July 14, 2009

बिचार ,सिद्दान्त र कर्तब्यसँग ब्यवहारिकता मेल नखान पनि सक्छ

आचार्य प्रभा
(अमेरिका )

बिचार, सिद्दान्त र कर्तब्यसंग ब्यवहारिकता मेल नखान पनि सक्छ । भन्छन नि मान्छेहरु गफै गफमा मेरो बिचार ऊच छ सोच राम्रो छ । म भेदभाव गर्दिन, मेरो नजरमा सबै समान छन, तर कहीं न कहीं मान्छेको बिचार, सिद्दान्त, कर्तब्य र सोचमा फरक पर्न जान्छ । कहीं कतै यो हुन परिस्थिती र समयको खेल पनि हुन्छ र कहिले कही यस्ता कुरा मान्छेको मानसिकतामा पनि भर पर्छ ।

हुन त मान्छे सबै कुरामा दक्ष र पोख्त त हुन सक्दैन उस्मा केही न केही कमीकमजोरी अवश्य हुन्छ नै । मान्छेले चाहेर पनि कहिल्यै ईश्‍वर हुन सक्दैन । ईश्‍वर पनि त हामीले मानेर मात्र पूजनशिल भएको हो । पुराना धर्म ग्रन्थहरुमा देखाइएकै छ नि उनिहरुको कमी कमजोरी, रङलीला आदी । मेरो भन्नुको आशय यही हो कि मान्छ्ले ऊच बिचार र सोचको कर्तब्यपथलाई अङिकार गर्ने हो भने मान्छे, मान्छेबिच यस्तो बैमनष्यता, लुछाचुँडी, हानाथाप किन हुन्थ्यो ?

तर मलाई लाग्छ ऊच बिचार, सहि सोचलाई मान्छेले सदुपयोग गर्न पनि उस्लाई मान्छे, समाजकै प्रेरणाको आवश्यकता पर्दछ । जस्तै भनौ न कोही मान्छे सबैसँग राम्रो ब्यवहार गर्छु भन्छ, म सहि बाटो रोजेर हिंड्छु भन्छ समाजमा केही योगदान गरेर बाँच्न चाहन्छ भने उस्को एक्लो प्रयासले कहिल्यै त्यो सम्भव हुन्न, उस्लाई प्रोत्साहन, हौशला र उत्शाह त चाहिन्छ नै । यदी उस्को ऊच बिचार र सोचमा बाधा, अड्चन आइदियो भने उस्ले कसरी उस्को ऊच बिचार र सोचलाई कर्तब्यमा ढालेर ब्यवहारिकतामा उतार्न सक्छ ? यी त भए कसैको पनि ऊच बिचार को सदुपयोग समाजबाट नै हुन्छ भन्ने उदाहरण । तर मेरो मुख्य आशय के हो भने, कसैले ऊच बिचार राख्छ भने त्यस्को सदुपयोग ऊ भित्रको ब्यक्तिगत आचरणमा पनि भर पर्छ । भनौं न, कोही एक युवक म समाज सेवा गर्छु भन्छ अर्थात म कसैलाई पनि सहि नजर बाट मद्घत गर्छु भन्छ, तर समाजले उस्लाई त्यो ओहोदामा पुर्‍याए पनि उस्को ब्यक्तिगत आचरण नै सहि छैन वा उस्मा निहित स्वार्थ मात्र छ भने उस्को सहि सोच, उच बिचार कसरी कर्तब्यपथमा लागेर ब्यवहारिकतामा ढल्न सक्छ र ? यसर्थ सही बिचार र सिद्दान्तलाई सहि ढंगले कर्तब्यपथमा उतार्नलाई मान्छेको ब्यक्तिगत स्वार्थ र उस्को ब्यक्तिगत चरित्र नै सहि हुनु पर्छ ।

