटायको छ ।

समयले मलाई साध्य सिकायको छ । समाजबाद नै रास्ट्र को शान्ती हो भनेर ।

समयले मलाई अरास्ट्रबादी घोसित गरेको छ । सधैं अरुको बुइ चढ्ने गरेर ।

समयले मलाई जांगर दिन खोजेको छ । पहाड फोरी तराइ सरह गरा भनेर ।

समयले मलाई बताइ दियको छ । बेरोजगार नै नेपालको असान्ती र अस्थिरता हो भनेर ।

---------------------------------------------------------------



तिम्रो वैश

- अशोक "खलानको मान्छे"
ड्राम्स्टाड जर्मनी

तिम्रो वैश सँग सँगै मधुशाला रित्तिएछ
असली ति सोमरश पानी सरी भइसकेछ

वैश लाई कस्ले पो त रोक्न सक्छ जिन्दगीमा
पानी रक्सि, रक्सि पानी बराबर भइसकेछ

अब तिम्रो जवानीमा मात छैन हेर कतै
नयाँ नयाँ फूलहरु पाखा भरी फूलिसकेछ

झरीको बुलबुल फोका तिम्रो बैश भइसकेछ
तिम्रो अदा बदल है मधुशाला पुरानो भइसकेछ