जस्तो एउटा नेताले सबै जनतालाई मक्ख बनाउछ, आफु आफ्नो ओहदामा पुग्नलाई तर जब ऊ आफ्नो स्वार्थको लिस्नो उक्लन्छ अनी उस्का मीठा मीठा बचन,बाणी र सहि सोच, सही बिचार र सहि सिद्दान्तका कुराहरु ऊबाट बहिष्कृत हुन थाल्दछन । यस्को अर्थ हो कि यस्तो हुनु चाँही उस्को निहित स्वार्थ हो । त्यसैले बिचार, सिद्दान्त र कर्तब्यलाई ब्यवहारिकतामा उतार्न आफ्नो ब्यक्तिगत आचरण सहि र ऊच हुन पहिलो आवश्यकता पर्दछ र दोश्रो समाज, अन्य सबैको सहयोगको आवश्यकता पर्दछ । अनी मात्र सहि बिचार, सही सिद्दान्तले कर्तब्यपथमा हिँड्ने मौका पाउदछ । मेरो आशय यही हो कि कुनै बेला सहि र ऊच बिचार ब्यवहारिकतामा लागु हुन आँफैभित्रको मानवियता सबल र सहि हुन पर्छ अनी त्यस्लाई ब्यवहारिक्तामा उतार्न सकिन्छ त र सोच एकातिर, ब्यवहारिकता अर्को तिर भएमा त्यस्तो सोचले समाज, देश जहाकही प्रश्रय पाउदैन । त्यो त उस्को ढोङी र अनर्थको भाषण मात्र ठहर्न सक्छ । यसर्थ सहि सोच, सही बिचार, सही सिद्दान्तको अनुयायी बने पनि त्यस्लाई ब्यवहारमा पनि ढाल्ने कोशीश गरौं, नत्र फोस्रो नाराको आव्हान गरेर किन सबैलाई आफ्नो गलत पहिचान दिएर समाजमा कलंकीत बन्ने ? कि त यस्तो कुनै फोस्रो गफ नै नगर्ने जस्ले आफुलाई समाजमा हास्यको पात्र मात्र बनाउछ । नत्र आफुबाट हुने सम्म र आफ्नो औकातले थेग्ने सम्म सहि बिचार, सही सोँच र सहि सिद्दान्तको भारी बोक्ने जस्ले आफुलाई पत्यारिलो बनाओस र समाज,आफन्त,देशले पनि आफुबाट केही आशा गरोस् वा आफुले पनि गर्न सकियोस, न कि बकमफुस्रे गफले आफुलाई स्तरहिन बनाएर सबैको सामु झुटको खेती गर्ने उपनाम आफ्नो शिरमा नलागोस यसर्थ हुन सक्ने र गर्न सक्ने पुर्याउन सक्ने सोँच बिचार र सिद्द्न्तको सबैले खेती गरौ बेअर्थको सोँच र बिचार लाई पालेर समाजमा आफु स्तरहिन नबनौ ।



22 Comments:

Anonymous said...

Nice and positive attitued.
I like that.

Anonymous said...

ali badhi aadarshabaadi gurumata banna khojeko jasto lagyo. huna ta tapailai yo man naparlaa, bhashako suddhata ra taur tarikaa ali melina, sahityamaa dakhkhal chhu bhannele lekhdaa bichar puraaaunu ramro hunchha. lekhako artha thik chha tara lekhai bhaena, tapai badhi bidhwaan baneko aabhas bhayo, mind nagarnu hola,
dr. rajuram nepali
beljiyam

HAWA said...
This comment has been removed by the author.
HAWA said...

मलाई त हामी सबै नै उस्तै उस्तै हुन्छौ जस्तो लाग्छ

नेपालियन said...

प्रभा जि को यो लेख केही पहिले नै आएको थियो। उहांले हतारमा लेखेको ले गल्ती भएको छ, मिलाइदिनु भन्नु भएको थियो। अब आफू पनि हतारमै परियो, मिलाउछु भन्दा भन्दै हप्तौं बित्यो। अनि ठिकै छ दौतरीमा राखेर नै मिलाउला भनेको गलत शब्द भएको कुरो शुरुमै उठीहाल्यो। सायद अहिले त प्राय सच्चिएछन, दौतरी एडमिनहरुलाइ धन्यबाद।

शुद्द अशुद्द जे भने पनि मलाइ त यो नैतिक कथा जस्तै लाग्यो है। हामी कांहा चुक्छौं र के गर्न आबस्यक छ त्यो भन्नु भएको छ। आधुनकितमा हामीले नैतिकता बिर्सयौं कि, सबैले सोच्ने बेला आएको छ।

acharya prabha said...

dhanyabaad sabailaai yo mero hattarkoko lekh ho maile sampadak mandallaai jimma pani lagaayeki hu ta ra tyahi ho samyale nai sabailaai kamjor banaayeko chha.ma tyasto sahityama tyasto dakhal bhayeko chhaina bas purano bhane hu ajhai koshish jaari chha.mero kamikamjori nai samyaabhaaw ho.samaya kharchera lekhne fursad nnai kaha chha ra?ta ra ma bharkhar baame sardaichhu hai?malai sthapit nabhannu hola.ma jaha gaye pani sahitya ra shrijanalaai maaya garera yaslaai nirantartaa dine matra ho.ma kunai sahityakaar haina bas...yahaharuko prerana ra sujhaauko bhoki chhu.

acharya prabha said...

म उस्लाई यि शब्दहरु समर्पण गरी रहेछु जस्ले बारम्बार मलाई गल्ती औँल्याएर अझै कोशीशको लिस्नो चड्ने प्रेरणा दिइेरहेको छ। झुठो प्रसङ्शाको धापले मलाई मत्याएर म कसरी उत्कृष्ट रचना दिन सक्छु र ?म यस्तै गाली र कमीकमजोरिको बचनको अपेक्षामा छु।

ram kumar said...

prabha ji...
dherai j payao tehi rachana bhanda pani thorai utkrishta rachana haru paskanau paryo tapai ko pathak haru lai....

Biplab said...

I agree thorai utkrishta rachana haru paskanau paryo . Plz don't mind.

Anonymous said...

prabhajee,

i agree with Ram Kumar jee,
tapai khali namaeko laagi rachana pathaunuhunchha, stariyatalaai graahetaa dinu ramro hunechha .

Biplab said...

Anonymous ji haru tapai haru ramra ramra sujhab ta dinhununcha, afno nam chai kina lukaunu huncha?
Ramro sujhab dida afu china kehi farak parla ra?

Anonymous said...

ओहो याहा त घच्चा घ्चि चल्दै रहेछ।
मुक्का त नहानौं है।

acharya prabha said...

sabaiko sujhau shirodhaarya chha.ta ra aafu aafuma bibaad nalaayau hai?mero binti maile garda yahaharumaa yuddha charkinchha bhane ma kalam nai bandha garaula dautariblogspot.com mamalai yuddha machhaaunu chhaina hai?
dhanyabaad.

HAWA said...

ही..ही..ही..ही.......हीहीही

Ram Kumar said...

To be true,
yo jun sukai blog khole pani, Prabha Acharya ko kabita , gazzal( gazzal nam rakhincha... tara gazzal ko grammer sandai galat dekhinchha)dekhincha.... Kirpaya... internet ma naaam failayara kohi pani thulo huidina... Uthkristha lekh lekhne prayas garnu hosh baru thorai lekhnu hosh... pahila pahila ta maile prabha ko lekha paddthe... aaja bholi dekhyo ki blog nai kholna maaan lagdaina....
PRabha ji take it positive !

Anonymous said...

"maile bharkhari rachana gareko", "Obamako shapath lagattai sirjeko", restaurantmaa aafau fureko jastaa furko lagaera rachana raakhnu atisayukti nahola, mero pani sujhab chha prabhajee lai, sudhataa ra stariatamaa dhyaana dinuholaa, tapaiko eutaa lekhle nai pathakale tapaiko " Gudi " jannechhan, namaeko laagi dherai lekhnai pardaina ani furko jhundaaunai pardaina.
Please take it positive

acharya prabnha said...

hello benaam jyu aba ke garnuhunchha ta?tapaiko po kaam chhaina raichha ra mero pachhi laagnu hunchha ta.tapai tyasto janne,baudhikta bhayeko manchhe ho bhane la maile jastai samaya diyera charaitira lekhera dekhaaunu hos ta?kahi tyo fursad ani tallent dekhaayeko ta?khaali mero pachhi laagna fursad chhaina ani benaam ra aruko naam raakhera ke ko phutaani?2034 saal dekhi yahi chhetrama laagera bibhinna award haru haat paare amerikaale yasailaai manyataa diyera ligal banaaisakyo malai aba tapaiharule taauko dukhaayera kina samayako barbaad garnu hunchha?ma jasto kaam ta shrijanalaai sangai garera dekhaaune himmat garnu paryo ni ki saadi laayera ma jastai gaali khaanu paryo.yahi dautarima nai yasta bakamfushre gaf garne manchheharu bhete maile.swaashinile pakaayeko bhaat khaayera arkakale gareko kaamlaaibhayena bhannu asjilo chha mahashaya...........aafule pani garau.mero kema kamjori chha tyasko sahi udaaharn pesh garau ani ma hajurlaai guru manera bheti chadaaula.aba mero apchhi laagne ho bhane hajurkai dimaag thaakla ma lekhna chhadne chhaina hajurlaai chinta laage yaha aayera mero guru bannera kripaya malai sahi baato dekhaaidinu bhayema ma aabhaari bannethiye.

acharya prabha said...

ram kumar ji sorry,tapailaai mero karanle sabaiblog kholda baadha bhayechha iam so sad,aba ke garau ta?ma lekhna nai chhadau?kripaya sahi sujhau dinu hola ra blogwala harulaai khabardaar garnu hola yasko nachaapi dinu malai dukha bhayo bhanera.dhanyabaad gahakilo protshanko laagi.

Anonymous said...

jati taauko phutaaepani pravaajee, aruko kura sunnuhos, sujhab sunnuhos. maathi benaamharule bhanekaa thik ho, america aassylum halera tapai india hudai nepal gako nabhulnuhola, yo dautari khulla bicharako thaau ho bhanchhan, malai pani ramro lagyo tara arule gareko comment shirodharya garnus, ani thulo maanche huna siknus, maile ta kata dekheko chhaina, eutaa lekhakale comment bhanda yeti taauko dukhaaeko, euta blog kholnus ani lekha rachana raakhnus, mero sujhab chha yehaa laai, tapai ali badhi furti lagaunu hudo raheccha, jun patakkai ramro hoina,
Dr. Rayan
Switzerland

HAWA said...

लेख्नुस् लेख्नुस् प्रभा जी नेताहरु का झुटा कुरा पढनु भन्दा त तपाईं कै रचना पढनु जाती

acharya prabha said...

tapaailaai arkakao personal kura garne adhikaar chhaina benam jyu.tyo tapaiko naitiktaale didaina.ma kaha jaau,ke garau tyo tapaiko sarokaarko kura haina.malai taha chha kasko sujhau kun starko chha bhanne.34 saaldekhi maile pathak ra mera shubhachintakharu sanga haatemaalo gardai aayeko chhhu.asti ekjana baudhik mahanubhaawle mero galti samet prastut garera malai sujhau dinu bhayekothiyo.ho comment tyasto hunu parchha ta ra khisi,gaali,hattotsaahit garne khalka commentlaai ma sujhau mandina ra ma ma pani tyo chhyamata chha ki kasle malai gaaliswarop sushaaw ra kasle malai khisi ra byangya gareko chha bhanne.dautarikai manchhele pani asti malai sodhnu bhayeko thiyo ko chha tapailaai tyasto naramro lekhne bhanera?ta ra malai ali ali sanka laagi sakyo.ta ra malai kehi chhaina ma sanghrsha garna sakne ra shangsharsshil naari hu maile aafnai jiwanma dherai sangharsha garera yaha samma aaie puge bhane mamaa tyo shakti chha ta ra sujhauko artha arkaako personal life laai nai nirash banau haina jasto malai laagchha.ma pani alikati bujhne manchhe hu hajurharu jastai nabhayepani ta ra sujhauko dhanga bhane patakka bhayena.yadi ma pani aafulaai buadaauna chadaauna jaanne bhaye benam raakhera yasta gaaliharuko pratikaar garthe ta ra malai tyaso garnu chhaina ra maile aafulaai nakkali aawshwasanko bhaagidaar banaunu chhana ma pani spasta baktaa ho.maile je garna sakchhu tyasko khule ma aafno kura bhanna sakchhu nasakne kuralaai ma bhanna ruchaudina ta ra comment bhanda pani yaha ta mero porsonal carecterlai nai aanch puryaauna khojiyeko aabhash bhayeko chha.bye dautari ani baudhik pathak bargaharu.

rabi said...

nice तर मलाई त नैतिक सिद्दिन्त भनेको क हो चहियो क्या ............

Post a Comment

>>> कमेन्टको लागि धन्यवाद !